به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

امنیت غذایی ۱۷۰ میلیون نفر در کشور با توسعه عملیات آبخیزداری

تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۰۷۸۶۱

هر ساله براثر وقوع بارندگی های شدید سیلاب های فصلی زیادی جاری می شود که نتیجه آن خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی است به همین دلیل کارشناسان معتقدند با توسعه اجرای عملیات آبخیزداری می توان جلوی این زیان رسانی را گرفت.

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، پاییز هزاران رنگ بالاخره فرا رسید، فصلی که معمولا از آبان ماه آن بارش رحمت الهی در جای جای کشورمان خودنمایی می کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما متاسفانه در سالیان اخیر با بارش باران شاهد وقوع سیل های بعضا ویرانگر بوده ایم به طوری که این سیلاب ها خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را به همراه داشته اند.

* دومینوی خسارت جانی و مالی وقوع سیلاب در کشور

سال گذشته بود که طی سه شبانه روز بارندگی شدید در لرستان سیلاب به راه افتاد و با رانش زمین و جاری شدن آب نه تنها تعطیلات نوروز ۹۸ به کام افلاک نشینان خصوصا اهالی شهرستان پلدختر تلخ شد بلکه متاسفانه ۱۵ نفر جان خود را از دست داد و بیش از ۲۵۰ نفر مصدوم شدند علاوه بر این نزدیک به ۷۲ هزار واحد مسکونی خسارت، ۴۹ روستا با رانش زمین روبرو و بسیاری از جاده و پل ها و اراضی کشاورزی و مزارع پرورش ماهی از بین رفتند به طوری که برآورد کلی حاکی از خسارت ۱۵ هزار میلیارد ریالی به تاسیسات زیرساختی پایتخت طبیعت ایران بود.

سیل خوزستان نیز بیش از هر چیز دیگری موید کافی نبودن سدهای این استان برای مقابله با سیلاب های شدید بود به طوری که بسیاری از این سدها همچون دز و کرخه در بسیاری از روزهای تعطیلات عید نوروز ۹۸ سرریز داشتند و بسیاری از مناطق این استان به زیر آب رفت و باعث خسارات بسیار گسترده ای شد.

در شیراز نیز تصویر انباشت صدهای خودرو برای روی هم و از بین رفتن بسیاری از هموطنانمان در دروازه قرآن و محله سعدیه کام مردم دیار شعر و ادب را تلخ کرد که علت اصلی آن به عدم لایروبی مسیر سیلاب و عدم توجه کافی شهرداری شیراز به هشدارها بر می گردد.

از طرف دیگر ۱۴ شهرستان سیلاب و بلوچستان نیز در همین بازه زمانی تحت تاثیر سیلاب قرار گرفت و نزدیک به ۱۰۰۰ میلیارد تومان به تاسیسات زیرساختی بلوچ نشینان وارد شد.

قطع محورهای ارتباطی ۵۰۰ روستا، بسته شدن ۲۶ محور ارتباطی فرعی، قطع برق ۱۳۰ روستا، از مدار خارج شدن شبکۀ توزیع آب آشامیدنی ۳۰۰ روستا در مناطق مرکزی و جنوبی، قطع شدن شبکۀ ارتباط تلفن در شهرستان های استان و همچنین آبگرفتگی معابر و منازل مسکونی در مناطق شهری و روستایی از جمله آسیب های وارده به مناطق سیل زدۀ این استان بود.

اما گل سر سبد خسارات سیلاب به تاسیسات زیر ساختی در استان گلستان اتفاق افتاد به طوری که بخش های زیادی از آق قلا، گمیشان، گنبدکاووس و بندر ترکمن به زیر آب رفت. طی ۵ روز به اندازه کل یک سال بارش در استان گلستان رخ داد و این امر در ۷۰ سال گذشته بی سابقه بود، از این حادثه به عنوان بزرگترین فاجعه زیست محیطی و طبیعی ترکمن صحرا یاد می شود.

با تمامی این اوصاف یک سوال در ذهن ها متبادر می شود و آن این است که وقتی سدها نمی توانند جلوی سیلاب های فصلی را بگیرند، چه باید کرد؟

* چه باید کرد؟

مطالعات صورت گرفته در جای جای کشورهای جهان نشان می دهند و بسیاری از این کشورها از حدود ۴ قرن پیش تاکنون برای جلوگیری از سیلاب های فصلی و صورت نگرفتن خسارات جانی و مالی ناشی از آن روی به توسعه عملیات آبخیزداری و آبخوانداری آورده اند و در این امر توفیقاتی زیادی برایشان حاصل شده است.

به طوری که روسیه، آلمان، آمریکا، برزیل، استرالیا، کشورهای شرق آسیا، کانادا و بیشتر کشورهای اروپایی و حتی همسایگان شرقی کشورمان همچون هند، افغانستان و پاکستان از ۴۰۰ سال قبل تاکنون اقدامات زیادی برای توسعه عملیات آبخیزداری صورت می دادند حال آن که تا  مدتهانه تنها مردم بلکه بسیاری از مسئولین کشورمان نیز تعریف و معنی آبخیزداری را نمی دانستند و در کتب درسی توجه کمی بدان میشد و در بین رسانه ها مختلف تصویری، دیداری و شنیداری مظلوم واقع می شد.

آبخیزداری چیست؟

 آبخیزداری، مدیریت و استفاده صحیح از اراضی حوضه آبخیز طبق برنامه‌های از قبل طرح ریزی شده مشتمل بر مهار فرسایش و تنظیم جریان‌های سیلابی و رسوب گذاری و اصلاح پوشش نباتی و غیره است. به عبارت دیگر آبخیز داری مدیریت علمی حوضه آبخیز است که ضمن توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی و حفظ منابع آب و خاک در حوضه‌های آبخیز از علوم و تجربیات مختلف بهره گیری می‌کند، بدون آنکه نقش مردم از نظر دور بماند.

نکته که باید به آن توجه ویژه ای داشت این است که با همین ۳۰ درصد آب باقی مانده از آب باران، امنیت آبی و غذایی ۸۵ میلیون نفر در کشورمان تامین می شود و اگر بتوانیم ۳۰ درصد دیگر از این آب را به روشهای مختلف آبخیزداری در کشورمان نگه داریم می توانیم امنیت آبی و غذایی ۱۷۰ میلیون نفر را تامین کنیم.

اهداف اجرای عملیات آبخیزداری

اهداف و مقاصد مدیریت جامع حوزۀ آبخیز همان اهداف آبخیزداری است که از نخستین و مهمترین آن حفاظت آب و خاک است. از دیگر اهداف نیز می توان به مقابله با فرسایش خاک، حفظ پوشش گیاهی و غیره اشاره کرد، در واقع با توجه به تعریف مدیریت جامع حوزۀ آبخیز مشکلاتی که گریبان گیر حوزه‌های آبخیز هستند، تنها مشکلات فیزیکی نیستند، بلکه ترکیبی از عوامل بیوفیزیکی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سازمانی و مدیریتی بر آن اثرگذارند. می‌توان اثر خلل در هرکدام از این ابعاد را در ایجاد سیل، کاهش تولید اراضی کشاورزی، کاهش سطح جنگل‌ها، کاهش تولید محصولات شیلاتی، کاهش اراضی برای چرای دام، کاهش بهره‌وری سرمایه‌گذاری در تولید انرژی، بی‌ثمر شدن پروژه‌های پرهزینۀ آبیاری، مشکلات مالکیتی، و حتی به خطر افتادن سلامت انسان‌ها مشاهده کرد.

تاکید ویژه رهبر انقلاب بر توسعه عملیات آبخیزداری

 رهبر انقلاب اوایل سال قبل و پس از وقوع سیل در برخی استان‌های کشور فرمودند: جدای از خسارات، موضوع صدمات روحی و روانی ناشی از حوادثی همچون سیل، بلندمدت و تأثیرگذار است، بنابراین باید به‌گونه ای برنامه ریزی و آینده نگری شود که صدمات و خسارات ناشی از اینگونه حوادث به کمترین میزان ممکن برسد.

 ایشان خاطرنشان کردند: لایروبی رودخانه ها»، «لایروبی سدها»، «آزاد سازی حریم رودخانه ها»، «آبخیزداری» و «حفظ مراتع و جنگل ها» از موضوعات بسیار مهم است و این حادثه باید یک درس عبرت باشد تا در طرحهای مختلف آینده از جمله سد سازی ها، راه سازی ها، احداث راه آهن، و عمران شهری، همه جوانب مختلف دیده و آینده نگری لازم و جامع انجام شود.

۷۰ درصد آب ناشی از بارندگی تبخیر می شود

در همین خصوص حمید سینی ساز شهشانی، کارشناس مدیریت حوزه منابع آبی به خبرنگار راداراقتصاد گفت: به صورت اجمالی اگر به نمودار سیلاب های اخیر ایران در ۲۰ سال گذشته نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که با وجود این که نزدیک به ۳۰۰ سد در کشور ساخته شده است اما هر ساله خسارات جانی و مالی، تلفات و تعداد وقوع سیلاب های فصلی از سال گذشته بیشتر بوده است، این امر خود گواه این است که سدها نتوانسته اند به نحو مطلوبی جلوی سیلاب ها را بگیرند.

وی افزود: علاوه بر این خود احداث این سدها سبب تبخیر زیاد آبهای موجود در پشت سدها شده و حتی سفره های زیرزمینی پایین دست خود را نیز با خشکسالی روبرو کرده است که همین امر باعث شده کشاورزی بسیار از مناطق با آسیب جدی روبرو شده و امنیت غذایی و شغلی روستائیان و مردمان مناطق پایین دست به خطر بیفتد.

این کارشناس مدیریت حوزه منابع آبی تصریح کرد: هدف اصلی آبخیزداری و آبخوانداری در کشور و توسعه آن تلاش برای فرو بردن آب باران در مبدا بارش به زیر زمین بوده تا از تبخیر آن جلوگیری و سفره های زیرزمینی پر آب شوند.

سینی ساز شهشانی در ادامه یادآور شد: طبق آمارهای منتشر شده از سازمانهای مربوطه بیش از ۷۰ درصد آب باران در ایران به صورت مستقیما تبخیر می‌شود، از ۳۰ درصد باقی مانده نیز چیزی حدود ۹ الی ۱۰ درصد در قالب سیلاب‌ها به دریاها می‌ریزد، اگر این ۸۰ درصد تلفات را بتوانیم با آبخیزداری به سمت سفره‌ها هدایت کنیم نمی‌خواهم بگویم تلفات صفر می‌شود اما حداقل ۳۳ درصد آن قابل ذخیره است که این ۳۳ درصد میتواند به راحتی آب مورد نیاز حدود ۸۰ میلیون نفر دیگر را فراهم کند و به عبارت دیگر کشورمان با جمعیت ۱۵۰ یا ۱۶۰ میلیون نفری هم مشکل آب نخواهد داشت.

وی اظهار نمود: تفکر عده ای از مسئولین کشور خصوصا در وزارت نیرو این است که ایران باید تعداد بیشتری سد بسازد حتی اگر این امر به قیمت  خالی ماندن طولانی مخازن سدها خالی بمانند، این در حالی است که به طور متوسط هزینه ساخت یک سد به طور متوسط حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان است اما باید توجه داشت که هزینه یکسال اجرای برنامه آبخیزداری که در برنامه ششم توسعه تکلیف شده تنها دو هزار میلیارد تومان است، یک پنجم بودجه ساخت یک سد کافی است که بتوانیم دو میلیون هکتار آبخیزداری انجام دهیم و در کانون‌های اولیه سیل را مهار کنیم.

منبع: رادار اقتصادی

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: خوزستان سیل اقتصادی آبخیزداری امنیت غذایی توسعه عملیات آبخیزداری سیلاب های فصلی جانی و مالی میلیون نفر سال گذشته سیلاب ها وقوع سیل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۰۷۸۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مشارکت مردمی تضمین‌کننده امنیت غذایی کشور است

به گزارش جام جم آنلاین از گرگان هامان هاشمی گفت : سال ۱۴۰۳ با شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» آغاز شد، اما وجه تمایز این شعار با سال‌ های پیشین تاکید بر مشارکت مردمی در تولید و پیشبرد امور اقتصادی کشور است.

نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران با بیان اینکه شعار سال ۱۴۰۳ همانند یک دهه گذشته حول محور اقتصادی نامگذاری شده است، اظهار داشت: پیام نامگذاری سال جهش تولید با مشارکت مردمی در سنوات گذشته در قانون اساسی بر مبنای اصل ۴۴ قانون اساسی درباره واگذاری کارها به بخش خصوصی رضایت کافی مقام معظم رهبری را جلب نکرده است که امسال قرار است این مهم با مشارکت مردمی محقق شود.

وی اضافه‌کرد: طبق قانون یکی از موضوعات مهم کوچک کردن دولت و کاهش هزینه های جاری دولت است که در نهایت باعث سرعت و چابکی بیشتر آن شود و بتواند به عنوان بالاترین رکن اجرایی کشور به عنوان کارهای نظارتی و ریل گذاری و تمرکز بر کارهای صحیح داشته باشد.

وی براین باور است که یکی از علل نامگذاری سال ۱۴۰۳ با شعار جهش تولید با مشارکت مردمی تلنگر مجددی به همه مدیران دولتی برای واگذاری موضوعات هم در حوزه تصمیم سازی در جایگاه مشورتی و هم در حوزه اجرایی با واگذاری اموری که قابلیت اجرا با بخش خصوصی دیده شده است، را دارد.

هاشمی تصریح کرد: با فرض اینکه برخی موضوعات امنیتی را کنار بگذارید، در سایر مباحث که ریشه اقتصادی دارند بخش خصوصی همیشه نقش آفرینی داشته و دارد و باعث شده که دولت علاوه بر کاهش هزینه ها به وظیفه اصلی خود یعنی نظارت بر اجرای امور توجه بیشتری داشته باشد.

نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران گفت: بنابراین با توجه به شرایط فعلی کشور، در سالهای گذشته شاهد این بودیم که بخش تاکیدی شعارهای سال مبنی بر موضوعات اقتصادی بوده که امسال جهش تولید علاوه بر کارآفرینی بیشتر، نقش آفرینی بیشتر کالاهای ایرانی در بازار داخلی و خارجی را در پی خواهد داشت حال این موضوع با پیوند مشارکت مردمی اتفاق میمون و مبارکی است که می تواند اتفاقات ارزنده ای را منجر شود.

وی اظهارداشت: این مهم بازمی گردد به اینکه مدیران ما چقدر سعی در اجرای صحیح تصمیم گیری ها داشته باشند که امیدواریم با تصمیم هایی که در بدنه دولت و لایه های پایین تر اجرا صورت می گیرد شاهد آن باشیم که بتوانیم اتفاقات بهتری را برای توسعه اقتصادی کشور رقم بزنیم.

هاشمی افزود: حال کمیسیون کشاورزی اتاق ایران آمادگی دارد، در کنار وزارت جهاد کشاورزی برای رفع موانع تولید، افزایش بودجه و رشد تولیدات کشاورزی داخلی واند نقش مشورتی خود را درکنار دولت داشته باشد.