در نیمه دوم سال، تورم چند درصدی در انتظار اقتصاد ایران است؟
تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۰۸۷۶۴
نرخ تورم، نرخی است که مردم به وضوح افزایش یا کاهش آن را میتوانند در کوچک و بزرگ شدن سفره هایشان لمس کنند.
به گزارش تابناک اقتصادی، به تازگی مرکز آمار ایران که حالا تنها نهادی است که نرخ تورم را اعلام میکند، گزارش نرخ تورم در شهریورماه سال جاری را منتشر کرد. گزارشی که نکات جالبی در آن دیده میشود.
این گزارش نشان میدهد که نرخ تورم سالانه در شهریورماه سال جاری با رشد ۰.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه به نقطه در شهریور ماه ۱۳۹۹ را ۳۴.۴ درصد اعلام کرده است. این بدان معناست که خانوارهای کشور به طور میانگین ۳۴.۴ درصد بیشتر از شهریور ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردهاند. همچنین نکته حائز اهمیت دیگر در مورد نرخ تورم نقطه به نقطه این است که این نرخ از فروردین ماه سال جاری روند صعودی داشته و از ۱۹.۸ درصد به ۳۴.۴ درصد رسیده است.
با این وضعیت حالا پرسش این است که آیا نرخ تورم اعلامی با واقعیتهای اقتصادی کشور همخوانی دارد؟ در نیمه دوم سال روند نرخ تورم چگونه خواهد بود و کارشناسان چه نرخ تورمی را برای نیمه دوم سال پیش بینی میکنند؟
تورم ماحصل ۶ سیاست است
دکتر وحید شقاقی شهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: تورم ماحصل سیاستهای پولی، مالی، خارجی، تجاری، تولیدی و ارزی است. به عبارت بهتر همه این سیاستها بر روی تورم تاثیرگذار هستند. اگر بپذیریم که تورم فقط منشا پولی ندارد باید سهم همه این سیاستها را در تغییر نرخ تورم تحلیل کنیم.
نرخ رشد نقدینگی در سال جاری حدود ۶ درصد بالاتر از میانگین
شقاقی شهری با اشاره به اینکه مهمترین عامل تورم سیاستهای پولی و رشد نقدینگی است، افزود: آخرین آماری که در مورد نقدینگی منتشر شد نشان میداد که رشد نقدینگی در خرداد ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۳۱ درصد بوده است. این رشد در حالی است که میانگین رشد نقدینگی بعد از انقلاب حدودا ۲۳ تا ۲۵ درصد بوده است. وی ادامه داد: این بالاتر بودن ۶ درصدی رشد نقدینگی در خرداد ماه ۹۹ نسبت به میانگین ۴۰ سالع خود میتواند یک علامت هشدار برای رشد نرخ تورم از منظر سیاستهای پولی باشد.
۷۰ درصد هزینههای تولید ایران وابسته به دلار
این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی گفت: از منظر سیاستهای ارزی یکی از علل رشد نرخ تورم، رشد قیمت ارز با محوریت دلار میباشد. دلیل این مسئله این است که متاسفانه هزینههای تولید ایران وابسته به دلار میباشد و این وابستگی حدود ۷۰ درصد است. کالاهایی که عمدتاً به اسم ساخت داخل شناخته میشوند به مواد اولیه، واسطه و تجهیزات وارداتی وابسته هستند. وی افزود: بنابراین هر چقدر قیمت دلار نوسانی و رو به افزایش باشد، قیمت کالاها نیز افزایش خواهد یافت. این روزها هم که قیمت دلار حال و روز چندان خوبی ندارد. شقاقی ادامه داد: در حالی که تا آبان ماه سال گذشته قیمت دلار بین ۱۱ تا ۱۵ هزار تومان در نوسان بود، اما به یکباره از آبان ماه نرخ دلار شروع به رشد کرد و در ماههای اخیر این رشد شتاب بیشتری یافته است و از ۱۵ هزار تومان به حدود ۲۸ هزار تومان افزایش یافته است. این افزایش قیمت دلار در ابتدا بر روی قیمت کالاهای وارداتی به سرعت نمایان میشود و سپس با یک وقفه زمانی اثر خود را بر قیمت کالاهای داخلی خواهد گذاشت.
ریشه دیگر تورم، کسری تراز تجاری و ناترازی ارزی است
شقاقی شهری اظهار داشت: در حوزه سیاستهای تجاری، مهمترین عاملی که بر تورم تاثیرگذار است مسئله کسری تراز تجاری و ناترازی ارزی است. هم اکنون واردات بر صادرات فزونی دارد. در حوزه صادرات نفتی، تحریم هستیم و در حوزه صادرات غیرنفتی نیز به دلیل کرونا و شدت گرفتن تحریمها عملکرد خوبی نداریم. این در حالی است که اقتصاد ایران به حداقل کمتر از ۴۰ میلیارد دلار واردات نیازمند است و این میزان را نمیتواند کاهش دهد. همچنین باید به واردات رسمی، مسئله واردات غیررسمی و قاچاق را نیز اضافه کرد؛ بنابراین کسری تجاری بر سیاستهای ارزی و پولی تاثیرگذار است و از این کانال بر تورم تاثیرگذار خواهد بود.
دیپلماسی اقتصادی ضعیف عامل دیگر افزایش نرخ تورم
این کارشناس اقتصادی با اشاره به سیاستهای خارجی گفت: دیپلماسی اقتصادی و روابط بین الملل نیز به دلیل فشار آمریکاییها حال و روز چندان خوشی ندارد و این مسئله نیز به نوعی بر نرخ تورم تاثیرگذار است.
نگاه مونتاژمحور به تولید/ مازاد تقاضا قیمتها را صعودی خواهد کرد
شقاقی در مورد وضعیت سیاستهای تولید و تاثیر آن بر نرخ تورم هم گفت: سیاستهای تولید، سیاستها کوتاه مدت و عاجلانه نیست و این سیاستها نیازمند نهادسازی ها، بسترها و زیرساختها است. متاسفانه طی دهههای گذشته در زمینه سیاستهای تولیدی موفق عمل نکردیم و در کشور ما نگرش به تولید، مونتاژمحور بوده است. این کارشناس اقتصادی افزود: برای کنترل ارز و قیمت کالاها نیاز است تا طرف عرضه اقتصاد تقویت شود. وی ادامه داد: هنگامی که اقتصاد به رشد نقدینگی بالا دچار است، این باعث میشود تا تقاضا افزایش یابد و به موازات این افزایش تقاضا باید عرضه کالاها و خدمات افزایش یابد تا اقتصاد دچار مازاد تقاضا و افزایش قیمتها نشود. به دلیل مشکلات موجود اقتصاد، نمیتوان به سرعت با افزایش عرضه به افزایش تقاضا پاسخ داد و همین مسئله باعث میشود که یک روز شاهد افزایش مرغ، تخم مرغ و گوشت باشیم و روز دیگر شاهد افزایش قیمت کره و ... باشیم.
کسری بودجه رشد نقدینگی و تورم را افزایش میدهد
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به تاثیر سیاستهای مالی بر نرخ تورم نیز گفت: عدم انضباط مالی دولت خود را در کسریهای بودجه نشان میدهد. هنگامی که دولت با کسریهای بودجه مواجه میشود به سیاستهای پولی متوسل میگردد و از ناحیه سیاستهای پولی به رشد نقدینگی و تورم دامن میزند.
روزانه ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میلیارد تومان به نقدینگی جامعه اضافه میشود/ بازار سرمایه در فصل بهار به مثابه اسفنج عمل کرد!
شقاقی گفت: مجموعه سیاستهایی که در دهههای اخیر بر روی تورم تاثیرگذار بوده و به آنها اشاره شد، در سال ۹۹ حال و روز چندانی خوبی نداشته اند و بنابراین طبیعی است که این وضعیت به افزایش قیمتها و رشد نرخ تورم دامن بزند. هم اکنون روزانه بین ۲ هزار تا ۲۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی به جامعه اضافه میشود. در چهار ماه ابتدایی سال این نقدینگی وارد بازار سرمایه میشد و مثلاً در فصل بهار روزانه بین هزار تا ۳ هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار سرمایه میگردید. به عبارت بهتر در ۴ ماه ابتدایی سال بازار سرمایه مانند یک اسفنج کل نقدینگی تولیدی روزانه یا بخشی از آن را به خود جذب میکرد. اما در یک ماه اخیر ما شاهد خروج نقدینگی از بازار سرمایه هستیم و در دو هفته اخیر بین ۵۰۰ میلیارد تومان تا ۲ هزار میلیارد تومان خروج نقدینگی حقیقی را از بازار سرمایه داشته ایم و این نقدینگی به بازارهای موازی روانه شده و قیمتها را افزایش میدهد و در نتیجه این افزایش قیمت، بر روی افزایش قیمت کالاها و خدمات خود را نشان میدهد.
تصویر امیدبخشی از تورم را شاهد نیستیم
این کارشناس اقتصادی گفت: در حال حاضر تصویر امیدبخشی از تورم مشاهده نمیکنیم مگر اینکه برای هر کدام از سیاستهایی که اشاره شد با فوریت و تدبیر بتوان مسیر دیگری را طراحی کرد. یعنی در سیاستهای پولی، موتور رشد نقدینگی را خاموش کنیم و اجازه دهیم بخشی از نقدینگی وارد بازار سرمایه شود، در سیاستهای مالی، انضباط مالی دولت بسیار حیاتی است و هر گونه بی انضباطی مالی از سوی دولت آثار مخربی را بر تورم خواهد داشت، در سیاستهای ارزی حتما باید یک ثباتی را بر بازار ارز حاکم کنیم که این نیازمند تلاش و همکاری همه قوا است، در سیاستهای تولیدی باید اصلاحاتی را داشته باشیم و با توجه به اینکه این سیاستها کوتاه مدت نیستند حداقل بتوانیم با یک تدبیر نظمی را بر آنها حاکم کنیم که شاهد کمبود یکباره برخی از کالاها در بازارها نباشیم و در سیاستهای خارجی نیز باید در زمینه دیپلماسی اقتصادی فعالتر عمل کنیم. دولت باید روابط منطقهای را فعالتر از گذشته دنبال کند.
نرخ تورم اعلامی درست است/ نرخ تورم سال جاری بین ۳۵ تا ۴۰ درصد است
وی با اشاره به درست بودن نرخ تورم اعلامی در شهریور ماه، افزود: به عنوان مثال نرخ دلار از شهریور ۹۸ تا خردادماه سال جاری بین ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان حدوداً در نوسان بود و میتوان گفت که تقریبا ثابت حاکم بود، اما از خرداد ۹۹ روند صعودیتر شد. همچنین اثرات کرونا با یک وقفه زمانی خود را در اقتصاد نشان میدهد؛ بنابراین طبیعی است که از تیرماه سال جاری کم کم تورم روند رو به رشدی به خود گرفت. شقاقی گفت: پیش بینی من این است که با توجه به مجموعه عواملی که عرض کردم، در سال جاری نرخ تورم بین ۳۵ تا ۴۰ درصد باشد.
بدهی خارجی ۹ میلیارد دلاری نمیتواند بر تورم تاثیر بگذارد
این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به پایین بودن بدهی خارجی ایران، اظهار داشت: بدهی خارجی ایران هم اکنون زیر ده میلیارد دلار میباشد. چون بدهی خارجی نداریم، مسائل تاثیرگذار بر نرخ تورم عمدتاً داخلی است. البته این مسائل تاثیرگذار داخلی بر تورم هم هر چند حل شدنی است، اما زمان بر است و به فوریت نمیتوان آنها را حل کرد. کشوری مانند ونزوئلا حدود ۱۵۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد و عموماً منابع این کشور توسط کشورهای خارجی به تاراج میرود و همین مسئله نرخ تورم را به ۱۴ هزار درصد هم رسانده است.
اصلاحات ساختاری برای جلوگیری از رشد تورم زمان بر است
شقاقی گفت: بخشی از تورم به دلایل ساختاری و نهادی ایجاد شده است و درست کردن این بخش برای جلوگیری از رشد تورم زمان بر است. مثلاً از ۴۰ سال پیش درگیر کسری بودجه هستیم، نظام بانکی ناترازی دارد و ... و ساخت این مسائل نیازمند زمان است و تصمیمات سختی که باید اتخاذ شود. به عنوان مثال کسری بودجه به دلیل بی انضباطیهای مالی دولت است که با توجه به منابع سرشار نفتی هرگز این بی انضباطی برطرف نشد و هم اکنون هم اصلاح این بخش نیازمند تصمیمات سخت و زمان بر است. یا مثلاً مبارزه با قاچاق برای کشوری که همواره بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار قاچاق داشته و شبکههای رانت پشت آن هستند، سخت است.
وی افزود: کشورو اقتصاد ایران با فرض ماندگاری تحریم ها، نیازمند اصلاحات ساختاری است. این اصلاحات ساختاری قطعا هزینه خواهد داشت و باید تدریجی اتفاق بیفتند.
منبع: تابناک
کلیدواژه: الهام چرخنده نادر مختاری مکانیسم ماشه علیرضا رزم حسینی هفته دفاع مقدس نرخ تورم افزایش قیمت مرکز آمار ایران الهام چرخنده نادر مختاری مکانیسم ماشه علیرضا رزم حسینی هفته دفاع مقدس عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی سیاست های تولید تورم تاثیرگذار سیاست های پولی میلیارد تومان بازار سرمایه میلیارد دلار ماه سال جاری سیاست ها قیمت کالا ها رشد نقدینگی افزایش قیمت بر نرخ تورم نشان می دهد بدهی خارجی هزار تومان قیمت دلار هم اکنون بر تورم قیمت ها ۶ درصد ۴ درصد بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۰۸۷۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چاپ اسکناسهای ریز دیگر بصرفه نیست | چاپ اسکناس درشت تورمزاست؟
با توجه به کاهش ارزش اسکناسهای کنونی در مبادلات، وجود اسکناسهای درشت که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب میشود؛ موضوعی که در تمام اقتصادهای دنیا نیز وجود دارد و تنها در اقتصادهای با تورم چندرقمی که برای مبادلات روزانه نیاز به حجم بالایی از اسکناس است، پول کاغذی از معاملات حذف شده است.
دنیای اقتصاد نوشت: برخی منتقدان عنوان میکنند که چاپ اسکناس درشت باعث افزایش حجم پول میشود؛ درحالیکه این امر یک موضوع فنی است و هیچ اثری بر متغیرهای پولی و تورم ندارد. درحالیکه بیارزش شدن اسکناس و ایرانچکهای موجود هزینه چاپ آنها را افزایش داده، مقتضی است سیاستگذار با چاپ اسکناس و ایرانچکهای درشتتر، نسبت اسکناس در معاملات روزانه کشور را به سطح استاندارد جهانی افزایش دهد.
به دنبال برخی گمانهزنیها در رابطه با انتشار ایرانچکهای ۵۰۰هزارتومانی از سوی بانکمرکزی، «دنیایاقتصاد» این موضوع را از این نهاد پیگیری کرد که مطابق این پیگیریها بهنظر میرسد بانکمرکزی هنوز تصمیمی برای رونمایی از اسکناسهای جدید ندارد. فارغ از درست یا نادرستبودن این خبر، به نظر میرسد اقتصاد ایران در شرایطی قرار دارد که انتشار اسکناسهای درشت در آن یک ضرورت بهشمار میرود.
روز گذشته خبری در پایگاه خبری «اقتصاد آنلاین» منتشر شد که از برنامه بانکمرکزی برای ورود ایرانچکهای ۵۰۰هزارتومانی به بازار خبر میداد. پیگیریهای «دنیایاقتصاد» از بانکمرکزی نشان میدهد سیاستگذار پولی کشور هنوز تصمیمی برای افزایش ارزش اسمی اسکناسهای موجود در بازار ندارد. بااینحال بسیاری از کارشناسان بر جای خالی اسکناسهای درشت در اقتصاد ایران تاکید میکنند. یکی از دلایل این موضوع این است که طی سالهای گذشته، با افزایش تورم، هزینه چاپ برخی از اسکناسهای موجود از ارزشریالی آنها پیشیگرفته و عملا چاپ اسکناس جدید را غیراقتصادی میکند. افت ارزش اسکناسهای موجودبه عبارت دیگر، طی دهه۹۰ با افزایش مداوم تورم و جهشهای ارزی که رخداد، قدرت خریدریال در مقابل سایر ارزها، افت شدیدی را تجربه کرد. برای مثال در مهرماه سال۹۷ که بزرگترین شوک ارزی تاریخ اقتصاد ایران رخداد، رشد نقطهبهنقطه دلار در داخل کشور ۲۷۱درصد بودهاست، یعنی ارزش این اسکناس خارجی در مقابل ریال حدود ۳برابر شد و هر دلار از ۴هزارتومان به ۱۴هزار و ۷۰۰تومان رسید. امروز نیز با درشتترین اسکناس موجود که همان اسکناس ۱۰۰هزارتومانی است، تنها میتوان کمی بیش از یک دلار و نیم خریداری کرد. همین موضوع ضرورت چاپ اسکناسهای درشت را پررنگتر میکند. در همین رابطه یکی دیگر از مشکلاتی که ریزبودن اسکناسها در ایران بهوجود میآورد، تا حدودی جنبه اجتماعی دارد. بارها دیدهشده افرادی از خارج کشور به ایران سفر میکنند و قصد تبدیل پول خود بهریال را دارند، برای مثال به ازای یک اسکناس ۱۰۰دلاری یا ۱۰۰یورویی، حجم بالایی اسکناسریالی دریافت میکنند که همین موضوع میتواند به وجهه بینالمللی اقتصاد ایران ضربه وارد کند. بهدنبال این موضوع در صورتیکه اسکناسهای درشت چاپ شوند این مساله تا حدودی کمرنگ خواهد شد.
غیراقتصادیبودن چاپ اسکناسهای ریزاز سوی دیگر، یکی از مواردی که این مشکل در آن مشهود است، معضل تامین اسکناس خودپردازهاست. در مواقعی که تقاضاها افزایش مییابد، مانند روزهای پایانی سال، بارها پیشآمده که متقاضیان به خودپردازهای متعددی مراجعه کردهاند و با نبود اسکناس مواجه شدهاند. در بسیاری از مواقع هم اسکناسهای ریز در خودپردازها وجود نداشته و تنها اسکناسهای ۵۰ و ۱۰۰هزارتومانی موجود است. بانکمرکزی در همین رابطه تاکید کردهاست که در بسیاری از موارد، هزینه چاپ برخی اسکناسها از ارزش آنها بیشتر شده و به همین دلیل چاپ اسکناس جدید دیگر صرفه اقتصادی ندارد. در چنین شرایطی چاپ اسکناس درشت میتواند این مساله را برطرف کند. یکی از ابهاماتی که در این رابطه میتوان به آن اشاره کرد، امکان ردیابی معاملات افرادی که به قصد اخلال در بازارها فعالیت میکنند با اسکناسهای ریز است. در پاسخ به این ادعا باید گفت کسانی که در بازار فعالیتهای سفتهبازانه انجام میدهند، حجم بالایی معاملات دارند که در عمل نمیتوانند از اسکناس استفاده کرده و معاملات خود را بهصورت نقدی انجام دهند، بنابراین این ایراد به چاپ اسکناس درشت نیز بلاموضوع است.
چاپ اسکناس درشت تورمزاست؟اما شاید بتوان مهمترین مخالفتی را که با انتشار اسکناسهای جدید مطرح میشود تورمزابودن آن عنوان کرد. در همین رابطه برخی این نگرانی را مطرح میکنند که چاپ اسکناسهای جدید میتواند اثرات تورمزا برای اقتصاد داشتهباشد. دلیل این ادعا اثر نقدینگی در افزایش تورم بهعنوان یک موتور اصلی رشد سطح عمومی قیمتها مطرح میشود. در رابطه با این موضوع باید تاکید کرد که از سال۱۳۹۹که اسکناس جدیدی در اقتصاد ایران رونمایی نشدهاست، همچنان شاهد رکوردشکنیهای تورمی بودهایم. از سوی دیگر بسیاری از اقتصادهای پیشرفته که اسکناسهای درشتی در آنها مبادله میشود، تورمهای پایینی دارند، بنابراین نمیتوان گفت این اقدام میتواند به رشد تورم دامن بزند. بهعبارت دیگر، آنچه میتواند روند تورمی فعلی را مهار کند، توجه به بیانضباطی مالی و بودجهای دولت، کاهش هزینهها و بهطور کلی مقابله با کسریبودجه است. همچنین لازم است در همین راستا اصلاحات گسترده در نظام بانکی صورت پذیرد تا خلق نقدینگی و تشدید تورم از این مسیر کنترل شود. بهعبارت دیگر آنچه موافقان انتشار اسکناسهای جدید و درشت بر آن تاکید میکنند این است که عوامل اثرگذار بر تورم را باید در جای دیگری ردیابی کرد و این اقدام نمیتواند بر افزایش تورم اثرگذار باشد. در حال حاضر به نظر نمیرسد اقتصاددانان ارتباطی میان تورم با ارزش اسکناسها پیدا کرده باشند.