نابرابریهای کوچک مرگبار دنیای مردانۀ مردانۀ مردانه
تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۱۰۹۳۳
یکی از گلههای رایج مردان از زنان این است که هیچوقت گوشیشان را جواب نمیدهند. زنها گوشیشان را ته کیفشان میاندازند و اگر با آنها کاری داشته باشی، صد بار هم که زنگ بزنی، متوجه نمیشوند. اما بیایید از مسیر دیگری هم به این مسئله نگاه کنیم: لباسهای زنانه جیب ندارند، و گوشیهای جدید بزرگتر از آنند که زنان بتوانند آنها را در دست نگه دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بعدازظهر یکی از همین روزها، در میانۀ کولاک نوزادم را از مهدکودک برداشتم. ماشینها و اتوبوسها زوزهکشان در خیابانهایی که رویشان شن پاشیده بودند، از کنار ما میگذشتند، اما پیادهروهای یخزده و گِلآلود لیز بودند. وقتی برفروبها خیابانهای نیویورک را پاک میکنند، معمولاً تودههای برف را کنارۀ جدول میریزند. ما هم با پای پیاده باید از این تپههای ناهموار برف فشرده بگذریم تا به آن سوی خیابان برسیم. این وضع آدم را دیوانه میکند، خصوصاً اگر مثل من پنجماهه باردار باشی و یک کالسکۀ کوچک را هم نیمی از راه هُل بدهی و نیمی از راه به بغل بگیری. هرگز به ذهنم نرسیده بود که این وضع هم مصداقی از سکسیسم است.
کرولاین کرادو پرز، نویسنده و فعال فمینیسم، در ابتدای دومین اثرش زنان نامرئی داستان شهری در سوئد را تعریف میکند که در سال ۲۰۱۱ تصمیم گرفت تأثیر جنسیتیِ همۀ سیاستهایش را ارزیابی کند. یکی از مقامات به مزاح گفت حداقل «جماعت جنسیتیاب» در سوراخ برفروبی انگشت نمیکنند. یا میکنند؟ مطالعات (که تعداد چنین مطالعاتی باید هم بیشتر شود) نشان میدهند احتمال رانندگی مردان بیشتر از زنان است و معمولاً مستقیم سر کار میروند و برمیگردند. زنان بیشتر احتمال دارد از حملونقل عمومی استفاده کنند، پیاده بروند، یا «چندسفره» به مقصد برسند، یعنی در میان راه چند سفر کوتاه انجام دهند. مثلاً ممکن است سر راه کارشان بچهها را به مدرسه برسانند، بعد به یکی از خویشاوندان مسن سر بزنند و در راه خانه هم شام بگیرند.
خُب، وقتی ۷.۵ سانتیمتر برف آمده باشد، رانندگی سادهتر از رد کردن یک ویلچر از میان برفها است. لذا بهجای اولویتدادن به رانندگان، شهر تصمیم گرفت برفها را ابتدا برای عابران پیاده و استفادهکنندگان از حملونقل عمومی بروبد. این تغییر سیاست به صرفهجویی غیرمنتظرهای در هزینهها منجر شد. اکثر کسانی که در برف و بوران مصدوم میشوند عابران پیاده (و زنان) هستند، و پیادهروها که امنتر شدند آمار پذیرش کلینیکها کاهش یافت.
کرادو پرز کتابش را با این مثال آغاز میکند که از جهاتی عمل جسورانهای است. وقتی بگویی برفروبی هم میتواند مصداقی برای سکسیسم باشد، خوانندگان شکاک چشمغره میروند. او میتوانست برای اینکه حرف اصلیاش را بزند، سراغ مثالهای صریحتری برود که رد کردنشان ساده نیست: در پژوهش و جمعآوری دادهها زنان مرتباً نادیده گرفته میشوند، چنانکه طراحان همهچیز، از فناوریهایی که استفاده میکنیم تا داروهایی که میخوریم و شهری که در آن زندگی میکنیم و قوانین و سیاستهایی که بر ما حکمفرماست، فقط مردان را در نظر داشتهاند. ولی از جهات دیگر، بهترین نقطۀ شروع همین مثال برفروبی است. این مثال نشان میدهد که مسئله چقدر فراگیر است، و سوگیری جنسیتی، چقدر غیرعمدی (و البته قبول کنیم که گاهی عمدی) در جمعآوری دادهها هویدا میشوند و به چه شکلهای متنوع و غیرمنتظرهای نیز بروز میکند.
نتیجۀ ماجرا گاهی برای زنان قدری زحمت درست میکند. تابهحال دقت کردهاید که گوشیهای هوشمند امروزی برای استفادۀ یکدستی زنها زیادی بزرگاند؟ یا نرمافزار تشخیص صدا اغلب با صدای زیر زنانه مشکل پیدا میکند؟ گاهی هم پیامدهای ماجرا مرگبارند. زنان اگر درگیر تصادفات رانندگی شوند، به احتمال ۴۷% بیشتر از مردان دچار مصدومیت شدید میشوند. علتش آن است که مهندسان ایمنی خودرو را معمولاً با آدمکهایی میآزمایند که الگوی بدنشان متناظر با «متوسط مردان» است: مرسومترین نسخۀ این آدمکها ۱۷۷ سانتیمتر قد و ۷۶ کیلوگرم وزن دارد و نسبت حجم عضلاتش نیز مردانه است. (یک نکتۀ شگفتآور و عصبانیکننده: هنوز کمربند ایمنیای نساختهایم که برای استفادۀ زنان باردار مناسب باشد، در حالی که تصادفات خودرویی عامل اصلی تلف شدن جنین در اثر حادثه برای مادر هستند.)
زنان اغلب ترکیب هولناکی از سختیهای روزمره و خطرهای پنهان را تجربه میکنند. مثلاً صدها زن پلیس شکایت دارند که لباسهای محافظ قوارۀ تن آنها نیست. این لباسها نیز برای بدنِ مردانه طراحی شدهاند. کمربند تجهیزاتشان تن آنها را کبود میکند و جلیقۀ ضدگلولهشان جایی برای سینهها ندارد و آنقدر ناراحت است که تعدادی از افسران برای ادامۀ کار تقاضای فیزیوتراپی یا جراحی کوچکسازی سینه کردهاند. جلیقه غالباً روی تن بالا میرود و به این ترتیب، قسمت پایینی شکم را بیحفاظ میگذارد. در سال ۱۹۹۷ یک افسر پلیس زن که میخواست درِ آپارتمانی را باز کند، چاقو خورد و کُشته شد. او باید لباس محافظش را درمیآورد چون با آن نمیتوانست از دژکوب استفاده کند.
به پژوهشهای پزشکی که میرسیم، شکاف دادهها بسیار خطرناک و اعصابخُردکُن میشود. در آزمایشهای بالینی نسبت زنان بسیار پایین است، که یعنی شاید از داروهایی که به دردمان میخورند بینصیب بمانیم و داروهای نامناسب یا دُز نامناسب برایمان تجویز شود. در نتیجه، احتمال آنکه زنان به واکنشهای دارویی نامناسب دچار شوند بیشتر از مردان است. دانشمندان حتی تأثیر خاص بسیاری از داروهای موجود بر زنان را نمیدانند. این نکته، زنگ خطری است. مثلاً اکنون میدانیم یک داروی رایج که برای فشار خون بالا تجویز میشود، مرگِ ناشی از سکتۀ قلبی را در مردان کاهش اما در زنان افزایش میدهد. یکی از دوستان صمیمی مادرم که از درد شدید شکم گِله داشت، چند ساعت پس از نوبت ویزیت دکتر عمومیاش از سکتۀ قلبی جان باخت. احتمال وقوع حملات قلبی مرگبار در زنان بیشتر از مردان است، و هنگامی که دچار سکتۀ قلبی شدهاند ۵۰% بیشتر احتمال دارد که مشکلشان نادرست تشخیص داده شود، چون کمتر از مردان دچار درد سینه میشوند. بسیاری از آنها، مثل همان دوست مادرم، بهجای درد سینه دچار تهوّع، درد شکم، نفستنگی (و سهلانگاری پزشکی) میشوند.
مشکل کمبودِ دادهها و این حقیقت که روی بدن زنان به اندازۀ مردان مطالعه نشده است، وقتی وخیمتر میشود که پزشکان حرفهای درد زنان را جدی نمیگیرند و به رنج جسمی آنها برچسب بیثباتی روانی میزنند: عصبیّت، جنون، بیعقلی. همین نکته غالباً در واکنش جامعه به ابراز خشم یا نقد زنان هم صادق است. کرادو پرز مینویسد: «اگر هر بار که حرفی کمابیش فمینیستی در توییتر زدهام و مردی عقلم را زیر سؤال بُرده است یک پوند میگرفتم، دیگر تا آخر عمر لازم نبود کار کنم».
در سال ۲۰۱۳، او کارزار پرسروصدا و موفقی راه انداخت تا تصویر یک زن، جین آستین، روی اسکناسهای دهپوندی بریتانیا نقش ببندد. پس از آن، کرادو پرز هدف رگباری از آزارهای زنستیزانه قرار گرفت و به تجاوز و قتل تهدید شد. با این اوصاف، عصبانیت و وضع روانی کدام طرف ماجرا را باید یک مشکل پزشکی حساب کرد؟ در عمق زنان نامرئی میشود دید که خشمی میجوشد، خشمی که هرازگاه در متن بیرون میزند. اما قوّت این متن در قدرت شعارهایش نیست، بلکه در وزن سنگین استدلالش است و در انبوهی از شواهد که او کمکم اما بیوقفه روی هم تلانبار میکند.
خطر آن وجود دارد که مشکل پیش از بهبود، وخیمتر شود. با گسترش کلانداده و هوش مصنوعی، الگوریتمهای رایانهای هم سوگیریهای جنسیتی را تثبیت میکنند در حالی که به زعم عموم مردم این الگوریتمها از لحاظ سیاسی بیطرف و اساساً غیرتبعیضآمیزند. به گفتۀ کرادو پرز، اگر میخواهیم برطرفکردن آسیب را آغاز کنیم و نگذاریم سوگیریهای قدیمی خودشان را تثبیت کنند، ابتدا باید سهم بازنمایی زنان را افزایش دهیم. وقتی زنان به مناصب ذینفوذ در عرصههای تجاری و سیاسی و دانشگاهی برسند، میتوانند شکافهای وسیع دادهها و خطاهای مهیب طراحی و بیعدالتیهای عمیقاً قوامیافتهای را تشخیص بدهند که از چشم تیمهای مردانهتر دور میماند. صدالبته که در این باب، حرفزدن ساده و عملکردن دشوار است. همچنین زنان نامرئی روایتی از آن سوگیریهای ساختاری است که در زندگی شخصی و حرفهای سدّ راه زنان میشود.
یک نقطۀ شروع خوب دیگر هم میتواند دامنۀ این مسئله را تشریح کند. برخی از پژوهشهایی که کرادو پرز نقل میکند شاید آشنا باشند، ولی مابقی آن نکتهها و برداشتها شگفتآورند. نقطۀ قوّت او آنجاست که تکههای مختلف پازل را به هم میچسباند: او میتواند نشان دهد که ادعای دوستداشتنی نبودن سیاستمداران زن، فقدان پژوهش دربارۀ عارضههای معمول سلامت زنان (از زایمان تا درد پریود) و آن گوشیهای هوشمند بزرگ و اعصابخُردکُن، همگی اجزای یک مسئلۀ واحد هستند. زنان نامرئی را که بخوانید، شاید مثل من دچار بُهت و سرگیجه شوید. چرا که دیدم همۀ آن قصههای خودم، قصههای دوستانم، اتفاقاتی که فکر میکردم بیربط و منفصل از هماند، چه در محل کار یا خانه یا خیابان یا بیمارستان، در حقیقت به هم گره خوردهاند. ما زنان عادت کردهایم خودمان را کج و چوله کنیم تا در فضاهایی که برای مردان طراحی شده جا بگیریم. و چنان به این کار عادت کردهایم که اغلب یادمان میرود چقدر درد دارد.
اطلاعات کتابشناختی:
Perez, Caroline Criado. Invisible Women: Exposing Data Bias in a World Designed for Men. Random House, 2019
پینوشتها:
• این مطلب را سوفی مکبین نوشت است و در تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۱۹ با عنوان «How the world was built for men» در وبسایت نیواستیتسمن منتشر شده است. وبسایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۸ با عنوان «دنیای مردانۀ مردانۀ مردانه» و ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.
•• سوفی مکبین (Sophie McBain) مسئول بخش آمریکای شمالی در نیواستیتسمن است. او پیش از دستیار سردبیر این مجله بوده است. مکبین عمدتاً دربارۀ سیاست و مسائل اجتماعی مینویسد.
منبع: الف
کلیدواژه: زنان نامرئی داده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۱۰۹۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در اکثر خانوادههای ایرانی یک مورد ابتلا به سرطان دیده میشود | ابتلای مردان به این سرطان بیشتر شده است
همشهری آنلاین - مریم سرخوش: بروز بیماریها در هر یک از اعضای خانواده میتواند چرخه زندگی طبیعی کل خانواده را مختل کند و این وضعیت به ویژه درباره سرطانها حادتر است چون به عنوان یک سندرم خانوادگی هم شناخته میشوند.
این در حالی است که روند ابتلا به سرطانها در دنیا صعودی است، و دیگر نه تنها جهشهای ژنتیکی و عوامل وراثتی بلکه تغییر سبک زندگی، عوامل محیطی، رژیم غذایی ناسالم و مغفول ماندن اقدامات ساده و پیشگیرانهای هم از عوامل تشدید آن به شمار میرود. آمارهای رسمی وزارت بهداشت نشان میدهد که سالانه ۱۵۵ هزار نفر بیماران مبتلا به سرطان در کشور اضافه میشود و ۵۵ هزار مرگ ناشی از سرطانها نخستین عامل مرگ زودرس سالانه در کشور است.
رایج ترین سرطانهای ارثی در کشور هم شامل سرطان پستان (ابتلای سالانه ۱۹ تا ۲۰ هزار زن)، روده (ابتلای سالانه ۴هزار نفر)، پروستات (شایعترین سرطان در مردان)، رحم (سالانه ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ مورد جدید)، ملانوما (شایعترین سرطان در میان جوانان)، پانکراس و سرطان خون هستند.
همچنین سرطانهای سینه، پروستات، روده بزرگ، معده، ریه، مثانه، تیروئید، رحم، مغز و سیستم عصبی ۱۰ سرطان نخست شایع در کشور هستند که شایعترین آنها در زنان ایرانی شامل سینه، روده بزرگ، تیروئید، معده، رحم، لوکمی، تخمدان، مغز و سیستم عصبی، ریه و مری است. تا سال ۹۵ هم سرطان معده در رده اول سرطانهای شایع مردان بود، اما اکنون سرطان پروستات به رده اول آمده است.
همین حالا هم نزدیک به ۲۵۰ هزار ایرانی با سرطان زندگی میکنند و این در حالی است که نزدیک به نیمی از سرطانها قابل معالجه و نیمی دیگر قابل پیشگیری هستند. دکتر آسیه الفتبخش، جراح و عضو هیئت علمی پژوهکشده معتمد جهاد دانشگاهی در پاسخ به همشهری آنلاین به نکات مهمی در این باره اشاره کرده است.
دکتر آسیه الفتبخش، عضو هیئت علمی پژوهکشده معتمد جهاد دانشگاهی* چرا متخصصان میگویند که سرطان یک بیماری شخص محور نیست؟
یکی از مهمترین مثالهایی که برای روشن شدن این وضعیت میتوان زد، شیوع بالای ابتلا به سرطان پستان در زنان است که شایعترین سرطان زنان در کل دنیا و همچنین ایران به شمار میرود. سن شایع ابتلا به این سرطان در ایران ۴۵ تا ۵۵سال و میانگین سنی هم ۴۵ تا ۴۶سال است. یعنی زنان را در مقعطی از زمان که محوریت خانواده را برعهده دارند، مبتلا میکند. این محوریت از این نظر اهمیت دارد که با ابتلای مادر خانواده، عملا دیگر اعضا هم درگیر بیماری خواهند شد چون قسمت اعظم مسئولیت و مدیریت خانواده بر عهده زنان است. مطالعات هم نشان داده خانواده در بازگشت این افراد به زندگی طبیعی نقش مهمی دارند، زنانی که در طول بیماری و درمان خود تحت حمایت خانواده قرار دارند، زودتر به زندگی عادی برمیگردند.
امروز فعالیتهای فیزیکی کاهش پیدا کرده و افراد ساعتهای متمادی به صورت نشسته کار میکنند. فعالیتهای یدی جای خود را به کارهای فکری دادهاند، تردد هم بیشتر با وسائل نقلیه انجام میشود. پیادهرویها در زندگی روزمره حذف شده و این مساله منجر به افزایش وزن و تشدید بروز بیماریهاست
* میزان شیوع سرطانها در کشور چگونه است؟
سرطان در کشور ما سونامی نیست و این شیب تند در همه کشورهای دنیا وجود دارد، اما در کشورهای آسیایی از جمله ایران و همسایههایش این شیب تندتر است. از جمله دلایل این روند افزایشی، بالا رفتن سن ازدواج، افزایش سن اولین بارداری، نوع تغذیه و سبک زندگی از نظر میزان فعالیت فیزیکی است.
* این آمار درباره سرطان شایع زنان چگونه است؟
براساس آخرین آمارهای رسمی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، سالانه حدود ۱۹ تا ۲۰ هزار مورد ابتلا به سرطان پستان در کشور گزارش میشود، به این معنا که از هر ۱۰۰ هزار زن سالانه ۳۰ تا ۳۳ نفر مبتلا میشود. این عدد میتواند اکنون افزایش هم پیدا کرده باشد چون شیب صعودی در کل جهان وجود دارد. نکته مهم این که علاوه به درمان سرطان، رسالتی که برعهده متخصصان درمانی کشور به ویژه پژوهشکده معتمد در درمان سرطان پستان قرار دارد، کیفیت زندگی این افراد است. این که آنها بعد از پایان مراحل درمانی قادر به بازگشت به جمع خانواده باشند و به همان شرایط عادی برگردند.
* آیا عوامل مشخصی در بروز سرطانها دخیل است؟
سرطان در حال حاضر بیماری قرن است و دومین علت مرگ و میرناشی از بیماریها. اما اگر به ریشه این بیماری بپردازیم، مهمترین دلیل آن عواملی است که در نهایت روی ژنتیک یک فرد تاثیر میگذارد و باعث تغییراتی در آن میشود. یعنی سلولی که به صورت عادی رشد میکند، شروع به تکثیر غیرطبیعی میکند و در این میان عواملی هم که باید از این تکثیر غیرطبیعی این سلولها جلوگیری کند توسط برخی ترشحات همین سلولها مختل میشوند. این شرایط باعث بروز سرطان است و با توجه به این کدام ارگان از بدن را درگیر کرده است، علائم مختلفی دارد.
بیشتر بخوانید
علائم صبحگاهی ابتـلا به سرطان که از آن بیخـبریم
2 سرطان در ایران رو به کاهش است، اما 3 سرطان افزایشی شده ایجاد بانک امید برای زنان مبتلا به سرطان* مهمترین سرطانهای شایع در کشور کدامها هستند؟
سرطانها از نظر میزان بروز و با توجه به جنسیت افراد در کشور متفاوت هستند، در زنان شایعترین سرطانها در درجه اول پستان و در آقایان روده، معده و پروستات. مهم این است که میزان بروز این بیماریها به قدری افزایش پیدا کرده که تقریبا در اکثر خانوادهها یک مورد ابتلا به سرطان دیده میشود.
* جایگاه کشور ما در حوزه درمانی کجاست؟
ایران از نظر درمان سرطان به ویژه سرطانهای زنانه در جایگاه خوبی قرار دارد و تا حدود زیادی در مرزهای دانش پیش میرویم. بر اساس بهترین پروتکلها بیماران درمان میشوند. این ادعای ما را براساس سفر درمانی بسیاری از بیماران از کشورهای دیگر به ایران تایید میشود. البته در حوزه سرطان جراحیها حرف اول را میزنند و در برخی موارد که به دلایلی بیمار قابل جراحی نباشد، از درمانهای تکمیلی مثل شیمی درمانی، پرتودرمانی و هورمون درمانی استفاده میشود. این در حالی است که در سالهای نه چندان دور در بیمارانی که سرطان علاوه بر ارگان اصلی به سایر ارگانهای بدن فرد هم گسترش پیدا کرده بود، درمانهای نوین مثل سلولدرمانی، ویروس درمانی، ژن درمانی و ایمنی درمانی شروع شد و موفقیتآمیز هم بود. اما امروز این درمانهای نوین جایگاه خودشان را در مراحل اولیه درمان هم باز کردهاند. پژوهشکده معتمد هم جزو اولین مراکزی است که در این حوزه ورود کرده و با در اختیار داشتن متخصصانی که در این زمینه بسیار تبحر دارند و بسیار آموزش دیده هستند، همچنین امکاناتی که فراهم کرده، مراحل کارآزمایی بالینی به ویژه در زمینه ویروس درمانی و سلولدرمانی سرطان در حال انجام است.
براساس آخرین آمارهای رسمی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، سالانه حدود ۱۹ تا ۲۰ هزار مورد ابتلا به سرطان پستان در کشور گزارش میشود، به این معنا که از هر ۱۰۰ هزار زن سالانه ۳۰ تا ۳۳ نفر مبتلا میشود
* راهکاری هم برای خانوادهها پیشنهاد میکنید که منجر به کاهش بروز چنین بیماریهایی شود؟
در حال حاضر درمانهای پیشگیرانه، واکسن برای برخی سرطانها و روشهای تشخیص زودرس و درمان موفق در حوزه پزشکی وجود دارد اما مهمترین اقداماتی که خانوادهها میتوانند در این باره داشته باشند، سبک زندگی و تغذیه سالم است. یکی از مهمترین مشکلات جوامع در عصر حاضر، چاقی است که میتواند عامل بروز بسیاری از بیماریها از جمله سرطان شود. نوع تغذیه شامل مصرف مواد غذایی که خیلی فرآوری و مدت طولانی نگهداری شده باشد، غذاهای بسیار چرب و روغنهای حاوی پالم و... در رژیم غذایی افراد وجود دارد و جزو فاکتورهای افزایش دهنده بروز سرطان هستند. البته چاقی به جز تغذیه، با فعالیت فیزیکی هم ارتباط دارد. در حال حاضر فعالیتهای فیزیکی به طور کلی کاهش پیدا کرده و افراد ساعتهای متمادی به صورت نشسته کار میکنند. فعالیتهای یدی جای خود را به کارهای فکری دادهاند، تردد هم بیشتر با وسائل نقلیه انجام میشود و عملا پیادهرویها در زندگی روزمره حذف شده، این مساله خود منجر به افزایش وزن و تشدید بروز بیماریهاست.
* آیا غربالگریها هم میتوانند در بحث پیشگیری مؤثر باشند؟
اهمیت دادن به بحث غربالگری و تشخیص زودرس یکی از رسالتهای ما در پژوهشکده است، اما با توجه به برخی محدودیت امکان انجام آن در کل کشور میسر نیست. هر چند تلاش میکنیم که در حد توان بحث سرطانهای زنان را در کشور انجام دهیم. تاکنون در ۱۰ منطقه محروم کشور از جمله استانهای جنوبی و جنوب شرقی کشور برای عده زیادی از افراد خدمات در زمینه تشخیص زودرس داشتیم و در مواردی هم که افراد با سرطان شناسایی شدند، به نحو مناسب درمان دریافت کردند. این برنامهها ادامه دارد و در حد امکان، زنان در نقاط محروم تحت پوشش خواهند بود.
کد خبر 846696 منبع: همشهری آنلاین برچسبها چاقی سرطان خبر مهم شیمی درمانی