ژئوپلیتیک بحران قرهباغ
تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۴۴۷۴۸
همشهری آنلاین - بهرام امیراحمدیان ( کارشناس اوراسیا): در کنار درگیری میان ارمنستان آذربایجان بر سر منطقه «ناگورنو قرهباغ»، باید مناقشههای دیگر در منطقه قفقاز جنوبی یعنی مناقشه در مناطق «آبخازیا» و «اوستیای جنوبی» را نیز مورد تحلیل قرار داد. در حقیقت، بحران قرهباغ را باید در کنار بحرانهای جاری در این دو منطقه در نظر داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
جداییطلبان آبخازیا و اوستیای جنوبی پس درگیری های سال ۲۰۰۸ با دولت گرجستان، اعلام استقلال کردند. هر دوی این نیروها از حمایت روسیه برخوردار بودند و توانستند مناطق خود را از گرجستان جدا کنند. روسیه پس از فروپاشی اتحاد شوروی، حضور مستقیم خود را در منطقه قفقاز از دست داد. قفقاز حائلی میان دریای سیاه، دریای خزر و آسیای مرکزی است و از نظر ژئوپلیتیک برای روسیه از اهمیت بالایی برخوردار است. در حقیقت دروازه ورود غرب به مناطق اطراف روسیه، منطقه قفقاز است و حضور غرب در این منطقه یا نزدیکی کشورهای منطقه به غرب برای روسیه خطری بزرگ تلقی می شود. از این منظر، روسیه همیشه با هدف جلوگیری از تکمیل حلقه محاصره غرب، به دنبال حضور در منطقه قفقاز بوده است.
دغدغه اصلی روسیه در منطقه قفقاز دغدغه ژئوپلیتیکی است. مسکو در ۳ نقطه از منطقه قفقاز جای پای محکمی برای خود دست و پا کرده است: یکی در شرق دریای سیاه در منطقه آبخازیا، یکی در دامنه جنوبی کوه های قفقاز یعنی منطقه اوستیای جنوبی و دیگری در کوهستانهای قرهباغ. ناگورنو قرهباغ تحت کنترل نیروهای ارمنستان است و روسیه در مناقشه میان باکو و ایروان، طرف ایروان ایستاده است. حضور روسیه در این ۳ نقطه میتواند حضور غرب در قفقاز را خنثی کند.
در سوی دیگر بحران قرهباغ، دولت ترکیه قرار دارد که همیشه از دولت آذربایجان در مقابل ارمنستان حمایت کرده است. ترکیه با ارمنستان هممرز است اما اعلام کرده تا زمانی که ارمنستان اختلافاتش با آذربایجان را برطرف نکند، با این کشور وارد مناسبات جدی نخواهد شد. آذربایجان طی دههای گذشته در عرصه روابط بینالملل مورد حمایت ترکیه بوده و ارتش ترکیه، به عنوان یکی از اعضای ناتو، تقویت نیروی نظامی آذربایجان را دنبال کرده است. ترکیه همپیمان و همزبان آذربایجان است و آذربایجانیها اساسا ترکیه را الگوی توسعهای خود میدانند. از این رو، درگیری میان آذربایجان و ارمنستان، به معنای رویارویی غیرمستقیم ترکیه و روسیه نیز هست.
نیروهای درگیر در بحران قرهباغ اما هموزن نیستند. شرایط را باید در دو سطح تحلیل کرد: اول اینکه در جنگ احتمالی میان آذربایجان و ارمنستان، آذربایجان دست بالا را دارد. این کشور طی سال های گذشته بودجه هنگفتی را صرف آموزش و تجهیز نیروهای نظامیاش کرده، از مستشاران غربی برای آموزش این نیروها استفاده کرده و با هدف افزایش قدرت خود به ناتو نزدیک شده است. ماشین جنگی آذربایجان طی سه دهه اخیر به طور کامل بازسازی شده و بخش قابل توجهی از بودجه سالانه این کشور صرف هزینه های نظامی میشود.
دوم اینکه ترکیه و روسیه به عنوان حامیان اصلی آذربایجان و ارمنستان، در دو سوی بحران قرار گرفتهاند اما این روسها هستند که قدرت برتر به حساب میآیند. به همین دلیل است که بحران قرهباغ به یک بحران طولانی مدت تبدیل شده و هیچ راهکاری نظامی برای آن نمیتوان در نظر گرفت. شرایط کنونی جبهه قره باغ پیچیده تر از گذشته است. بدون موافقت روسیه هیچ تحولی به نتیجه نخواهد رسید. قره باغ مساله ای کوچک در قالبی بزرگ است و کلید این صندوقچه در مسکو قرار دارد. دیگر اینکه ناتو از ترکیه پشتیبانی نخواهد کرد و این بار توپ ترکیه خالیتر از گذشته است و ترکیه ناگزیر به تمکین از روسیه است.
نکته اساسی که باید در نظر گرفت عضویت ارمنستان در پیمان امنیت دستهجمعی در کنار روسیه است. همکاری استراتژیک ارمنستان با روسیه و مفاد دکترین نظامی روسیه در مورد حراست از مرزهای خود و همپیمانانش، تعهداتی را بر دوش مسکو قرار داده است. وجود پایگاه نظامی روسیه در منطقه گیومری در شمال غرب ارمنستان در نزدیکی مرز ترکیه و گرجستان در کنار دیگر مسائل، نشان از پیچیدگی ژئوپلیتیکی منطقه دارد.
روسیه با در نظر گرفتن ملاحظات بالا و حق تعیین سرنوشت برای ارامنه قرهباغ و مساله تمامیت ارضی آذربایجان در معادلهای چند مجهولی گرفتار شده است. اگر روسیه قرهباغ را به عنوان یک استان شورشی و جدایی طلب جمهوری آذربایجان به شمار آورد، در آن صورت چراغ سبزی به آذربایجان برای بازپسگیری قره باغ داده است. پرسش اصلی این معادله این است که مرزهای دوره شوروی مورد شناسایی بینالمللی است یا نه؟ دیگر اینکه شناسایی قرهباغیها به عنوان طرف درگیری در مذاکرات صلح مورد پذیرش آذربایجان خواهد بود؟ اگر مفروضات فوق در نظر گرفته نشود، بهترین وضعیت قرهباغ وضعیت موجود خواهد بود.
کد خبر 552750 برچسبها ارمنستان آذربایجانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ارمنستان آذربایجان منطقه قفقاز بحران قره باغ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۴۴۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش تعاملات منطقهای از سیاستهای مهم دولت سیزدهم است
استاندار آذربایجانغربی با اشاره به برنامههای استان در حوزه دیپلماسی منطقهای و افزایش همکاریها با کشورهای همسایه در حوزههای مختلف گفت: روند توسعه دیپلماسی منطقهای استان در راستای افزایش تعاملات و همکاریها با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای همسایه، در سال جاری نیز با جدیت پیگیری میشود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از آذربایجانغربی، محمدصادق معتمدیان امروز _سهشنبه بیستوهشتم فروردین_ در جلسه شورای روابط خارجی استان با اشاره به اجرای برنامههای حوزه دیپلماسی منطقهای و فعال کردن روابط با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای همسایه در سال گذشته، اظهار کرد: امسال نیز این روند با جدیت ادامه خواهد یافت.
وی همچنین با اشاره به برگزاری ششمین نشست همکاریهای اقتصادی استانهای مرزی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در وان، افزود: آمادگی میزبانی هفتمین اجلاس را در ارومیه داریم و در کنار دعوت از استانهای مرزی ترکیه با آذربایجان غربی، پیگیر حضور استانهای اقتصادی و بزرگ ترکیه در راستای تأثیرگذاری بیشتر نتایج در این اجلاس هستیم.
استاندار آذربایجانغربی به برخی از دستاوردهای توافقات انجام شده در اجلاس هفتم استانهای مرزی ترکیه با آذربایجانغربی نیز اشاره کرده و گفت: بازگشایی مرز کوزهرش بعد از حدود سه دهه به عنوان چهارمین مرز مشترک بین ایران و ترکیه و همچنین ترانزیتی شدن مرز رازی از جمله دستاوردهای این اجلاس بود.
معتمدیان همچنین با اشاره به سفر رئیس جمهور کشورمان به ترکیه و امضای تفاهم نامه همکاری با رئیس جمهور ترکیه، اضافه کرد: با توجه به نقش محوری آذربایجان غربی در توسعه تجارت با کشور ترکیه، بسیاری از این مصوبات با محوریت این استان امضا شد.
وی در ادامه با اشاره به برگزاری نشست استانداران هم مرز ایران و اقلیم کردستان عراق به میزبانی ارومیه، افزود: در راستای افزایش تعاملات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با اقلیم کردستان عراق، آماده حضور در نشست بعدی در اقلیم کردستان هستیم.
استاندار آذربایجانغربی افزایش تعاملات با کشور ارمنستان را نیز جزو برنامههای استان در حوزه دیپلماسی منطقهای در سال جاری عنوان کرده و یادآور شد: با توجه به هم مرز بودن ارمنستان با کشورهای اروپایی، این کشور میتواند در حوزههای اقتصادی، علمی و دانشگاهی، درمان و سلامت و گردشگری، ارتباطات مناسبی با آذربایجان غربی برقرار کند و این مسئله مستلزم بررسی و مطالعه دقیق ظرفیتهای همکاری مشترک است.
معتمدیان در پایان افزایش تعاملات منطقهای را از سیاستهای مهم دولت سیزدهم عنوان کرده و افزود: توسعه دیپلماسی منطقهای و افزایش ارتباط و تعاملات در حوزههای مختلف با کشورهای همسایه، در برنامهها و اولویتها استان در سال جاری قرار دارد و در این در این زمینه فعال شدن بخش خصوصی در معرفی ظرفیتها و قابلیتهای اقتصادی استان میتواند بسیار مؤثر باشد.
کد خبر 745286