به نقل از «تسنیم»

تاریخ‌سازی ایرانشهر/ هرکس سر سوزنی عشق به ایران دارد، مخاطب این کتاب است

تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۶۵۹۹۵

سه جلد نخست از مجموعه «ایرانشهر»، نوشته محمدحسن شهسواری رونمایی شد. عزتی پاک در این مراسم، «ایرانشهر» را یکی از آثار تاریخ‌ساز در ادبیات دفاع مقدس نامید. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست رونمایی از سه جلد نخست رمان «ایرانشهر» با حضور محمدحسن شهسواری نویسنده این کتاب، علی‌اصغر عزتی پاک منتقد و نویسنده و مدیر مدرسه رمان انتشارات شهرستان ادب و محمدامین اکبری مدیر انتشارات شهرستان ادب در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای این برنامه محمدحسن شهسواری با ابراز خوشحالی از چاپ سه جلد اول رمان «ایرانشهر» گفت: روز اولی که جلد نخست این کتاب منتشر شد، به همه علاقه‌مندان  داستان گفتم اگر می‌خواهید داستان روی روال خودش بیفتد، باید تا چاپ سه جلد صبر کنید تا در فضای داستان قرار بگیرید.

وی در خصوص این رمان  ادامه داد: رمان از 29 شهریور 1359 آغاز  و تا آبان ماه 59 یعنی تا دو روز قبل از  شروع جنگ و نهایتاً سقوط خرمشهر ادامه دارد. بیشتر اتفاقات داستان در خرمشهر می‌گذرد و به فراخور نیروهایی را که وارد خرمشهر می‌شوند، شاهد دفاع از شهر هستیم. سعی شده است که در حد بضاعت و توانم همه گروه‌ها، قشرها و طبقاتی که در این حماسه حضور داشته‌اند، در داستان حضور داشته باشند.

نویسنده کتاب ایرانشهر در پاسخ به این سؤال که کتاب چند جلد است، بیان داشت: نمی‌توانم دقیق بگویم. این اثر در حال تکمیل است. در حال حاضر مشغول تکمیل جلد ششم هستم.

شهسواری با اشاره به عنوان اثر خود گفت: در اسم گذاشتن کم سلیقه هستم و این کتاب نیز اسم نداشت. «ایرانشهر» اسم بزرگی بود و ظرف و مظروف به هم نمی‌خورد، اما  وقتی جلوتر رفتم و وسعت کار را دیدم، کمی ترسیدم و جلد سوم بودم که فهمیدم چه وجوهی را شامل می‌شود. بعد از آن با خیال راحت‌تری اسم آن را «ایرانشهر» گذاشتم؛ چرا که جنوب مرکز اقوام ایرانی بوده است. آبادان به خاطر داشتن پالایشگاه و خرمشهر به دلیل داشتن بندر از جمله مناطقی بودند که از اقصی نقاط کشور به آنجا می‌رفتند. از سوی دیگر، مردم از شهرهای مختلف برای دفاع از خرمشهر به جنوب کشور رفتند؛ به همین دلیل به این نتیجه رسیدم که می‌توان چنین نامی را انتخاب کرد.

نویسنده «ایرانشهر» با اشاره به سابقه فعالیتش در حوزه ادبیات دفاع مقدس گفت: با این فضا آشنا بودم. «ایرانشهر» اولین کار من در این حوزه نیست، پیش از این نیز 13 کتاب در حوزه ادبیات دفاع مقدس منتشر کرده‌ام. این تجربیات اعتماد به نفس من را بیشتر کرد تا بتوانم در خصوص خرمشهر کار کنم. به رغم اینکه اصالتم خراسانی است، اما در آبادان به دنیا آمدم و قدیمی‌ترین عکسم مربوط به دو سالگی‌ام در زیر پل آبادان است. آبادان خاک دامنگیری دارد. مردم ایران علاقه خاصی به آبادان و خرمشهر دارند. 

عزتی پاک: «ایرانشهر» تاریخ‌ساز می‌شود

در ادامه عزتی پاک با ابراز خوشحالی از چاپ «ایرانشهر» در چهلمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی گفت: به مخاطبان ادبیات داستانی مژده می‌دهم «ایرانشهر» متفاوت است و قرار نیست که تنها یکبار خوانده شود. ایده‌های بزرگ وقتی می‌آیند و کل کشور با آن ایده متحول می‌شود. «ایرانشهر» نیز یک ایده بزرگ است که تاریخ‌ساز می‌شود.

این منتقد با اشاره به اینکه داستان معاصر ما جایگاه خودش را تثبیت خواهد کرد و ماجرای خرمشهر حقی است بر عهده رمان‌نویسیان ایرانی، افزود:در تمام سال‌ها این حق سنگینی می‌کرد و کسانی که دستی به قلم داشتند، این را احساس می‌کردند. ما این منطقه  عزیز و گرامی را در سال‌های جنگ برای مقطعی  از دست دادیم؛ از این جهت باید آن روزها را ثبت کنیم. حالا «ایرانشهر» گام مهمی است که ادبیات داستانی  ایران در خصوص خرمشهر برداشته است.

عزتی پاک با اشاره به کارهای انجام شده درباره خرمشهر طی سال‌های گذشته یادآور شد: کارهای خردی که نسبت به این امر شده است؛ ولی آنچه که شامل و جامع باشد، اراده بزرگی را در پس خود داشته باشد، از عهده آن برآید و یک‌بار همه وقایع را با آدم‌های شگرفش روایت کند، نداشتیم. خوشبختانه این مهم در «ایرانشهر» صورت گرفته است.

مدیر مدرسه رمان مؤسسه شهرستان ادب با تأکید بر اینکه نویسنده «ایرانشهر» از تجربه سنگین و پختگی لازم برخوردار بوده است، افزود: نویسنده در اوج پختگی و کار بلدی سراغ سوژه‌ای رفته است و این کار در کارنامه وی جایگاه خاصی خواهد داشت. از روز اول که در خصوص ایده «ایرانشهر» صحبت شد، مشخص بود که به اهمیت و بزرگی این کار  واقف است. زحمت اصلی کار بر دوش نویسنده است که خلاقیت دارد و برای نوشتن این اثر، پژوهش‌های سنگینی را انجام داده است. انتشار این کتاب را وظیفه خود در شهرستان ادب می‌دانستیم و خوشحالیم که در کنار آقای شهسواری هستیم. کتاب حتماً بازخورد خوبی خواهد داشت و فکر می‌کنم که موجب تشویق دیگر نویسندگان نیز شود.

در ادامه علی اصغر عزتی پاک در پاسخ به این سؤال که نوع نگاه نویسنده «ایرانشهر» به جنگ را چطور ارزیابی می‌کنید، گفت: خروج از کلیشه‌ها را در «ایرانشهر» شاهد هستیم. هر نویسنده‌ای که می‌آید قالبی را معیار قرار می‌دهد و بقیه نویسندگان نیز از آن تبعیت می‌کنند، اما شهسواری از این قالب بیرون زد و زمین بازی را عوض کرد و کار را با نشاط در زمینه دفاع مقدس تحویل داد.

مدیر مدرسه رمان شهرستان ادب با تأکید بر پختگی نویسنده و تسلط بر هیجانات افزود: نگاه آقای شهسواری به انسانی که دارد می‌جنگد و مفاهیمی که این دفاع بر اساسش شکل می‌گیرد، متفاوت است. دلیل اصلی آن این است که نویسنده به پختگی و تسلط بر روی هیجاناتش رسیده است. انسان‌ها در سنین مختلف روحیاتی دارند و بر اساس آن عمل می‌کنند و حرف می‌زنند و بر همین  اساس جوانی باعث غلبه هیجان بر حقایق می‌شود، اما شهسواری در سنی به دنبال نوشتن «ایرانشهر» رفت که هیجانات را پشت سرگذاشته است.

«ایرانشهر» تلاش کرده با صداقت و صراحت به جهان آدم‌های دفاع مقدس نزدیک شود

عزتی پاک با اشاره به اینکه لطافت در «ایرانشهر» نیز به وضوح لمس می‌شود، افزود: گاهی آنقدر روایت داستان لطیف می‌شود  که ما در میانه جنگ با یک یا دو صفحه شعر روبرو می‌شویم و آدم‌های داستان شاعرانگی می‌کنند. نویسنده تلاش کرده است تا با صداقت و صراحت به جهان آدم‌های دفاع مقدس نزدیک شود و آنها را چنان که بوده‌اند، با همه مشکلات، قهرمانی‌ها و فداکاری‌هایشان بنمایاند. انسان‌ها وقتی با یک ارزش بزرگ از جان و مالشان می‌گذرند، قهرمان هستند؛ به همین دلیل لزومی ندارد که تمام ابعاد وجودی‌شان پاک و سرشته از عطر و گلاب باشد. در واقع  می‌توانند مشکلاتی داشته باشند و این فداکاری نهایی ارزشی است که ایجاد می‌کنند.

شهسواری در ادامه این نشست با بیان اینکه اگر مجاهدت دوستان خاطره‌نویس مانند سرهنگی،‌ کمره‌ای و... نبود،‌ فکر کردن به نوشتن این کتاب برایم  محال بود، گفت: برای نوشتن این کتاب  بیش از 250 عنوان کتاب خوانده شده است که این عناوین حاصل ساعت‌ها کار دوستان در بخش‌های مختلف ارتش و سپاه بود.

وی با بیان یکی از دلایلی که نمی‌توان چند جلدی بودن این رمان را به صورت قاطع اعلام کرد، گفت: آبادان دنیایی دیگر است به عظمت خرمشهر روزی که رمان را شروع کردم گفتم آبادان نه ...! ولی جلد پنجم رسیدم و دیدم نمی‌شود از خرمشهر گفت و به آبادان نپرداخت. و یکی از دلایلی که نمی‌توانم بگویم تا چند جلد این رمان ادامه پیدا خواهد کرد، این است که به ماجرای آبادان نیز ورود کرده‌ام. 

شهسواری: هشت ماه طول کشید تا اولین کلمه را بنویسم

شهسواری با بیان اینکه در این رمان قیدهای زمان و مکان فرایند نوشتن را سخت نکرده است، افزود: یکی از کارگردانان آمریکایی می‌گوید هنرمند محبوس قیدها است؛ یعنی قید بزرگترین دوست هنرمند است؛ زیرا چهارچوب به او می‌دهد. هشت ماه طول کشید تا اولین کلمه را بنویسم و بفهمم ساختار و شخصیت‌ها باید چطور باشند.

 سپس عزتی پاک به بیان نکاتی پرداخت و گفت: این رمان در نهایت به سقوط خرمشهر می‌انجامد. اتفاق خوبی نیست که رمانی بنویسیم که شکست ما را نشان دهد؛ ولی در دل شکست روزنه‌های نور و چشم‌اندازهای روشن نیز دیده می‌شود. هرکدام از انسان‌هایی که از سرزمین خود دفاع می‌کنند یا شهید می‌شوند، روایتی دارند. هر گلوله‌ای که می‌خوریم، یک نشانی در داستان بر جا می‌گذارد که نشان می‌دهد همچنان ایستاده و مقاوم و پر از امیدیم. این ویژگی دیگر مهم «ایرانشهر» است که از ابعاد دیگری به پیروزی و جنبه‌های آن می‌پردازد.

این منتقد و نویسنده بابیان نکات دیگر افزود: نویسنده در اوج پختگی کار می‌کند و سعی نکرده است داستان را طیفی کند. هر کس عشق ایران و ایرانی دارد و سر سوزنی عشق به ایران را در وجودش حس می‌کند، می‌تواند مخاطب این رمان باشد.

در پایان این مراسم از سه جلد ابتدایی رمان «ایرانشهر» با حضور نویسنده آن رونمایی شد. این اثر از سوی مؤسسه شهرستان ادب منتشر شده است. 

داستان زنانی که نان نداشتند، اما «نان سال‌های جنگ» را می‌پختند+ فیلماز دزفول تا کربلای جزیره مجنون؛ روایت 11 سال انتظار در «هما»/ داستان زنانی که «اسماعیل»شان را به قربانگاه فرستادندنوشتن از جنگ برای کودکان مثل واکسن است/ چرا داستان‌نویسی دفاع مقدس کمرنگ است؟

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: شهرستان ادب ادبیات دفاع مقدس شهرستان ادب ادبیات دفاع مقدس شهرستان ادب دفاع مقدس عزتی پاک سال ها سه جلد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۶۵۹۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جادوی پیر گنجه

شمیسا در کتاب "نظامی و هفت پیکر" راز ماندگاری این اثر از پیر گنجه را در چگونه گفتن او می‌داند و معتقد است در "چه گفتن‌ها" ظاهراً امر مهمی نیست. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تاریخ ادبیات پر است از شاعران و سخنورانی که تمام هم و غم خود را صرف تقلید از پنج گنج نظامی کرده‌اند؛ تلاشی که در نهایت به مقلدان موفقی ختم شده که نامشان هماره زیر سایه پیر گنجه قرار گرفته و خواهد گرفت. چه بسیار لیلی و مجنون‌ها و خسرو و شیرین‌ها از همان روزگار نظامی خلق شده‌اند که شمارشان در این مجال اندک نمی‌گنجد. نظامی در سرایش داستان‌های منظوم گوی سبقت را از سایرین ربوده و از این روست که به عنوان استاد داستان‌سرایی در میان فارسی‌زبانان مطرح است. 

"هفت پیکر" را که موضوع کتاب جدید سیروس شمیسا، استاد نام‌آشنای ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی است، چهارمین منظومه از پنج گنج نظامی می‌دانند. شمیسا کوشیده در گام نخست به معرفی نظامی بپردازد؛ از تولدش گرفته تا محیط اجتماعی که در آن رشد کرده و بالیده و در نهایت ارتباطش با دیگر شاعران چون خاقانی، سنایی و ... . شمیسا در این بخش همچون عمده کتاب‌هایش، تلاش دارد تا آموزش گام به گام به مخاطب خود داشته باشد؛ از این رو با حوصله نگاهی انداخته است به زندگی و زمانه پیر گنجه.

مرز میان اسلام و مسیحیت

نویسنده معتقد است نظامی برخلاف رویکرد غالب شهری که در آن می‌زیست، به ایران باستان توجه ویژه داشته است. از نظر او، گنجه در روزگار نظامی مرز میان مسیحیت و اسلام بوده که از آن می‌توان با عنوان یکی از خطوط مقدم جنگ‌های صلیبی یاد کرد. همین امر سبب شده تا رویکرد عمده در شهر، رویکردی دینی باشد. هرچند نظامی خود آدمی متدین است که به گواه سروده‌هایش برخلاف بسیاری، لب به مسکرات نگشوده، اما می‌توان روحیه ایران‌دوستی و توجه به ایران باستان او را در جای جای آثارش دید؛ امری که گاه سبب شده تا برخی از حاسدان، مشکلاتی برای او ایجاد کنند. چنانکه در "شرف‌نامه" در نبرد اسکندر و دارا چنین گفته است:

همه عالم تن است و ایران دل
نیست گوینده زین قیاس خجل

چونکه ایران دل زمین باشد
دل ز تن به بود یقین باشد

ارزش ادبی «هفت پیکر» در چیست؟

اما بخش دوم که بخش اصلی کتاب نیز به شمار می‌رود، به "هفت پیکر" و ارزش ادبی آن اختصاص دارد. شمیسا راز ماندگاری و جذاب بودن این اثر نظامی را در چگونه گفتن او جست‌وجو می‌کند؛ به اعتقاد نویسنده این جادوی کلام شاعر است که "هفت پیکر" را "هفت پیکر" کرده است: به «هفت‌پیکر» بهرام‌نامه هم می‌گویند؛ زیرا تنۀ اصلی آن داستان بهرام گور، پادشاه ساسانی است و در ضمن شرح تاریخ او گفته شده است که با دختران شاهان هفت اقلیم ازدواج کرد و هر شب یکی از دختران برای بهرام افسانه‌ای می‌گفت. اما اتفاقاً شهرت «هفت‌پیکر» به سبب همین هفت داستان است که برخی از روی ناچاری آنها را با مسائل اخلاقی و شرعی و عرفانی تعبیر و تفسیر کرده‌اند؛ درحالی‌که این تفسیرها نه‌تنها چیزی به این داستان‌ها نیفزوده است، بلکه گاهی به سبب بی‌ربطی چیزی هم از آنها کاسته است. «هفت‌پیکر» افزون بر این هفت داستان، داستان یا تاریخ خود بهرام گور را هم دارد که بسیار ارزشمند است. همۀ داستان‌ها در «هفت‌پیکر» به گونه‌ای مربوط به امور جنسی و طلا و جواهر و اطعمه و اشربه است. آنچه در این داستان‌ها مهم است، چگونه‌گفتن نظامی است که در اوج بلاغت و هنر است، وگرنه در چه‌گفتن‌ها ظاهراً امر مهمی نیست. البته از همۀ آنها می‌توان نتایج اخلاقی و شرعی گرفت. در این میان داستان «گنبد سیاه» وضع متفاوتی دارد و قابل تعبیر و تفسیر عرفانی هم هست.

جادوی پیر گنجه

کتاب «هفت‌پیکر» یا «بهرام‌نامه» یا «هفت‌گنبد» به قلم نظامی گنجوی، آمیزه‌ای از نجوم، الهیات، اخلاق، عناصر فرهنگی - اجتماعی از دوران کهن‌تر از دوران شاعر تا دوران معاصر اوست. این کتاب موازین حکمی و باورهای اعتقادی جهان‌بینی‌های آن دوران را در لایه‌های مختلف خود و در قالب داستان به نمایش گذاشته است.

رازهای پیامبری سعدی

در «هفت‌پیکر» نظامی با رنگ‌ها بازی می‌کند و زندگی را حیاتی رنگین می‌دهد و از رموز مختلف مانند غاز، اژدها، گنبد، گنج، دختر، عروس و بسیاری از مفاهیم دیگر که در ادبیات و عرفان از آنها صحبت شده، در کنار برداشتی از تاریخ و جهان‌بینی‌های اعتقادی بهره‌برداری کرده و شیوه‌ای را بنیان‌‌‌گذاری می‌کند که این شیوه از هنرهای زیبای نظامی در پرورش داستان است. او در «هفت‌پیکر» داستان بهرام را از تولد تا مرگ رازگونه‌اش، آن‌گونه که خود ساخته با رمزوراز و طی مدارجی هفت‌گانه بیان می‌کند. بهرام گور در ادبیات فارسی شاید به‌علت تأثیر نظامی گنجوی، نشان رمز و راز و پادشاهی است که با طی مدارجی به کمال می‌رسد. بهرام را پادشاهی دانسته‌اند دلیر و جنگجو که تیرش هیچ‌گاه و هیچ‌جا به خطا نمی‌رفت. این نظر شمیسا کمی به دیدگاه زرین‌کوب در کتاب "پیر گنجه در جست‌وجوی ناکجاآباد" نزدیک است.

زرین‌کوب ساختار داستان‌ها و حکایات هفت پیکر را با "آمه‌تو" از بوکاتچو، نویسندۀ ایتالیایی عصر رنسانس مقایسه می­‌کند که با تصویرهای رنگین، خیال‌آمیز و آکنده از مبالغه و تناقض، هدفی جز برآوردن اعجاز و شگفتی مخاطب ندارند. در واقع، تمرکز بر سخن‌سرایی و توانایی سخنوری نظامی است تا محتوا و بن‌مایه‌های محتوایی حکایت. این رویکرد بر خلاف روشی است که در سال‌های گذشته با رشد مطالعات بینارشته‌ای، سعی در تحلیل روانکاوانه یا رمزگشایی از کهن‌الگوها و اساطیر در این دسته از آثار دارد.

کتاب "نظامی و هفت پیکر" از سوی نشر لنا در دسترس علاقه‌مندان به پژوهش در حوزه ادبیات کلاسیک قرار گرفته است.

انتهای پیام/