به نقل از «شبستان»

سفری تلخ و شیرین به اطراف قم/روستاهای قم و رفع درد محرومیت در حوزه مسجد

تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۷۱۶۵۴

شاید جالب به نظر برسد که کمی دورتر از مرکز شهر قم که مهد تمدن و فرهنگ و مادر انقلاب اسلامی است، روستاهایی باشند که هنوز مسجد ندارند یا به تازگی صاحب مسجد شده اند.

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، مسجد در دوران پیامبر گرامی اسلام(ص) بدون تردید پایگاه عبودیت، بندگى و وارستگى، کانون فعالیتهاى علمى و فرهنگى، مرکز تصمیم گیری هاى سیاسى و حکومتى، دادگسترى و مرجع حلّ و فصل دعاوى، مقرّ فرماندهى و بسیج نیروهاى نظامى، ارائه خدمات پزشکى، مرکز اطلاع رسانى، مرکز حل مشکلات اجتماعى بوده است، کما این که همین مساجد در دوران دفاع مقدس نیز نقش پشتیبانی جبهه های جنگ را برعهده داشت و در طول تاریخ پس از انقلاب اسلامی نیز منشأ خدمات درخشان زیادی بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

لزوم بهره گیرى از ظرفیت بالاى مسجد و حفظ پایگاه مردمى آن، لزوم ارائه طرحى جامع جهت تأسیس، تجهیز و بهینه سازى کارکردهاى مساجد, ضرورت پرهیز از آن دسته از فعالیت هایى که دافعه داشته و موجب گریز مردم از مساجد مى شود و عینیت یافتن همراهى دیانت و سیاست در مساجد نیز از ضرورت های غیر قابل انکار است.

 

باید پذیرفت که امروزه هرچند مساجد کارکردهای زیادی دارند ولی بیشتر در حوزه نماز جماعت و اموری از قبیل برگزاری یک یا چند مراسم مذهبی در ماه یا سال خلاصه می‌شود، اما به هرحال نباید از این ظرفیت بزرگ فرهنگی برای اصلاح ساختار اجتماعی، جذب جوانان به انقلاب اسلامی و بصیرت افزایی و روحیه جهاد با دشمنان غافل بود، به همین دلیل حضور مساجد به عنوان اصلی ترین مراکز سیاست گذاری فرهنگی باید جدی گرفته شود.

 

 

آغاز سفری پرماجرا

به عنوان یک خبرنگار حوزوی و فردی که سال ها در حوزه های فرهنگی و مذهبی ورود کرده و در مباحث اعتقادی و دینی قلم زده ام و با مجامعی نظیر مسجد به جهت کار تبلیغی آشنایی دارم، اتفاقاتی جالب را دیروز(سه شنبه 8 مهر) به چشم دیدم که نظیر آن را ندیده بودم.

 

چون اصالتا اهل کرمان هستم و در روستاهای این استان حضوری چند داشته ام، همیشه محرومیت مردم این استان را به چشم می دیدم و از آن طرف جوانانی را مشاهده می کردم که با شور و شوق برای خدمت رسانی تبلیغی، فرهنگی و عمرانی به این مناطق عازم می شوند.

 

اصلا وقتی نام منطقه محروم به گوش انسان می رسد، ناخودآگاه ذهن انسان به طرف استان هایی نظیر کرمان و سیستان و بلوچستان و در کوره دهات های هرمزگان می رود که بعضا شاید چند سالی یک بار آخوندی را ببینند یا پس از مدت ها پای منبری حاضر شوند و روضه ای گوش کنند.

 

 

قم و محرومیت در حوزه مسجد؟!

 

اما هرگز برای فردی مثل من که سال ها در قم بودم و فضای حوزوی و فرهنگی این شهر را دیده بودم، این مسأله قابل باور نبود که مگر می‌شود در اطراف همین قم مقدس که هزاران هزار طلبه و روحانی دارد و بار فرهنگی کل کشور بلکه جهان را به دوش می‌کشد، هنوز باشند مردم روستاهایی که پس از انقلاب هرگز در روستای خود مسجد نداشته اند.

 

به دلیل خبری که منتشر شد و از ما خواستند تا با گروهی از مدیران ستاد اقامه نماز برای افتتاح یک مسجد و کلنگ زنی مسجدی دیگر در دو روستایی برویم که 17 کیلومتر با قم فاصله داشتند، خبر برایم جالب تر شد و گفتم حتما قرار است در این روستاها دومین یا سومین مسجد را بسازند یا قرار است که مسجدی که قدمت 30 یا چ40 ساله دارد را مرمت کنند یا از نو بسازند.

 

روستای دلنشین شریف آباد با مردمانی عزیز

 

با دوستان و اطرافیان که صحبت می کردیم متوجه شدم که در این روستا یعنی روستای شریف آباد گاوخونی هنوز تا امروز مسجدی ساخته نشده و مردم این دیار از کشورمان که یک قدمی مهد علم و تمدن و فرهنگ شیعی هستند از نعمت مرکزی محوری و لازم همچون مسجد تا امروز بی بهره بوده اند.

 

به هرحال راهی این دیار شدیم، از جاده قدیم قم به طرف ساوه که رفتیم کم کم ماشین ونی که دنبال مان آمده بود، به دلیل وضعیت نامناسب جاده شروع به تکان خوردن کرد از جاده های پرپیچ و خم به جاده ای خاکی رسیدیم، دوستان ستاد اقامه نماز در مسیر جاده پرچم های مخصوصی را نصب می کردند که افراد دیگری که می خواهند به روستا بیایند مسیر را گم نکنند.

 

این هم برایم جالب بود که این گونه جاده های خاکی و مسیرهای ناموزونی که فقط در کرمان خودمان نظیرش را دیده بودم در قم هم باشد، بالاخره پس از حدود نیم ساعت تا چهل دقیقه حرکت به مقصد رسیدیم؛ مردم و اهالی منطقه شریف آباد با شوق و ذوق فراوان در حال آب و جارو کردن روستا و تمیز کردن مسجد بودند.

 

شور و شوق خدمت به مسجد در روستاییان

 

زنی را دیدم که با علاقه زیاد داشت درهای مسجد را با پارچه ای تمیز می کرد، جوانی این طرف و آن طرف می دوید تا بلکه بتواند هرچه زودتر برق مسجد را رو به راه کند و بلندگویی که چند بار قطع شده بود را راه بیاندازد، حتی هنوز معمار مسجد هم در حال نماکاری دیوار بود. دیگری داشت در گوشه ای اسفندی دود می کرد تا دور کند چشمان حسود و بد را از مسجدی زیبا به نام نامی حضرت زهرا(س)؛ عده ای هم به شهر رفته بودند تا گوسفندی که یکی از اهالی برای ناهار میهمانان ذبح کرده بود را تبدیل به غذای مناسبی کرده و بیاورند.

 

همه در تکاپو بودند تا بتوانند مراسم افتتاحیه خوبی برای مسجد خودشان داشته باشند؛ بدون اغراق این مقدار از ذوق و علاقه برایم جالب بود، مردمی که چند دقیقه تا قم فاصله دارند برای این که بالاخره صاحب مسجد شده اند خوشحال بودند و هرکدام کاری را به دست گرفته بودند به ویژه خانم ها که شاید بخشی از آنها از شهر قم به روستای پدری خود آمده بودند از شب قبل مشغول آب و جارو کردن مسجد بودند.

 

حضور پر شور و اشتیاق مردم

 

می‌شود گفت از جمعیت هشتاد و چند نفری این روستا تقریبا همه بودند و می خواستند هرچه زودتر وارد مسجدشان شوند و از فضای معنوی آن بهره ببرند؛ ناگفته نماند که مجمع خیرین مسجد ساز و جمعیت خیرین فاطمی ها، خود مردم و اهالی محل نیز برای ساخت و تکمیل مسجد کمک شایانی کرده بودند و برخی از خانم های روستا شنیدیم که طلاهای خود را نیز داده بودند.

 

معاون استاندار آقای گروسی، رئیس ستاد اقامه نماز آقای خامه یار، امام جمعه بخش جعفرآباد حاج آقای دهقانی، بخشدار و نماینده فرماندار و افراد دیگری هم آمدند و با رعایت پروتکل های بهداشتی در مراسم افتتاحیه حاضر شدند و در ادامه روبانی که جلوی درب مسجد برای افتتاح چسبانده بودند، توسط آقای گروسی بریده شد و مسجد افتتاح شد.

 

مراسم افتتاحیه با سخنان آقای خامه یار، آقای گروسی، حاج آقای دهقانی و جمع دیگری از حاضران برگزار شد و در ادامه از آقای گل افروز که در ساخت و تجهیز مسجد و امور اجرایی تکمیل این بنای خیر، تلاش شایانی کرده بود تقدیر به عمل آمد.

 

برایم مهم بود که بدانم مردم نظرشان در مورد این مسجد چیست و چه احساسی دارند که از این پس می‌توانند در خانه خدا عبادت کرده و برای سالار شهیدان مجلس عزا بگیرند.

 

صحبت های مردم روستا؛ از همه خیرین ممنونیم

 

با یکی از اهالی محل که پیرمردی عینکی بود به گفت‌وگوی صمیمی نشستم؛ او برایم تعریف کرد که ما هرگز در این روستا مسجد نداشته ایم و خیلی خوشحالیم که از امروز می توانیم در خانه خدا عبادت کنیم و واقعا ممنون آقای خامه یار و همه اهالی روستا هستیم که برای این کار خیر پیش قدم شدند.

 

این پیرمرد این گونه سخنان خود را ادامه داد: ما همیشه ایام سال در این روستا هستیم و شغل ما نیز کشاورزی و دام داری است، خیلی دوست داشتیم که برای خودمان در این روستا مسجدی هم داشته باشیم ولی این توفیق تا امروز محقق نشده بود.

 

با او خداحافظی کردم و سراغ یکی از جوان های روستا رفتم، از او پرسیدم که شغل شما چیست؟ گفت: شغل من و بیشتر اهالی محل کشاورزی و دامداری است و همه ما از این راه امرار معاش می کنیم، وقتی از ساخت مسجد و احساس او پرسیدم، لبخندی زد و گفت: ما خیلی سال است که منتظر ساخت این مسجد بودیم، حدود هشت سال یا نه سال از زمانی می گذشت که مسجد را رها کرده بودند ولی دوباره دوسالی است که پای کارآمدند و بالاخره آن را تکمیل کردند.

 

از او پرسیدم شما ماه محرم و صفر را کجا عزاداری می کردید؟ گفت مردم منطقه ما امام حسینی هستند و مجلس های عزای امام حسین(ع) را در خانه های خودشان برپا می‌کنند ولی به ویژه در دوران کرونا نمی توانستیم مجلس گسترده داشته باشیم، به همین دلیل خیلی خوشحالیم که می توانیم در مسجد عزاداری کنیم، او در ادامه ابراز امیدواری کرد که با حضور یک روحانی در روستا بتوانند از فضای فرهنگی و دینی مسجد بهره بیشتری ببرند.

 

کم کم نزدیک به اذان ظهر می شدیم و پس از اقامه نماز پشت سر حاج آقای دهقانی امام جمعه جعفریه و مداحی یکی از اهالی محل که پیرمردی باصفا بود، سفره حضرت زهرا(س) برپا شد و همه حاضران میهمان اولین سفره غذا در مسجد حضرت زهرا(س) بودند و انصافا مردم محل سنگ تمام گذاشتند و اولین سفره مسجد را ویژه انداختند و از خوبی مردم و خون گرمی اهالی این محل همین بس که هنگام خداحافظی ما نیز دوغ های محلی که سر سفره آورده بودند و زیاد آمده بود به ما دادند تا با خود ببریم.

 

سفر به سعد آباد و غمی که دوباره تازه شد

 

سفر چند ساعته ما به روستای شریف آباد گاوخونی برای افتتاح اولین مسجد پس از انقلاب کم کم به لحظات پایانی خود نزدیک می شد، با اهالی خداحافظی کردیم و سوار بر ون به سمت روستای سعدآباد که دو کیلومتری شریف آباد بود، رفتیم.

 

روستای سعد آباد روی مرز استان مرکزی و قم بوده ولی از نظر تقسیمات جغرافیایی مربوط به استان قم می‌شود، جالب بود روستایی که حدود پانصد متری سعد آباد قرار داشت و زیر مجموعه شهرستان ساوه در استان مرکزی می شد، سالیان سال است که مسجد دارد تا جایی که از دور مشخص بود، این مسجد نیازمند بازسازی و مرمت است، اما روستای سعد آباد همچون شریف آباد صاحب مسجد نبوده و مسجدی نیمه کاره در آن قرار دارد.

 

با مسؤولان و مدیران ستاد اقامه نماز و تنی چند از مدیران فرهنگی استان همراه با خوش آمدگویی و تعارف چای داغ مردم و اهالی این روستا، وارد سعدآباد شدیم که ابتدا آقای خامه یار به ارائه گزارشی از روند شروع ساخت و ساز این مسجد پرداخت وقول داد که با همکاری مردم و خیرین بتوانند این مسجد را دهه فاطمیه برای برگزار مراسمات عزاداری آماده سازی کنند.

 

سخنان حجت الاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تکیه ای که استاد حوزه علمیه قم بوده و سال ها رئیس ستاد مرکزی اعتکاف کشور است، در جمع مردم این روستا قابل توجه بود، آنجایی که ایشان تأکید داشتند مسجد آباد به داشتن مسجدی های آباد است به این معنا که اگر مسجدی را خالی از نماز گزار کنیم و مراسمی در آن برگزار نشود، رو به زوال و ویرانی می رود. ادامه این مراسم همراه با روضه خوانی حجت الاسلام حسینی نژاد در ارتباط با سه ساله سیدالشهدا(ع) حضرت رقیه(س) بود که جانی تازه به حاضران داد.

 

در همین مراسم کوچک چند دقیقه ای که در این روستا بودیم مبالغ خوبی برای ساخت و تکمیل مسجد از سوی حاضران جمع آوری شد و اهالی نیز قول دادند که پای کار ساخت این مسجد باشند.

 

نتیجه: ترویج فرهنگ اسلام و انقلاب بدون مسجد، ممکن نیست

 

با مردم خداحافظی کردیم و حرکت کردیم به سمت قم؛ اما هنوز این سؤال در ذهن من بود که چطور می خواهیم فرهنگ ایرانی اسلامی و شیعی خودمان را به دنیا انتقال بدهیم و چگونه می خواهیم انقلاب اسلامی را ترویج کنیم و حال آن که از بزرگترین سنگر کارهای فرهنگی یعنی مسجد عقب مانده ایم و هنوز چه تعداد شهرها و روستاهایی که یا اصلا مسجد ندارند و یا اگر دارند، از آنها استفاده نمی‌شود.

 

البته طبق همان ضرب المثل قدیمی، ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است؛ جای تقدیر و تشکر دارد که مسؤولان که نه بلکه خیرینی که به فکر افتاده اند و روستاها را نسبت به نعمت مسجد برخوردار کرده اند، اما دو نکته وجود دارد، اولا کمی دیر است و باید زودتر به فکر می افتادیم و ثانیا باید هرچه سریع به فکر دیگر شهرها و روستاهای کشور باشیم.

 

جا دارد که از طرفی مسؤولان حوزه مساجد چاره اندیشی برای ساخت و ساز و مرمت مساجد در همه روستاهای کشور داشته باشند و از طرف دیگر نهادهای فرهنگی و تبلیغی کشور نظیر حوزه های علمیه، سازمان و دفتر تبلیغات و سازمان اوقاف فکری برای حضور جدی طلاب و مبلغان در این روستاها داشته باشند تا در آینده از کارهای نکرده امروزمان پشیمان نباشیم.

پایان پیام/694

منبع: شبستان

کلیدواژه: روستای شریف آباد مسجد سازی ستاد اقامه نماز انقلاب اسلامی شریف آباد اهالی محل سعد آباد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۷۱۶۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه محسن هاشمی به زاکانی به جای ساخت مسجد

محسن هاشمی در اعتماد نوشت: زمانی که ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران، به شدت با کمبود و فرسودگی مواجه است، سنگینی بار ترافیک کمر تهرانی‌ها را شکسته، آلودگی هوا از بزرگ‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در تهران به شمار می‌آید، چه اصراری بر ورود به ساخت مسجد وجود دارد؟!

«مردم و مثلث قات» عنوان یادداشت محسن هاشمی‌رفسنجانی برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: در یک ماه گذشته موضوعاتی که در کنار خطر جنگ با اسراییل موجب بیشترین توجه افکارعمومی و واکنش گسترده در شبکه‌های مجازی شد، می‌توان با سه کلید واژه «قیطریه، ازگل و تلخ گوشت» نام برد که به‌طور خلاصه «قات» نام می‌نهیم. به عبارت دیگر افکارعمومی با سه چالش دوقطبی ایجاد شده از سوی مسوولان و چهره‌های سیاسی مواجه شدند و به آن واکنش قابل تامل نشان دادند که ناشی از عدم اقناع بود.

در موضوع نخست، شهرداری تهران تصمیم گرفت در بخشی از پارک قیطریه، مسجدی احداث کند که با موج منفی اهالی منطقه، نخبگان و افکار عمومی مواجه شد و کارزاری با حدود دویست هزار امضا تاکنون برای جلوگیری از آن توسط شهروندان آماده شده است. ساخت مسجد در تهران امری طبیعی است به خصوص در دو دهه اخیر، صد‌ها مسجد در تهران ساخته شده و تاکنون کسی با آن‌ها مخالفت نکرده است، پس دلایل این واکنش افکار عمومی چیست؟

نخستین دلیل، انتظار از مدیریت شهری برای رسیدگی به اولویت‌های شهروندان است، زمانی که ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران، به شدت با کمبود و فرسودگی مواجه است، سنگینی بار ترافیک کمر تهرانی‌ها را شکسته، آلودگی هوا از بزرگ‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در تهران به شمار می‌آید و این‌ها همه از وظایف بر زمین مانده مدیریت شهری است، چه اصراری بر ورود به ساخت مسجد در زمینی که گویا واقف آن اجازه نداده و در منطقه‌ای برخوردار که گویا با وصیت خیر مسجدساز نیز سازگار نیست؟ و در محوطه‌ای که گویا درختان با بن بالا وجود دارد؟!

دلیل دوم، خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به مدیریت بهینه است، بعضا دیده شده که با سوءاستفاده از تشکل‌های عام‌المنفعه یا خیریه، ساخت مساجد و حسینیه‌ها، مراسم مذهبی و القاب معصومین تخلفات و رانتخواری انجام می‌شود و طبیعتا ذهنیت عمومی به استفاده دستگاه‌های حاکمیتی از این عناوین حساسیت پیدا کرده است.

دلیل سوم، کاهش حضور و تقاضای متدینین برای عبادات واجب در مساجد است، به نظر نسل جوان با دین‌زدگی دست‌وپنجه نرم می‌کند و طبق نظرسنجی‌ها، آمار حضور جوانان و نوجوانان و حتی میانسالان در مساجد کاهشی است هر چند در مراسم‌های جنبی و هیات‌ها افزایشی است.

در حالی که در شرایط فعلی همین پارک نمازخانه مناسب و البته بی رونقی دارد، باید نسل اهل مسجد بسازیم نه صرفا ساختمان مسجد.

در موضوع دوم، انتقال زمین حوزه علمیه ازگل به یکی از ائمه جمعه موقت تهران که اتفاقا بعد از رحلت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و به صورتی به جای ایشان منصوب شدند، مورد توجه و اعتراض افکار عمومی قرار گرفت، اینکه زمینی که برای استفاده عمومی وقف شده و بخشی از اراضی شهرداری، برای ساخت حوزه علمیه در منطقه‌ای برخوردار واگذار شود، جای بررسی و تأمل دارد.

انتقال زمین به موسسه‌ای خصوصی و خانوادگی نیز موجب اعتراض شهروندان شد، به خصوص که سوءتفاهمات برطرف نشد، چرا که ابتدا موضوع تکذیب و ادعای جعل امضا شد و سپس حضور و اثر انگشت و امضا پذیرفته شد، اما بعد افکارعمومی، رسانه‌ها وخبرنگاران متهم شدند!

شهید مطهری در دهه چهل در مقالات و سخنرانی‌های خود با موضوع سازمان روحانیت، نسبت به خطرات و پیامد‌های دولتی شدن حوزه‌های علمیه و وابستگی آن‌ها به حکومت، در کنار شهید بهشتی هشدار داده بودند و در دوره فعلی نیز اکثر مراجع زنده و در گذشته نظیر آیات صافی‌گلپایگانی، شبیری‌زنجانی، وحید خراسانی، علوی‌بروجردی و... با رویکرد دولتی شدن حوزه‌های علمیه مخالف هستند که در مورد صرف بودجه عمومی کشور در حوزه‌هاست، چه رسد به سوءاستفاده احتمالی از بیت‌المال با نام مراکز دینی.

این رویکرد دقیقا ستون فقرات نهاد روحانیت در جامعه که استقلال و سلامت حوزه و مراکز دینی است را هدف قرار می‌دهد و به چالش کاهش مرجعیت اجتماعی نهاد روحانیت دامن می‌زند، بنابراین واکنش گسترده افکار عمومی نه فقط به تخلف در این موضوع، بلکه به رانتخواری احتمالی گذشته از بیت‌المال به نام دین و حوزه باز می‌گشت.

در موضوع سوم، اظهارات یک منبری سیاسی دیگر در شب‌های قدر در صداوسیما، موجب واکنش گسترده متدینین و افکار عمومی شد، این چهره رسول اکرم و امیرمومنان علیهما السلام را با صفت تلخ گوشت توصیف کرده بود و توضیحات مکرر وی نیز از تغییر نظر وی حکایت نمی‌کرد.

پیامبری متهم شد که به فرمان وحی، هدایایی برای نرمی دل مشرکان به عنوان مولفه قلوبهم، برای جذب آنان به اسلام می‌داد و با مومنین و اصحاب خود نیز با نهایت مهر و مدارا رفتار می‌کرد.

اصولا اظهاراتی از این طرز تفکر را می‌توان در قالب گفتمان اسلام قدرت محور توصیف کرد، در برابر اسلام قدرت محور، اسلام اخلاق محور قرار دارد که اخلاق را مهم‌تر از قدرت و حتی به عنوان هدف بعثت پیامبر می‌داند.

نقش مردم در اسلام قدرت محور با اسلام اخلاق محور متفاوت است، در اسلام اخلاق محور، نظر برای مردم ملاک است، تحمیل و اجباری در دین نیست، نظر مردم در سرنوشت جامعه تعیین‌کننده است، اما در اسلام قدرت محور، نظر و برداشت و فتوای حاکم سرنوشت را تعیین می‌کند و مردم به جای حق انتخاب، تکلیف اطاعت دارند.

به نظر می‌رسد این دوگرایش، پایگاه‌های جدی در جامعه دارند، انتخابات گذشته که هواداران تفسیر قدرت محور از اسلام در تهران ۶ درصد واجدین شرایط و در کشور شاید ۱۰ درصد جامعه را تشکیل دادند، نشان می‌دهد این برداشت افراطی از اسلام، چگونه پایگاه اجتماعی انقلاب که در دهه‌های گذشته بالاتر از دوسوم جامعه را تشکیل می‌داد، کوچک کرده و بزرگ‌ترین تهدید برای آینده انقلاب است، حتی تهدیدی بزرگ‌تر از اسراییل.