به نقل از «صدای ایران»

ایران بازنده توافق قره باغ!؟

تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۱۳۱۳۴

به گزارش صدای ایران، محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر تاریخ و حقوق بین الملل در انتخاب نوشت: توافقنامه قره باغ ، اگرچه با تامین برخی خطوط قرمز ایران همراه بود ، اما نمی توان چشم بر ابعاد گوناگون و مفصل زیانی که ایران در پی این توافقنامه می بیند، بست. مهم‌ترین ابعاد این مسئله عبارتند از :

۱. محدود شدن ارتباط ایران با ایروان

بر فرض که تکذیبیه ها درست باشد و کریدور ارتباط باکو و‌نخجوان از کنار مرز ایران نگذرد باز هم از هر مسیری عبور کند، ارتباط مستقیم ایران با ایروان را قطع می کند ، ضمن این که اگر تکذیبه هایی نادرست باشد که دیگر ارتباط مستقیم ایران ‌با ارمنستان قطع خواهد شد .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

۲. قطع وابستگی کامل نخجوان به ایران

نخجوان تا پیش از این توافقنامه در عمل شهرکی درون خاک ایران و بدون ارتباط با سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان بود و در همگی مسایل و امور روز مره خود به ایران وابسته و نیازمند بود ، پس از این توافقنامه ، نخجوان از زیر سایه ایران خارج می شود و این توافقنامه را می توان از دست دادن دوباره نخجوان دانست .

۳. قطع وابستگی آذربایجان به ایران برای اتصال به نخجوان

نیاز و وابستگی جمهوری آذربایجان به ایران برای اتصال به نخجوان از میان می رود .

۴. کاهش نیاز آذربایجان به ایران برای اتصال به دریاهای آزاد

اگرچه آذربایجان به عنوان یک کشور محصور در خشکی پیش از این هم می توانست از طریق گرجستان نیز به دریای آزاد وصل شود ، اما ارتباط آذربایجان با نخجوان و از این طریق با ترکیه نیاز آذربایجان به اتصال به خلیج فارس و دریای عمان برای دسترسی به آب های آزاد را بیش از پیش کاهش می دهد .

۵. قطع ارتباط ایران با قره باغ

ایران تا پیش از تحولات اخیر با توجه به حضور ارمنی های ارتساخ در فضولی و خدا آفرین در عمل همسایه قره باغ بود و توان نقش آفرینی بیش‌تری در منازعه قره باغ را داشت ، در صورت وجود دولتی قدرتمند در ایران ، اتصال قره باغ متکثر الاقوام و در عمل بی صاحب به ایران نه یک آرزو بلکه یک خواسته عملی و واقع بینانه بود ، اما در نتیجه تحولات اخیر قسمت اعظم قره باغ کماکان ارمنی و البته زیر سلطه مستقیم روسیه باقی مانده و مرز قره باغ با ایران هم در تصرف جمهوری آذربایجان قرار کرفته است .

۶. اتصال ترکیه به جمهوری آذربایجان

تاکنون ترکیه تنها براثر قصور و تقصیر رضاشاه در حفظ قره سو و ارارات کوچک ، چند کیلومتری مرز مشترک با نخجوان داشت ، مرزی که در واقع حاصل عدم اطلاع و حساسیت رضاشاه نسبت به مسایل ژیوپولتیک و از سویی طمع وی به اموال اقبال السلطنه ماکویی بود ، رضاشاه با کشتن اقبال السلطنه ماکویی ، به فکر غارت اموال وی بود ، اما این طمع ورزی شخصی وی ، راه را برای اتصال ترکیه به نخجوان باز کرد ، اما این نقطه اتصال چند کیلومتری برای وصل ترکیه به خاک اصلی جمهوری آذربایجان کافی نبود ، اما هم اکنون ، ترکیه با کریدور مندرج در توافقنامه قره باغ به خاک اصلی جمهوری آذربایجان متصل خواهد شد.

۷. اتصال ترکیه به دریای خزر

ترکیه پس از اتصال به جمهوری آذربایجان به دریای خزر هم وصل خواهد شد و بی تردید از این پس شاهد نقش آفرینی بیشتر ترکیه در مسایل پیرامون انرژی خزر خواهیم بود ، هم چنین افزایش تنش های قومی ذر گیلان و حد فاصل استان های گیلان و اردبیل دور از انتظار نیست.

۸. محکم شدن کمربند توران از مغولستان تا ترکیه

با وصل این کریدور و حذف ارامنه از مسیر بین نخجوان و باکو ، کمربند پان تورانی از مغولستان به قرقیزستان و ازبکستان و قزاقستان و ترکمنستان و خزر و آذربایجان به ترکیه وصل خواهد شد و سودای امپراتوری پان تورانی کامل خواهد شد .

۹. حذف ایران از مسیر انرژی آسیای مرکزی

ترکمنستان و قزاقستان به راحتی و با توسل یه دریای خزر و آذربایجان و کریدور آذربایجان و نخجوان می توانند به ترکیه وصل شده و بدون نیاز به ایران ، نفت و گاز خود را ترانزیت نمایند .

۱۰.عدم احتیاج ترکیه به گاز ایران

ترکیه با وصل شدن به باکو دیگر نیازی به گاز ایران نخواهد داشت.

۱۱. محدود شدن امکان انتقال گاز ایران به اروپا

با حضور روس ها در قره باغ و در مرز ایران و ارمنستان، امکان صدور گاز ایران به اروپا از مسیر ارمنستان ‌گرجستان و دریای سیاه بیش از پیش تضعیف می گردد.

۱۲.حضور روس ها در مرز ایران

حضور نظامیان یک ابرقدرت در مرز ایران به طور طبیعی یک عامل تهدید کننده امنیت ملی ایران خواهد بود.

۱۳.بازتر شدن دست اسراییل در باکو

با حمایت همه جانبه اسراییل از باکو در جنگ و متعاقب آن ، سپاسگزاری باکویی ها از اسراییل با بلند کردن پرچم اسراییل در جشن های خیابانی باید شاهد دست باز تر اسراییل و پهبادهای آن در بیخ گوش ایران و پایتخت ایران باشیم.

۱۴. ورود تکفیری ها به معادلات قفقاز

تکفیری ها به صحنه آمده و تاثیر گذار هم بودند بنابراین امکان استفاده از آنان در تحولات بعدی نیزمنتفی نیست.

با این وجود توافقنامه صلح قره باغ از منظرحقوقی یک یادداشت تفاهم سیاسی و غیر حقوقی است توافقنامه صرفا به معنای آتش بس بوده و، چون به تصویب پارلمان‌های دو کشور نرسیده است، اعتبار یک عهدنامه حقوقی را نداشته و دو دولت هر زمان می‌توانند این توافقنامه را فسخ نمایند، از آن جا که قواعد حقوقی تعیین کننده مرز‌ها عالی‌ترین قواعد حقوق بین الملل بوده و حتی در زمره قواعد امره حقوق بین الملل قرار دارند، توافقنامه صلح قره باغ هرگز نمی‌تواند که مرز جدیدی ترسیم نماید، هرگونه تعیین مرز براساس این توافقنامه مغایر حقوق بین الملل و باطل است، کریدور‌های ایجاد شده در خاک دو کشور برای ایجاد ارتباط جاده‌ای در چارچوب حق حاکمیت ملی کشور میزبان کریدور قابل تفسیر بوده و آن کشور می‌تواند هر زمان اراده نماید این کریدور‌ها را مسدود نماید، هم چنین حضور نیرو‌های روسی نیز، چون ناشی از هیچ مصوبه بین المللی نبوده و مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار نگرفته است، لازم الاجرا نبوده و هر زمان دولت ارمنستان یا در قلمرو آذربایجان، دولت آذربایجان اراده نماید، این نیرو‌های روسی باید از منطقه خارج بشوند و امکان استقلال جمهوری خود خوانده ارتساخ با توسل به حق تعیین سرنوشت کماکان منتفی نیست به ویژه این که ساختار اداری و قلمرو و جمعیت این جمهوری نیز کماکان پابرجا است. از سوی دیگر، ایران در راستای دفاع مشروع در صورت بروز هر تهدید امنیتی از قره باغ می‌تواند در این منطقه مداخله نظامی نماید و نیز در راستای مسولیت حمایت و مداخله بشردوستانه می‌تواند از موجودیت جمعیت‌های بومی منطقه در برابر خطراتی هم، چون: نسل کشی و جنایت علیه بشریت، صیانت نماید.

منبع: صدای ایران

کلیدواژه: جمهوری آذربایجان ارمنستان صدای ایران جمهوری آذربایجان حقوق بین الملل برای اتصال گاز ایران مرز ایران خواهد شد قره باغ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت sedayiran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «صدای ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۱۳۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به توافق‌های جدید بین ترکیه و عراق

در سفر اردوغان به بغداد، عراق و ترکیه ۲۶ موافقتنامه و یادداشت تفاهم در زمینه‌های امنیتی، تجاری، آب، توسعه و سایر زمینه‌ها امضا کردند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دیروز در راس یک هیات پرشمار از وزرا و مشاورین، راهی بغداد پایتخت عراق شد. پس از 13 سال، این نخستین سفر اردوغان به عراق بود و او علاوه بر بغداد پایتخت، به اربیل در اقلیم کردستان عراق رفت و با سران اقلیم نیز دیدار کرد.

دیروز در بغداد و با حضور محمد شیاع السودانی، عراق و ترکیه 26 موافقتنامه و یادداشت تفاهم در زمینه‌های امنیتی، تجاری، آب، توسعه و سایر زمینه‌ها امضا کردند.

با توجه به مشارکت قطر و امارات متحده عربی در تامین مالی پروژه «مسیر توسعه» در مراسم دیروز در بغداد، نمایندگانی از این دو کشور عربی نیز حضور داشتند. 

 اولویت اصلی ترکیه کدام است؟

نگاهی به لیست بلندبالای توافق نامه‌های ترکیه و عراق، نشان می‌دهد که بسیاری از آنها، صرفاً اهمیت دیپلماتیک دارند و نشانه‌هایی از عزم طرفین برای توسعه روابط رسمی و تعامل بین وزارتخانه هستند. بگذارید لیست توافقنامه‌ها را یک بار با هم مرور کنیم:

1. توافقنامه چارچوب همکاری استراتژیک بین جمهوری عراق و جمهوری ترکیه.

2. یادداشت تفاهم در مورد چارچوب هماهنگی در زمینه آب بین دولت جمهوری عراق و جمهوری ترکیه.

3. یادداشت تفاهم در مورد پروژه موسوم به «مسیر توسعه» بین وزارت حمل و نقل عراق و وزارت ترابری و زیرساخت ترکیه.

4. یادداشت تفاهم کمیته تجارت مشترک اقتصادی (JETCO) بین دو وزارتخانه بازرگانی عراق و ترکیه.

5. موافقتنامه ترویج، حمایت و مبادله سرمایه گذاری بین هیئت سرمایه گذاری ملی عراق و وزارت صنعت و فناوری ترکیه.

6. یادداشت تفاهم بین اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق و شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه.

7. یادداشت تفاهم در زمینه فنی، علمی و اقتصادی در زمینه شرکت‌های کوچک و متوسط بین وزارت صنعت عراق و وزارت صنعت و فناوری ترکیه.

8. یادداشت تفاهم در زمینه آموزش نظامی بین دو وزارت دفاع عراق و ترکیه.

9. یادداشت تفاهم آموزش در زمینه پزشکی نظامی بین دو وزارت دفاع عراق و ترکیه.

10. یادداشت تفاهم برای هماهنگی استراتژیک دفاعی بین هیئت صنایع جنگ عراق و ریاست صنایع دفاعی ترکیه.

11. یادداشت تفاهم در زمینه هماهنگی امنیتی بین دو وزارت کشور عراق و ترکیه.

12. یادداشت تفاهم بین مؤسسه خدمات خارجی و مؤسسه مطالعات استراتژیک ترکیه بین دو وزارت امور خارجه عراق و ترکیه.

13. تفاهم نامه در زمینه ورزش و جوانان بین دو وزارتخانه ورزش و جوانان عراق و ترکیه.

 14. یادداشت تفاهم در زمینه بهداشت و فناوری پزشکی بین دو وزارت بهداشت عراق و ترکیه.

 15. طرح کارگروه کشاورزی 2024-2025 بین دو وزارتخانه کشاورزی عراق و ترکیه.

 16. یادداشت تفاهم در زمینه تحقیقات علمی و فناوری بین وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی عراق و شورای تحقیقات علمی و فناوری ترکیه.

 17. یادداشت تفاهم در زمینه هماهنگی در زمینه آموزش بین دو وزارتخانه آموزش ملی عراق و ترکیه.

 18. یادداشت تفاهم در مورد هماهنگی گردشگری بین وزارت فرهنگ، گردشگری و باستان‌شناسی عراق و وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه.

 19. یادداشت تفاهم در زمینه کار و رفاه اجتماعی بین دو وزارتخانه کار و امور اجتماعی عراق و ترکیه.

 20. یادداشت تفاهم در زمینه امور اجتماعی و خانواده بین وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت خانواده و خدمات ترکیه.

 21. یادداشت تفاهم در زمینه اسناد و آرشیوهای دولتی، بین وزارت فرهنگ و آرشیو دولتی ترکیه.

 22. یادداشت تفاهم در مورد استاندارد محصول و موانع فنی تجارت بین وزارت برنامه‌ریزی و وزارت بازرگانی ترکیه.

 23. یادداشت تفاهم در امور دینی و مذهبی بین اداره اوقاف اهل سنت عراق و ریاست امور مذهبی ترکیه.

 24. یادداشت تفاهم همکاری در زمینه آموزش قضایی برای دانشجویان، قضات، دادیاران و دادستان‌ها بین مؤسسه قضایی عراق و آکادمی دادگستری ترکیه.

 25. یادداشت تفاهم در زمینه برق بین وزارت برق عراق و وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه.

 26. یادداشت تفاهم در زمینه رسانه و ارتباطات.

لیست بالا نشان دهنده این است که همکاری بین ترکیه و عراق در پروژه «مسیر توسعه» با مشارکت قطر و امارات متحده عربی و توافق در زمینه‌های آبی و امنیتی، مهمترین موارد هستند. اما هنوز از روند امکان مجدد صادرات نفت به ترکیه خبری نیست و درباره احتمال صادرات گاز در آینده نیز، خبری منتشر نشده است.

تلاش برای افزایش حجم مبادلات تجاری

همین حالا هم بخش قابل توجهی از بازار صنایع غذایی، پوشاک و مبلمان عراق در دست شرکت های ترکیه است. اما دیروز اردوغان نیز اعلام کرد که حجم مبادلات تجاری بیست میلیارد دلاری کافی نیست و طرفین به دنبال افزایش سطح مبادلات هستند.

دیلان غفور رئیس کمیته روابط خارجی پارلمان عراق دیروز در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی اعلام کرد: «رئیس جمهور ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک و همچنین در دیدار هیات‌ها، بر اهمیت مسائل اقتصادی بین دو کشور تاکید و تمایل کشورش را برای افزایش حجم تجارت سالانه با عراق به 24 میلیارد دلار اعلام کرد. حجم مبادلات اکنون 15 میلیارد دلار است. چند راه حل برای افزایش حجم از جمله کاهش مالیات و رفع محدودیت‌های واردات برخی کالاها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. گام دیگری که مورد بحث قرار گرفت، تصویب دو معاهده بین‌المللی بود، یعنی معاهدات حمایت از سرمایه گذاران ترکیه و اجتناب از مالیات‌های متعدد».

همکاری در حوزه آب

ترکیه کنترل سخت گیرانه‌ای بر آب دجله و فرات دارد و این همان موضوعی است که بارها مورد اعتراض مقامات عراقی قرار گرفته است.

در سفر اردوغان به بغداد، برای پایان دادن به اختلافات آبی، بر این موارد تاکید شد:

- توسعه تفاهم و همکاری در زمینه آب بر اساس برابری، حسن نیت و حسن همجواری.

- ایجاد رویکرد جدید برای اجرای پروژه‌های زیربنایی و سرمایه گذاری در منابع آب در عراق.

- اتخاذ رویکرد برای تخصیص عادلانه میزان آبی که از مرزها عبور می‌کند.

- ایجاد رویکردی برای استفاده معقول از آب.

- همکاری در پروژه‌های مشترک دو طرف در استفاده بهتر از آب دجله و فرات.

- دعوت از شرکت‌های ترکیه‌ای برای همکاری در زیرساخت‌های پروژه‌های آبیاری مانند احداث سد و نصب سیستم‌های جمع آوری آب، پوشش چاه‌های آبیاری و نصب تصفیه خانه و آب شیرین کن و پروژه‌های تصفیه آب.

- اجرای پروژه‌های تبادل تجربیات و استفاده از تکنیک‌های جدید.

شواهد بالا نشان دهنده این است که ترکیه قصد دارد در سالیان آتی نیز، با نگاه از بالا به پایین، از کارت آب استفاده کند و کنترل بخش های مهمی از مدیریت آب عراق را در دست بگیرد.

انتظارات ترکیه از عراق در حوزه امنیت
همچنان که انتظار می‌رفت، بحث بر سر چند و چون مقابله با تهدیدات تروریستی پ.ک.ک، یکی از مهمترین محورهای دیدارهای اردوغان با مقامات بغداد و اربیل بود.

اردوغان اعلام کرده که اگر بغداد پ.‌ک.‌ک را به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کند، در آینده نزدیک حیات این گروه مسلح تروریستی در عراق پایان خواهد یافت.

رئیس جمهور ترکیه امنیت و هماهنگی در مبارزه با تروریسم را موضوعات اصلی دیدارهای خود در بغداد دانست و در عین حال پ.ک.ک را تهدیدی برای ترکیه خواند.

اردوغان در سفر به اقلیم کردستان عراق و در دیدار با رئیس و نخست وزیر اقلیم و همچنین دیدار با مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان، باز هم به موضوع مقابله با تهدیدات تروریستی پ.ک.ک اشاره کرد. 

بر اساس توافق چارچوب استراتژیک، سه کمیته مشترک دائمی امنیتی، انرژی و اقتصاد بین عراق و ترکیه تشکیل خواهد شد. ترکیه انتظار دارد فعالیت بخش امنیتی، برجسته‌تر و پویاتر از دیگر حوزه‌ها باشد. اما هنوز مشخص نیست که مکانیسم همکاری بین کمیته‌های دفاعی و امنیتی دو کشور، در میدان عمل تا چه اندازه شانس موفقیت دارد. 

انتهای پیام/