به نقل از «جام جم آنلاین»

راسته دست دوم‌ها

تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۸۲۱۲۴

شرایط اقتصادی امروز باعث شده بعضی‌ها برای خرید جهیزیه سری به راسته وسایل دسته دوم بزنند. به گفته سمساری‌های این منطقه، روزی یکی دو تازه عروس برای نگاه کردن به اجناس مراجعه می‌کنند.

از پل که می‌پیچیم، انگار اشتباه آمده باشیم صحنه به شکل عجیبی تغییر می‌کند. اول از همه یخچال‌ها به استقبال می‌آیند و بدون لک، تمیز و نو ایستاده‌اند ابتدای خیابان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

انگار آنها را برای خوشامدگویی آنجا گذاشته‌اند. برخی یخچال‌ها هم کهنه، زخم‌خورده و کثیفند. دل و روده بعضی‌هایشان، کشو، سیم و حتی موتورشان جایی در کنارشان نشسته‌اند.

در میان یخچال‌ها، کمدها، جاکفشی‌ها و مبل‌ها بازدیدکننده‌ها را تماشا می‌کنند. آن طرف هم، فرش‌ها و گلیم‌ها دورهمی تشکیل داده‌اند.

اینجا خیابان کاظمی تهران است، جایی پر از وسایل دست دوم، نو و کهنه. جایی که به جای درخت، از زمین وسایل کهنه روییده است.

از تازه عروس به تازه عروس

مرد میانسال یک کت نازک رنگ روشن پوشیده و با دست‌هایی که بیش‌ازاندازه پژمرده و پیر است، سیگار روشنی را جلوی صورتش گرفته است.

سلام که می‌دهیم به خودش می‌آید و سیگار را می‌رساند به گوشه لبش و کامی از آن می‌گیرد. 20 سالی می‌شود کارش خرید و فروش وسایل دست‌ دوم است.

می‌گوید بیشتر از همه وسایل چوبی مانند جاکفشی، کمد و تختخواب می‌خرد و می‌فروشد. راست‌ می‌گوید، چند صندلی نو در سایه نشسته‌اند. وقتی از مشتری‌هایش می‌پرسیم، آهی می‌کشد و می‌گوید این روزها بازار خراب است و کمتر کسی وسایلش را می‌فروشد. می‌پرسیم آیا مشتری تازه‌عروس هم دارد ‌ پک محکمی به سیگارش می‌زند، دود را در سینه حبس می‌کند و جواب می‌دهد: «در شرایط اقتصادی این روزها، اتفاقاً تعداد مشتری‌های تازه‌عروس بیشتر هم شده است.» کسانی که وسایل کوچکی شبیه جاکفشی و کمد از او خریده‌اند.

او می‌گوید وسایلی به آنها می‌فروشد که نو باشند، وسایلی که خودش هم از تازه‌عروس‌ها خریده است. عروس‌هایی که عمر زیادی از زندگی مشترکشان نمی‌گذرد یا از وسایلشان خسته شده‌اند یا این‌که جدایی باعث شده چوب حراج به جهیزیه‌شان بزنند.

مرد به اینجای حرف‌هایش که می‌رسد، دود سیگار را بیرون می‌دهد و بعد چین‌می‌اندازد به چشم‌هایش و زل می‌زند به دودی که در حال بالا رفتن است.

وسایل چوبی پرطرفدارند

زن و دختر جوانی بین یخچال‌ها و مبل‌ها راه می‌روند. دختر نگاه دقیقی به کمد ویترینی می‌اندازد. رنگ قهوه‌ای روشن کمد در نور آفتاب می‌درخشد. دست می‌کشد روی تن کمد کوتاه و بعد به زن نگاه می‌کند تا ببیند زن نظرش چیست.

زن از مرد جوان می‌پرسد: «چنده؟» و مرد جواب می‌دهد: «350 هزار تومان.» دختر جوان که انگار راضی است نگاه دقیق‌تری به کمد می‌اندازد تا ببیند جای ضربه‌ای در آن وجود دارد یا نه.

مرد جوان سمسار به فیش پرداخت کمدی که فروخته نگاه می‌کند و بعد به وانت باری که کمد را می‌برد. می‌گوید کمتر پیش می‌آید تازه‌عروس‌ها از او وسایل برقی بخرند و تقریبا هیچ تازه‌عروسی از او یخچال یا اجاق‌گاز دست‌دوم نخریده است، اما وسایل چوبی نو، خریدارانی مثل همان تازه‌عروس چند دقیقه پیش دارد.

او می‌گوید: «وسایل چوبی این روزها خیلی گران شده است، بنابراین عجیب نیست خانواده عروس برای خرید این وسایل اینجا پیدایشان شود.» نظر سمسار جوان این است که با عوض کردن پارچه مبل هم می‌توان آن را دوباره نو کرد. هزینه‌ای که البته زیاد هم نیست و در مقایسه با هزینه‌های زیاد خرید یک‌دست مبل، تقریباً هیچ است.

او می‌گوید این روزها تازه‌عروس‌های زیادی را در راسته خریدوفروش وسایل دست‌دوم می‌بیند.

خریداران لوازم برقی

داد می‌زند بر سرکارگرها: «آرام...مراقب باش تا ضربه نخورد...» چند مرد جوان در حال پیاده کردن یخچال‌فریزر ساید بای ساید نویی هستند. انگار یخچال خارجی را تازه از فروشگاه آورده باشند، بوی نویی هنوز به مشام می‌رسد.

می‌گوید یخچال را از یک تازه‌عروس و داماد که قصد مهاجرت دارند، خریده است. وسایل نوی دیگری در ماشین وانت‌بار، خودشان را نشان می‌دهند، مبل‌ها، فرش‌ها و حتی لباسشویی و آبمیوه گیری، تستر و قهوه‌جوشی که درون جعبه کارتنی‌شان پنهان‌شده‌اند.

مرد می‌گوید خرید خوبی داشته و حتماً فروش بهتری هم خواهد داشت. زن و مرد جوانی در حال نگاه کردن به وسایلی هستند که در خیابان آفتاب می‌خورند.

چشمشان که به یخچال ساید بای ساید می‌افتد، پا سست می‌کنند به تماشا. زن و مرد پچ‌پچ می‌کنند و دستی می‌کشند به سطح طوسی‌رنگ یخچال. می‌خواهند در یخچال را باز کنند و نگاهی هم به درون آن بیندازند. مرد فروشنده به کمک می‌آید و با چرب‌زبانی از جنس باارزشش تعریف می‌کند.

از این‌که یخچال فقط یک ماه کارکرده و برای جهیزیه یک تازه‌عروس مناسب است یا برای پر کردن ویلای شمال می‌تواند خوب باشد.

مرد جوان توضیح می‌دهد یخچال ساید بای ساید را که این روزها بالای 70 میلیون تومان قیمتش است، فقط 60 میلیون تومان می‌فروشد. مرد و زن جوان، قیمت را که می‌شنوند، چشمانشان برقی می‌زند و شماره‌ای را می‌گیرند و از پشت تلفن پچ‌پچ می‌کنند؛ کلمات 60 میلیون، خوب و جهیزیه اما به‌وضوح شنیده می‌شود.

مرد جوان در حال چانه زدن است، قیمت‌ها با قسم و آیه تغییر می‌کند. چند دقیقه بعد، عکس‌ها برای شخص پشت تلفن فرستاده می‌شود و از فروشنده قول می‌گیرند یخچال را نفروشد تا به‌زودی پول را پرداخت کنند. حالا نگاه رضایت‌بخش در چشمان هر سه نشسته است.

خورشید رسیده وسط آسمان و نورش روی تمام این وسایل نو و کهنه می‌تابد. خریدارها با فروشنده‌ها مشغول چک‌وچانه زدن هستند؛ خریدارهایی که این روزها قشر دیگری از جامعه را تشکیل می‌دهند.

ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم

*عکس تزیینی است

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: خیابان کاظمی سمساری تازه عروس وسایل چوبی تازه عروس وسایل دست مرد جوان یخچال ها دست دوم عروس ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۸۲۱۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اختراعی با قدمت دوهزار سال| یخچال‌هایی در دل کویر

خبرگزاری علم و فناوری آنا- هدا عربشاهی: اقلیم گرم‌وخشک نواحی مرکزی ایران، ساکنان این مناطق را از دیرباز به مبتکران و مهندسان زبده‌ای تبدیل کرده است که ازطریق نوآوری‌های شگفت‌انگیز درطول هزاران سال توانسته‌اند بیابان‌های ایران را به مناطقی مناسب برای زیستن تبدیل کنند. قنات، بادگیر و آب‌انبار ازجمله ابتکارات خلاقانه‌ای به‌شمار می‌روند که هوا را برای استراحت خنک و دلپذیر و آب را انبوه، شیرین و گوارا می‌کنند. اما شاید بتوان گفت یکی از خلاقانه‌ترین نوآوری‌های مردمان باستان این سرزمین اختراع سازه‌ کوزه‌مانند غول‌پیکری است که کل فصل گرما، یخ و مواد غذایی تازه را برای مردم به ارمغان می‌آورد. وسیله‌ای که به آن یخچال (چاله پر از یخ) می‌گفتند. نامی که در زبان فارسی تا به امروز برای نامیدن دستگاه‌های خنک‌کننده مواد غذایی کاربرد دارد.

****

یخچال‌ها، خنک‌کننده‌های تبخیری کهنی هستند که حدود ۴۰۰ سال پیش‌ازمیلاد ابداع شده‌اند. این سازه‌های مخروطی یا تخم‌مرغی غول‌پیکر کمک می‌کنند که یخ در ماه‌های سردتر ساخته و جمع‌آوری و درطول سال برای مصارفی چون نگهداری غذا و تهیه فالوده استفاده شود. یخچال‌ها ویژگی‌های مختلف و متنوعی داشتند. بعضی‌ از آنها به سوراخ‌هایی در قسمت انتهایی مجهز بودند که هوای خنک به قسمت وسیع زیرزمین سازه که در آن یخ ساخته و نگهداری می‌شد، جریان یابد و سوراخ‌هایی در نزدیکی قسمت‌های فوقانی وجود داشت که هوای گرم ازطریق آنها به بیرون هدایت می‌شد. معمولاً برای اطراف این یخچال‌ها دیواره‌هایی ساخته می‌شد تا آبی را که برای یخ‌سازی استفاده می‌شد همواره زیر سایه نگه دارند. همچنین دیواره‌های بسیار ضخیم ضدآب و مقاوم در برابر حرارت از ملاتی به نام ساروج ساخته می‌شد. ساروج مخلوط خاصی از ماسه، خاک رس، سفیده تخم‌مرغ، آهک، موی بز و خاکستر است.

بسیاری از این بناهای نبوغ ایرانیان باستان هنوز هم پس‌از گذشت صدها سال وجود دارند. یکی از دردسترس‌ترین این یخچال‌ها نزدیک نارین‌قلعه در میبد، استان یزد است، اما در شهرهای دیگری چون یزد، کرمان و ابرکوه هم نمونه‌هایی از یخچال‌ها را می‌توان دید.

تصویر۱- یخچال ابرکوه، استان یزد- عکس از هدا عربشاهی

ویژگی‌های ساختاری یخچال

یخچال‌های سنتی ایرانی همواره موضوع جذابی برای معماران، مهندسان، فیزیکدانان، مورخان و باستان‌شناسان بوده‌اند. یکی از مطالعات اخیری که درباره این سازه‌های گلی انجام شده است را شرکت معماری Max Fordham R+I در انگلستان انجام داده است. هدف از این مطالعه جامع، درک بهتر شیوه‌های به‌کاررفته در یخچال‌ها برای استفاده از آنها در طراحی سازه‌های کم‌مصرف امروزی است. 

این گروه از پژوهشگران از روش‌های مدل‌سازی عددی برای شبیه‌سازی انتقال‌های حرارتی مختلف که فرآیندهای یخ‌سازی و ذخیره‌سازی یخ را کنترل می‌کنند استفاده کرده‌اند و توانسته‌اند مقدار یخی را که می‌توان ساخت و مقدار یخی را که می‌توان طی یک‌سال نگه داشت تخمین بزنند.

یخچال میبد

یخچال‌ها در سراسر ایران در مناطقی یافت می‌شوند که شرایط اقلیمی در آنها به گونه‌ای است که امکان یخ‌زدن آب طی زمستان وجود دارد یا می‌توان یخ و برف را از مناطق کوهستانی مجاور تهیه کرد. یکی از مناطقی که با این ویژگی‌ها سازگاری کامل دارد شهر میبد در فلات ایران است با یخچالی که قدمتش حدود ۴۰۰ سال گزارش شده است.

این مجموعه شامل حوض کم‌عمق یخ‌سازی است که هرشب از طریق آبراه آب شیرین قنات پر می‌شد و دیوار سایه‌بان، حوض را در برابر گرمای خورشید زمستانی با زاویه کم محافظت می‌کرد. ارتفاع گنبد بخچال میبد حدود ۱۵ متر و عمق گودالش حدود ۵ متر است. ضخامت دیواره‌های گنبد در قاعده حدود ۲ متر و در بالای آن حدود نیم‌متر است و سوراخی به‌عنوان دریچه در آن تعبیه شده است. بعضی منابع گزارش می‌دهند که سطح بیرونی گنبد را با لایه ضخیمی از کاهگل پوشانده بودند تا به‌عنوان عایق، محفظه را از گرمای خورشید محافظت کند. اقلیم یزد، همانند سایر نقاط بیابانی مناطق مرکزی ایران، بسیار خشک و دارای تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد است و میانگین بارندگی در این استان سالانه کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر در سال است.

دمای هوای این منطقه در شب‌های زمستان می‌تواند حتی به ۵- درجه سانتی‌گراد و در روزهای تابستان تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد برسد. شیرکوه با ارتفاع ۴هزارو۷۵ متر در بلندترین نقطه‌اش از سطح آب‌‌های آزاد، در استان یزد، در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر تفت، منطقه‌ سردسیر و یخبندانی این استان کویری است.

تولید یخ

همان‌طورکه گفته شد پیرامون سازه یخچال، حوض کم‌عمقی زیر سایه دیوار سایه‌بان ساخته شده است. طی روزهای زمستان، آب ازطریق قناب وارد این حوض می‌شد و درطول شب، تمام آب داخل آن به‌تدریج، منجمد می‌شد. هر صبح کارگران، این یخ‌ها را به گودال مرکزی داخل یخچال انتقال می‌دادند و مجددا مسیر انتقال آب را به حوض باز می‌کردند. این کار در تمام فصل سرد انجام می‌شد تا کل گودال مملو از یخ شود.

مساحت حوض یخ‌سازی در یخچال میبد تقریباً ۴۰۰ مترمربع است. برای این اندازه، نتایج شبیه‌سازی سالانه نشان می‌دهد که مقدار کل یخ تولیدشده طی فصل زمستان معادل ۵۰ مترمکعب بوده که حجمی معادل ۳میلیون قالب یخ امروزی و برابر با حدود ۲۰درصد از اندازه گودال در پایه گنبد ذخیره یخ است.

(تصویر ۲- یخچال میبد- عکس از هدا عربشاهی)

ذخیره یخ

گفته می‌شود که از یخ این یخچال، هم به‌عنوان مخزن ذخیره مواد غذایی عمومی شهر و هم برای عرضه به مردم به‌صورت خرده‌فروشی به‌دست یخ‌فروش‌های دوره‌گرد استفاده می‌شد. و ازاین‌رو، مدیر یخچال بسیار مشتاق بوده است که تا حد ممکن یخ را حفظ و از ذوب‌شدن آن جلوگیری کند. سرعت ذوب یخ در انبار یخ به‌ عوامل مختلفی چون متغیرهای آب‌وهوایی ازجمله دما و شدت نور خورشید، خواص حرارتی سازه یخچال و نحوه مدیریت ساختمان بستگی داشته است. شبیه‌سازی‌های حرارتی دینامیک سه‌بعدی برای بررسی انتقال حرارت در این یخچال نشان می‌دهد که برای دیواره‌های خشتی با ضخامت ۱ متر به‌علاوه عایق کاهگلی با ضخامت ۱ متر، مقدار انتقال حرارت برابر با ۰.۱ وات‌/مترمربع در کلوین و ارزش جرم حرارتی برابر با ۱۵۰ کیلوژول/مترمربع در کلوین است. برای رسیدن به این مقادیر در سازه‌ای امروزی به دیوارهایی با سطح پوشیده از ۱۰۰میلی‌متر بتن به‌اضافه ۴۰۰ میلی‌متر عایق پلی‌استایرن نیاز است.

همچنین با فرض اینکه گودال ذخیره یخ تا ماه ژانویه (اوایل بهمن) به‌طور کامل پر می‌شده است، نتایج مدل‌سازی‌ها نشان می‌دهد که در وضعیت دیواره‌های خشتی با ضخامت نیم‌متر به‌اضافه عایق کاهگل به ضخامت نیم‌متر تقریبا ۲۰ درصد از یخ تا سپتامبر (اوایل شهریور) ذوب می‌شد و این یعنی تا شروع فصل جدید سرما، یخچال همچنان از ذخیره کافی یخ برخوردار بوده است.

انتهای پیام/