به نقل از «ایسنا»

به راهکارهای مواجهه با آزارهای خیابانی نپرداخته‌ایم

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۰۱۲۶۶

ایسنا/خراسان رضوی یک کارشناس ارشد مطالعات زنان گفت: در جامعه و فرهنگ ما در توجیه خشونت خیابانی خیلی بر نظریه سائق که معتقد است فرد قربانی خشونت، زمینه ظهور خشونت را فراهم می­‌کند، استناد می‌شود که به عقیده بنده استناد به این نظریه، خود یکی از عواملی است که بعضا باعث افزایش خشونت می‌شود.

بهناز شوشتری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به 25 نوامبر روز مبارزه با خشونت علیه زنان در خصوص خشونت علیه زنان و بسترهای ایجادکننده آن اظهار کرد: در فرهنگ آکسفورد خشونت به معنای تجاوز، زیان، آسیب، شدت و تهدید، غضب، بی‌­حرمتی و اعمال زور به کار برده شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخی خشونت را عملی خلاف هنجار و طبع می­‌دانند؛ به عبارتی خشونت هر نوع رفتار خشنی است که از روی قصد به منظور آسیب به فرد دیگر انجام می­‌شود. خشونت طیفی از رفتارهای بسیار تند و آسیب‌زا تا عکس‌العمل‌های منفی چون بی‌توجهی و بی‌تفاوتی را در برمی‌گیرد.

این  کارشناس ارشد مطالعات زنان بیان کرد: کمیته ملی خشونت علیه زنان در سال 1991 خشونت علیه زنان را این‌گونه تعریف کرده است «رفتاری که باعث آسیب‌های روانی، فیزیکی و جنسی می‌شود و انزوای اجتماعی و یا محرومیت اقتصادی را در پی دارد، به گونه ای که زن در ترس و وحشت زندگی می‌کند».

خشونت علیه زنان؛ پدیده‌ای بی‌سروصدا

وی افزود: طبق گزارش یونیسف در سال 1997 خشونت علیه زنان و دختران با عبور از مرزهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... یک پدیده بی‌­سر و صداست که بر روی زندگی میلیون­ها زن در سراسر جهان سایه افکنده و اشکال متنوعی به خود می­‌گیرد. خشونت علیه زنان می­‌تواند در محیط خصوصی و عمومی رخ دهد. خشونت در محیط خصوصی که به آن خشونت خانگی می‌گویند، در محیط خانه توسط نزدیکان وآشنایان و همسر و ... اتفاق می‌افتد و آثار بسیار مخربی بر روح و روان و شخصیت زنان برجای می‌گذارد، اما خشونت خیابانی به معنی خشونت و آزارهایی است که زنان در فضای عمومی جامعه تجربه می‌کنند. هرچند با ورود مدرنیسم زنان از آزادی بیشتری برای حضور در فضای عمومی برخوردار شدند ولی هنوز مسائل اساسی فرهنگی-اجتماعی برای حضور زنان در فضاهای عمومی حل نشده است.

تحقیر جنسی، بیشترین لذت مردانی است که مزاحمت‌های خیابانی ایجاد می‌کنند

شوشتری خاطرنشان کرد: در پژوهش میدانی که  توسط بنده در زمینه خشونت خیابانی انجام شده است، از منظر نگاه زنان، مزاحمت‌­های خیابانی به مثابه خشونتی است که زنان در عرصه عمومی جامعه آن را تجربه می‌کنند. مزاحمت­‌های خیابانی آسیب‌­های روحی و جسمی بسیاری بر قربانیان خود وارد می­‌سازد که دامنه این آسیب‌ها از تحقیر شخصیت و کاهش اعتماد به نفس، افزایش اضطراب، انزوا تا شکستگی اعضاء بدن، سوختگی حاصل از اسیدپاشی و.... را شامل می‌­شود. با وجود آسیب‌هایی که این ناهنجاری اجتماعی بر پیکر جامعه وارد می‌­سازد، اما این معضل به ندرت در جامعه ما مورد توجه قرار گرفته و کمتر به راهکارهای مواجهه با آن پرداخته شده است. غالبا در این زمینه فقط توصیه‌هایی خطاب به زنان می‌­شود مبنی بر اینکه زنان با  محدود کردن ساعات حضور خود در فضای عمومی و رعایت نکات امنیتی نظیر رعایت پوشش و...  احتمال آسیب دیدگی خود را کاهش دهند، البته که این عوامل در دامن زدن به مزاحمت­‌های خیابانی دخیل هستند ولی در سبب‌شناسی مساله مزاحمت­‌های خیابانی باید گفت بیشترین لذت مردانی که قصد ایجاد مزاحمت‌های خیابانی را دارند، تحقیر جنسی طرف مقابل است؛ به گونه ای که هرچه میزان ترس، استرس و تحقیر روحی و روانی زن بیشتر باشد، مرد مزاحم از کاری که می‌­کند لذت بیشتری می‌­برد.

وی افزود: ماده 619 قانون مجازات اسلامی هم می­‌گوید «هرکس در اماکن عمومی یا معابر، متعرض یا مزاحم بانوان و کودکان شده یا با الفاظ رکیک و حرکات مخالف شئون  اجتماعی به حیثیت آنان توهین نماید، به حبس از دو تا 6  ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد» یا به تعبیر دیگر مزاحمت خیابانی یعنی ورود غیرقانونی و غیر شرعی به حریم خصوصی افراد دیگر. عمل یاد شده می‌­تواند به صورت پیشنهاد آزار دهنده، نگاه آلوده، حرف نابه‌جا یا هر نوع نشانه کلامی_غیرکلامی گناه آلود صورت گیرد.

نظریه سائق باعث افزایش خشونت علیه زنان می‌شود

شوشتری در مورد عوامل موثر بر خشونت علیه زنان در فضای عمومی جامعه تصریح کرد: در جامعه و فرهنگ ما در توجیه خشونت خیابانی خیلی بر نظریه سائق ( تحریک) استناد می‌شود که به عقیده بنده استناد به این نظریه، خود یکی از عواملی است که بعضا باعث افزایش خشونت می‌شود. در این فرهنگ بیان می­‌شود که فرد قربانی خشونت، زمینه ظهور خشونت را فراهم می­‌کند. انگاره‌های عرفی، فرهنگی رایج در زمینه پوشش زنان، مبنی بر برچسب‌زنی و قضاوت زنان بر مبنای نوع پوشش آن‌ها، بر تصویر ذهنی فرد مزاحم از زنان تاثیر گذاشته و در نهایت موجب اعمال مزاحمت علیه زنانِ اصطلاحا بی‌حجاب در فضای عمومی جامعه می­‌شود. پیش‌فرض­‌های عرفی، فرهنگی رایج در زمینه نوع پوشش بانوان مانند ارزش‌گذاری زنان بر مبنای نوع پوشش آن‌ها، موجب قضاوت منفی زنانِ اصطلاحا بَدحجاب و اطلاق برچسب به آنان می­‌گردد، زیرا پوشش آن‌ها به مثابه نمادی تعریف می­‌شود که فرد به منظور جلب توجه و ابراز کردن خود در فضای عمومی ازآن بهره جسته است.

وی افزود: از طرف دیگر، این نگاهِ حاکم در جامعه موجب می‌شود برخی از مردان تصور کنند حق مداخله در نحوه عملکرد و فعالیت‌های روزانه زنان (ولو زنان غریبه) را داشته و کنترل رفتارهای این قشر بر عهده آنان است که یکی از مصادیق این حالت، اظهارنظر در زمینه پوشش زنان به بهانه‌های مختلف است که امروزه شاهد آن هستیم و این مسئله یکی از مصادیق مزاحمت خیابانی است.

برخی  مزاحمان از ایجاد رعب و هراس در زنان لذت می‌برند

این  کارشناس ارشد مطالعات زنان ادامه داد: برخی از مزاحمان از ایجاد رعب و هراس در زنان لذت برده  و از این‌که می­‌بینند با اقدام تهدیدآمیز آن‌ها، رنگ از چهره دختری پریده است یا دستانش می‌لرزد و یا تقلای رها شدن از دست آنان را دارند، لذت می­‌برند و دیدن ضعف و خواری و التماس بزه­‌دیده، به آنان احساس قدرت و برتری و گاه احساس شخصیتی کاذب می­‌دهد.

این کارشناس ارشد زنان تصریح کرد: براساس تحقیقاتی که توسط یک مرکز تحقیقات خصوصی در ایران صورت گرفته است، هر زن یا دختری در جوامع شهری به میزان مسافتی که طی می­‌کند یا مدت زمان حضورش در سطح خیابان‌­ها بین یک تا 20 بار به لحاظ مزاحمت‌های کلامی و فیزیکی از سوی برخی از مردان مورد اذیت و آزار قرار می­‌گیرند. آمار خشونت علیه زنان در ایران افزایشی ۲۲ درصدی را نشان می‌دهد. این لزوما به این معنی نیست که خشونت در فضای عمومی علیه زنان بیشتر شده است ، بلکه به این دلیل است که امروزه به دلیل افزایش آگاهی و اعتماد به نفس بیشتر  زنان ،آن‌ها برای مطالبه‌گری حقوق خود و سکوت نکردن در برابر خشونت در خانه و جامعه واکنش فعالانه‌ای دارند و این قسم مسائل را گزارش می‌دهند.

وی افزود: با این وجود باز هم در این زمینه آمار دقیق و درستی در دست نیست زیرا این موضوع همچنان تابوست و زنان به دلیل عواملی مثل آبروداری و یا عدم حمایت از ناحیه اجتماع و خانواده و عواملی مثل برچسب خوردن و انگشت‌نما شدن، مشکل بودن اثبات این قسم از جرایم و ... غالبا در برابر این مسائل سکوت کرده و آن را علنی نمی‌کنند.

شوشتری اظهار کرد: از طرفی دیگر ضعف قوانین موجود و عدم اطلاع‌رسانی به مردم نسبت به  قوانین کیفری حقوقی وضع شده در زمینه مزاحمت­‌های خیابانی علیه زنان نیز به مثابه علتی برای افزایش خشونت خیابانی مطرح می­‌گردد. علاوه بر موارد ذکر شده، گروه دیگری از قوانین به دلیل ماهیت تبعیض‌آمیز خود، مروج و تسهیل‌کننده مزاحمت­‌های خیابانی علیه زنان تلقی می­‌شوند.

اعتلای فرهنگ و حمایت اجتماعی از زنان؛ راهکار کاهش آزار خیابانی

این کارشناس ارشد مطالعات زنان در مورد راهکارها برای کاهش آزارهای خیابانی زنان گفت: در این زمینه اعتلای فرهنگ و حمایت‌های اجتماعی از زنان موثر است که این حمایت‌ها می‌تواند در غالب حمایت‌های رسمی و قانونی و حمایت‌های غیر رسمی یعنی خانوادگی باشد. در این میان نباید نقش خانواده‌ها را کم اهمیت انگاشت. خانواده در اعتلای فرهنگ جامعه و حمایت‌های مختلفی که از دختران خود می‌کنند در این زمینه بسیار می‌توانند تاثیرگذار باشند.

وی افزود: فرهنگ به عنوان عاملی است که بروز خشونت علیه زنان را در جوامع ایجاد یا حذف می‌نماید. در حقیقت برای تبیین مزاحمت وآزار خیابانی علیه زنان باید دید در فرهنگ هر جامعه‌ای ، چه طرحی برای برخورد با زن به عنوان یک جنس در نظر گرفته شده است؟ آیا فرهنگ جامعه به افراد یاد می­‌دهد که به جنس مقابل احترام بگذارند؟ هر جنس از چه جایگاهی برخوردار است؟ آیا یک جنس بر جنس دیگر برتری دارد؟ آیا یک جنس در فرهنگ جامعه تواناتر از جنس دیگر است؟

شوشتری ادامه داد: آنجا که فرهنگ جامعه‌ای از زنان انتظار دارد که همواره مراقب باشند، جلب توجه ننمایند که اگر اینکار را نمودند مورد آزار قرار خواهند گرفت، بنابراین در هنگام مشاهده خشونت در سطح جامعه، نباید علت را در جایی غیر از خود بیابند. آنجا که فرهنگ جامعه‌ای به پسران می‌آموزد که شما باید همواره مراقب ناموس خود باشید زیرا او توانایی دفاع از خود را ندارد و نیز آسیب‌پذیرترین جنبه‌ای است که همواره آبروی خانواده را تهدید می‌نماید، بروز خشونت علیه زنان حداقل نتیجه آن است. مردانی که در  فرهنگ‌های مردسالارانه رشد می­‌کنند، حتی ممکن است فکر کنند زنان مزاحمت را مطالبه می­‌کنند. از طرف دیگر نگاه مردسالارانه حاکم بر جامعه موجب می­‌شود برخی از مردان تصور کنند حق مداخله در نحوه عملکرد و فعالیت‌های روزانه زنان (ولو زنان غریبه) داشته و کنترل رفتار های این قشر بر عهده آنان است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی خشونت عليه زنان لایحه منع خشونت علیه زنان زنان خشونت علیه زنان خشونت خیابانی فضای عمومی افزایش خشونت عمومی جامعه فرهنگ جامعه حمایت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۰۱۲۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایش بزرگداشت دکتر زهرا شجاعی 13 اردیبهشت در قم برگزار می شود

پایگاه خبری جماران: همایش بزرگداشت مرحومه دکتر زهرا شجاعی روز ۱۳ اردیبهشت ماه در قم برگزار می‌شود.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با حجت‌الاسلام والمسلمین بیگی مدیر موسسه فقه الثقلین وابسته به دفتر آیت الله العظمی صانعی در این خصوص در پی می آید:

لطفا محتوا و کم و کیف مراسم بزرگداشت مرحومه خانم دکتر شجاعی را تشریح کنید.

قبل از پاسخ به سؤال، عرض می‌شود که شخصیت‌های برجسته و شاخص، الگوهای یک جامعه‌اند. خدمات و تلاش‌های آنان در عرصه‌های مختلف، نماد رشد و بالندگی محسوب می‌گردد. به هر میزان مردم جامعه از خدمات و شایستگی‌های آنان مطلع باشند، همان اندازه در انگیزش، اراده و تصمیم عموم جامعه در جهت نیل به اهداف انسانی و اسلامی و پیشرفت به‌سوی احیای فکر و فرهنگ، تأثیرگذار خواهد بود.

بنابراین، نکوداشت و معرفی شخصیت‌های ارزنده و همت‌شان در ابعاد همه جانبه؛ چه در حیات و چه در ممات آنان، وظیفه اخلاقی و انسانی به‌حساب می‌آید. مرحومه خانم دکتر زهرا شجاعی از همان شخصیت‌های تأثیرگذار است.

ایشان در طول زندگی سیاسی-اجتماعی خود، نقش مؤثری را در جامعه ایران ایفا کرد. آن فقیده، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی خویش را قبل از انقلاب در آموزش و پرورش، آغاز نمود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی رفته رفته فعالیت‌های خود را توسعه بخشید. خانم شجاعی، علاوه بر فعالیت و تدریس در سطح مدرسه و تدریس تا مقاطع دانشگاهی، یک فعال فکری و اجتماعی در حوزه زنان است. بازیافت شخصیت و احیای حقوق زنان از جمله خدماتی است که وی تا واپسین روزهای حیات خود پیگیرآن بود.

شرکت در نام‌نویسی نامزدی ریاست جمهور در سال 1400 یکی از آن تلاش‌هاست. ایشان انگیزه‌اش را در این نام‌نویسی چنین بیان می‌دارد: «هدف من رئیس جمهورشدن نبود. این بود که شورای نگهبان را وادار کنم در این باره (اصل 115 قانون اساسی که موضوع «رجل سیاسی» بودن را برای نامزدی ریاست جمهوری بیان کرده) نظر و تفسیر نهایی را مطرح که اگر «رجل» به معنای «مرد» است با شجاعت و صراحت بیان کند و اگر هم تفسیر دیگری دارد، بیان کند و فکر می کنم که ما به این هدف خودمان هم رسیدیم. حداقل خودم احساس رضایت می‌کنم...، ولی برای من مثل روز روشن بود که رد صلاحیت می‌شوم.»

خانم شجاعی مشی اعتدالی و میانه‌روی داشت و با این رویه کوشید تا به جامعه ایران و حاکمیت بباوراند که زنان، افزون بر مادری و همسری، شایستگی و حق فعالیت در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی را دارا هستند و منع یا بیانی از این جهت در آموزه‌های اسلامی و معارف دینی وجود ندارد.

ایشان اولین زنی بود که به کابینه دولت و در جمع مردانه هیأت دولت، به عنوان مشاور ریاست جمهوری در امور زنان، راه یافت و برای به ثمر رساندن اندیشه‌های حقوقی در حوزه زنان امیدها را زنده نمود. تلاش‌های وی برای امحاء تفکر سنتی ضعیفه یا متعلقه دانستن زنان نتیجه داد. لذا پس از ایشان، شاهدیم که روند حضور خانم‌ها در عرصه‌های اجرایی کشور و در هیئت دولت ادامه پیدا کرد.

به واقع روشن است که تلاش‌های امثال خانم شجاعی، این صحنه را به جامعه زنان ایران برگردان و جامعه و مردان را باوراند که زن می‌تواند در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی نقش‌آفرینی کند و مؤثر هم باشد. بنابراین، نقش خانم شجاعی در تفهیم گفتمان با گذار از جامعه سنتی به جامعه مدرن تحقق یافت و ایشان، نام خود را به عنوان یکی از بانیان این خدمت ارزنده در تاریخ ثبت نموده است.

علاوه بر آنچه به نظر رسید، خانم دکتر شجاعی همکاری‌های نزدیک و مؤثری با مؤسسه فقه الثقلین تحت اشراف دفتر آیت‌الله العظمی صانعی (ره) داشت. ایشان با اقدامات سازنده و همکاری صمیمانه با بخش فقه پژوهی مؤسسه فقه الثقلین و برگزاری همایش‌های آن مؤسسه، سهم به سزایی را در بلوغ و بالندگی کمی و کیفی این نشست‌ها ایفا کرد.

لذا مؤسسه فقه الثقلین با همکاری برخی از مؤسسه‌ها و نهادهای فعال حوزه علمیه قم، مراسم نکوداشتی را در تجلیل و تکریم از این بانوی ارزشمند در روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت در دفتر مرحوم حضرت آیت‌الله العظمی صانعی (ره) برگزار خواهد نمود. در این مراسم شخصیت‌ها و بزرگانی از حوزه‌های علمیه و جامعه فرهنگی ـ سیاسی زنان حضور پیدا خواهند کرد و سخنرانان پیرامون شخصیت علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی  مرحومه دکتر زهرا شجاعی به ایراد سخن و دیدگاه‌ها خواهند پرداخت.

علت اینکه مراسم بزرگداشت خانم شجاعی را در قم برگزار می‌کنید، چیست؟

خانم شجاعی علاوه بر اینکه رشد و فعالیت خود را در شهر قم آغاز نمود، مطالعات و اندیشه‌های ایشان برخواسته از اندیشه دینی و حوزوی بوده است؛ اگرچه قرائت او از حوزه حقوق زنان با نگرش و دریافت‌های برخی حوزویان به‌ویژه بخش سنتی آن، زاویه داشت، لیکن او تعلیم یافته حوزه علمیه و مکتب امام خمینی (س) بوده است و راه و روش آن مکتب و مدرسه را پیشه خود نموده بود. با این نگاه و با عنایت به شخصیت دینی او، مراسم بزرگداشت آن مرحومه در حوزه علمیه قم برگزار می‌گردد.

چه مؤسساتی با شما در برگزاری این مراسم همکاری می‌کنند؟

این مراسم به همت مؤسسه فقه الثقلین و با مشارکت: مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، مؤسسه فهیم، مؤسسه مفتاح کرامت، مرکز مطالعات اندیشه معاصر دینی، انجمن قرآن و انجمن مدرسین دانشگاه‌ها برگزار می‌شود.

خروجی و محصولات مراسم چه خواهد بود؟

سخنرانی‌های انجام شده در مراسم و مصاحبه‌ها و احیاناً مقالاتی که در حواشی این مراسم ارائه خواهد شد، به صورت کتاب و تحت عنوان سلسله کتب فقه پژوهی مؤسسه فقه الثقلین، منتشر خواهد شد.

چرا روز ۱۳ اردیبهشت را برای برگزاری مراسم انتخاب کردید؟

۱۲ اردیبهشت سالروز شهادت استاد مطهری و روز معلم است. خانم زهرا شجاعی در عرصه‌های فرهنگی و به‌ویژه در آموزش و پرورش فعالیت دیرینه‌ای داشت و در مراحل و مقاطع مختلف از مدرسه تا دانشگاه، کرسی تدریس و استادی داشت. روز پنجشنبه یعنی فردای آن روز انتخاب شد تا از فرصت تعطیلی اداری برای حضور شخصیت‌های مختلف در این مراسم، مهیا باشد.