به نقل از «مهر»

خطر فرونشست در کمین بناهای تاریخی و اماکن مهم اصفهان

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۰۱۶۹۱

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، عاطفه علیان: زمانی که در یک کشور بیش از ۸۰ درصد منابع آب تجدید پذیر استفاده شود، تنش آبی شدید به وجود می‌آید؛ بر این اساس در حال حاضر ۳۶ کشور دنیا دچار تنش آبی شدید هستند و ایران یکی از ۱۲ کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقاست که دچار این بحران شده است.

وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی باعث تشدید افت سطح آب زیرزمینی و کسری حجم مخازن دشت‌ها شده به گونه‌ای که حدود ۴۰۸ محدوده از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی کشور در وضعیت ممنوعیت توسعه بهره برداری قرار گرفته و سالیانه با حدود ۶ میلیارد متر مکعب کسری مخزن مواجه شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کاهش منابع آب زیرزمینی کشور به ویژه در دهه اخیر به طور مستمر ادامه داشته است، به طوری که در طول دوره آماری ۲۰ ساله اخیر ۱۲۰ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی مواجه بوده‌ایم.

حفر چاه‌های غیرمجاز از علل تخلیه آبخوان‌هاست

اسماعیل کهرم در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به حفر چاه‌های غیرمجاز به عنوان یکی از علل تخلیه آبخوان‌ها اظهار داشت: بهره برداری غیراصولی از منابع آب و تغییر اقلیم با آلودگی و تغییرات کیفی آب و خاک همراه است به گونه‌ای که این برداشت‌ها علاوه بر نابودی آب خوان‌ها منجر به فرونشست زمین و خشکسالی می‌شود.

وی افزود: تهدیدات ناشی از افت سطح آب‌های زیرزمینی منجر به خطر افتادن امنیت غذایی می‌شود و کف شکنی افزایش پیدا کرده و چاه‌ها جا به جا می‌شود.

افت کیفی منابع آب زیرزمینی و حرکت آب‌های شور به سمت آب‌های شیرین، نشست زمین و از بین رفتن مخازن طبیعی آب‌های زیرزمینی و خشک شدن چشمه‌ها، قنوات، چاه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را می‌توان از عواقب افت سطح آب‌های زیرزمینی برشمرد عواقب ناگوار افت کیفی منابع آب زیرزمینی

این فعال محیط زیست اضافه کرد: با بیان اینکه افت کیفی منابع آب زیرزمینی و حرکت آب‌های شور به سمت آب‌های شیرین یکی از تهدیدات ناشی از افت سطح آب‌های زیرزمینی است، تصریح کرد: نشست زمین و از بین رفتن مخازن طبیعی آب‌های زیرزمینی و خشک شدن چشمه‌ها، قنوات، چاه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را هم می‌توان از دیگر عواقب افت سطح آب‌های زیرزمینی برشمرد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴۰۸ دشت کشور ممنوعه وجود دارد که این امر بسیار هشدار دهنده است چراکه بیش از ۹۵ درصد پتانسیل آب زیرزمینی کشور در این دشت‌ها قرار دارد، تاکید کرد: برای برداشت از چاه‌های مجاز کشاورزی در ۶۰۹ محدوده مطالعاتی حدود ۴۱ میلیارد مترمکعب پروانه بهره برداری صادر شده است که طبق برنامه ششم توسعه این میزان باید به ۲۷ میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کند.

وی بیان داشت: همچنین به منظور تعادل بخشی آب خوان‌ها باید ۱۴ میلیارد مترمکعب از برداشت چاه‌های مجاز کشاورزی کاسته شود و این میزان به رقم ۲۷ میلیارد مترمکعب برسد اما دشت‌های استان اصفهان با هشت محدوده آزاد، ۱۷ محدوده ممنوعه و ۱۰ محدوده ممنوعه بحرانی وضعیت خوبی ندارد.

کارشناسان معتقدند باز بسته کردن مداوم جریان زاینده رود، علاوه بر آسیب‌های زیست محیطی فراوانی که به همراه داشته است از سویی موجب خالی شدن آبخوان‌های زیرزمینی به عنوان مهم‌ترین عامل فرونشست زمین شده است به نوعی که سالانه افت ۴۱ سانتی متری را در سطح آب‌های زیرزمینی در استان اصفهان شاهد هستیم.

افت ۴۱ سانتی متری سالانه سطح آب‌های زیرزمینی در استان اصفهان

در این ارتباط منصور شیشه فروش در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مجموع کسری آبخوان‌های زیرزمینی استان اصفهان بیش از ۱۲ میلیارد مترمکعب است.

وی افزود: در حوضه زاینده رود میزان سرانه آب تجدید پذیر کمتر از ۶۰۰ مترمکعب در سال است که بر اساس شاخص «فالکن مارک» یعنی «بررسی بحران آبی هر کشو بر اساس مقدار سرانه منابع آب تجدید پذیر سالانه» در رده کم آب قرار دارد به نوعی که در اکثر موارد بیش از ۱۰۰ درصد آب‌های تجدید پذیر برداشت شده است که بیانگر کم آبی شدید در این منطقه است.

در استان اصفهان پدیده فرونشست زمین و درز و شکاف‌های منتج از این پدیده در دشت‌های مهیار شمالی، مهیار جنوبی، کاشان، گلپایگان، برخوار اصفهان، اردستان و فلاورجان مشاهده و بررسی شده است که بدون شک در آینده‌ای نزدیک به یکی از معضلات پیش رو تبدیل خواهد شد پدیده فرونشست زمین از عواقب برگشت ناپذیر افت آبخوان‌ها

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان پدیده فرونشست زمین را یکی از عواقب افت آبخوان‌ها برشمرد و ادامه داد: در استان اصفهان پدیده فرونشست زمین و درز و شکاف‌های منتج از این پدیده در دشت‌های مهیار شمالی، مهیار جنوبی، کاشان، گلپایگان، برخوار اصفهان، اردستان و فلاورجان مشاهده و بررسی شده است که بدون شک در آینده‌ای نزدیک به یکی از معضلات پیش رو تبدیل خواهد شد.

وی اضافه کرد: عامل فرونشست در دشت‌های استان اصفهان، برداشت بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی خارج از توان آبخوان در سه تا چهار دهه گذشته است و عدم تداوم جریان زاینده رود و باز و بسته شدن مهمترین رود فلات مرکزی نقش مهمی در این امر داشته است.

شیشه فروش محدوده تحت تأثیر فرونشست در دشت اصفهان برخوار را حدود سه هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع دانست که دارای بیشترین مقدار فرونشست سالانه تا ۱۸ سانتیمتر در سال است.

راه آهن مسیر اصفهان - یزد و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان در مسیر فرونشست

وی افزود: مساحت محدوده تحت تأثیر فرونشست با نرخ سالانه بیش از ۱۰ سانتیمتر حدود ۲۵ کیلومتر مربع است که در این محدوده راه آهن مسیر اصفهان یزد به طول ۹۸ کیلومتر قرار دارد و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان نیز در محدوده فرونشست ۴-۵ سانتی متر در سال قرار دارد و جمعی از مکان‌های اصفهان، متأثر از فرونشست با نرخ بیش از ۱۰ سانتی متر بالغ بر سه هزار و ۱۶۰ نفر است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به فرونشست و ایجاد ترک و شکاف در دشت مهیار جنوبی اعلام کرد و افزود: در راستای چاره‌اندیشی برای کنترل کسری آب حادث شده در آبخوان‌ها، وزارت نیرو با تعریف طرح تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب در سال ۱۳۸۴، برنامه‌های خود در زمینه بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی را آغاز کرد اما با توجه به عدم حمایت دستگاه‌های دیگر که همکاری آنها در این زمینه الزامی است و همچنین نبود عزم جدی میان مقامات عالی کشور در سال‌های قبل و عدم تأمین اعتبار کافی، نتایج مطلوبی از طرح حاصل نشد.

وی افزود: با فعال شدن شورای عالی آب در دولت یازدهم، وزارت نیرو برنامه‌های خود را در جلسه هشتم شورای عالی آب در سال ۹۲ ارائه و ابتدا مصوبه‌ای تحت عنوان برخورد قانونی با برداشت‌های غیر مجاز ارائه شد و در نهایت تبدیل به طرحی تحت عنوان طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور شد؛ این طرح مشتمل بر ۱۵ پروژه است که در جلسه پانزدهم شورای عالی آب کشور در تاریخ ۲۵ شهریور ۹۳ تصویب شد و در کنار این طرح تکالیفی نیز برای وزارت خانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن، تجارت و کشور مشخص شد.

شیشه فروش به پر و مسلوب المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز در استان اصفهان هم اشاره‌ای کرد و گفت: از سال ۹۶ تاکنون بیش از ۹۵۶ کنتور حجمی هوشمند الکترومغناطیس بر روی چاه‌های بهره‌برداری در استان اصفهان نصب شده است و با دو هزار و ۵۴۹ متخلف در حوزه آب‌های زیرزمینی برخورد شده است.

حمایت مالی وزارت نیرو از پروژه‌های طرح احیا و تعادل بخشی در استان اصفهان

وی با تاکید بر حمایت مالی وزارت نیرو از پروژه‌های طرح احیا و تعادل بخشی در استان اصفهان گفت: با تقویت گروه‌های گشت و بازرسی، تعیین عمق کف‌شکنی و نصب و عملکرد GPS و عزمی راسخ در احیای زاینده رود و تالاب گاوخونی می‌توان در جهت حفاظت و بهره برداری از منابع آب‌های زیرزمینی گام برداشت.

قطع و وصل کردن مستمر جریان زاینده رود علاوه بر فرونشست در دشت‌های اصفهان، شهر اصفهان را تهدید می‌کند؛ پدیده‌ای که گاه سیستم فرسوده فاضلاب اصفهان را در برگرفته و در برخی از مناطق شهری علاوه بر ایجاد درز و شکاف در ساختمان‌ها، خیابان‌ها هم در بر گرفته است و آسفالت خیابان‌ها خالی می‌شود؛ از سویی نگرانی فرونشست زمین سیستم حمل و نقل مترو اصفهان را هم تهدید می‌کند.

مطالعه پدیده فرونشست زمین در کلان شهر اصفهان و آسیب‌ها و تهدیدات آن نیاز به مشارکت همه بخش‌ها و سازمان‌های مرتبط با این موضوع دارد و نمی‌توان با هزینه‌ای بر شهر، مدیریت شهری را موظف به انجام مطالعه در این سطح کرد مدتی است که مدیریت شهری اصفهان مطالعات دانشگاهی درباره فرونشست زمین در کلان شهر اصفهان را آغاز کرده است اما این مطالعه در آغاز راه با سد اندازی مواجه شده است.

مطالعه فرونشست در کلان شهر اصفهان مطالعه میان بخشی است

کوروش محمدی در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه مطالعه فرونشست در کلان شهر اصفهان مطالعه میان بخشی است، اظهار داشت: یکی از عوامل مهم و مؤثر در پدیده فرونشست زمین افت آب خوان‌ها و عدم جریان مستمر زاینده رود است.

وی افزود: مطالعه پدیده فرونشست زمین در کلان شهر اصفهان و آسیب‌ها و تهدیدات آن نیاز به مشارکت همه بخش‌ها و سازمان‌های مرتبط با این موضوع دارد و نمی‌توان با هزینه‌ای بر شهر، مدیریت شهری را موظف به انجام مطالعه در این سطح کرد.

رئیس کمیسیون امور اجتماعی و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: مخالف مطالعات پیرامون پدیده مهم فرونشست زمین نیستیم بلکه با توجه به اینکه پدیده فرونشست زمین را خطری جدی در راه میراث تاریخی کهن شهر و اماکن مهم آن است باید جدیت دنبال شود و مطالعات آن به شکل همه جانبه نگرانه و با مشارکت‌جویی تمام سازمان‌ها پیش برود و مدیریت شهری نمی‌تواند این موضوع را به تنهایی انجام دهد.

بحران فرونشست زمین در اصفهان یکی از معضلات مهمی است که از آن به عنوان زلزله خاموش یاد می‌کنند؛ پدیده‌ای که تنها می‌توان با تغذیه آب خوان‌ها و جلوگیری از برداشت سفره‌های زیرزمینی مهار کرد؛ اگرچه تهدیدات تخلیه آب‌خوان‌ها و افت آب‌های زیرزمینی خطر فرونشست زمین را گوشزد می‌کند اما با عدم جریان مستمر زاینده رود نمی‌توان امیدی به مهار این پدیده در نصف جهان داشت.

کد خبر 5077302

منبع: مهر

کلیدواژه: فرونشست زمین کوروش محمدی منصور شیشه فروش چاه غیرمجاز رودخانه تالاب زاینده رود خسارت خشکسالی متروی اصفهان راه آهن بناهای تاریخی ویروس کرونا محدودیت های کرونایی هفته بسیج شیوع کرونا شیراز کرمانشاه آمار کرونا گرگان بارش باران بوشهر بسیج بارش برف ستاد ملی مقابله با کرونا شهرستان کرج افت سطح آب های زیرزمینی پدیده فرونشست زمین کلان شهر اصفهان منابع آب زیرزمینی میلیارد مترمکعب استان اصفهان فرونشست زمین بهره برداری مدیریت شهری زاینده رود تعادل بخشی وزارت نیرو تجدید پذیر آب خوان ها آبخوان ها افت آب چاه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۰۱۶۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۳۵۹ دشت کشور در چالش بحران فرونشست | حفر ۱۱۷هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، محمد جوان‌بخت با بیان اینکه حدود ۳۵۹ دشت کشور دچار فرونشست است، گفت: ۲۸ درصد چاه‌های کشاورزی معادل ۱۱۷ هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی متر حفر شده است.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در کارگاه آموزشی «حکمرانی آب‌های زیرزمینی: درس آموخته‌ها، چالش‌ها و راهکارها» اظهار کرد: آب کالایی با ارزش و غیرقابل جایگزین در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها و یکی از مولفه‌های مهم در حفظ تعادل و پایداری اکوسیستم و محیط زیست به شمار می‌آید؛ همچنین آب، یکی از پارامترهای اثرگذار در آمایش سرزمین و توسعه کشورهاست.

جوان‌بخت با بیان اینکه آب زیرزمینی به عنوان یک منبع استراتژیک، از اهمیت بالایی برخوردار است، افزود: آب زیرزمینی به عنوان بزرگترین منبع آب شیرین در زمین طی نیم قرن اخیر به شکل بی‌رویه‌ای برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت مورد بهره‌برداری قرار گرفته و متأسفانه اثرات نامطلوب محیط زیستی همچون فرونشست‌ها را در پی داشته است.

۴۰۰ هزار چاه غیر مجاز داریم

وی با بیان اینکه در بسیاری از آبخوان‌های جهان نرخ برداشت آب زیرزمینی بسیار بالاتر از تغذیه آن است، گفت: این مسئله سبب شده منابع آب زیرزمینی به تدریج تحت تنش‌های کمی و کیفی قابل توجهی قرار بگیرد.

۶۵ درصد کل برداشت آب زیرزمینی جهان توسط پنج کشور از جمله ایران

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران ادامه داد: برداشت از آب زیرزمینی تنها در هند، ایالات متحده، چین، پاکستان و ایران حدود ۶۵ درصد از کل برداشت آب زیرزمینی جهان را تشکیل می‌دهد و این پنج کشور حدود ۷۰ درصد از آب کشاورزی را در اختیار دارند که برای آبیاری بخش عمده‌ای از این اراضی از منابع آب زیرزمینی استفاده می‌شود.

وی اضافه کرد: رشد جمعیت، افزایش شهرنشینی و تغییر در سبک و الگوی زندگی سبب افزایش مصرف آب شده که بخش قابل توجهی از آن، از آب زیرزمینی تأمین می‌شود که این امر منجر به تاپایداری منابع آب زیرزمینی شده است.

جوان‌بخت بیان داشت: یافته‌ها و تجارب نظری و علمی کشورها حاکی از آن که تنظیم گری و سیاست گذاری در برداشت آب زیرزمینی و جلوگیری از افت آن صرفاً از طریق تدوین مقررات و کنترل از سوی دولت‌ها بسیار دشوار است. بخش مهمی از این مشکل ریشه در ماهیت آب زیرزمینی دارد که جزو منابع عمومی مشترک محسوب می‌شود و بهره‌برداری پایدار از آن نیازمند تحقق یک کوشش جمعی است.

سه دهه افت مستمر منابع زیرزمینی در ایران

وی خاطرنشان کرد: کشور ما نیز با داشتن نزدیک به یک میلیون چاه، حدود سه دهه افت مستمر منابع زیرزمینی را تجربه کرده است. که بخشی از این افت، ناشی از تجارت آب مجازی از طریق صادرات محصولات کشاورزی و فراورده‌های غذایی می‌تواند باشد. هرچند در سال‌های اخیر با وضع برخی قوانین و تمهیدات عوارضی تلاش شده از این نوع صادرات جلوگیری شود.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با اشاره به کلیاتی از سیمای منابع و مصارف آب کشور بیان داشت: متوسط بارندگی سالانه کشور حدود یک سوم متوسط بارندگی جهانی است. کل حجم آب تجدیدپذیر کشور نیز براساس آخرین برآوردها حدود ۱۰۳ میلیارد مترمکعب تخمین زده می‌شود که در شرایط حاضر بیش از ۹۰ درصد آن، دو برابر شاخص‌های جهانی مصرف می‌شود.

مصرف ۸۰ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی

جوان‌بخت با تأکید بر اینکه نزدیک به ۵۰ درصد منابع آب مصرفی از آب‌های زیرزمینی و بقیه از آب‌های سطحی تأمین می‌شود، گفت: بزرگترین مصرف کننده آب در کشور، در بخش کشاورزی با ۸۰ میلیارد مترمکعب است که بخش عمده آن از آب زیرزمینی تأمین می شود.

وی در خصوص وضعیت منابع آب زیرزمینی نیز گفت: در ایران واحد برنامه ریزی در موضوع آب زیرزمینی ۶۰۹ محدوده مطالعاتی است؛ تقریبا ۶۶۰ آبخوان آبرفتی با وسعت ۲۶۵ هزار کیلومتر مربع و حدود ۱۵ درصد مساحت کشور شناسایی شده است. از یک میلیون و ۳۰۰ هزار منبع آبی شناسایی شده، بالغ بر یک میلیون آن به چاه‌ها اختصاص دارد و بقیه مربوط به چشمه‌ها و قنوات است و طول چاه‌های حفر شده در کشور نزدیک به ۳۸ هزار کیلومتر است که سهم چاه های مجاز ۷۰ درصد از این میزان است.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا اظهار کرد: منابع آب زیرزمینی به دلیل برداشت بی‌رویه و بروز خشکسالی‌های متوالی از شرایط مناسبی برخوردار نیست؛ کسری متوسط سالانه منابع آب زیرزمینی برابر ۴.۹ میلیارد است و به دلیل تداوم برداشت‌ها میزان تجمعی کسری مخازن آب زیرزمینی بالغ بر ۱۴۶ میلیارد متر مکعب است.

وی با بیان اینکه حدود ۳۵۹ دشت کشور دچار فرونشست است، اعلام کرد که ۲۸ درصد چاه‌های کشاورزی معادل ۱۱۷ هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی متر حفر شده است.

جوان‌بخت، پدیده حفر چاه‌های غیرمجاز و نیز برداشت بیش از پروانه بهره‌برداری را از معضلات اساسی مدیریت آب زیرزمینی خواند و اظهار داشت: بخشی قابل توجهی از آن ناشی از کشاورزی معیشتی و خردشدن سطوح اراضی کشاورزی در اختیار بهره‌برداران است.

تصاویر فرونشست زمین در اصفهان + فیلم | بزرگی گودال ایجاد شده را ببینید!

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: برنامه‌ریزان بخش آب کشور از دیرباز به اهمیت آب زیرزمینی پی برده و در همین ارتباط نسبت به وضع قوانین و مقررات و نیز تدوین برنامه‌های عملیاتی اقدام کردند.

وی افزود: در حوزه قانونگذاری، تصویب قانون و نحوه ملی شدن آن در سال ۱۳۴۷ نخستین اقدام بود که در آن تأکید شد همه چاه‌های غیرمجاز باید مسدود شود. در سال ۱۳۶۱ و بعد از کمتر از دو دهه، قانون توزیع عادلانه آب جایگزین قانون قبلی شد و مقرر شد که در دشت‌های با بیلان منفی، توسعه برداشت ممنوع شود.

جوان‌بخت اضافه کرد: بعد از حدود ۲۸ سال قانون تعین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه، در سال ۱۳۸۹ به تصویب رسید که در نتیجه آن بخشی از چاه‌های غیرمجاز حفر شده قدیمی، با شرط اینکه موجب اضرار به حقوق دیگران نشود، مشروعیت پیدا کرد.

وی گفت: در قوانین برنامه‌های توسعه و نیز قوانین بودجه سنواتی کشور نیز، پیوسته آب زیرزمینی نقش پررنگی داشته اما به دلیل ناهمسویی سیاست‌ها و ناهماهنگی عددگذاری‌ها در بخش‌های مختلف اثرگذار، همه اقدامات متأسفانه منجر به توقف افت منابع آب زیرزمینی یا حتی ثابت ماندن آن نشد.

معاون وزیر نیرو با اشاره به برنامه‌های عملیاتی نیز، بیان کرئ: یکی از مهمترین برنامه‌ها در کشور برای بهبود شرایط آب زیرزمینی، طرح احیا و تعادل‌بخشی آب زیرزمینی بود که تقریباً از دو دهه پیش توسط وزارت نیرو و از طرف وزارت نیرو تألیف و با همکاری سایر دستگاه‌ها به اجرا گذاشته شده ولی اجرای کامل آن با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارد.

جوان‌بخت خاطرنشان کرد: طی چند سال اخیر، برنامه سازگاری با کم آبی از برنامه هایی‌ است که تلاش کرد با ایجاد وفاق بین دستگاه‌های اثرگذار در مدیریت منابع آب، برنامه‌ای را برای کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی و حفظ این منابع استراتژیک پیشنهاد وعملی کند اما تقریبا تمام این برنامه‌ها به جای تکیه بر مدیریت تقاضا، متکی بر مدیریت مصرف آب بوده و عملا توفیق چندانی در مدیریت آب زیرزمینی و احیای آن نداشته است.

نقشه راه آب کشور؛ برنامه‌ای برای رفع ناترازی

وی با اشاره به نقشه راه آب کشور، تدوین این برنامه را در راستای رفع ناترازی بین منابع و مصارف آب متکی بر مدیریت تقاضا دانست و گفت: توجه ویژه به شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی در مدیریت آب در دستور کار قرار گرفته است.

جوان‌بخت با بیان اینکه در نقشه راه آب کشور، به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده تا آب مانعی برای توسعه و پیشرفت کشور نباشد، گفت: در این نقشه تلاش شده تا اشتغال جامعه در حد مطلوب باشد، تولید ناخالص داخلی به ازای واحد آب مصرفی ولی در کل افزایش یابد و مبتنی بر نقشه راه آب کشور، میزان مصرف آب زیرزمینی از حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب در سال در شرایط کنونی، به حدود ۲۵ میلیارد مترمکعب در افق سال ۱۴۲۰ برسد.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: براساس نقشه راه آب کشور، ارزش افزوده تولیدی بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و خدمات به نسبت وضع موجود نیز ارتقاء خواهد یافت.

پایش ۲۲۰ هزار چاه کشاورزیِ مجهز به کنتور هوشمند

وی با اشاره به طرح «مدیریت توأمان مصرف آب و برق» نیز اضافه کرد: این برنامه یکی دیگر از برنامه‌هایی است که در یکسال و اندی گذشته تعریف شده تا از برداشت آب بیش از پروانه بهره‌برداری چاه‌ها جلوگیری شود که از طریق مدیریت انرژی مصرفی چاه‌ها اجرایی می شود.

جوان‌بخت ادامه داد: در این طرح با تجهیز چاه‌ها به کنتورهای نسل جدید که قابلیت‌هایی همچون رویت، کنترل و برنامه پذیری از راه دور دارد، میزان بردشت آب متناسب با سهمیه انرژی متناظر آن مورد کنترل و محدویت قرار می گیرد.

وی گفت: در سال گذشته زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری طرح تهیه شده و در حین ایجاد این بستر، بیش از ۲۲۰ هزار حلقه چاه مورد پایش قرار گرفت. در سال اول ۵۲ هزار چاه با الگوی مصرف بالاتر از سهمیه مجاز ماهانه یا سالانه شناسایی شده و حدود ۲۴ هزار چاه نیز مشمول محدودیت در مصرف شد.

کنترل ۷ میلیارد مترمکعب آب با اجرای طرح مدیریت توامان آب و برق

جوان‌بخت تأکید کرد: تداوم و اجرای همین یک برنامه، می‌تواند حجمی نزدیک به ۷ میلیارد مترمکعب را کنترل و از برداشت غیرمجاز چاه‌ها جلوگیری کند که می‌تواند کمک شایانی به رفع ناترازی منابع آب زیرزمینی محسوب شود؛ همچنین برنامه عملیاتی انسداد چاه‌های غیرمجاز نیز با نگاه به حل مشکلات معیشتی همزمان پیگیری می‌شود.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به طرح جایگزینی آب مصرفی صنایع با آبهای نامتعارف نیز اشاره کرد و اظهار داشت: این طرح براساس تکلیف قانونی بند ع تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ است که در اجرای این برنامه نیز، بخش عمده‌ای از آب زیرزمینی صنایع با هدف حفظ و صیانت از آب‌های زیرزمینی کاسته خواهد شد.

وی افزود: وزارت نیرو با رصد مناسب وضعیت آب زیرزمینی اهدافی را در راستای حکمرانی مطلوب آب زیرزمینی طی دولت سیزدهم دنبال کرده است؛ هر چند تحقق این اهداف، در گرو مشارکت تمامی گروداران و هماهنگی سیاست‌گذاری‌ها در این زمینه است.

جوان‌بخت خاطرنشان کرد: حمایت از تشکیل و تقویت مدیریت مشارکتی با حضور بهره برداران اصلی دشت‌ها، ایجاد شفافیت و رعایت قانون و برقراری عدالت در برخورداری از آب و انرژی برای بهره‌برداران مجاز، استقبال و استفاده از راهکارها و ایده‌ها در حوزه هوشمندسازی و استفاده از تجهیزات مدرن و تکنولوژی‌های میدریت تقاضا، حفظ و تعادل آبخوان‌ها برای رعایت حقوق عامه و پایداری در امینت غذایی، توزیع عادلانه آب با هدف مدیریت و صیانت از منابع آب و حفظ منافع اقتصادی کشاورزان، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز، بهره‌مندی از پتانسیل و ظرفیت شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در حوزه بهره‌وری در صنعت آب از این اهداف است.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: جای خوشبختی است که مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری در برگزاری سلسله کارگاه‌های آموزشی، موضوع حکمرانی آب زیرزمینی را مورد توجه قرار داده و با مشارکت مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، دانشگاه تربیت مدرس، شرکت مدیریت منابع آب و سایر مشارکت‌کنندگان اقدام به برگزاری این کارگرو کرده است.

وی اضافه کرد: در این کارگاه که مهمانان و سخنرانان خارجی از مراکز بین‌المللی مانند ارزیابی منابع آب زیرزمینی، انجمن بین‌المللی هیدرولوژیست‌ها و شرکت‌کنندگانی از کشورهای اسپانیا، ایتالیا، هلند، اسپانیا و مالت نیز حضور دارند، فرصت مناسبی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات نو در زمینه حکمرانی آب زیرزمینی است.

جوان‌بخت اظهار داشت: قرار است در نشست‌های پیش بینی شده در این کارگاه موضوعاتی همچون حکمرانی چند سطحی، حکمرانی تلفیقی آب سطحی و زیرزمینی، مدیریت مشارکتی آب زیرزمینی، ارزیابی طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی، پایش و مدیریت توامان آب و برق و همکاری‌های بین بخشی ارائه و بحث شود که همه آنها از ضروریات حکمرانی آب زیرزمینی در کشور ما است.

وی افزود: تبادل تجارت عملی و نظری متخصصان حاضر در این کارگاه می‌تواند گامی در راستای بهبود مدیریت منابع استراتژیک آب زیرزمینی در منطقه بر دارد و ارزیابی و آسیب‌شناسی برنامه‌ها و فعالیت‌های کشورمان در مدریت آب زیرزمینی راهگشا خواهد بود.

کد خبر 846844 برچسب‌ها فرونشست زمین وزارت نیرو خبر مهم خشکسالی آب کشاورزی