به نقل از «ایرنا»

کرونا و رفتار مردم؟

تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۳۹۳۴۹

روزنامه ایران یکشنبه ۹ آذر یادداشتی را به قلم مهرداد عربستانی استاد دانشگاه، منتشر کرده است که در ادامه متن آن را می خوانیم: لذا ارجاع عدم توفیق کنترل سرایت ویروس به «رفتار مردم» نوعی واکنش ارتجالی و خام است. برای فهم «رفتار» باید در درجه نخست زمینه شکل‌گیری این رفتارهای مختلف مورد توجه قرار گیرد و پس از آن و در صورت لزوم، برای تغییر رفتار چاره‌اندیشی کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی معمولاً عللی چند وجهی دارد و نمی‌توان آن را به یک عامل، مثلاً الگوهای فرهنگی نسبت داد.

اگرچه خود تبیین امور براساس «الگوهای فرهنگی» نیز خود تبیین ابتری است، چون بلافاصله این سؤال پیش می‌آید که خود این الگوها چطور شکل گرفته‌اند. از طرفی دیگر رفتارهای ناسازوار تقریباً درانواع جوامع دیده می‌شود.
یکی از زمینه‌های شکل‌گیری رفتار موضوع ژنتیک و سیر تکامل نوع بشر است. گونه انسان‌های امروزین بیش از ۳۰۰ هزار سال است که روی زمین پیدا شده و تقریباً تمام این دوران را تا همین حدود ۱۰ هزار سال پیش در گروه‌های کوچک زندگی کرده است.

لذا نظام عصبی انسان به گونه‌ای تحول یافته که برای درک خطر در یک گروه کوچک و اتخاذ رفتار سازوار با صلاح گروه می‌تواند مناسب باشد، ولی استعداد و توسعه کمتری برای درک خطر در جوامع بزرگ شهری، ملی یا جهانی دارد. لذا بدون مداخلات فرهنگی مناسب- یعنی ادبیات، رسانه، اساطیر و روایاتی که تصویر یک جمعیت بزرگ با هویت و منافعی مشترک را در ذهن مردم ایجاد می‌کند- بیشتر محتمل است که انسان احتمالاً بر اساس نسخه بیولوژیک صرفش عمل کند، که الزاماً همیشه به صلاح جامعه بزرگ نیست.
بعد دگرمؤثر بر رفتارشهروند ایرانی مشکلات اقتصادی ویژه جامعه ایران است که با موضوع همه‌گیر در هم تنیده شده است و یک کمپلکس ویژه را ساخته است. این امر به طرق مختلفی روی رفتار بهداشتی مردم می‌تواند اثر بگذارد. مثلاً بسیاری از مردم برای خرید مایحتاج به مکان‌های ارزان (که معمولاً شلوغ هستند، مثل میدان تره‌بار و فروشگاه‌های تخفیفی زنجیره‌ای) می‌روند که بخت سرایت بیماری را افزایش می‌دهد.

عده‌ای دیگر بین فقر قطعی (که خود باعث مرگ رنج‌آور است) و احتمال بیماری، گزینه دوم را انتخاب می‌کنند. پس اگر کسانی برای خرید به جاهای شلوغ‌تری بروند، یا در صف‌های طولانی‌تر بایستند یا برای خرید اجناس ارزان هجوم ببرند، نمی‌توان آنها را با جاهایی که چنین کمبودهایی ندارند مقایسه کرد. مگر در اوایل شروع بحران کرونا بر سر کاغذ توالت در برخی کشورهای توسعه‌یافته جنگ و رقابت بین مردم راه نیفتاده بود؟
شهرسازی و جغرافیا هم عامل مهم دیگری در بروز رفتارهای پرخطر است. اگر جایی مردم به مترو هجوم نمی‌برند و واگن‌های مترو و اتوبوس‌های عمومی مملو از مسافرانی نیست که تنگاتنگ کنار همدیگر ایستاده‌اند، باید ببینیم که ساختار شهرشان چگونه است؟ تراکم جمعیت براساس مساحت چقدر است، چه گزینه دیگری برای رفت و آمد دارند؟ تنها در آن صورت است که شاید بتوان به مقایسه دقیق‌تری از «تفاوت رفتارها» مثلاً امر حمل‌ونقل دست یافت.

البته ریشه رفتارهای ناسازوار برای منفعت جمع، ممکن است در مناسک، عادات فرهنگی و نهادهایی باشد که فرصت تجدیدنظر را از شرکت‌کنندگان سلب کرده‌اند و با سلب فرصت بازنگری انسان‌ها را گاهی تبدیل به کارگزاران خودکاری می‌کند که در نهایت می‌تواند به ضرر خودشان باشد. اینها نیز جزو رفتارهای ناسازواری هستند که ممکن است که در جوامع مختلف دیده شوند.

پس از توجه به این تفاوت‌های زمینه‌ای است که تازه می‌توان به امکان تشویق به تعویض رفتار به سمت رفتاری سازوارتر فکر و برای آن چاره‌اندیشی کرد. وگرنه شماتت اخلاقی «مردم» کار عبثی است، پس از این است که می‌توان به تأمین و توزیع وسایل مورد نیاز برای رفتار بهداشتی، به آگاه‌سازی هماهنگ و غیرمتناقض در مورد رفتار مناسب فکر کرد و حتی یک قدم جلوتر می‌توان گذاشت و به وضع قوانین و تمهیدات جدی برای ضمانت اجرای آنها فکر کرد.

نکته مهم در برنامه‌ریزی‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی، نفرستادن پیام‌های متعارض توسط مسئولان و اجراهای دلبخواهانه توسط مجریان است که قطعاً اعتماد اجتماعی را کاهش می‌دهد. با برگشت به آنچه در ابتدای مطلب آمد، پس از فهمیدن و لحاظ کردن جوانب مختلف امر شاید بتوان مداخلاتی فرهنگی و تسهیلاتی اجرایی را برای سوق دادن رفتارها به سوی رفتاری سازوارتر در نظر آورد.

تثبیت و تقویت تصویر جماعتی با منافع مشترک، آگاه‌سازی و حساس‌سازی نسبت امکان سرایت و همینطور راهکارهایی که نیازهای اساسی انسانی را به طور غیرمنطقی نادیده نگیرد و مشروعیت کافی برای اجرای قانونی محدودیت‌ها ایجاد کند.

منبع: روزنامه ایران برچسب‌ها ویروس کرونا مشارکت های مردمی روزنامه ایران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: ویروس کرونا مشارکت های مردمی روزنامه ایران ویروس کرونا مشارکت های مردمی روزنامه ایران اخبار کنکور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۳۹۳۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش یک فعال سیاسی به تغییر نام «گشت ارشاد»

به گزارش «تابناک»، محمد مهاجری در کانال تلگرامی خود نوشت: این روزها گزارش‌هایی از برخورد با بی‌حجابی می‌رسد که عوامل نیروی‌ انتظامی و برخی لباس‌شخصی‌ها رفتارهای تند و خارج از قاعده‌ای انجام می دهند که تصویر برخی از آنها در فضای مجازی منتشر شده و تکذیب‌نشدنش توسط فراجا عملا بر صحت آنها دلالت دارد. طبق این گزارش‌ها برخوردهای تند حتی به صورت پیچیدن بی‌حجاب‌ها در پتو و انتقال‌شان به ون‌های جدید، بصورت مکرر مشاهده شده است.

ظاهرا مسئولان (و در راس آنها شخص وزیرمحترم کشور) گمان کرده‌اند اگر اسم "گشت ارشاد" را به "طرح‌نور" تبدیل کنند قضیه تغییر ماهیت می دهد. این فقط نوعی خودفریبی است و افکارعمومی به دستور یا خواسته مسئولان، از طرح‌نور همان را می فهمد که از گشت‌ارشاد. بواقع همان شیوه مندرس گذشته در حال تکرار است با این تفاوت که ون‌های کهنه سبز رنگ به خودروهای مدرن مشکی تبدیل شده.

یکسال و نیم است که موضوع حجاب و عفاف در صدر مسائل کشور جاخوش کرده اما برای مواجهه با آن هیچ و هیچ روشی جز برخورد پلیسی و انتظامی صورت نگرفته. این همه سازمان‌های تبلیغی و رسانه‌ای بخصوص صداوسیما با وجود بودجه‌های کلان حتی یک کار تاثیرگذار انجام نداده‌اند.

گویا مسئولان محترم وزارت‌کشور و پلیس، اشاره رهبر معظم‌ انقلاب در فروردین امسال را مبنی بر اینکه "رعایت حجاب تکلیف قانونی است و حتی اگر کسی به آن اعتقاد ندارد باید رعایت کند" مستمسک قرار داده و دوباره در چرخه کار تکراری بگیر و ببند افتاده‌اند. حال آنکه آنچه رهبری گفته‌اند باید توسط کارگزاران به تدابیر و راه حل های عاقلانه، کم آسیب و ثمر ده ترجمه شود. اما وزیر محترم کشور در حال هزینه‌تراشی برای رهبری و رفع تکلیف از خود است.

هزینه دیگری که برخوردهای اخیر ایجاد می‌کند مستقیما متوجه معتقدین و رعایت‌کنندگان حجاب است. به این معنا که این تلقی در جامعه ایجاد می‌شود که باحجاب‌ها مدافع برخوردهای تند با بی‌حجابها هستند و به این ترتیب یک دوقطبی مبتنی بر نفرت پدیدار می‌شود که نتیجه اش از چشم افتادن محجبه هاست. این احساس را با یک پژوهش میدانی به‌سادگی می‌توان کشف کرد.

اگر قبول دارید که برای گسترش بی حجابی، دستهای پنهان بیگانه در کار است به طریق اولی باید بپذیرید ،رفتارهای خشن بهترین دستمایه برای دشمن است تا با نفوذ در این مقوله، فاجعه ای را (مثلا تلفات جانی) خلق کند و تا مدتها از آن بهره برداری کند. به همین دلیل باید رفتارهای بی ضابطه اخیر را کلا جمع کرد و به طراحان آن به دیده شک و تردید نگریست.

پ.ن: اینکه در شرایط کنونی چه باید کرد، موضوعی است که در پست بعدی به صورت پیشنهاد مطرح خواهم‌ کرد.