به نقل از «ایرنا»

«زن‌ها، شیرها، روباه‌ها»؛ زنانگی و مطالعات جنسیت به قلم ناصر فکوهی

تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۳۹۶۳۹

مسائل متعددی در جامعه‌شناسی امروز ایران موضوعیت بررسی و بازاندیشی دارند؛ موضوعاتی که به همان اندازه که تکراری به نظر می‌رسند به همان اندازه حل‌نشده باقی‌مانده و صرفاً در طول دهه‌های رشد جامعه به آنان اشاره شده است اما کمتر مورد تبیین و ارائه راهکار قرار گرفته‌اند؛ موضوع زنان، چالش‌ها و مشکلاتشان هم یکی از همین موضوعات است که به‌رغم حرکت روبه‌جلوی اجتماعی از باب افزایش کمیت دانش‌آموختگان زن، افزایش کمیت شاغلان زن و روند رو به رشد تحقیقات، مقالات، کتاب‌ها و پایان‌نامه‌هایی که به‌ویژه از سوی زنان دغدغه‌مند درباره و برای زنان نوشته شده‌اند همچنان موضوع زنان یکی از معضلاتی است که در بسیاری حوزه‌ها همچنان با مشکلات متعددی کج‌دار و مریز طی می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این کتاب حاصل ۲۰ سال مطالعه و تحقیق یکی از استادان برجستهٔ ایرانی ناصر فکوهی است. فکوهی انسان‌شناس و استاد دانشگاه تهران در این کتاب چکیده‌ای جامع از قلم‌فرسایی‌های دو دهه اخیر خویش را پیش روی قرار داده است. کتابی که علاوه بر یادداشت‌ها، گفت‌وگوها، نقدها و تحقیقات این استاد دانشگاه تهران، مصاحبه‌ها و یادداشت‌های چهره‌های معاصر و برجسته‌ای از جامعه دانشگاهی جهان  چون: پیر بوردیو، فرانسواز هریته، برونیسلاو مالینوفسکی مارگارت دوراس و الیزابت بدنتر را در برمی‌گیرد.

در پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم:

در میان موضوع‌هایی که در طول سال‌های اخیر در حوزه آسیب‌شناسی اجتماعی جامعهٔ ایران درگیرشان بوده‌ام، هیچ موضوعی به‌اندازه جنسیت و زنان محوریت نداشته است. گذار ایران از جهان سنتی و کهن به جهان مدرن به‌گونه‌ای گذار از یک مردانگیِ درجازده در تاریخ به یک زنانگیِ همیشه پویا بوده یا شاید خواهد بود. به باور من، هراندازه در روندی که به آن نام «زنانه شدن جهان» داده‌ام، بتوانیم پیش‌تر برویم و موفق‌تر باشیم، به‌عبارت‌دیگر هراندازه جامعه ما زودتر و گسترده‌تر و عمیق‌تر به این باور برسد که جهان آینده باید بر اساس معیارها و ارزش‌های زنانه، نه در معنی جنسیتی بلکه در معنی زندگی و امر موجود سامان بیابد، زودتر و بهتر می‌توانیم گذار خود را به مدرنیته که امری ناگزیر است انجام دهیم. جامعه ما بیش از صدسال است درگیر و بهتر است بگوییم گرفتار این گذار است. مشکل تقریباً همیشه آن بوده است که به‌جای جستجو برای موانع این امر در حوزه فرهنگ، موانع را در حوزه سیاسی جستجو کرده‌ایم و به همین دلیل نیز همواره پاسخ‌هایی نادرست گرفته و به ناگزیر به کنش‌هایی نادرست‌تر دست‌زده‌ایم که ثمره آن‌ها جامعه‌ای است که به‌شدت از آنومی رنج می‌برد.

فکوهی در ادامه توضیح می‌دهدکه البته منظور از مدرنیته نه به معنای مفهوم بی معنای غربی شدن که به معنای رسیدن و ادراک و سازش و همزیستی مناسب با امروز و اکنون است؛ موضوعی که نه سخت‌ترین مشکل در روند سامان یافتی اجتماعی جوامع بوده و نه مردم ما به‌ویژه جمعیت جوان، تحصیل‌کرده و بافرهنگ نابرخودار از توان لازم برای گذار مناسب به آن‌اند.

یکی از نکات قابل‌توجه در مورد این کتاب علاوه بر مفصل بودن موضوعات و نگاه به مسائل از زوایای مختلف، تنوع مباحث و گستردگی آن است؛ چنانچه در این کتاب از نقد فیلم زنانه (نگاهی به فیلم فرشته‌ای روی شانهٔ راست من اثر آزاده بی‌زار گیتی) و اشاره به موارد کودک‌آزاری و خشونت جنسی علیه زنان در ایران تا چهره‌هایی چون مرلین مونرو به‌عنوان تجسمی از رؤیای آمریکایی (که در حقیقت  بیش از یک نمادسازی جنسی نیست) تحلیل و بررسی شده است.

در بخشی از این کتاب و ذیل عنوان سه معنا برای توانمندسازی زنان ایرانی (صفحهٔ ۲۳۱) می‌خوانیم:

از همان ابتدا وقتی سخن از یک گروه اجتماعی می‌گوییم، باید از این توهم بیرون بیاییم که با گروهی همگن، با تعریف مشخص و یکسان در همه موقعیت‌های ممکن روبروییم. برای نمونه باید از خود بپرسیم کدام زنان؟ زنان تهران یا شهرستان‌ها؟ زنان صاحب سرمایه اقتصادی بالا یا پایین یا متوسط؟ زنان تحصیل‌کرده یا زنانی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند تحصیل کنند؟ زنان پیر یا جوان؟ سنتی یا مدرن؟ و تازه خود این دوگانه‌ها، شکلی تقلیل یافته‌اند؛ یعنی از همان جنسی‌اند که ما از «زنان» و «مردان» صحبت می‌کنیم، زیرا «پیری»، «تحصیل‌کرده بودن»، «شهری بودن» و ... نه مقولاتی ایستا و به‌طور مطلق تعریف‌شده بلکه اشکال پیچیده‌ای از پویایی‌اند و دائماً تغییر می‌کنند.

در حقیقت این نوشته‌ها، یادداشت‌ها، مقالات و ترجمه‌ها که دستاورد بیست سال تمرکز بر موضوع زنان و زنانگی است تلاش دارد از یک‌سو آسیب‌هایی را که زنان تحمل می‌کنند به‌صورت فرهنگی تجزیه‌وتحلیل کند و از سوی دیگر توانایی‌های بیکران آن‌ها برای هدایت جامعه در راه درست را نشان دهد.

زن‌ها، شیرها، روباه‌ها (که نام یکی از عناوین این کتاب است) در سه بخش(بخش اول: یادداشت‌ها، بخش دوم: گفتگوها و بخش سوم: مقالات و گفتارها) تدوین شده است و از عمومی‌ترین مطالب یعنی یادداشت‌ها شروع کرده و بخش مقالات کاملاً تخصصی (تحقیقاتی چون اوقات فراغت و شکل‌گیری شخصیت فرهنگی؛ نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه شهر تهران، شکل‌گیری هویت جمعی در میان دختران نوجوان ساکن اسلام‌آباد کرج و ...) در انتها آورده شده است.

در صفحهٔ ۴۶۱ با تیتر زن ایرانی، هویت تعریف ناشده و میان تیتر رویکرد رمانتیک، آمده است:

در بعد رمانتیک زن ایرانی برای بازسازی تصویری از خود و استوار ساختن اشکالی از تعلق سرچشمه‌های بی‌شماری در دو چهارچوب رمانتیسم ادبی و دینی می‌تواند بیابد. شعر کلاسیک ایرانی به‌ویژه در ریشه‌دارترین، رایج‌ترین و مردمی‌ترین انواع آن یعنی در آثار فردوسی (شاهنامه)، خیام (رباعیات) و حافظ (غزلیات) باوجود برخی ناسازگاری‌ها و انحراف‌های مناقشه برانگیز تصویری دلپذیر و زیبا از «زن» عرضه می‌کند که اثری عمیق بر نمادگرایی‌های هویتی و جنسیتی در ایران برجای گذاشته است. آمیزه‌ای از زیبایی، ظرافت، عشق، مستی و عشوه‌گری و در همان حال بی‌وفایی، بی‌رحمی سرکشی، عاشق‌کشی و شهرآشوبی. این تصویر محوری گناه‌آلود و عاشقانه را در رابطه مذکر/مؤنث برجسته می‌سازد که عمدتاً بر یگانگی تصویر زن و طبیعت منطبق است و خارج از چهارچوب هویت‌یابی‌های نهادینه در قالب خانواده و نقش زن به‌مثابه محور بازتولید اجتماعی از خلال بازتولید زیستی (بیولوژیک) قرار می‌گیرد و برعکس بر نقش او به‌مثابه محور نوعی لذت‌گرایی (Hedonism) دیونیستی (Dionosian) تأکید دارد. این رمانتیسم ادبی چنان ریشه‌های عمیقی در ذهنیت هویتی زنانه در ایران دارد که همواره یکی از محورهای اساسی رابطهٔ مردانگی/ زنانگی را حتی در عصر امروز تشکیل می‌دهد و تداوم آن را می‌توانیم به صورتی آشکار در هنر و ادبیات ایرانی تا امروز بنگریم.

زن‌ها، شیرها، روباه‌ها...؛ تأملاتی دربارۀ زنان، زنانگی و مسائل اجتماعی جنسیت (مجموعه یادداشت‌ها، گفتگوها و مقالات) توسط نشر ثالث، در شمارگان ۴۴۰ نسخه و ۴۹۸ صفحه، در سال ۱۳۹۹ چاپ شده است.

برچسب‌ها کتاب ناصر فکوهی کتابخوانی فرهنگ کتابخوانی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: کتاب ناصر فکوهی کتابخوانی فرهنگ کتابخوانی کتاب ناصر فکوهی کتابخوانی فرهنگ کتابخوانی اخبار کنکور یادداشت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۳۹۶۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک بار برای همیشه با این عکس تفاوت گرگ، شغال و روباه را با رسم شکل یاد بگیرید

زهرا رفیعی در همشهری آنلاین نوشت: سگ‌سانان زیرراسته‌ای از گوشتخواران هستند. گرگ، روباه و شغال هر سه شبیه سگ هستند یعنی پوزه‌ای دراز، باریک و استوانه‌ای شکل دارند. تعداد دندان‌ها ۴۲ عدد است. گوش‌های سیخ و مثلثی شکل، دم پرمو، دست و پایی بلند دارند و حیواناتی پنجه رو هستند. حس بویایی آنها بسیار قوی و شنوایی و بینایی‌شان قوی است.

دارای غده‌های تولید بو در سطح زیرین دم هستند. آنها قلمرو خود را به‌وسیله ادرار مشخص می‌کنند. در مقایسه با اغلب گوشت‌خواران دونده‌های خوبی هستند. اکثر آنها طعمه خود را تعقیب و شکار می‌کنند. این گونه‌ها در گسترش هاری در جوامع انسانی نقش مهمی دارند در نتیجه در صورت گزش حتما باید به مراکز درمانی برای دریافت واکسن هاری فوری اقدام کرد.

تصاویر برگرفته از کتاب راهنمای صحرایی پستانداران نوشته مهندس هوشنگ ضیایی است

گرگ

بزرگترین سگ‌سان وحشی، گرگ است. در ایران از خانواده گرگ‌ها گونه گرگ خاکستری Canis lupus زیست می‌کند. گرگ علارغم شباهت به سگ، سری پهن‌تر، گردنی کلفت‌تر، چشمانی مورب‌تر دارد. دم قدری افتاده و صاف است و گوش‌هایش بر خلاف سگ‌سانان، نوک تیز نیست. رنگ بدنش از خاکستری تا زرد است. توله گرگ‌ها بیشتر سیاه‌رنگ‌اند و با بالا رفتن سن، رنگ پوست آنها کم‌رنگ‌تر می‌شود.

رژیم غذایی: گرگ خاکستری از علف‌خواران بزرگی مانند کل و بز، قوچ و میش، آهو، مرال، شوکا، مهره داران کوچک و پرندگان تغذیه می‌کند.

زادآوری: گرگ ماده در فصل زمستان و اوایل بهار، بچه می‌زاید. پس از دو ماه ۲ تا ۱۰ بچه می‌زایند. عمر گرگ در طبیعت ۱۲ سال و در اسارت ۱۶ سال است.

وضعیت حفاظتی: جمعیت این گونه در اکثر نقاط کشور به شدت کاهش یافته و در برخی مناطق به‌طور کلی از بین رفته است.

شغال

شغال طلایی یا آسیایی در سراسر ایران وجود دارد. شغال‌ها تا ۱۳ سال در طبیعت زندگی می‌کنند. آنها هم در روز و هم شب فعال هستند، اگرچه در جایی که با انسان در تماس هستند تمایل به شبگردی دارند.

رژیم غذایی: شغال جانوری همه چیزخوار است و غذای آن با توجه به فصل و منطقه زندگی تفاوت می‌کند. از جانوارنی که در حاشیه جاده کشته شده‌اند تا مارمولک، میوه‌های باغات، جوندگان کوچک، خربزه، ازگیل و ... مصرف می‌کند.

زادآوری: در ایران از مهر تا بهمن ماه جفت‌گیری می‌کنند و۶ -۵ توله پس از ۶۳ روز حاملگی به دنیا می‌آورند و به مدت ۸ تا ۱۰ هفته به آنها شیر می‌دهند.

وضعیت حفاظتی: این جانور از سوی IUCN اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، به عنوان موجودی با کمترین نگرانی طبقه‌بندی شده‌است.

روباه معمولی

در بین روباه‌های ایران، روباه معمولی بیشتر خود را به شهر‌ها نزدیک کرده است. دسترسی به زباله‌های شهری و روستایی باعث شده آنها به محیط‌های انسانی راه یابند. با تغییر کاربری زمین‌های اطراف شهر‌ها از مناطق جنگلی و مراتع به زمین‌های کشاورزی، پارک‌های جنگلی و یا مناطق شهری، حضور حیات وحش در سکونتگاه‌های حاشیه‌ای معمول شده است.

رژیم غذایی: روباه معمولی از پستانداران کوچک مانند موش و خرگوش، پرندگان و جوجه‌ی آنها، قورباغه، حلزون، ماهی و خرچنگ، حشره‌ها و سایر بی مهرگان تغذیه می‌کند و غذا‌های گیاهی در حکم غذا‌های مکمل برای آن است.

زادآوری: روباه نر از بوی ادرار نوع ماده وی را پیدا می‌کند. روباه ماده ممکن است با چند نر نیز جفت گیری کند. روباه ماده در زمستان بچه می‌زاید. دوران آبستنی این روباه معمولاً بین ۵۱ تا ۶۳ روز است و تعداد توله‌ها بین ۳ تا ۸ عدد است و معمولاً ۴ عدد است. در ۱۰ ماهگی توانایی تولید مثل پیدا کرده و ۱۰ سال عمر می‌کنند.

وضعیت حفاظتی: این گونه وضعیت بدی ندارد و حمایت شده نیست.

tags # حیوانات سایر اخبار آیا انسان می‌تواند در فضا تولید مثل کند؟ | رابطه جنسی و زایمان در فضا چگونه است؟ چرا نئاندرتال‌ها محتویات معده حیوانات را می‌خوردند؟ (تصاویر) مرکز واقعی جهان کجا است؟ فضانوردان چگونه در فضا دستشویی می‌کنند؟ | سرنوشت مدفوع انسان در فضا چه می‌شود؟