بعد از گران شدن بنزین؛ چه کسانی ضرر کردند/ دولت چقدر سود کرد؟
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۵۵۷۴۸
با گذشت بیش از یک سال از اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین توسط سران سه قوه در آبان سال گذشته، مرکز پژوهشهای مجلس به بررسی وضعیت متضررین اصلاح بنزینی پرداخته و نشان داده حدود ۳۲ میلیون نفر در کشور که عمدتا برای دهکهای با درآمد بالا قرار دارند، از این سیاست زیان دیدهاند. خانوادههای زیاندیده در دهکهای هشتم تا دهم قرار دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اعتماد در ادامه نوشت: باتوجه به اینکه گزارش این نهاد، مهم و رسمی تلقی میشود، سوال در این است که چرا پیش از اجرای این طرح، تحقیقات و گزارشهای اینچنینی منتشر نمیشود؟ البته خبرگزاری فارس عنوان کرده که این گزارش که اخیرا منتشر شده، یک هفته پس از اجرای افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت بنزین انجام شده، اما «به تازگی مجوز انتشار گرفته است.» نکته دیگری که در این گزارش نهفته است، افزایش حدود ۳ هزار میلیارد تومانی منابع نسبت به مصارف است.
طبق آنچه وزارت نفت منتشر کرده، منابع حاصل از این طرح ۳۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده که ۳۰ هزار میلیارد تومان آن برای کمک به ۶۰ میلیون ایرانی درنظر گرفته شده، اما مشخص نیست مابقی برای چه کاری است. هر چند به نظر میرسد به بودجه وارد نشده است.
اعلام متضررین پس از اجرای طرح
بازوی کارشناسی مجلس که یک هفته پس از اجرای طرح افزایش قیمت بنزین به سراغ بررسی متضررین این طرح رفته بود، در گزارشی به ضرر سه دهک با درآمد بالا اشاره کرد، اما به باور این نهاد متضررین مطلق فقط دهکهای ۸ و ۹ و ۱۰ هستند و حتی در دهکهای پایینتر نیز خانوادههایی قرار دارند که به دلیل مصرف بنزین به هر دلیلی، جزو زیان دیدگان این طرح محسوب میشوند.
براساس آنچه این گزارش از میزان مصرف دهکهای مختلف درآمدی در شهر و روستا از بنزین منتشر کرده، بیشترین مصرف بنزین در شهرها در دهک دهم با متوسط مصرف ۹۲.۵ لیتر در روز و کمترین مصرف نیز در دهک اول با ۲۰.۴ لیتر برآورد شده بود. از سوی دیگر مصرف دهک دهم و اول در خانوارهای روستایی به ترتیب ۶۵.۷ و ۸.۴ لیتر در روز تخمین زده شد. بنابراین میانگین مصرف بنزین در سه دهک شهرنشینی که بیشترین ضرر را دیدهاند، حدود ۸۰ لیتر در روز است. این رقم برای روستاییان ۵۴.۳ لیتر در روز بود.
مرکز پژوهشها معتقد است افزایش میزان مصرف بنزین با بالاتر رفتن دهک درآمدی، یعنی برخورداری از یارانه انرژی بیشتر در شرایطی که قیمتها پایین است و به آنها یارانه بیشتری تعلق میگیرد. هر چند به باور این نهاد برای بررسی متضررین و منتفعین این سیاست لازم است تغییراتی که افزایش قیمت بنزین و یارانههای حمایتی بر رفاه خانوادهها داشته، بررسی شود.
جبران زیان دهکهای اول تا هفتم
مرکز پژوهشها در ادامه گزارش خود مقادیری که هر دهک برای جبران هزینههای خود نیاز دارد، بررسی کرده است. بر این اساس یارانههای معیشتی که به دهکهای اول تا هفتم پرداخت میشود، بالاتر از مبالغی است که خانوارهای حاضر در این دهکها برای جبران زیان خود، نیاز دارند. به عنوان مثال دهک اول درآمدی در شهر نیاز به ۴۸ هزار و ۶۹۰ تومان برای جبران رفاه از دست رفتهاش دارد؛ در حالی که ۱۶۶ هزار و ۱۱۵ تومان یارانه دریافت میکند. میزان یارانه پرداختی به دهک اول درآمدی در روستاها ۱۵۲ هزار و ۱۰۹ تومان است در حالی که این دهک برای جبران رفاه خود به ۱۸ هزار و ۵۷۱ تومان نیاز دارد.
حرکت به سمت دهکهای با درآمد بالاتر، علاوه بر افزایش مبلغ جبران رفاه از دست رفته، یارانه کاهش پیدا میکند. به گونهای که سه دهک آخر عملا یارانهای نمیگیرند. با استناد به این گزارش میانگین رفاه از دست رفته از سه دهک درآمدی بالاتر، ۱۶۵ هزار تومان برای خانوادههای شهری و ۱۰۲ هزار و ۷۵۶ تومان برای خانوادههای روستایی است.
آنچه مرکز پژوهشها بر آن تاکید دارد، منفعت بیشتر در دهکهای درآمدی پایین از افزایش قیمت بنزین است، چراکه اولا مصرف بنزین کمتری دارند و ثانیا به دلیل بعد خانوار، یارانه معیشتی بیشتری دریافت میکنند. تاکید این نهاد پژوهشی در حالی است که با استناد به گزارش ۲۵ آبان «میراث اصلاح بنزینی» قیمت یک سبد مشخص از کالای خوراکی در فاصله آبان ۹۸ تا آبان سال جاری حدود ۲۶ درصد افزایش داشته است.
بنابراین اگر نه فقط از بعد یارانههای معیشتی و جبران رفاه خانوارها بلکه از بعد هزینههای سایر کالا و خدمات نیز این طرح مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد، زیان دهکهای با درآمدهای پایینتر محتملتر خواهد بود، چراکه این دهک هزینه بیشتری بر مواد غذایی میدهند که پس از اجرای این طرح افزایشهای چند باره پیدا کرد.
صددرصد دهکهای با درآمدهای بالا متضرر شدهاند
در بخش دیگری از این گزارش، سهم خانوارهای متضرر در دهکهای مختلف درآمدی در شهر و روستا برآورد شده است. براساس آن متضرران شهری این طرح در دهکهای اول تا هفتم بین ۲ تا ۲۷.۸ درصد است که ۱۳.۵ درصد از کل خانوادههای شهری یا یک میلیون و ۷۰۳ هزار و ۳۰۹ را شامل میشود. تعداد خانوارهای متضرر در هفت دهک پایین درآمدی در روستاها نیز بین ۰.۳۹ تا ۶.۱ درصد است که ۲.۸۹ درصد از کل روستاییان یا ۱۱۴ هزار و ۲۷۹ را در بر میگیرد. با استناد به این گزارش کل خانوادههایی که از این طرح متضرر شدند با فرض ضرر کامل دهکهای هشت تا ۱۰، ۴۱.۵ درصد یا ۱۰ میلیون و ۴۲۳ هزار و ۷۹۰ یا ۳۲ میلیون و ۳۷۴ هزار و ۴۵۰ نفر است.
اما نکته نگرانکننده در این گزارش که البته یک هفته پس از اجرای طرح افزایش ۳۰۰ درصد قیمت بنزین به نمایندگان داده شد، ضرر یک میلیون و ۸۱۷ هزار و ۵۸۸ خانوار یا ۶ میلیون و ۶۸۲ هزار و ۴۱۲ نفری است که در دهکهای اول تا هفتم زندگی میکنند. اگر برای این تعداد خانوار چارهای اندیشیده نشود، چهبسا دهک درآمدی شان تغییر کند و به دهکهای پایینتر بروند. در این صورت چهبسا فقر مطلقی که در آن گرفتار میشوند، به نسلهای آتی شان نیز منتقل شود.
۵۲ درصد از متضررین، خودرو دارند
در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهشها نیز برآورد شده که تنها ۵۲.۷۲ درصد از متضررین خودرو دارند که شامل ۲۶ میلیون و ۵۱۶ هزار و ۸۲۴ نفر است. مابقی متضرران خانوارهای بدون خودرو هستند که جمعیتی بالغ بر ۵ میلیون و ۸۵۷ هزار و ۶۲۶ نفر دارند.
چقدر درآمد نصیب دولت شد؟
با گذشت یک سال از اجرای سیاست اصلاح قیمت بنزین، هنوز یک گزارش مستند در رابطه با منابع و مصارف این طرح ازسوی دولت منتشر نشده است. یکی از مهمترین ایرادات اجرای این سیاست در همان آبان ماه سال گذشته، از لحاظ اجرایی «عدم اطمینان مردم و برخی نمایندگان مجلس از اختصاص تمامی منابع حاصل از افزایش قیمت به خانوادههای کمدرآمد» بود. به عبارت بهتر با توجه به کسری بودجه دولت، این ادعا برای بسیاری از افراد به طور کامل باورپذیر نبود. علاوه بر این، ارایه برخی اطلاعات غیردقیق توسط مخالفین طرح و عدم شفافسازی دولت در مورد منابع حاصل به این مساله دامن زد.
با این حال پیش از اجرای سیاست افزایش قیمت بنزین، سازمان برنامه و بودجه پیشبینی کرده بود منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه ۹۸ با لحاظ درآمد ناشی از صادرات این فرآورده نفتی ۳۳ هزار و ۸۷۷ میلیارد تومان در سال باشد. بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان این رقم صرفا برای پرداخت یارانه نقدی وعده داده شده موردنیاز است.
باتوجه به نزدیکی درآمد خانوار در دهکهای ۶ و ۷ و ۸ و دشواری شناسایی ۷ دهک پایین برای پرداخت یارانه، به احتمال زیاد بر تعداد خانوارهای متقاضی و دریافتکننده بسته حمایت نقدی افزوده خواهد شد. بدین ترتیب پیشبینی میشود، در عمل کل منابع حاصله (۳۳.۸ هزار میلیارد تومان) صرف حمایت شده و حتی این خطر وجود دارد که طرح با کسری نیز مواجه شود.
منبع: فرارو
کلیدواژه: ارزش سهام عدالت قیمت سکه قیمت دلار قیمت پراید مرکز پژوهش ها بنزین سیاست اقتصادی افزایش قیمت بنزین دهک های با درآمد مرکز پژوهش ها اجرای طرح لیتر در روز پس از اجرای برای جبران مصرف بنزین خانواده ها منابع حاصل جبران رفاه خانوار ها سه دهک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۵۵۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افشاگری روحانی از اعتراضات بعد از گران شدن بنزین /چرا صبح یا بعدازظهر جمعه خبری نشد؟/رئیسی خودش مصوبه را امضا کرد اما اولین کسی بود که توئیت مخالفت زد
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حجتالاسلاموالمسلمین حسن روحانی روز ۲۵ بهمنماه در دیدار اعضای تحریریه روزنامه اعتماد در پاسخ به یکی از سؤالات آنها که در سالنامه نوروزی این روزنامه منتشر شد، داستان «صبح جمعه» را روایت کرده که به نقل از سایت روحانی در ادامه آمده است؛
ما چند بار قیمت بنزین را افزایش دادیم. چند ماه بعد از تشکیل دولت در زمستان ۹۲ تصمیم گرفتم قیمت بنزین را افزایش دهم. در دولت که مطرح کردم اکثر وزرا مخالف بودند؛ گفتند الان موقع این کار نیست، مردم تحمل نمیکنند و شما گران نکنید. کارشناسان اقتصادی گفتند که تورم را افزایش میدهد. در مجلس آقای احمد توکلی نطق کرد و گفت کاری که روحانی میخواهد انجام دهد تورم را ۴۰ درصد افزایش میدهد. برای من هم نامه نوشت و همین را گفت. حتی در دولت اقتصاددانانی بودند که میگفتند تورم ۲۵ درصد افزایش پیدا میکند. ما حدود ۲۰ جلسه راجع به قیمت بنزین بحث کردیم. به هر حال تصمیم گرفتیم و در سال ۹۳ قیمت هر لیتر بنزین از ۴۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان افزایش پیدا کرد، نرخ آزاد هم هزار تومان شد. تورم یک واحد درصد هم بالا نرفت. هیچ اقتصاددانی این را باور نمیکرد.
سال بعد از آن قیمت بنزین را تکنرخی کردیم و شد هزار تومان. در این مورد هم برخی از اعضای دولت مخالف بودند. تیم اقتصادی دولت میگفتند که ایندفعه دیگر تورم بالا میرود. در حالی که تورم هیچ افزایشی پیدا نکرد. یعنی ما دو بار قیمت بنزین را افزایش دادیم اما اصلاً تورم تکان نخورد.
سال ۹۵ میخواستم برای بار سوم قیمت بنزین را افزایش دهم. کل دولت به طور یکپارچه مخالفت کردند. دولت را راضی کردم که با مجلس مشورت میکنیم، اگر مجلس پذیرفت شما هم بپذیرید، قبول کردند. با مجلس مشورت کردیم زیر بار نرفتند. ما هم موضوع را رها کردیم. در سال ۹۶ باز در دولت بحث شد. اعضای دولت گفتند که با همکاری مجلس بنزین را گران کنیم. من کمیسیون تلفیق را دعوت کردم، آنها به اتفاق گفتند این موضوع را به تاخیر بیندازیم. زمانی بود که ترامپ انتخاب شده بود ولی هنوز از برجام خارج نشده بود. سال ۹۷ ترامپ از برجام خارج شده بود و شرایط اقتصادی کشور با مشکل مواجه شده بود و همه با افزایش قیمت بنزین مخالفت کردند.
سال بعد موضوع بنزین را بردیم در جلسه سران سه قوه و در اردیبهشت ۹۸ تصویب شد که بنزین را گران کنیم. روز سهشنبه خبرگزاری فارس خبر را اعلام کرد که شب جمعه این هفته بنزین گران میشود. در تمام پمپبنزینها صفهای طولانی تشکیل شد! من در سفر استانی بودم، آقای زنگنه زنگ زد گفت اصلاً نمیتوانیم وضع را کنترل کنیم و بنزین به پمپبنزینها برسانیم، تمام پمپبنزینها و راهها بسته شده است. مشورت کردیم و افزایش قیمت بنزین را در آن مقطع لغو کردیم.
بعد از تابستان دو، سه بار تصمیم گرفتیم قیمت بنزین را افزایش دهیم حتی روز آن را مشخص کرده بودیم اما شورای امنیت کشور مخالفت کرد. شورای امنیت کشور مسئول بود که برنامهریزی کند. ما هر جمعهای را پیشنهاد کردیم، شورای امنیت کشور بررسی کرد و آقای رحمانی فضلی میگفت که شورا مخالف است. گفتم چه میگویند؟ حرفشان چیست؟ یک بار گفتند نزدیک اربعین است زمان مناسب نیست. یک بار گفتند نزدیک آخر صفر است و مردم میخواهند به مشهد بروند، مناسب نیست. هر بار موضوعی را میگفتند. یک روز به آقای رحمانی فضلی گفتم ما که افزایش قیمت بنزین را تصویب کردهایم، سران سه قوه هم امضا کردهاند منتها زمانش دیگر با شما، چون ما هر زمانی میگوییم شما میگویید مناسب نیست، خودتان بروید هر شب جمعهای که میتوانید و مناسب است، در این هفته یا هفتههای آینده اجرا کنید، منتها ظرف سه، چهار هفته آینده این کار انجام شود، دیگر هم لازم نیست زمان آن را با من چک کنید، خودتان بروید و اجرا کنید.
۲۴ آبان ۹۸ اولین شب جمعه بعد از آن صحبت بود، فکر نمیکردم که آن هفته بخواهند اجرا کنند. گفتم اگر بخواهند اجرا کنند لااقل به من زنگ میزنند و اطلاع میدهند. کسی هم به من تلفنی خبر نداد. البته آقای رحمانی فضلی میگوید که ما زنگ زدیم به آقای واعظی، ایشان نبود. آقای واعظی هم میگوید کسی با من تماس نگرفت.
ساعت ۱ یا ۱:۳۰ بامداد جمعه بیدار شدم، تلویزیون را روشن کردم دیدم دو نفر دارند در شبکه خبر با هم صحبت میکنند، زیرنویس را هم نگاه کردم دیدم هیچ خبری نیست. گفتم پس این هفته انجام نشده است، اگر میشد زیرنویس میکردند، احتمالا هفته آینده این اتفاق میافتد. صبح که بیدار شدم نماز صبح بخوانم دیدم زیرنویس کرده که بنزین دیشب گران شده است. برای من عجیب نبود چون اختیار داده بودم به شورای امنیت کشور. برایم این عجیب بود که چرا شب به من نگفتند. پس اینکه من میگویم صبح متوجه شدم، راست و دقیق است.
واقعیت این است که من صبح جمعه مطلع شدم. اصل تصمیم، مصوبه سران سه قوه بود و تصمیم را گرفته بودیم. منتها در اینکه آن شب جمعه شود یا شب جمعه بعد، در اختیار شورای امنیت کشور بود. آنها میتوانستند آن را بیندازند به هفته بعد، چون به آنها اختیار داده بودم. صبح ساعت ۵ من فهمیدم بنزین گران شده است. با آقای رحمانی فضلی تلفنی صحبت کردم پرسیدم که آیا خبری هست؟ گفت نه هیچ خبری نیست. ظهر و بعدازظهر و غروب شد خبری نبود. یعنی اگر گرانی بنزین قرار بود اوضاع کشور را به هم بریزد، باید صبح جمعه به هم میریخت، ظهر یا عصر جمعه به هم میریخت. چرا جمعه شب تحرکات شروع شد؟! همه طراحیها برای به خیابان کشاندن مردم در روز جمعه انجام گرفت. وزارت اطلاعات گزارش رسمی به من داد، استاندارها در جلسهای با حضور وزیر کشور به من گزارش دادند و افرادی که دستگیر کرده بودند، گفتند چه کسانی آنها را به خیابانها کشاندند.
جمعه شب شلوغ شد، آتش زدند و برخوردهایی صورت گرفت که در اختیار دولت نبود. عدهای تیراندازی کردند که میخواستند یک انبار اسلحه سپاه را تصرف کنند. جمعه شب تحرکات شروع شد، عصر روز شنبه و شنبه شب تشدید شد تا صبح یکشنبه ۲۶ آبان که رهبر معظم انقلاب در سخنانشان در حاشیه درس خارج فرمودند افزایش قیمت بنزین تصمیم سران قوا بوده و ایشان از آن حمایت کردند. بعدازظهر یکشنبه کشور آرام بود و شب دوشنبه همه چیز پایان یافت.
در ۹۸ وقتی بنزین گران شد اولین کسی که توئیت زد و مخالفت کرد، آقای رئیسی، رئیس قوه قضائیه بود که نامه سران قوا را با خط خودش امضا کرده بود! آقای تاجگردون، نماینده مجلس هم که عضو جلسه اقتصادی سه قوه بود جمعه شب مردم را به راهپیمایی دعوت کرد. عدهای از قم جمعه شب اطلاعیه دادند که مردم! شما چرا ساکت نشستهاید؟ برخی نمایندگان مجلس اعلام کردند که ما طرح سهفوریتی میدهیم و قیمت بنزین را برمیگردانیم! خب رئیس مجلس امضا کرده بود، رئیس قوه قضائیه هم امضا کرده بود. رهبری با این مصوبه موافقت کرده بودند. ما یکشنبه شب هیچ تظاهراتی در ایران نداشتیم. یکشنبه غروب من مرتب با آقای رحمانی فضلی در تماس بودم گفت در کشور هیچ خبری نیست. تمام ماجرای ۹۸ جمعه شب و شنبه و روز یکشنبه تا بعدازظهر است و دیگر تمام شد، یعنی جمعاً ۴۸ ساعت بود. البته حوادثی در ماهشهر اتفاق افتاد که عدهای با تیربار آمده بودند که کشتههای آن حادثه را هم جزو اعتراضات مربوط به بنزین حساب کردند.
ما تمام درآمد حاصله از افزایش قیمت بنزین را بین مردم تقسیم کردیم. یعنی یارانه دوم که ما پرداخت کردیم از یارانه اول بیشتر بود؛ اولی ۴۵ هزار تومان بود، دومی ۵۵ هزار تومان. ضمن اینکه وقتی ما در سال ۹۸ افزایش نرخ بنزین را اجرایی کردیم، در ماههای اولیه روزی ۴۰ میلیون لیتر بنزین صادر میکردیم.
البته اتفاقات آبان ۹۸ بسیار تلخ بود و عدهای بیگناه از عابرین کشته شدند. ریشه حوادث آبان ۹۸، مسئله دیگری بود که در زمان مناسب باید برای مردم تبیین شود. موضوع بنزین نبود، مسئله دیگری بود. قیمت بنزین در سال ۹۳ هم گران شد، چرا آن وقت هیچ خبری نشد؟ در سال ۹۴ هم قیمت بنزین گران شد چرا هیچ خبری نشد؟ چرا یکدفعه این توطئه رخ داد؟ چرا صبح یا بعدازظهر جمعه خبری نشد؟ جواب این سؤالات خیلی از مسائل را روشن میکند.
27218
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1889213