نگاه دولتمردان به خلیج گرگان تغییر کند/ اهتمام بین‌الملل نیاز است
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۸۱۴۲۰
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - زهرا بهرامی: بنابر اعلام مسئولان وسعت خلیج گرگان در یک دهه گذشته بیش از ۱۰ هزار هکتار کاهش یافته و از حدود ۵۳۰ کیلومتر مربع به ۴۳۰ کیلومتر رسیده است و به واسطه این پس‌روی ها ۸۰ تا ۹۰ درصد تالاب گمیشان هم خشک شده است.
اما با این وجود شرایط بحرانی یا اضطراری خلیج گرگان تا مدت‌ها محل مناقشه کارشناسان و مسئولان بود تا اینکه در نهایت کارگروه ملی نجات خلیج گرگان در زمستان ۱۳۹۴ تشکیل شد و تا کارگروه برای خارج شدن گوهر فیروزه‌ای از شرایط اضطرار راهکار مشخص کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حالا حدود پنج سال از تشکیل کارگروه ملی نجات خلیج گرگان می‌گذرد و با اینکه حیات گوهر فیروزه‌ای در هاله ابهام قرار دارد اما این کارگروه هنوز نظر نهایی را برای خروج تنها خلیج خزر از شرایط اضطرار ارائه نکرده است.
با علیرضا مهرجو، کارشناس ارشد محیط زیست و مدیرکل اسبق محیط زیست استان‌های گلستان، سمنان و زنجان در خصوص وضعیت فعلی خلیج گرگان و راهکارهای نجات آن به گفتگو نشستیم.
وی به نگاه اقتصادی دولتمردان و کم توجهی آنها به مباحث محیط زیستی خلیج گرگان انتقاد کرد و معتقد بود ابتدا باید با تشکیل کمیته بین‌المللی موضوعات مربوط به آبگیری و آبدهی به دریای خزر حل شود تا بتوانیم برای نجات خلیج گرگان راهکار مشخص کنیم چراکه حیات خلیج گرگان وابسته به حیات دریای خزر است.
*وضعیت فعلی خلیج گرگان و شرایط اضطراری و یا بحرانی آن همچنان محل مناقشه مسئولان و کارشناسان است؛ عده‌ای معتقدند اگر برای نجات خلیج چاره‌اندیشی نشود طی هشت و یا ۱۰ سال آینده گوهر فیروزه‌ای خشک می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
نمی‌توان برای آینده خلیج و خشکی آن مقطع زمانی مشخص کرد؛ آینده خلیج بسیار به وضعیت تغییر اقلیم و شرایط دریای خزر بستگی دارد. تغییر تدریجی مشهود است و به احتمال زیاد در درازمدت خشکی کامل خلیج اتفاق می‌افتد.
اما خلیج گرگان به این دلیل که پناهگاه حیات وحش، محل زمستان‌گذرانی ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار پرنده مهاجر و حدود ۱۹۰ گونه حیوانات آبزی و کنارآبزی است و بخش قابل توجهی از اقتصادی مردم منطقه از آن تأمین می‌شود، حائز اهمیت است.
*اگر درست متوجه شده باشم شما تغییر اقلیم را عامل اصلی خشکی خلیج گرگان در سال‌های اخیر می‌دانید.
بله، تغییر اقلیم چالش بسیار جدی است؛ البته نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا؛ بارندگی‌ها طی سال‌های اخیر به شدت نوسان و کاهش داشته است و از برف‌های آن‌چنانی ۳۰ و ۵۰ سال قبل خبری نیست؛ در شرایط فعلی ذخیره آبی خوبی برای خلیج گرگان وجود ندارد. دریای خزر مهمترین منبع تغذیه آبی خلیج گرگان است که به شدت توسط کشورهای شمالی دریای خزر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۹۷ درصد آب خزر از رودخانه ولگا تأمین می‌شود وقتی مقدار آبدهی ولگا کاهش یافته و استفاده از آب دریا توسط کشورهای شمالی حاشیه خزر افزایش می‌یابد و در عین حال حیات خلیج گرگان وابسته به آب دریاست نمی‌توان انتظار داشت شرایط خلیج مانند گذشته باشد.
*عوامل دیگری هم در خشکی خلیج نقش داشته‌اند؟
بله، ببینید در سال‌های اخیر در حاشیه خلیج گرگان برای مصارف کشاورزی و شرب و همچنین از شرق تا غرب استان چند سد احداث شده است؛ همین سدسازی‌ها مقدار آبدهی را کاهش می‌دهد هرچند آبدهی رودخانه‌های استان به دریای خزر و خلیج گرگان قابل ملاحظه نیست اما در خشکی خلیج گرگان بی‌تأثیر نبوده است.
تبخیر آب خلیج به واسطه تغییر اقلیم و اجرای طرح‌های اقتصادی در حاشیه خزر مانند پرورش ماهی و میگو گمیشان هم بر وضعیت خلیج تأثیر گذاشته است.
تأکید می‌کنم نمی‌توان خلیج گرگان و دریای خزر را از هم تفکیک کرد؛ آلودگی‌های نفتی و مواد شیمیایی و سموم هم بر تغییر وضعیت خلیج گرگان تأثیر داشته‌اند.
*با این اوصاف راهکاری برای نجات خلیج گرگان وجود دارد؟
من برخلاف عده‌ای که می‌پندارند مباحث مربوط به خلیج گرگان باید در سطح ملی حل و فصل شود معتقدم ابتدا باید موضوعات مربوط به دریای خزر مورد توجه قرار گیرد تا خلیج گرگان نجات یابد؛ در حال حاضر ۶ کشور در دریای خزر منافع مشترک دارند؛ ما به یک اهتمام، سعی و کوشش بین‌المللی برای نجات خلیج گرگان نیاز داریم؛ ابتدا باید سهم ایران و سایر کشورها از آبگیری و آبدهی خزر مشخص شود.
تأکید می‌کنم ابتدا باید مناسبات بین‌المللی دریای خزر با تشکیل کمیته بین‌المللی حل و فصل شود. نمی‌توان از در مقابل تغییر اقلیم و اثرات آن بر دریای خزر و برداشت آب از آن و … در سطح بین‌الملل بی‌تفاوت بود.
ابتدا باید تلاش کنیم عمر دریای خزر را طولانی‌تر کنیم. مسائل اقتصادی مشرف به مسائل زیست محیطی است اگر امنیت برای دریای خزر به وجود بیاید می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم آینده خلیج گرگان هم تضمین می‌شود. اما هم‌اکنون با مسئله حل نشده در این خصوص مواجه هستیم.
*به طور مشخص چه مسئله‌ای؟
حفظ محیط زیست و مباحث اقتصادی منطقه؛ در شرایط فعلی مسائل اقتصادی بر موضوعات محیط زیستی. به عنوان مثال در همین حاشیه خلیج گرگان مردم شهرستان‌های کمیشان، بندرگز و آق قلا نیاز به آب شرب دارند؛ برای حل این نیاز سد می‌زنند تا آب شرب مردم تأمین کنند و محیط زیست را رها می‌کنند.
نگاه دولتمردان به خلیج گرگان باید تغییر کند؛ در شرایط فعلی نگاه دولتمردان به این خلیج اقتصادی است و باید این نگاه تغییر کرده و مباحث محیط زیستی مورد توجه قرار گیرد. در واقع راهکار اصلی برای نجات خلیج گرگان این است که دولتمردان تناسبی بین مباحث اقتصادی و محیط زیستی خلیج گرگان ایجاد کنند.
کد خبر 5070337منبع: مهر
کلیدواژه: خلیج گرگان گرگان حفظ محیط زیست دریای خزر ویروس کرونا محسن فخری زاده محدودیت های کرونایی شیراز بارش باران کرمانشاه ترور دانشمندان هسته ای بارش برف آمار کرونا بوشهر شیوع کرونا گرگان شهرستان کرج تعطیلی ادارات برای نجات خلیج گرگان خلیج گرگان تغییر اقلیم محیط زیستی بین المللی دریای خزر محیط زیست
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۸۱۴۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خلیج‌فارس و تبعات تغییر اقلیم
مهدی زارع در اعتماد نوشت: سیلاب دوبی در ۲۸/۱/۱۴۰۳ موجب شد تا فرودگاه بین‌المللی این شهر که براساس بعضی گزارش‌ها دومین فرودگاه شلوغ جهان است، مختل شود. دوبی روز سه‌شنبه نزدیک به ۴ اینچ (۹۹ میلی‌متر) بارندگی را در ۱۲ ساعت دریافت کرد که بیشتر از میانگین بارندگی سالانه آن ۳.۷۳ اینچ (۹۴.۷ میلی‌متر) است. مجموع بارندگی توفان در دوبی تا صبح چهارشنبه ۲۹/۱/۱۴۰۳، ۱۷ آوریل ۲۰۲۴ به ۶.۴۵ اینچ (۱۶۴ میلی‌متر) رسید. فرودگاه مارمول در نزدیکی میدان‌های نفتی در جنوب عمان در این توفان‌ها ۱۳.۶۱ اینچ (۳۴۵.۸ میلی‌متر) بارندگی ثبت کرد. در چابهار در سواحل مکران ایران ۱۲.۳۶ اینچ (۳۱۴ میلی‌متر) باران گزارش شد.
مارس و آوریل معمولا مرطوب‌ترین ماه‌ها در امارات و عمان هستند، اما امسال در سراسر منطقه مرطوب‌تر از حد معمول بوده است. مجموعه‌ای از سامانه‌های کم‌فشار توفان‌های شدید و باران شدید را در چند هفته گذشته به منطقه آورده‌اند. به نظر می‌رسد الگوی آرام‌تری در سراسر منطقه در هفته بعد پیش‌بینی شده است. تغییرات مداوم جهانی و اثر‌های مستقیم محیط‌زیستی می‌تواند باعث ایجاد بحران‌های پیچیده اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در اقتصاد‌های وابسته به نفت منطقه خلیج‌فارس (حاشیه خلیج‌فارس) شود. ارزیابی نقش تغییر اقلیم و سیاست‌های مرتبط در تخریب محیط‌زیست و اثر‌های اجتماعی-اقتصادی آن نشان می‌دهد که در حاشیه خلیج‌فارس کشورها برخی از انواع اصلاحات اجتماعی-اقتصادی را برای کاهش اثر‌های تغییرات اقلیمی باید دنبال کنند، اما به نظر می‌رسد که چنین برنامه‌ای با ظرفیت‌های محیطی سازگار نیست.
مشکل اصلی از آنجا ناشی می‌شود که اختلافات سیاسی بین کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانع از آن است که محیط‌زیست خلیج‌فارس را به عنوان یک سامانه طبیعی یکپارچه مدیریت کنند و در نتیجه باید تلاش خود را در مرز‌های خود محدود کنند، صرف‌نظر از اینکه در سایر بخش‌های سامانه چه اتفاقی می‌افتد. موانع محیطی، تنش‌های سیاسی و رقابت‌های ژئوپلیتیک مانع رویکردی مشارکتی برای کاهش اثر‌های تغییرات اقلیمی است و بدین منوال وضعیت احتمالا به جای بهبود بدتر می‌شود.
کشورهای خلیج‌فارس توفان‌های شدیدتر و مکررتری را تجربه خواهند کرد.
طی سال‌های اخیر، شهر‌های عربستان از مکه تا جده و دمام، تحت اثر بارش‌های سیل‌آسا و رعد و برق قرار گرفته‌اند و شرایط جوی سختی را تجربه کرده‌اند که منجر به وقوع سیل‌های مرگبار و ناآرامی‌های قابل‌توجهی شده است. آب و هوای گرم‌تر منجر به گرم شدن اقیانوس‌ها می‌شود.
بیشتر این امر به تغییرات اقلیمی، گرم شدن جو و اقیانوس‌ها، به ویژه آب‌های نزدیک به خط استوا، مانند اقیانوس هند و دریای عرب، مرتبط است. آب‌های گرم‌تر، بستر مناسبی برای رشد توفان‌ها و آب و هوای شدید مانند توفان‌های فروردین ۱۴۰۳ در امارات، عمان و ایران هستند. آب‌های گرم‌تر، سریع‌تر تبخیر می‌شوند و بخار آب بیشتری به جو تزریق می‌کنند که می‌تواند در شرایط مناسب به توفان‌های باران‌زا تبدیل شود.
در عین حال، الگو‌های اقلیمی مانند ال‌نینو گرم شدن و اقلیم مرطوب‌تر را در بخش‌هایی از خاورمیانه تقویت می‌کند. این عوامل دوگانه می‌توانند بارندگی بیشتری به خصوص در مناطق گرم‌تر ایجاد کند. در امارات متحده عربی، بارورسازی ابرها بیش از ۲۰ سال است انجام شده است. این کشور قصد دارد در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۰۰ ماموریت بارورسازی ابرها انجام دهد.
این برنامه برای امارات متحده عربی حیاتی شده است، زیرا تغییرات اقلیمی و رشد سریع جمعیت منابع آب طبیعی در این کشور خشک را تحت فشار قرار داده و آن را وادار می‌کند تا به شدت به نیروگاه‌های آب شیرین‌کن و نمک‌زدایی، انرژی‌بر، متکی باشد. البته اثر چنین فناوری در تحریک توفان ۲۸ فروردین در امارات بعید به نظر می‌رسد، چراکه بارورسازی ابرها قادر به چنین اثر‌های گسترده‌ای نیست. شرایط برای باروری ابرها، زمانی مناسب است که بخار آب زیادی در جو باشد.
توفان‌های شدیدتر باران‌زا می‌تواند باعث سیل‌های قابل‌توجهی در شهر‌هایی می‌شود که به ویژه در دهه‌های اخیر در حاشیه خلیج‌فارس توسعه یافته‌اند و به نظر می‌رسد فاقد زیرساخت‌های مناسب برای مقابله با شرایط بحرانی آب و هوایی هستند: مانند دوبی، ابوظبی، دوحه و منامه.
در آب و هوای بیابانی باران‌های شدید ناگهانی به سرعت دره‌ها و مناطق بدون پوشش گیاهی متراکم و خاک‌های جاذب به صورت سیلاب فرا می‌گیرد. جذب آب در زمین که در سیلاب معمولا بسیار کم رخ می‌دهد، موجب می‌شود تا فشار بر مخازن محدود زیرزمینی و اتکا به نیروگاه‌های نمک‌زدایی تشنه انرژی کاهش یابد. منابع آبی شیرین زیادی در منطقه وجود ندارد. برای سامانه‌های تامین آب شیرین، با وابستگی بیشتر به نمک‌زدایی، محدودیت‌های اقتصادی و محیط‌زیستی وجود دارد. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس باید با همکاری به سرعت خود را برای استفاده حداکثری از باران‌های آینده و در عین حال اجتناب از سیلاب احتمالی، آماده کنند و وفق دهند. این شامل توسعه بهره‌برداری همه کشورهای منطقه از زهکشی بهتر، کنترل سیلاب، توسعه سامانه‌های تغذیه آب زیرزمینی و منابع بارورسازی ابرها است.
محکومیت بدوی توماج صالحی به اعدام