چرا «کودکِ سال» ایدۀ بدی است؟
تاریخ انتشار: ۱۵ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۲۰۹۳۲۲
عصر ایران؛ پارسا بهمنی (روان شناس)- با «کودکِ سال» آشنا شوید؛ «گیتانجالی رائو، 15 ساله، دانشمند و مخترع». «تایم» دست به خلاقیت تازه ای زده. این هفته نامه معتبر آمریکایی که از 92 سال پیش «مرد» و سپس «شخصیت» سال را انتخاب می کند، تازگی «کودک سال» را هم برگزیده است.
تایم در بیان دلیل و چگونگی انتخاب این کودک (نوجوان برای یک فرد 15 ساله واژه دقیق تری است) نوشته که او را از میان 5 هزار نفر انتخاب کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
انگیزه این ایده هم تربیت یا توجه به نسل تازه ای از رهبران آینده است که بالاخره باید از بین همین کودکان و نوجوانان امروز برخیزند. اما این پروژه از همین جا مشکلاتی دارد که می تواند به خودی خود نه خدمت به نسل کودک و نوجوان کنونی بلکه آسیب رسان باشد؛ به ویژه اگر ما ایرانیان بخواهیم ظاهربینانه آن را الگو قرار دهیم.
این نوشتار در 5 بخش می کوشد چرایی و تاثیرات احتمالی آن را توضیح دهد؛ آن هم در چارچوب آموزش و امکان تحرک طبقاتی.
نابرابری!
همه کودکان و نوجوانان «سرمایه روان شناختی» برابری ندارند. آنها در بسیاری از مولفه های این سرمایه تفاوت هایی نشان می دهند؛ به ویژه اینکه توزیع این سرمایه اغلب ناعادلانه است.
برای نمونه، یکی از اثرگذارترین متغیرها در «دانشمند و مخترع» شدن یک فرد، هوش است. هوش مفهومی است که از حدود 100 سال پیش نقل محافل روان شناسی شده و ابزارهای خوبی هم برای سنجش آن ساخته شده. منتها هوش به صورت برابر در میان همه افراد جامعه توزیع نمی شود. هوش را بر اساس نگاه سنتی به دو بخش تقسیم می کنند؛ یکی هوش سیال و دیگری هوش متبلور. هوش سیال بیشتر از پدر و مادر ارث می رسد و ریشه ژنتیک دارد. هوش متبلور هم ناشی از محیط است. هرچه محیط زندگی کودک حمایتگرتر بوده و ذهن کودک را بیشتر به چالش بکشد، او باهوش تر می شود. چه اینکه بسیاری از پژوهش ها نشان داده آن دسته از افراد که پدر و مادرشان تحصیلات بالاتری دارند، با هوش تر هم هستند. این به خودی خود نشان می دهد که ایده ای از جنس ایده تایم، کمک زیادی به بیرون کشیدن کودکان کمتربرخوردار از «کاست طبقاتی» شان نمی کند. این کودکان اغلب در نیازهای مربوط به بقا می مانند حتا اگر هوش سیال بالایی داشته باشند، چه رسد به اینکه بخواهند مخترع و دانشمند شوند و تصویرشان روی جلد تایم برود.
جدای از هوش، سرمایه روان شناختی کودکان در دیگر مولفه ها هم تفاوت دارد. به خاطر نابرابری در دسترسی به خدمات آموزشی، کیفیت خانواده، سطح زندگی و... دانش آموزان کمتر برخوردار، امکان کمتری هم برای درخشیدن دارند. حتا اگر بنا به استثنا، کودکی بسیار باهوش در خانواده ای فقیر، از هم گسیخته و حاشیه نشین زاده شود، شانس کمتری دارد که سری در سرها در بیاورد. شانس او حتا از کودکی با بهره هوشی پایین تر اما برخوردار کمتر است.
در نتیجه چنین ایده ای نه تنها تعمیق یا دست کم بازتاب تثبیت طبقاتی است، بلکه کسانی را به روایتِ تایم برای «رهبران آینده» تربیت می کند که فرصت رشد را داشته اند و کمتر از عمق مشکلات طبقات کمتر برخوردار باخبرند. این یعنی کاستی شدن قدرت در دست نخبگان برخوردار.
2- تنازع بقا
این رویکرد، یعنی انتخاب یک فرد به عنوان شخص یا کودک سال، ریشه در فرهنگ رقابت طلب آمریکایی دارد. اما این فرهنگ رقابت طلب از کجا می آید؟ سرمایه داری شاید همزاد تنازع بقا باشد. وقتی داروین تنازع بقا را مطرح کرد، نظریه اش خیلی زود به علوم اجتماعی هم راه یافت؛ به وسیله خویشاوند باهوشش، گالتون؛ کسی که با بهره هوشی 200، هوشمندترین فردی بوده که از وی آزمون هوش گرفته شده. خلاصه نظریه تنازع بقا این است که آنها که قوی ترند باقی می مانند و ضعیف تر ها از میان می روند. بعدها و به ویژه در زمان حیات شوروی، از این نظریه در تقابل با مارکسیسم و کمونیسم استفاده شد. از آن نظریه هایی مانند ساختارگرایی و کارکردگرایی در آمد که ماهیت اصلیشان، مشروعیت بخشی به سرمایه داری در تقابل با کمونیسم بود. به عبارتی، این نظریه ها می کوشیدند فرهنگ به شدت فردگرا (دقت کنید که با خودمحور در فرهنگ ما متفاوت است)، رقابت طلب و نابرابرِ سرمایه داری را با استناد به داده های فرضی تاریخی/تکاملی درونی سازی کنند و این نابرابری را ناشی از فرمول محتوم تاریخ بدانند. اکنون، این کاری که تایم می کند هم برایندی از همین رویکرد است؛ در نتیجه تغییر بنیادینی در وضع بقیه کودکان جهان پدید نمی آورد. چه بسا حتا به مشکلات روان شناختی نوجوانی که «بحرانی ترین» دوره زندگی اش را می گذراند، دامن بزند.
3- مسابقه روانی و تاثیرش بر ایرانیان
شاید بگویید می خواهند رهبران آینده آمریکا را تربیت کنند، به ما چه ربطی دارد؟ مسئله، رسانه است. امروزه کمتر کسی نقش رسانه در شکل دهی افکار و احساسات مخاطبان را نفی می کند. برای درک بهتر این مسئله بد نیست به «نیکلدئون» نگاهی بیندازیم، شبکه ای که تایم در همکاری با آن کودک سال را گزینش کرده است. نیکلدئون، ویژه کودکان برنامه پخش می کند و پایگاهش در شهر نیویورک قرار دارد. این شبکه کارتون های مختلفی تولید کرده که بسیاری از آنها در ایران هم پخش شده اند. معروف ترین شان در ایران احتمالا باب اسفنجی شلوار مکعبی باشد؛ پویانمایی خوش ساخت، پررنگ و لعاب و جذابی برای کودکان و حتا بزرگسالان. تحلیل محتوای این پویانمایی بینش جالبی به دست می دهد از اینکه چگونه فرهنگ سرمایه داری از طریق رسانه درونی سازی می شود. از نظر سازندگان باب اسفنجی، کارگر خوب (باب اسفنجی) کسی است که زیاد کار کند، کم حقوق بگیرد، وفادار باشد و اعتصاب و تحصن راه نیندازد. در قالب شخصیت اختاپوس، کسانی را که به هنر به معنای «هنر» اعتقاد دارند و نه صنعتی پولساز، مسخره می کند. در قالب شخصیت پلانکتون و آقای خرچنگ هم می کوشد مدام یادآوری کند که همسایه و دوست قدیمی ات، رقیبت است و مبادا گولش را بخوری که بازارت را می رباید.
4- اولین قربانیان: کودکان
اگر دقت کرده باشید همین فرایند در «فرهنگ آموزشی» ما ایرانیان به شدت نهادینه شده. می گویم فرهنگ آموزشی تا هم شامل خانواده ها شود، هم معلمان و مدارس و هم سیاست های کلان آموزشی. خانواده ها مدام فرزندان خود را تشویق به گرفتن نمره بهتر و جلو زدن از دوستان و همکلاسی هایشان می کنند. جای اینکه تشریک مساعی، مسئولیت پذیری و کمک به یکدیگر را یاد آنها دهند، برتری جویی را بهشان می آموزند. به جای حس نیاز به موفقیت (که به معنای به کار گرفتن توانایی ها و دستاوردها در خدمت به دیگران است)، برتری جو بارشان می آورند. شکل گیری مدارسی مانند استعدادهای درخشان، تیزهوشان و... هم به این فرایند دامن زده. حال آنکه در همان کشورهای غربی، مدارس تیزهوشان را تعطیل می کنند چون معتقدند جدا کردن افراد باهوش و یکجا کردنشان در یک مدرسه، آنها را از آموختن مهارت های زندگی در جامعه ای با بهره هوشی معمولی بی بهره می کند. در ایران اما وضع طوری شده که نوجوانان به جای نوجوانی کردن، باید وقتشان را در انبوه کلاس های کنکور و پشت برگه های نمونه سازی شده امتحانات ورودی این و آن مدرسه تیزهوشان بگذرانند. جالب اینکه خیلی از آنها که به این مدارس راه می یابند نه باهوش بلکه «پُرخوان» هستند.
5-دومین قربانیان: جامعه
چندی پیش مقاله ای در وبسایت عصرایران منتشر شده بود با این مضمون که دانش آموزان ایرانی چندین برابر فنلاندی ها (که بهترین نظام آموزشی جهان را دارند) در المپیادهای علمی مدال می برند. مقاله اشاره می کرد که بسیاری از این مدال آوران هم سر از خارج از کشور در می آورند. با این حال، دانش آموزان فنلاندی به ویژه در درس هایی مانند ریاضی بهترین عملکرد را دارند. این خود نشان می دهد که چقدر فرهنگ آموزشی ما در «مسئولیت پذیر» بار آوردن اعضایش درمانده است. چون رقابت جو و برتری طلب بار می آیند، با اینکه در دانشگاه های دولتی و با پول این مردم درس خوانده اند، به خارج رفته و مقیم دانشگاه های برتر آمریکا و کانادا می شوند؛ نمی مانند که به مردمشان خدمت کنند (البته عوامل دیگر مانند ناامیدی و مسائل کلان سیاسی و اجتماعی را نادیده نباید گرفت).
اصلا آموزش به جای اینکه عامل تحرک طبقاتی باشد، خود طبقاتی شده. چه بسا آموزش تنها راه مشروع تحرک طبقاتی است؛ راهی که افراد طبقه پایین جامعه را طی یک نسل برای بهبود وضع اقتصادی و فرهنگی آماده می کند. با این حال، آن دسته از دانش آموزانی در دانشگاه ها و رشته های برتر پذیرفته می شوند که شانس وضع مطلوب خانوادگی و اقتصادی را دارند و می توانند در انبوه کلاس های کنکور و... شرکت کنند؛ یا آنها که از سهمیه های مختلف بهره مند هستند. اما برای آنان که شانس تحصیل نداشته اند، برای «پولدار شدن» آیا گزینه ای جز دست زدن به کار خلاف می ماند؟
این البته درست است که برخی مجرمان و متهمان کلان، همچون آنان که در دادگاه های مفاسد اقتصادی محاکمه می شوند هوش و تحصیلات بالایی دارند، اما تحلیل آن بحث دیگری است که جایش اینجا نیست؛ هرچند همانان هم رقابت جو و برتری طلب بار آمده اند.
جان کلام اینکه فریب سردبیر تایم را برای «شناسایی و تربیت رهبران آینده از این راه» نباید خورد؛ از این روش دست کم برای فرهنگ و ساختار آموزشی ما آبی گرم نمی شود. اگر بخواهیم کاری کنیم کارستان برای تربیت نسل آینده، باید امکان دسترسی برابر آموزشی برای همه کودکان در سراسر کشور را فراهم کرد. هم و غم را باید گذاشت بر آموزش برابر و باکیفیت. وگرنه انتخاب «کودک سال» یک نمایش است، یک نمایش هالیوودی، همین.
لینک کوتاه: asriran.com/003BVVمنبع: عصر ایران
کلیدواژه: کودک سال مجله تایم تحلیل رهبران آینده سرمایه داری تنازع بقا کودک سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۰۹۳۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«اقیانوس پشت پنجره» برگزیده جشنواره هندی شد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پروژه، فیلم سینمایی «اقیانوس پشت پنجره» که در بخش مسابقه فستیوال «CMS»، در کشور هندوستان، با فیلم‌هایی از کشورهای اسپانیا، انگلیس، چین، کانادا، هند، سوییس، پاکستان، آلمان و اندونزی رقابت می کرد، موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم کودک و نوجوان در بخش «سینمای آینده» این جشنواره شد.
این جایزه شامل تندیس طلایی و مبلغ ۲۵۰ روپیه هند است که به کارگردان و تهیه کننده اثر تعلق می گیرد.
در این جشنواره فیلم‌هایی به رقابت می پردازند که موضوعاتی چون وحدت یا صلح جهانی را محور اصلی فیلمنامه های خود قرار داده اند. آثاری که راهکارهایی برای کودکان و نوجوانان و رسیدن به امنیت و آینده ای مطمئن برای الهام بخشیدن به نسل‌های مختلف ارایه می دهند. فیلم‌هایی که تنها به بازار فروش و سرگرم کردن کودکان نمی اندیشند و با دیدگاهی جهانی، به ارزش های اخلاقی و تاثیرگذار بر آینده کودکان و نوجوانان نیز توجه دارند.
جشنواره بین المللی کودکان سینه مونته سوری (CMS)، از ۱۵ تا ۲۱ آوریل ۲۰۲۴ (۲۷ فروردین تا ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳) در شهر لاکنو هند برگزار شد و هیات موسس و دبیر جشنواره در سال ۲۰۲۴، با شعار «درود بر جهان»، اندیشه و آموزه های اخلاق شناس و حقوقدان بزرگ هند، «مهاتما گاندی» را سرلوحه اهداف این جشنواره قرار داده اند.
جایزه بهترین فیلم کودک و نوجوان جشنواره کودک و نوجوان اصفهان (۱۳۹۸)، جایزه صلح جهانی کنوانسیون حقوق بشر(۲۰۲۰)، جایزه هیات داوران یونیسف از جشنواره کوک اصفهان (۲۰۲۰)، جایزه بهترین فیلم کودک جشنواره سانفرانسیسکو (۲۰۲۰)، بهترین فیلم کودک و نوجوان زیروپلاس روسیه (۲۰۲۱)، جایزه بهترین فیلم کودک کینولاب لهستان (۲۰۲۲) از جمله جوایزی است که این فیلم کسب کرده است.
فیلم «اقیانوس پشت پنجره» داستان کودکان بومی و نیازمند جزیره ای زیبا و کوچک را روایت می کند که می خواهند با کارناوالی که تدارک دیده اند، با موسیقی سنتی و رقص و نمایش‌های آیینی، جزیره خود را به توریست‌های خارجی معرفی کنند و از این طریق درآمدی داشته باشند.
این فیلم، در تابستان سال ۱۳۹۸ در جزیره های قشم و هنگام ساخته شد و عوامل آن عبارتند از بازیگران: محمد آزادی، حدیثه کرمی، جعفر قاسمی، ایوب رحیمی، مهران مظفری، غلام رنجبر، سید طاهر عزیزپور، بهرام کمیجانی، نویسنده و کارگردان: بابک نبی زاده، تهیه کننده: سید جلال چاوشیان، مجری طرح: محمد رضا کریمی صارمی، مدیر فیلمبرداری: حمید مهرافروز، آهنگساز: محمد فرشته نژاد، طراح صحنه و لباس: مجید علی اسلام، تدوین: کاوه ایمانی، مدیر تولید: مهدی مددکار، پشتیبانی تولید: محمد حبیبی، صدابردار: جعفر علیان، عکس: مصطفی مهدوی، علی اکبر اسماعیلی، صداگذار: مهزیار یزدانی نیا، برنامه ریز: محمد حمیدی، دستیار اول کارگردان: حامد نوبری، منشی صحنه: نرگس مولوی، تصحیح رنگ و نور: علی شهریاری، گریم: داریوش صالحیان. هاشم جوری، پخش بین الملل: فاطمه محسنی، مدیر روابط عمومی: حمید حسین زاده.
بابک نبی زاده در قالب یادداشتی درباره فیلم نوشته است: «رنج ها، روزی به آرامش می انجامند و سادگی و صداقت، بالاخره به بار می نشیند. این موفقیت‌ها مرا به یاد مشکلات و رنج هایی می اندازد که در مسیر ساخت فیلم تجربه کردم. به یاد همکاران عزیز و همراهانم در جریان ساخت فیلم که در گرمای طاقت فرسای تیر ماه جزیره قشم و با وجود امکاناتی بسیار ساده و معمولی، با تمام وجود، همراهی ام کردند و بیشترین انرژی و توانشان را گذاشتند. کسی باور نمی کند که این فیلم در سال (۹۸) با یک دهم بودجه فیلم های رایج در آن زمان ساخته شد و اگر هنوز پس از چندین سال، این فیلم به نقاط مختلف دنیا سفر می کند، به خوبی دیده می شود و انصاف و عدالت خداوند بر آن جاری می شود، به نظرم حاصل همان رنج ها، ساده بودن ها و صداقت هاست. از تهیه کننده خوب فیلم و از پخش بین الملل کانون پرورشی فکری، ممنونم که همواره از «اقیانوس پشت پنجره» حمایت می کنند. بسیار خوشحالم که به واسطه حضورهای بین المللی این فیلم، زیبایی‌های سرزمینم ایران و استعداد و توانمندی کودکانش، دیده می شوند.»
کد خبر 6085645
محکومیت بدوی توماج صالحی به اعدام