به نقل از «ناطقان»

حضانت کودک از منظر قانون

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۷۹۴۵۳

حضانت یک واژه عربی است و در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده مترادف واژه نگهداری به کار رفته است. ناطقان: به عبارت دیگر حضانت یعنی مراقبت دلسوزانه و شایسته از طفل توسط کسی که قانونا عهده‌دار این مسئولیت است و هیچ مقام و مرجعی نمی‌تواند بدون عذر موجه پدر و مادر را از حضانت فرزند خویش محروم کند. پدر و مادر نیز نمی‌توانند از تکلیف حضانت خودداری کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در همین راستا ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی مقرر می‌دارد: «نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است». موضوع حضانت فرزند در دو فرض مطرح و قابل بررسی است:

الف) طلاق زوجین
ب) فوت یکی از والدین


الف) طلاق زوجین: درباره جدایی پدر و مادر حضانت و نگهداری طفل (چه دختر باشد چه پسر) تا هفت‌سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است. پس از هفت سالگی طفل، درصورتی‌که درباره حضانت اختلاف حادث شود، دادگاه با رعایت مصلحت طفل در این زمینه تعیین تکلیف می‌کند. از طرف دیگر ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده هم رعایت غبطه و مصلحت کودک و نوجوان را در همه تصمیمات دادگاه‌ها و مقامات اجرائی از‌جمله حضانت الزامی می‌داند؛ بنابراین بعد از هفت‌سالگی، اگر مادر دلیل موجهی به دادگاه ارائه دهد مبنی بر اینکه واگذاری حضانت به پدر برخلاف مصلحت طفل است، دادگاه طفل را از حضانت پدر خارج و هر تصمیمی را که مقتضی بداند، اتخاذ می‌کند. به این معنا که ممکن است مادر یا شخص ثالث (شخص واجد صلاحیت دیگری) را برای حضانت طفل تعیین کند. برعکس این امر نیز امکان‌پذیر است؛ یعنی هرچند نگهداری طفل تا هفت‌سالگی با مادر است، ولی اگر این امر برخلاف مصلحت کودک باشد، دادگاه طفل را از حضانت مادر خارج و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.

حضانت چه زمانی از والدین گرفته می‌شود:
۱ ـ اعتیاد به الکل، مواد مخدر و قمار
۲ ـ اشتهار (شهرت) به فساد اخلاق و فحشا
۳ ـ ابتلا به بیماری روانی با تشخیص پزشکی قانونی
۴ ـ سوء‌استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق
۵ ـ تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

همان‌طور که گفتیم دادگاه باید در تمام تصمیم‌های خود مصلحت طفل و نوجوان را رعایت کند. هرچند معیار و شاخص این مصلحت، رعایت تمام موارد از‌جمله امور مادی، جسمی، روحی و معنوی طفل است، ولی باید در نظر داشت بحث تربیتی و آموزشی طفل از اهم امور است که از این منظر نسبت به شاخص‌های مذکور از درجه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ برای مثال ممکن است مادر از نظر مالی فقیر و پدر معتاد باشد. در این فرض مصلحت طفل از باب امور تربیتی و آموزشی اقتضا می‌کند که طفل نزد مادر باشد.

نحوه دریافت حضانت فرزند
آیا در صورت ازدواج مادر، حضانت از او سلب می‌شود؟

برای پاسخ به این سؤال باید به قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده مراجعه کرد.

الف) مطابق نص صریح قانون مدنی اگر مادر ازدواج کند، وی صلاحیت نگهداری فرزند را ندارد. این قانون در ماده ۱۱۷۰ مقرر می‌دارد «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با او است، مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر کند، حق حضانت با پدر خواهد بود».

ب) از طرف دیگر قانون‌گذار در قانون حمایت خانواده رعایت مصلحت طفل را در تمام تمهیدات دادگاه و مقامات اجرائی لازم دانسته است.

رویه قضائی به جمع قوانین مذکور پرداخته است؛ یعنی در فرضی که مادر با شخص شایسته‌ای ازدواج کند و پدر به هر دلیل صلاحیت حضانت فرزند را نداشته باشد (مثل اعتیاد)، دادگاه برای حضانت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند و ممکن است حضانت طفل به عهده مادر را ابقا کند.

ج) فوت یکی از والدین: به موجب قانون، حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر است، مگر آنکه دادگاه به تقاضای، ولی قهری یا دادستان، اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد. با این اوصاف در صورت فوت پدر و ازدواج مجدد مادر، باز هم اولویت حضانت با مادر است.

ملاقات با فرزند: درخصوص ملاقات با فرزندی که تحت حضانت یکی از والدین است باید گفت در صورت جدایی پدر و مادر، هریک از آن‌ها که طفل تحت حضانت او نیست حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آنها، در صورت اختلاف بین پدر و مادر با محکمه است. به‌عنوان مثال دادگاه در حکم مقرر می‌دارد: حضانت طفل با پدر است و مادر حق دارد دو روز در هفته از ساعت ۱۰ صبح پنجشنبه تا ساعت ۲۳ جمعه، با فرزندان خود ملاقات کند.

در پایان لازم به ذکر است که همه دعاوی مربوط به حضانت در دادگاه خانواده رسیدگی می‌شود. برای طرح دعوای حضانت، هریک از والدین که تمایل به طرح دعوا دارد، باید دادخواست خود را به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضائی ارائه بدهند و دادخواست از طریق آن دفتر به یکی از دادگاه‌های خانواده صالح برای رسیدگی ارجاع داده می‌شود. منبع: باشگاه خبرنگاران برچسب ها: حضانت ، کودک ، منظر قانون

منبع: ناطقان

کلیدواژه: حضانت کودک منظر قانون قانون حمایت حضانت فرزند قانون مدنی پدر و مادر هفت سالگی مصلحت طفل حضانت طفل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت nateghan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ناطقان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۷۹۴۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پس از طلاق ملاقات با فرزند چه شرایطی دارد؟

همشهری آنلاین - حوادث: وقتی پدر و مادر از یکدیگر جدا می‌شوند حق ملاقات فرزند مشترک، حق قانونی والدین است که هنگامی که با توجه به شرایط‌شان و عدم‌امکان پذیرش حضانت فرزند و یا به‌دلیل الزام قانون نمی‌توانند حضانت فرزندشان را به‌عهده بگیرند بتوانند با فرزندشان دیدار داشته باشند.

یوکابد مشفقی، وکیل دادگستری در این باره به همشهری می‌گوید: ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی مقرر کرده است درصورتی که به‌علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آنها درصورت اختلاف بین ابوین با محکمه است. البته در مواردی قانونگذار حضانت و نگهداری فرزند توسط یکی از والدین را به مصلحت ندانسته و این حق را از یکی از والدین یا هر دو سلب می‌کند.

این حقوقدان ادامه می‌دهد: در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، قانونگذار به صراحت می‌گوید: هر گاه در اثر عدم‌مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضاییه تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.

مشفقی در ادامه می‌گوید:‌این موارد از مصادیق عدم‌مواظبت یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:

۱. اعتیاد زیان‌آور به الکل، موادمخدر و قمار.۲. اشتهار به فساد اخلاق و فحشا.۳. ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.۴ سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق.۵. تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

یکی از سؤالات درخصوص ملاقات فرزند مشترک این است که اگر شهر سکونت فرزند مشترک متفاوت با محل زندگی والدینی باشد که حضانت ندارد و فقط حق ملاقات با فرزند را دارد چه اقدامی باید انجام داد؟

عموما در رویه دادگاه‌های خانواده در این موارد محل ملاقات فرزند مشترک توسط دادگاه به‌صورت نوبتی تعیین می‌شود و هر بار یکی از والدین می‌بایست فرزند مشترک را در محل حوزه قضایی سکونت والد دیگر برای ملاقات حاضر کند، مگر در این مورد توافقی حاصل شده باشد، البته ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده نیز در این خصوص تعیین تکلیف کرده است.

مطابق ماده۴۲ـ صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌حق این امر را اجازه دهد. دادگاه درصورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ می‌کند.

درخصوص خارج کردن فرزند مشترک از کشور مادر به صرف داشتن حضانت، حق خارج کردن فرزند از کشور را نخواهد داشت و مطابق با ماده 18قانون گذرنامه، برای اشخاص زیر سن قانونی یعنی 18 سال تمام، اجازه ولی قهری برای خارج شدن از کشور لازم است. به‌طور کلی اتخاذ تصمیم درخصوص مسائل مالی و غیرمالی فرزند مشترک تا سن قانونی و رشد بر عهده پدر و جد پدری خواهد بود، در واقع پدر با مراجعه به اداره گذرنامه، می‌تواند نسبت به ممنوع‌الخروج کردن فرزند زیر 18 سال خود اقدام کند، اما انجام ممنوع‌الخروجی توسط مادر مستلزم طی کردن تشریفات و طرح دادخواست در دادگستری و نهایتا دستور ممنوع‌الخروجی توسط قاضی است.

این وکیل دادگستری اضافه می‌کند:‌ درنظر داشته باشید شما نمی‌توانید در مقابل آسیب‌های ناشی از طلاق بایستید، اما می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا با ناامیدی‌هایی که طلاق با خود می‌آورد کنار بیاید و احساس ناخوشایند وجودش را تسکین ببخشد. والدین باید آگاه باشند تا حد ممکن مشکلات بین خودشان را جهت تلافی کردن به کودکان سوق ندهند و از کودک به‌عنوان اهرم فشار استفاده نکنند چرا که این مسئله به‌شدت به کودک آسیب وارد می‌کند و گاهی این آسیب‌ها قابل جبران نخواهد بود.

کد خبر 846470 برچسب‌ها حقوق کودکان دادگاه ازدواج - طلاق