تراژدی قاچاق چوب در ایران| تیشه قاچاقچیان بر ریشه جنگل های زاگرس / تجارت سیاه قلب کهگیلویه و بویراحمد را نشانه گرفت
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۹۷۶۴۳
گروه استانها ـ نابودی جنگل ها حکایت تلخ این روزهای درختان زاگرس است که به دلایلی از جمله سخت گذر بودن مسیر گازرسانی به روستاها، سرما و تجارت زغال همراه است. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، گسترده بودن عرصههای جنگلی، کمبود نیرو و امکانات حفاظتی در کنار وجود بازار سیاه پر رونق پدیده شوم قاچاق چوب، زغال گیری موجب از بین رفتن جنگل های بلوط موسوم به طلای سبز در سرزمین زرخیز کهگیلویه و بویراحمد و زاگرس شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
درست است که بیشترین ظرفیت تولید چوب کشورمان در سه استان شمالی است اما جنگل های زاگرس نیز به دلیل وسعت زیاد و اینکه 40 درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهند نیز باید به عنوان کانون اصلی برای زراعت چوب در دستور کار موسسه تحقیقات سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری ایران قرار گیرد.
ایجاد فرصتهای شغلی جدید، درآمدزایی برای جوامع محلی، استفاده از زمینهای بایر، تنفس واقعیتر جنگل و طمع کمتر برای قطع درختان جنگلی، تامین مواد اولیه صنایع سلولزی، تامین نیاز صنایع چوبی کشور و احتیاج به واردات کمتر از دیگر مزایای توسعه زراعت چوب است که متاسفانه مسئولان کهگیلویه و بویراحمدی از این نعمت بی خبرند.
کهگیلویه و بویراحمد دارای 552 هزار هکتار مرتع و بیش از 800 هزار هکتار جنگل است. این استان با مساحتی حدود 16 هزار و 249 کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد.
روایت تلخ زاگرس که جز زیبایی و نعمت به ما نبخشید و جز بی مهری و خسارت چیزی ندید…
قصه غم انگیز نابودی جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد پایانی ندارد به طوری که بخش زیادی از این جنگلها به دلیل بیماری چوب سوسکخوار، آتش سوزی و استفاده به جای سوخت زمستانی توسط عشایر و روستائیان روبه نابودی است.
پایتخت طبیعت ایران که زیبایی اش را مدیون وجود جنگلهای بلوط بوده که مناظر زیبا و سرسبزی را به آن داده است اکنون به آهی در دل طبیعت دوستان تبدیل شده است.
م. ح راننده خودروی پژوه 405 اهل شهر یاسوج میگوید: متاهل هستم و دو فرزند دارم، قبلا با خودرو مسافر کشی میکردم و خرج خانواده خود را تامین میکردم، اما از وقتی بنزین سهمیهای و گران شد کارکردن با خودرو مقرورن به صرفه نیست و من هم مجبورم به هر طریقی خرج خانواده ام را تامین کنم.
وی ادامه میدهد: صندلیهای خودرو را تخلیه میکنم و جای صندلیها و صندوق عقب چوبهایی که از قبل به اندهای 20 سانتی متری بریده شدند را قرار میدهم هر بار که چوب به منطقه تشان در بهبهان حمل کنم حدود 800 تا یک میلیون تومان کرایه میگیرم.
یکی از اهالی روستای پنبه زار در بویراحمد هم میگوید: شبانه حدود یکصد اصله درخت در حاشیه این روستا قطع شد و معلوم نیست به کجا منتقل شدند و قطعا فرد یا افرادی در این روستا با قاچاقچیان همدستی میکنند.
مشهدی اسکندر درفش دیگر روستایی که شغل او دامداری است و از قطع درختان جنگلها بسیار ناراحت است میگوید: بسیاری از روستائیان در خانههای خود زغال تولید میکنند و وقتی خویشاوندانشان از شهرها برای دیدن آنها میآیند یک یا دو گونی زغال به آنها سوغات میدهند.
وی با بیان اینکه در ماههای اخیر کرونا برخی را از کار بیکار و خانه نشین کرده است ادامه میدهد: برخی به بهانه اینکه باید مایحتاج خانواده خود را تامین کنند روی به قطع درختان و فروش آن به دلالان تولید زغال میآورند که مسئولان باید در این زمینه چاره اندیشی کنند.
خانم ح از کوهنوردان استان که تقریبا همه ارتفاعات شهر یاسوج را با دوستانش پیموده است می گوید هفته گذشته جایی دیدم که پای بلوطها گازوییل و نفت ریخته بودند تا درخت اندک اندک بی رمق و خشک شود و بعد هم تیشه به ریشه اش بزنند و قطعشان کنند.
این کوهنورد می گوید: درختانی که از جدال با ریزگردها و خشکسالی جان به در برده اند، یا در نبرد با آتش و تولید زغال جان میسپارند و یا در زیر چرخهای توسعه کشاورزی غیراصولی جان میدهند.
"علی" یکی دیگر از طبیعت دوستان کهگیلویه وبویراحمد با بیان اینکه اداره کل منابع طبیعی و برخی طبیعت دوستان تلاش های زیادی برای ادامه حیات جنگل های استان می کنند تا جایی که یکی از طبیعت دوستان امسال در عملیات اطفای حریق در جنگل های گچساران جان باخت، گفت: نابود کردن درختان جنگلی برای سودهای ناچیز مایه شرمساری است.
آویزش کارشناس منابع طبیعی هم با اشاره به اینکه ارزش اقتصادی هر درخت بلوط میلیاردها تومان از سوی کارشناسان برآورد شده است گفت: باید جریمه های سنگین تری برای متخلفان قاچاق چوب در نظر گرفته شود.
وی عنوان کرد: پیش از این قاچاق چوب کمتر بود اما این روزها حتی در خودروهای پراید نیز هیزم و زغال قاچاق حمل می شود. قطع درختان جنگلی هم از سوی جوامع محلی و هم از سوی سودجویان انجام می شود.
جنگلهای زاگرس و کهگیلویه و بویراحمد
براساس آمار موجود مساحت جنگل های زاگرس 6 میلیون هکتار است و 70 درصد از گونههای جنگلی زاگرس شامل بلوطها میشود که در 12 استان کشور پراکنده شده است.
این جنگلها بر اساس مطالعات پالینولوژی (علمی که به مطالعه گرده های گیاهان دانه دار و هاگهای گیاهان با تولید مثل جنسی و دیگر عناصر می پردازد) در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده است.
جنگل های کهگیلویه و بویراحمد که جزئی از منطقه زاگرس محسوب می شود، 800 هزار هکتار جنگل مساحت دارد و بر اساس گزارش ها از وسعت 6 میلیون هکتاری جنگلهای منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.
بر اساس مطالعات انجام شده در جنگلهای زاگرس 2 هزار و 372 گونه گیاهی شناسایی شده است. جنگلهای متراکم و نیمه متراکم بلوط از پنج هزار سال پیش در زاگرس ایجاد شده و محل زیست 61 گونه پستاندار، 27 گونه ماهی، 167 گونه پرنده و 37 گونه خزنده است.
تراژدی قاچاق چوب در ایران| تیغ تیز اره برقی بر گلوی درختان بلوط / مافیا پروژه انقراض را کلید زدهاند / ثروت زاگرس به یغما میرودآتش بیتدبیری مسئولان به جان جنگلهای بلوط افتاد / درختان چندصدساله بلوط راست راست جان میدهندتبر سودجویان بر سینه ستبر زاگرس؛ درختان بلوط 100 ساله در کهگیلویه و بویراحمد ذغال میشوندعمر 40 ساله برای تشکیل درختان بلوط
70 درصد درختان جنگلی زاگرس گونه ارزشمند بلوط است و با توجه به اینکه از سویی برای به ثمر نشستن یک درخت بلوط به عنوان گونه غالب جنگل های کهگیلویه و بویراحمد حداقل 40 سال زمان لازم است و از سوی دیگر ذخیره سازی آب، جذب ریزگردها و تولید اکسیژن از مزایای وجود درختان بلوط است.
به گفته کارشناسان منابع طبیعی هر هکتار جنگل بلوط سالانه قادر به ذخیره سازی 500 تا 2 هزار متر مکعب آب در خاک است و سرعت نفوذ بارش در خاک های جنگل های بلوط 40 برابر بیشتر از اراضی بدون جنگل است.
هر هکتار درخت بلوط قادر است حدود 68 تن از آلاینده ها و ریزگردها را رسوب دهد. از آنجا که هر درخت، اکسیژن مورد نیاز 2 انسان را تامین می کند بنابراین با قطع هر درخت منبع تولید اکسیژن برای 2 انسان از بین می رود.
زاگرس در امتداد نابودی با افزایش قاچاق چوب
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: با وجود برنامههایی مانند نصب آبگرمکنهای خورشیدی و اجرای طرح های احیای جنگل ها و مراتع اما در سال های اخیر قطع درختان جنگلی برای قاچاق چوب در این استان توسط سودجویان افزایش یافته است.
غلامحسین حکمتیان تاکید کرد: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از قاچاق چوب در کهگیلویه و بویراحمد از سوی سودجویان و برای استفاده های غیرشخصی انجام می شود کاهش این پدیده نیازمند فرهنگسازی با مشارکت رسانه های ارتباط جمعی است.
وی افزود: با گشت زنیهای مداوم نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی برخورد قانونی با متخلفان قاچاق چوب همچنان ادامه دارد به طوری که از ابتدای سال گذشته تاکنون 334 محموله زغال و هیزم قاچاق در استان توقیف شده است.
وی با بیان اینکه پارسال 142 دستگاه خودرو و امسال 192 خودروی حامل چوب قاچاق در کهگیلویه وبویراحمد توقیف شده است، گفت: 121 هزار کیلوگرم زغال و هیزم از ابتدای سال 1398 تا پایان آبان امسال در این استان کشف شده است.
حکمتیان گفت: از ابتدای سال گذشته تا پایان آبان امسال 31هزار کیلوگرم زغال از متخلفان کشف شده است.
وی عنوان کرد: در این مدت همچنین 91 هزار کیلوگرم هیزم از سودجویان در استان کشف شده است. به گفته وی از ابتدای سال گذشته تاکنون 283 پرونده برای متخلفان کوره زغال دراستان تشکیل شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد تاکید کرد: در این مدت همچنین 225 کوره زغال نیز امحاء شده و پارسال 11 نفر و امسال هشت نفر به دلیل قاچاق چوب درختان جنگلی در استان بازداشت شدهاند.
وی از شهروندان ساکن نزدیک جنگلهای استان خواست در صورت مشاهده متخلفان قاچاق مراتب را با سامانه 1504 منابع طبیعی اطلاع رسانی کنند.
نصب آبگرمکنهای خورشیدی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد نصب آبگرمکنهای خورشیدی یکی از راهبردهای منابع طبیعی برای پیشگیری از قطع درختان جنگلی از سوی جوامع محلی است.
حکمتیان افزود:970 دستگاه آبگرمکن خورشیدی از سال 1395 تاکنون در 84 روستا و منطقه سخت گذر کهگیلویه و بویراحمد به صورت رایگان نصب شده است تا روستائیان از تخریب جنگلها به ویژه درختان بلوط خودداری کنند.
وی با بیان اینکه امسال نیز هفت میلیارد و 900 میلیون ریال اعتبار برای خرید 100 دستگاه آبگرمکن خورشیدی به این استان اختصاص یافته است گفت: هر یک از این تجهیزات با 10 تا 80 میلیون ریال خریداری می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد افزود: هر آبگرمکن خورشیدی میتواند در یک شبانه روز آب گرم مورد نیاز یک تا سه خانوار را تامین کند.
حکمتیان با بیان اینکه سخت گذر و محروم بودن از شبکه گاز طبیعی از شرایط واگذاری این آبگرمکنها است، گفت: بر اساس مطالعات انجام شده با نصب این آبگرمکن@ها از قطع درختان در روستاهای هدف، پیشگیری شده است.
سایر برنامههای نجات جنگلهای کهگیلویه و بویراحمد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد اجرای طرح توسعه گیاهان دارویی شامل آنغوزه، بادام کوهی، باریجه و کرفس، نهالکاری و زراعت چوب با مشارکت جوامع محلی را از جمله برنامههای منابع طبیعی برای بهره وری جوامع محلی عنوان کرد و گفت: این طرحها افزون بر احیای مراتع کهگیلویه و بویراحمد باعث ایجاد فرصتهای شغلی مستقیم و غیرمستقیم برای مردم نیز میشود.
غلام حسین حکمتیان افزود: عملیات کاشت درخت در یک هزار و 500 هکتار از جنگلهای استان با مشارکت طبیعت دوستان در دست اجرا است تا بخشی از جنگل های آسیب دیده ترمیم شود.
وی با ابراز امیدواری از احیاء جنگلهای آسیب دیده زاگرس بیان کرد: در جنگلهای هریک از شهرستانهای کهگیلویه و بویراحمد 150 تا 200 هکتار نهال غرس میشود.
حکمتیان ادامه داد: این نهال ها از گونههای سازگار با منطقه شامل کنار و اکالیپتوس در جنگلهای آسیب دیده از بلایایی مانند آتش سوزی غرس میشود وتامین نهال، کاشت با مشارکت طبیعت دوستان و حفاظت از مراحل توسعه جنگل های دست کاشت در استان است.
وی پیشگیری از آثار مخرب سیلاب ها، کاهش فرسایش خاک و تلطیف هوا به ویژه در مناطق گرمسیری و در شهرستان هایی که پدیده ریزگرد هوا را تحت تاثیر قرار می دهد از پیامد های توسعه جنگل ها و مراتع است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیرداری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: در 2 سال گذشته هزار میلیارد ریال برای احیای جنگل و مراتع و همچنین احداث سازه های آبخیزداری در استان هزینه شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیرداری کهگیلویه وبویراحمد اضافه کرد: پارسال احیای جنگلها و مراتع در قالب کاشت نهال، بذر و گیاهان دارویی در 9 هزار هکتار از عرصههای طبیعی استان انجام شد.
وی با بیان اینکه امسال نیز احیای پنج هزار و 700 هکتار جنگل و مرتع کهگیلویه و بویراحمد انجام می شود، گفت: در سال جاری 270 میلیارد ریال برای اجرای طرح های منابع طبیعی استان ابلاغ شده است.
قلبهایی که برای زاگرس می تپد
در حالی که برخی افراد سودجو تلاش میکنند جنگلهای زیبای بلوط را در کهگیلویه و بویراحمد تخریب کنند، همیاران طبیعت با همکاری دولت تاکنون 17هزار هکتار عملیات غنی سازی و بیش از 11 هزار هکتار توسعه جنگل در این استان انجام دادهاند.
هر ساله طبیعت دوستان استان چهار فصل کهگیلویه و بویراحمد برای احیای جنگلهای زاگرس و جلوگیری از فرسایش خاک به دل دامان طبیعت سرسبز این استان میزنند و همراه خود بذرهای مختلف گیاهی و جنگلی برای کاشت در مناطق بدون درخت و پوشش گیاهی حمل میکنند.
همیاران طبیعت با کاشت بذرها هم احساس و علاقه خود به احیای طبیعت را نشان میدهند و هم با کاشت بذر زمین را از فرسایش تدریجی نجات میدهند. چند سالی است که کاشت نهال و بذرهای گیاهی در استان کهگیلویه و بویراحمد به یک فرهنگ عمومی تبدیل شده و دوستداران طبیعت با کمک بیلچه، میله و یا هر وسیله دیگری در دامن طبیعت با ایجاد یک شیار با ارتفاع چند سانتی متر در زمین و فرو کردن بذر در خاک، زمینه احیای طبیعت و حاصلخیزی خاک را فراهم میکنند.
کیمیاگران خاک با اعتقاد راسخ به خدای طبیعت نگران آبیاری کاشتههای خود نیستند و معتقدند طبیعت مهربان و بارانهای فصلی کار آبیاری را انجام خواهند داد.
طبیعت دوستان در شهرهای گرمسیری استان با پایبندی به طبیعت با عهدی که با خود و دوستان خود بسته اند احیای جنگلها را یک وظیفه ذاتی خود میدانند.
آنها هرساله در شهرستانهای مختلف استان به مناسبتهای مختلف با کاشت چندین هکتار بادام، کنار، اوکالیپتوس و بلوط به این باور رسیده اند که با کاشت نهال، خاک بارور میشود.
درختان بلوط زاگرس در کوره طمع سودجویان، زغال میشوند
با شروع فصل سرما هر ساله تراژدی تلخ قطع درختان بلوط زاگرس تکرار میشود و تبر بیرحم سودجویان و ناچار بودن مردم مناطق محروم روستایی برای در اَمان بودن از سرما، بلای جان جنگلهای بلوط میشود.
استان کهگیلویه و بویراحمد دارای یک میلیون 426 هزار و 300 هکتار منابع ملی بوده که از این میزان 873 هزار و 600 هکتار جنگل و 552 هزار و 700 هکتار آن را مرتع تشکیل میدهد و در واقع 20 درصد جنگلهای زاگرس در این استان واقع شده است.
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان های حوزه زاگرس است که دارای پوشش گیاهی و جنگلی انبوه بوده و اغلب پوشش جنگلی در این استان را درختان بلوط تشکیل میدهند، سالانه به دلایل متعدد از جمله آتش سوزیهای گسترده، زمین خواری و کورههای زغال بخشی از این پوشش با ارزش نابود میشود.
علاوه بر آتش سوزی های سهوی و عمدی این روزها خبر سودجویان بیرحم نیز جلاد درختان بلوط زاگرس شده است، تبرهایی که با ضربات سنگین بر درختان بلوط علاوه بر گرفتن جان طبیعت اندک اندک، زندگی بشر را با معضل کمبود اکسیژن روبهرو میکند.
زندگی مردمان این دیار با درختان بلوط پیوند خورده است، روزگاری که هنوز خبری از زندگی ماشینی و زیرساختها از جمله راه ارتباطی نبود، درخت صبور و تنومند بلوط به کمک معیشت و رفاه مردم میآمد، با میوه آن نان بلوط درست میکردند و به نوعی قوت لایموت سفرههای مردم بود و در فصل گرما به مثابه سیستم سرمایشی بود، اما امروز بی وفایی مردم بیش از هر چیز دیگری بلوطهای سرزمین مادری ما را رنج میدهد.
توپوگرافی خاص و شرایط کوهستانی و صعبالعبور بودن مناطق، نبود تجهیزات لازم و... همواره در آتشسوزیهای جنگلهای بلوط در استان کهگیلویه و بویراحمد باعث شده تا خاموش کردن آتش در زمان مناسب صورت نگیرد و خسارات زیادی بر پیکر این نعمت خدادادی وارد شود.
به گفته حکمتیان مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد از ابتدای امسال بیش از350 محموله قاچاق چوب در استان کشف و ضبط شده و بیش از 90 درصد از آتشسوزیها در حنگلهای استان توسط عوامل انسانی اتفاق میافتد.
به گفته کارشناسان، گسترده بودن جنگلها، کمبود نیروهای حفاظتی، کمبود تجهیزات، وقوع ۀتشسوزی در کنار وجود بازار سیاه پر رونق زغال و ضعف فرهنگی از عوامل مؤثر در نابودی جنگلهای بلوط است.
رییس اداره منابع طبیعی شهرستان باشت گفت: قریب به 34 کوره زغال از ابتدای امسال در این شهرستان کشف و تخریب شدهاست و در این زمینه 8 فرد متخلف شناسایی و به مراجع قضایی تحویل شدند.
حمید حسینی با اشاره به نقش بهسزای جنگلها در اکوسیستم، خاطر نشان کرد: قطع بیرویه جنگلها در هنگام بارشهای سنگین باعث وقوع سیل خواهد شد، و باید در این زمینه فرهنگسازی مناسب صورت بگیرد.
گرچه قطع بیرویه درختان بلوط از طرف روستاییان برای سوخت، باعث شده تا خدماترسانی در بخشهای گازرسانی و واگذاری پنلهای خورشیدی به روستاییان و عشایر در دستور کار قرار بگیرد، اما همچنان تبر بیرحم سودجویان دست از سر درختان بلوط برنمیدارد، و هر روز پیکر تنومند درختان بلوط در کوره طمع سودجویان زغال میشوند.
انتهای پیام/ش
منبع: تسنیم
کلیدواژه: آتش سوزی جنگل ها و مراتع آتش سوزی جنگل ها و مراتع مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه استان کهگیلویه و بویراحمد کهگیلویه و بویراحمد کهگیلویه وبویراحمد جنگل های استان جنگل های زاگرس احیای جنگل ها جنگل های بلوط ابتدای سال طبیعت دوستان درختان جنگلی قاچاق چوب درختان بلوط درختان جنگل آتش سوزی ها هکتار جنگل هزار هکتار آبگرمکن ها قطع درختان جوامع محلی سال گذشته بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۹۷۶۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدال بر سر صنوبرها؛ ماجرای قطع درختان جنگل روستای انارجار
این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان نور در استان مازندران است و در دهستان ناتل کنار علیا قرار دارد. مدتی پیش خبرهایی از قطع درختان صنوبر در جنگلهای این منطقه منتشر شد، گزارشهای رسیده به دستگاه قضایی نشان میدهد که اهالی منطقه پیگیریهای آن را آغاز کردهاند. تا امروز دو روایت از قطع درختان صنوبر در عرصه هفت هکتاری این جنگلها وجود دارد؛ عرصهای که بخشی از اراضی ملی بهشمار میرود.
به گزارش هممیهن، روایت اول همان گزارشهای مردمی است که به دست دستگاه قضا رسیده و طبق آن درختان این عرصه هفت هکتاری بهصورت غیرقانونی قطع و برداشت شده و یک مورد تصرف عدوانی هم در این گزارشها آمده است. تصاویر ماهوارهای نشان میدهد، در کنار کارخانه آرد این روستا یک زمین ورزشی قرار دارد که اکنون مورد مناقشه است.
حالا ازیکسو ساخت این زمین در عرصه منابع طبیعی غیرقانونی بهشمار میرود و باید پیگیری شود، ازطرفدیگر اداره کل منابع طبیعی شهرستان نور میگوید که اهالی درخواست احداث این زمین ورزشی را داشتند و این اداره هم مجوزی برای آن صادر نکرده است. علاوه بر این هیچ درختی بدون مجوز قطع نشده و سن زیستی این صنوبرها فرا رسیده بود و باید مورد بهرهبرداری قرار میگرفتند.
این تنها خبری نیست که در ماههای گذشته از این جنگل شنیده میشود. دیماه سال گذشته موردی از قطع غیرقانونی درختان این جنگل از طرف اداره کل منابع طبیعی شهرستان نور شناسایی شد که البته ماجرایی متفاوت داشت. ۱۶ دیماه اعلام شده بود که ماموران سرجنگلبانی سلیاکتی و نیروهای شرکت سوردار واتاش در عملیاتی طی سه شبانهروز کمین، موفق به شناسایی عاملان سازمانیافته و حرفهای قطع درختان جنگل انارجار شهرستان نور شدند و درنهایت عاملان قطع، شناسایی و جهت تنظیم پرونده به مرجع قانونی معرفی شدند.
روایت اول: شکایت اهالی روستا به دستگاه قضاییمحمد داسمه که وکیل دادگستری است و اطلاعات بیشتری از این ماجرا در اختیار ما قرار میدهد. او درباره جزئیات گزارش مردم منطقه به دستگاه قضا درباره قطع درختان صنوبر در هفت هکتار از این جنگل و تصرف عدوانی صورتگرفته توضیح میدهد و میگوید: «دراینخصوص اعتراضاتی از سوی مردم صورت گرفته و ادعا بر این است که در یک عرصه هفت هکتاری متعلق به اراضی ملی، توسط برخی از متصرفان اقداماتی مانند قطع و برداشت درخت و همچنین تصرف غیرقانونی صورت گرفته است. درمجموع چهار اتهام متوجه این پرونده است؛ قطع، برداشت، تصرف غیرقانونی و فروش اراضی ملی.»
او ادامه میدهد: «ادعا میشود افرادیکه این اقدامات را انجام دادهاند، از روشهای مختلفی برای این کار استفاده کرده و با آتش زدن عرصه، نهالهای داخل زمین را از بین برده و شروع به تصرف کردهاند. باتوجه به این شرایط، برخی از اهالی گزارشهایی را به شورای تامین شهرستان نور و بعد از آن گزارشهایی هم به شورای حفاظت از اراضی ملی و حقوق بیتالمال دادگستری کل استان مازندران ارسال کرده و پرونده در دستور کار است.»
براساس اعلام او، این گزارشها بهتازگی به دستگاه قضایی رسیده است: «دادستانی از هفته پیش دستورهای قضایی را صادر و از عرصه تصویربرداری کرده و تصاویر هوایی نیز استخراج شده است. درهمینخصوص نیز پروندهای در دبیرخانه شورای حفاظت از اراضی ملی مرکز استان تشکیل شده است.»
براساس اعلام داسمه، این ماجرا در سالهای اخیر رخ داده و تصاویر ماهوارهای نشان میدهد، ابتدا کارخانه آرد قسمتی از جنگل را تصرف کرده و مابقی عرصه مورد اشاره توسط اشخاص حقیقی تصرف شده است. این تصرفات بعد از محدوده روستا و کاملاً در محدوده جنگلی است و گزارشهای مردمی زیادی دراینزمینه وجود دارد که اقدامات انجامشده برای خالیشدن عرصه از درختان جنگلی، بهصورت شبانه صورت گرفته است: «اغلب درختان قطعشده در این هفت هکتار، صنوبر است و طبق قانون حفاظت از ذخایر جنگلی، جرم قطع درخت طبق گونه آن مشخص میشود. این تصرفات در حوزه فعالیت اداره منابع طبیعی شهرستان نور است و جنگلهای الیمالات هم در همین حوزه قرار داشتند. در انارجار هفت هکتار و در الیمالات ۱/۵ هکتار عرصه منابع طبیعی با این موضوع روبهرو شده است. در این شرایط صحبت از انجام این فعالیت طی یک یا دو روز و قطع یک یا دو درخت نیست. ماموران جنگلبانی موظفند از عرصههای منابع طبیعی حراست کنند. این اتفاق هم با دست خالی انجام نشده و حتماً کسانی که درختان را قطع کردهاند، ارهبرقی و ماشینآلات و کامیون داشتهاند.»
قطع درختان ۷ هکتار زمینبه گفته او، طبق ماده ۵۵ قانون حفاظت از جنگلها،به محض مشاهده این نوع تخلفات باید کار متوقف و عرصه رفع تصرف شود و این جرم هم مشهود بوده است. در این شرایط باید سوال کرد که یگان حفاظت منابع چطور عمل کرده است که هفت هکتار درخت در این محدوده قطع شده، ولی از همان ابتدا جلوی کار گرفته نشده است؟ در این عرصه پوشش درختی زیادی وجود دارد و سازمان بازرسی کل کشور به این موضوع ورود کرده است.
داسمه تاکید میکند که اداره منابع طبیعی شهرستان نور و استان مازندران باید نظارت بیشتری داشته باشند: «جلوی این جرائم باید از همان ابتدا گرفته شود. طبق قانون رسیدگی به این موارد بهطور مستقیم برعهده جنگلبانی گذاشته شده و برای انجام آن نیازی به دریافت مجوز قضایی برای این اقدام وجود ندارد. در این شرایط رفع تصرف باید بهصورت فوری صورت گیرد و باید سوال شود که جنگلبانی اداره منابع طبیعی چه پاسخی برای این موضوع دارد؟»
به گفته او، اراده دستگاه قضایی درباره رفع تصرف اراضی ملی قویتر شده و تشکیلاتی به نام شورای حفظ حقوق بیتالمال در امور اراضی و منابع طبیعی تشکیل شده که در رأس آن رئیس قوهقضائیه و مسئولان عالیرتبه قرار دارند. از مسئولان حاضر در این شورا میتوان به وزیر کشور، وزیر جهاد کشاورزی و فراجا، رئیس سازمان منابع طبیعی و امور اراضی، دادستان کل کشور و سازمان بازرسی هم اشاره کرد. در سطح استانها هم شورای حفاظت از اراضی ملی به ریاست رئیس کل دادگستری استانها و دبیری دادستان مرکز استانها تشکیل میشود.
این وکیل دادگستری معتقد است: «این اتفاق در یک یا دو متر زمین رخ نداده که بگویند شبانه انجام شده و در دید قرار نداشته است. این میزان قطع درخت نشان میدهد که متصرفان روزها و ماهها در حال تصرف و برداشت بودهاند و چرا تا امروز برای آن پرونده قضایی تشکیل نشده است. گزارش ندادن جرم به دستگاه قضایی هم جرم بهشمار میرود.»
طبق گفتههای داسمه، این پرونده با گزارش اهالی محل در دستگاه قضایی تشکیل شده و گزارشدهنده و کسانی که تصاویر برداشت و تصرفات غیرقانونی را گزارش جرم دادهاند، ساکن خود منطقه بودهاند: «اهالی قبل از مراجعه به دستگاه قضایی به فرمانداری شهرستان نور و شورای تامین گزارشی ارسال کرده بودند، اما معتقدند که این فرآیند به نتیجه نرسیده و تصرفات غیرقانونی به نحو ملموسی جلوگیری نشد. درنهایت به دستگاه قضایی متوسل شدند.»
او اضافه میکند که اگر مشخص شود اداره منابع طبیعی از این اتفاقات مطلع بوده و اعلام جرم انجام نشده، خود جرمی مستقل بهشمار میرود و رئیس این اداره طبق ماده ۳۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری در دادسرای مرکز استان تفهیم اتهام میشوند: «حفاظت و حراست از عرصههای جنگلی، جلوگیری از قطع درخت و تصرف از وظایف اداره منابع طبیعی است. جلوگیری از این تخلفات اهمیت زیادی دارد و نباید اجازه داده شود که هیچ شخص حقیقی و حقوقیای در عرصههای ملی درختان را قطع کند. حتی قانونگذار گفته است که منابع طبیعی میتواند ادوات جرم را توقیف کند. در بحث حفاظت و حراست به اداره منابع طبیعی شهرستان نور، نقدی جدی وارد است.»
او اعتقاد دارد که شاید بتوان گفت ابعاد این ماجرا از جنگل الیمالات بزرگتر است؛ چون ماجرای آن در عرصهای به وسعت یکونیم هکتار رخ داده و عرصه مورد بحث در انارجار، هفت هکتار وسعت دارد: «طبق قانون، اداره منابع طبیعی باید صورتجلسهای برای بحث دریافت جریمه قطع درخت از متخلفان تنظیم و در آن صورتجلسه تعداد درختان قطعشده را اعلام کند. تصرف عدوانی اراضی ملی، قطع و برداشت هم جزای نقدی دارد، هم جریمه. جریمه و جزای نقدی در حق دولت باید پرداخت شود و برای این تخلفات حبس هم در نظر گرفته شده است و حداکثر حبس برای تصرف عدوانی یکسال در نظر گرفته شده است.»
اشاره این وکیل دادگستری به ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی تعزیرات است که طبق آن «هر کس به وسیله صحنهسازی ازقبیل پیکنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرتبندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی زراعی اعم از کشتشده یا در آیش زراعی، جنگلها و مراتع ملی شده، کوهستانها، باغها، قلمستانها، منابع آب، چشمهسارها، انهار طبیعی و پارکهای ملی، تأسیسات کشاورزی، دامداری، دامپروری، کشت و صنعت و اراضی موات، بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکتهای وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف، همچنین اراضی، املاک، موقوفات، محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عامالمنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفیکردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیطزیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیطزیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور کند، به مجازات یکماه تا یکسال حبس محکوم میشود.»
او به شکایتهای رسیده به دستگاه قضایی دراینخصوص هم اشاره میکند و میگوید: «بعد از قطع و برداشت درخت، با وجود اینکه تعداد نهال رشدیافته جنگلی زیاد است و برخی از اهالی آن منطقه معتقدند، اصلاً اداره منابع طبیعی در حراست از این عرصه جنگلی، اقدامات مؤثری انجام نداده است. آنها گفتهاند، افرادی در وسط جنگل با روشنکردن آتش و از بین بردن نهالهای داخل زمین، در حال عادیسازی تصرف زمین هستند. همچنین در داخل این محدوده پس از قطع درخت در هکتارها جنگل، این عرصهها تبدیل به زمین فاقد پوشش جنگلی شده است.»
او میگوید که اگر اداره کل منابع طبیعی میگوید باتوجه به اینکه درخواست مردم برای احداث زمین ورزشی در این اراضی بهدلیل قرار داشتن آن در عرصه طبیعی رد شده، چرا از متصرفان شکایت نشده است؟
روایت دوم: تصرفی در کار نیستروایت اداره کل منابع طبیعی شهرستان نور از ماجرای قطع درختان انارجار متفاوت است و طبق آن، دلیل قطع درختان صنوبر این جنگل، رسیدن آنها به سن دیرزیستی است و باید مورد بهرهبرداری قرار میگرفتند؛ بههمیندلیل پیمانکار با مجوز قانونی آنها را قطع کرده و قرار است گونههای بومی بهجای آنها کاشته شوند. صادق طهماسبیپور، رئیس این اداره درباره جزئیات این ماجرا توضیح میدهد: «این زمین هفت هکتاری همجوار کارخانه آرد و در ابتدای روستای انارجار قرار دارد و عرصه جنگلکاری دهه ۶۰ منابع طبیعی محسوب میشود. گونه غالب این عرصه، درخت صنوبر است که سن دیرزیستی آن حدود ۲۰ تا ۳۰ سال است و بعد از آن ریشه درخت خشک میشود. در این سنین درخت به سمت فرسودگی میرود و از کیفیت چوب آنها کاسته میشود. این درختان هم به سن دیرزیستی رسیده بودند و باید مورد بهرهبرداری قرار میگرفتند. درنتیجه این پروژه در یک فرآیند قانونی به پیمانکار واگذار و بهرهبرداری آن هم انجام شد. پیمانکار نیز درختان را قطع و از جنگل خارج کرده است.»
طهماسبیپور میگوید، بعد از قطع این درختان باید در این عرصه نهالکاری انجام شود: «اهالی گفته بودند که ما باید داخل این عرصه زمین فوتبال داشته باشیم، اما ما تاکید کردیم که در این محل امکان احداث زمین فوتبال وجود ندارد. این پروژه نیز با رایزنی با دستگاه قضایی، امنیتی و اطلاعاتی و شورای تامین انجام شد، تا زمان بهرهبرداری کامل عرصه به اواخر سال گذشته رسید. بعد از پایان آن هم برای نهالکاری و فنسکشی دور آن اقدام کردیم و تصمیم گرفته شد که نهالکاری بعد از پایان انتخابات انجام شود.»
او ادامه میدهد: «شخص دادستان هم دراینخصوص با اهالی گفتوگو و آنها هم تمکین کردند. پیمانکار محصور کردن این عرصه را تمام کرده است و باتوجه به اینکه زمان نهالکاری تغییر پیدا کرد، ما استفاده از نهالهای گلدانی را پیشنهاد دادیم و این اقدام در روزهای آینده انجام میشود.»
طهماسبیپور تاکید میکند که بحث تصرف در این اراضی مطرح نیست و تبدیل آن به زمینهای زراعی درست نیست: «زمین متصل به کارخانه تصرف و تبدیل به زمین زراعی نشد، اهالی روستا اصرار داشتند که یک زمین ورزشی به آنها واگذار شود، اما اداره کل منابع طبیعی شهرستان زیر بار این درخواست نرفت. اگر چنانچه خواسته آنها مسیر درستی را طی کند، اداره کل بهصورت قانونی این موضوع را پیگیری میکند.»
به گفته او، هیچ درخت صنوبری بهصورت غیرقانونی قطع نشده است: «این عرصه کمتر از هفت هکتار و بین پنج تا شش هکتار است و به اندازه هفت هکتار در این محدوده صنوبرکاری انجام نشده است. بهطور کلی هر درختی یک سن اقتصادی و یک سن دیرزیستی دارد. سن اقتصادی یعنی آخرین مرحله رشد درخت که سرحال است و چوبدهی بسیار عالیای دارد. سن دیرزیستی هم یعنی بهتدریج از سن اقتصادی به سنین بالاتر میرود و درخت کیفیت چوب خود را از دست میدهد. این درختان از سن اقتصادی خود رد شده بودند و باید به صورت یکسره قطع میشدند؛ بههمیندلیل قطع شده و گونههای بومی قرار است جایگزین آنها شوند. برای این درختان پروانه قطع صادر شده و تعدادشان هم مشخص است.»
جریمه قطع درخت چیست؟جرمانگاری قطع درختان سالها پیش موردتوجه قرار گرفته و یکی از قوانینی که این اقدام را جرم تلقی کرده، مربوط به قانون مجازات اسلامی است که براساس قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها، علاوه بر جریمه، زندان را هم برای قطع درخت پیشبینی کرده است. درختان سطح شهر اگر مالک خصوصی نداشته باشند، متعلق به عموم مردم هستند و مدیریت شهری به نمایندگی از عموم مردم میتواند درصورتیکه کسی این درختان را از بین ببرد، مدعی او شود. براساس این قانون، برای حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بیرویه درختان، قطع هر نوع درخت و یا نابود کردن آن به هر طریق در معابر، میادین، بزرگراهها، پارکها، بوستانها، باغات و نیز محلهایی که به تشخیص شورای اسلامی شهر، باغ شناخته شوند در محدوده و حریم شهرها بدون اجازه شهرداری و رعایت ضوابط مربوط ممنوع است. تقریباً قطع هر نوع درخت را در فضای عمومی و حتی اماکن خصوصی که باغ شمرده میشود، ممنوع کرده و طبق ماده قانونی که بالاتر عنوان شد، مجازات آن حبس و جریمه است.
ازطرفدیگر براساس ماده ۱۵ قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها، برای قطع درختان جنگلی در اراضی متعلق به اشخاص و مستثنیات عوارضی تعیین شده است، اما این قانون در سال ۱۳۴۶ تدوین شده بود و نیاز به اصلاح داشت؛ چون مبالغی که در ماده ۱۵ قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع پیشبینی شده بود، ارزش چشمگیری نداشت؛ بههمیندلیل در سال ۱۴۰۰ هیئتوزیران به استناد ماده ۶۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت - مصوب سال ۱۳۸۰ - عوارض قطع درختان جنگلی در اراضی متعلق به اشخاص و مستثنیات را اصلاح کرده است. درنتیجه حالا این جرائم مربوط به قطع درختان است:
مدیرکل دفتر امور حقوقی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور سه سال پیش اعلام کرده بود که عوارض مرتبط با قطع درختان رده یک - که در قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع به آنها اشاره شده است، ازجمله ارس، شمشاد، سرخدار، گردو، زربین و آزاد در مستثنیات بهازای هر مترمکعب یکمیلیون و چهارصد هزار ریال تعیین شده است.
به گفته او، افراد برای قطع درختان رده دو در قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع ازجمله راش، بلوط، زبان گنجشک، ملچ، افرا، شیردار، آلوکک، توسکا و نمدار در اراضی و مستثنیات خود بهازای هر مترمکعب باید مبلغ یکمیلیون و ۱۷۲ هزار ریال را بهعنوان عوارض به دولت پرداخت کنند. علاوه بر این برای قطع درختان رده سه ازجمله اوجا، سفیدپلت، کلهو، ممرز و... عوارض تعیینشده بهازای هر مترمکعب ۷۰۰ هزار ریال است.
برایناساس عوارض بهرهبرداری از درختان جنگلی در مستثنیات افزایش یافته است. بهطور کلی قطع درختان جنگلی در اراضی ملی - بهجز درختانی که در قالب طرح زراعت چوب کاشته شدهاند - ممنوع است و مجازات نقدی و حبس را بهدنبال دارد.