به نقل از «ایرنا»

برجام و راهبرد ۲ ستونی ایران در دوره چهار ساله ترامپ

تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۷۶۱۰۹۴

ترامپ تا واپسین روز ریاست جمهوری از پذیرش شکست در انتخابات سرباز زد و در مراسم تحلیف «جو بایدن» نیز حضور نیافت. به رغم ادعاهای اخیر وی مبنی بر موفقیت در حوزه های داخلی و خارجی از جمله مواجهه با ایران، بسیاری از کارشناسان و سیاستمداران نگاهی دیگر به عملکرد ترامپ دارند. آنها معتقدند شکست های پیاپی ترامپ در حوزه های مختلف به تدریج از محبوبیت وی کاست تا سرانجام کرسی ریاست جمهوری را به رقیب دموکرات خود تحول دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همگامی «صبر راهبردی» و «مقاومت فعال» در ایران

رفتار ترامپ در قبال ایران طی چهار سال گذشته موجب شکست های مکرر در مجامع بین المللی برای آمریکا شد که تا مدت ها از اذهان عمومی پاک نخواهد شد؛ شکست هایی که بخش قابل توجه آن به رفتار سنجیده و غیرشتابزده تهران برمی گشت.

در همین ارتباط چند روز پیش «علی ربیعی» دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس جمهوری و سخنگوی دولت در یادداشتی نوشت: اگرچه امروز فضای رسانه ای چنان علیه برجام سنگین شده و بدعهدی آمریکا مجالی برای ندیدن قوت های آن فراهم ساخته، اما تاریخ نقش برجام در عملی شدن راهبرد صبر استراتژیک و مقاومت فعال را روزی روشن خواهد ساخت و نشان می دهد که چگونه حفظ امنیت ملی در سایه دولت غیرقابل پیش بینی و خطرناک دونالد ترامپ به کمک برجام ممکن شده است.

در پی بدعهدی ترامپ و خروج آمریکا از برجام، سیلی از تحریم ها روانه ایران شد. فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا بر اعضای برجام و دیگر کشورهای جهان مانع از اجرای تعهدات و قراردادهایی شد که در فضای برجام با ایران منعقد کرده بودند. بنابراین در این شرایط که تهران در سخت ترین شرایط ممکن قرار داشت، مخالفان دولت حتی آشکارترین دستاوردهای توافق هسته ای را زیر سوال برده یا نادیده گرفتند.

کارشکنی مخالفان دولت روحانی، پیشتر در اوج شکوفایی برجام و عادی سازی روابط ایران و جهان نیز برقرار بود. آنان سعی در تخریب برجام داشتند و خروج آمریکا از توافق هسته ای نیز کار را برای آنان تسهیل کرد. در این شرایط دولت در مقابل مخالفان داخلی و تلاش آمریکا مبنی بر خارج ساختن ایران از برجام ایستادگی کرد.

«صبر راهبردی» و «مقاومت فعال» در این مرحله رمز موفقیت برای دیپلمات ها و دیگر مسئولان کشور بود. صبر استراتژیک باعث شد تا تهران با وجود شدت‌یابی روزافزون تحریم ها و تنگناها از چارچوب برجام خارج نشود و در چارچوب توافق حرکت کند.

گام هایی که ایران یکی پس از دیگری با فواصل زمانی دوماهه در مسیر کاهش تعهدات برمی داشت دور از نگاه اعضای برجام و مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی نبود و تهران پیش از اجرای هر یک از اقدامات، آنها را در جریان قرار می داد؛ گام هایی که قابل بازگشت بوده و با هدف توازن بخشی به تعهدات برجامی طراحی شدند.

امروز ایران در صورت بازگشت بایدن به برجام و اجرای تعهداتی که این کشور در دوره ترامپ از آن سرباززده، حاضر به اجرای اصل بازگشت پذیری است. همان گونه که چهارشنبه یکم بهمن ماه همزمان با روز تحلیف بایدن، حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» در جلسه هیات دولت اظهار کرد «امروز توپ در زمین آمریکا و واشنگتن است، اگر به تعهدات خود عمل کنند ما هم عمل می کنیم».

«مقاومت فعال» نیز به شرایطی گفته می شود که تهران در برابر مطالبات گزاف آمریکا از جمله شروط دوازده گانه پمپئو ایستادگی کرد و تن به مذاکراتی نداد که در آن امیدی به کسب امتیاز نباشد. تهران همواره بازگشت ترامپ به برجام و اجرای تعهدات را پیش زمینه مذاکرات می دانست و بر مذاکرات برجامی در چارچوب گفت وگوهای ایران و ۱+۵ اصرار می ورزید. ضمن اینکه از تریبون های مختلف تعهدگریزی ترامپ و بی اعتنایی وی به نهادها و ساختارهای بین المللی را به چالش می کشید.

قطعنامه ۲۲۳۱ و رفع خطر جنگ

ربیعی سخنگوی دولت در بخشی از یادداشت خود تاکید کرد که راهبرد ایران و پایبندی به برجام در دولت غیرقابل پیش بینی و خطرناک دونالد ترامپ به حفظ امنیت ملی منجر شد. دیدگاه ربیعی ارتباط مستقیمی به متن توافق هسته ای و قطعنامه ۲۲۳۱ دارد؛ قطعنامه ای که نه تنها به لغو دیگر قطعنامه های شورای امنیت انجامید بلکه تهران را از ذیل فصل هفت خارج کرد؛ فصلی که تحت عنوان «اقدام در موارد تهدید علیه صلح – نقض صلح و اعمال تجاوز» از آن نام می برند.

در حالی برخی منتقدان دولت سعی در پنهان نگهداشتن دستاوردهای توافق هسته‌ای را دارند که لغو ۶ قطعنامه تنبیهی ذیل فصل هفتم شورای امنیت تنها یکی از مهمترین این دستاوردها است. قطعنامه‌هایی که با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ همگی ساقط شدند و تهدید رویارویی نظامی ذیل ماده ۴۲ فصل هفتم نیز خنثی شد.

زمانی که اقدامات مندرج در ماده ۴۱ فصل هفتم منشور که بیشتر به تحریم و تنگنای اقتصادی معطوف است کارساز واقع نشود، ماده ۴۲ اعمال می شود که توسل به اقدام نظامی است. در تاریخ سیاسی شورای امنیت هر پرونده‌ای که ذیل فصل هفت رفته یا با توسل به گزینه نظامی یا تغییر رژیم از ذیل این فصل خارج شده است. سازمان ملل متحد با توسل به همین فصل اقدام نظامی ۱۹۵۰ در کره، استفاده از نیروهای چند ملیتی در عراق و کویت در سال ۱۹۹۱، حمله علیه القاعده در افغانستان در سال ۲۰۰۱ و حمله نظامی به لیبی را در سال ۲۰۱۱ انجام داد.

ایران نخستین کشوری است که نه با جنگ و فروپاشی بلکه با مذاکره از ذیل این فصل خارج شد و نکته حایز اهمیت اینکه دیپلمات های ایران در نگارش و تدوین قطعنامه ۲۲۳۱ که بر قطعنامه های ششگانه پیشین خط بطلان می کشید، همکاری داشتند.

از این رو است که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان سیاسی معتقدند برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مانع از اقدامات خصمانه و جنگ طلبانه آمریکا در دوره ترامپ شد. ترامپ برای از بین بردن توافق و فعالسازی مکانیسم ماشه بارها دست به دامان شورای امنیت شد اما به دلیل پایبندی تهران به برجام هر بار با دستان خالی از این سازمان بیرون آمد.

برچسب‌ها برجام دونالد ترامپ جو بایدن

منبع: ایرنا

کلیدواژه: برجام دونالد ترامپ جو بایدن برجام دونالد ترامپ جو بایدن اخبار کنکور توافق هسته ای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مقاومت فعال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۶۱۰۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش رسمی آمریکا در خصوص مذکرات احیای برجام | مذاکره مستقیم در حال انجام است؟

به گزارش همشهری آنلاین از نیویورک، «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه شنبه به وقت محلی در نشستی خبری در پاسخ به پرسشی درباره برخی گزارش ها درباره احیای مذاکرات رفع تحریم ها و مذاکرات مستقیم میان تهران – واشنگتن گفت: « من در مورد راه‌های ارتباط خود با ایران اظهار نظر نمی‌کنم اما باید بگویم ما در حال مذاکره مستقیم با ایران در نیویورک یا هر جای دیگری در مورد برجام نیستیم.»

پیش از این، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با ایرنا درباره برخی ادعاها درخصوص مذاکرات مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا گفت: هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا برقرار نیست و تبادل پیام‌ها صرفا در چهارچوب تعریف شده در جریان می‌باشد.

وی تاکید کرد: مذاکرات رفع تحریم با کشورهای عضو برجام توسط علی باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌شود.

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ درخصوص وضعیت مذاکرات رفع تحریمها گفت: جمهوری اسلامی ایران برای تأمین حقوق ملت، به ویژه در موضوع رفع تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران همواره از همه ظرفیت های دیپلماتیک خود استفاده کرده است.

او تصریح کرد: کسی که زیر میز دیپلماسی زد، نه جمهوری اسلامی ایران، بلکه آمریکا بود. شرکای آمریکا در توافق برجام هم نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و خلاء خروج غیر قانونی آمریکا از توافق برجام را جبران کنند.

سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: لذا جمهوری اسلامی ایران مطابق خط مشی حکیمانه ای که مقام معظم رهبری تبیین و امر فرمودند، در مسیر بی اثر سازی تحریم ها حرکت کرده و در این مسیر توفیق های زیادی به دست آورده است.

کنعانی ادامه داد: موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه در حاشیه نشست‌های بین‌المللی و در دیدار با طرفهایی که در موضوع برجام و مذاکرات رفع تحریم های ظالمانه می‌توانند ایفای نقش کنند یا نقش تعریف شده و سازمانی دارند مطرح می شود، دیدگاه ها شنیده می شود و دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران ارائه می گردد.

تارنمای محافظه کار واشنگتن فری بیکن فروردین ماه امسال اعلام کرد: دولت جو بایدن معافیت‌های تحریمی را که به ایران اجازه می‌دهد در چارچوب برجام وارد همکاری‌های هسته‌ای با طرف‌های بین‌المللی شود، تمدید نکرده است.

دولت بایدن اجازه داده است که مجموعه ای از معافیت های تحریمی که به ایران و روسیه اجازه می دهد،همکاری مشترک داشته باشند، منقضی شود اما به اجرای آن تحریم ها متعهد نمی شود.

واشنگتن آخرین بار آگوست ۲۰۲۳ این معافیت‌ها را تا ابتدای سال ۲۰۲۴ تمدید کرده بود و این معافیت‌ها اکنون منقضی شده‌اند.

«متیو میلر» سخنگوی وزارت امور خارجه درباره علت منقصی شدن این معافیت های تحریمی حرفی نزد اما به واشنگتن فری بیکن گفت که مقامات همچنان «در حال بررسی معافیت‌ها به عنوان بخشی از روند بررسی منظم هستند» و اظهارنظر عمومی پس از تصمیم‌گیری بعنوان بخشی از آن بررسی ارائه خواهد شد.

معافیت‌های تحریمی ایران در چارچوب برجام صادر می‌شود و دولت‌های آمریکا هر ۶ ماه موظف به تمدید آن بوده‌اند.

بر اساس متن برجام، کشورهای امضا کننده آن متعهد شده بودند که با ایران در حوزه‌ همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز از جمله در پروژه‌های رآکتور تحقیقاتی اراک و تاسیسات فردو همکاری کنند.

در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این معافیت‌ها به دلیل خروج آمریکا از برجام لغو شد اما جو بایدن پس از ورود به کاخ سفید اعلام کرد که این معافیت‌ها را صادر خواهد کرد.

به گزارش ایرنا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده و سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.

دولت بایدن که مدعی رویکرد دیپلماسی در قبال ایران و تلاش برای بازگشت به برجام بوده، تاکنون نه تنها موفق به بازگشت به برجام نشده است بلکه پی در پی به بهانه های برنامه دفاعی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران از جمله موشکی بالستیک، پهپادی، هسته ای و حقوق بشر تحریم هایی را علیه ایران وضع کرده است.

کد خبر 846806 برچسب‌ها توافق هسته‌ای ایران خبر ویژه ایران و آمریکا