واکاوی یک تخریب، پشت گنبد جهانی نظامالملک
تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۲۹۷۱۶
ایسنا/اصفهان طی روزهای گذشته، بخش اعظم یکی از خانههای صفوی بافت پیرامون مسجد جامع عتیق اصفهان که درست پشت گنبد خواجه نظامالملکِ این میراث جهانی قرار داشت، خراب شد و ماجرا وقتی تلختر میشود که بدانیم اهالی محله، چقدر از بابت این تخریب خوشحالاند! اما چرا؟
سیدمهدی موسوی، مدیر پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان تخریب این خانه صفوی را اینگونه برای ایسنا روایت میکند: خانهای که دربارۀ آن حرف میزنیم در ضلع جنوبی مسجد جامع عتیق اصفهان قرار گرفته و حدود ۳۵ نفر وارث دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او ادامه میدهد: معاون اداره کل میراث فرهنگی استان، بلافاصله پس از این رخداد با شهرداری مکاتبه کرد و اطلاع داد که این خانه اگرچه در فهرست میراث ملی ثبتنشده و جزو خانههای ستارهدار هم نبوده اما بههرحال بخشی از یکپارچگی بافت پیرامون مسجد ثبت جهانی شده جامع عتیق به آن وابسته است و از این جهت، هر اتفاقی قرار است برای آن بیفتد باید با در نظر گرفتن این مسئله باشد که تنها بازسازی عین بهعین مورد قبول میراث فرهنگی است.
بهزعم موسوی، تخریب این خانه و نیز، نصب بنر شهرداری روی دیوار یکی خانههای ضلع جنوب غربی مسجد جامع عتیق که از صدور مجوز برای تخریب آن خبر میدهد، همچنین زمزمههایی که دربارۀ احداث گذر در این محدوده، توسعه مقبره علامه مجلسی (ره)، احداث دانشکده علوم قران و حدیث و احداث پارکینگ طبقاتی مجلسی مطرح میشود، اگر چه در نگاه اول بیارتباط به هم به نظر میرسند اما در نهایت همۀ آنها نشان از ناآگاهی مردم و نهادهای ذی ربط نسبت به ضرورت حفظ بافت تاریخی به عنوان بخشی از هویت ملی دارند.
مدیر پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان میگوید: اصفهان بناهای تاریخی بسیاری دارد که مالک خصوصی دارند و در توان میراث فرهنگی نیست که همه آنها را ساماندهی کند. باوجود همه انتقادهایی که به دلیل تغییر در بنای تاریخی بهمنظور تغییر کاربری وجود داشت، خرید این خانهها توسط سرمایهگذار و تبدیل آن به اقامتگاه سنتی و رستوران و کافه گالری و ... کمکم داشت باب میشد و بناها لااقل از تخریب نجات پیدا میکردند اما یکباره ویروس کرونا شیوع پیدا کرد و صنعت گردشگری را در وضعیت کما برد. برخی از سرمایهگذاران هم به این فکر افتادند که ضرر خود را بهگونهای جبران کنند و به کارهایی نظیر احداث زیرزمین و ... در بناهای تاریخی روی آوردند. یگان حفاظت میراث فرهنگی و گروه نظارتی معاونت میراث در تلاشاند تا کمترین آسیب به بناهای تاریخی وارد شود اما مگر میشود در این نبرد نابرابر، پیروز شد؟ از سرباز بیسلاح چه انتظاری میتوان داشت؟
منظور او از نبرد نابرابر را بهخوبی میتوان با شنیدن این جملات دریافت: بعد از تخریب خانه صفوی پشت گنبد خواجه نظام الملک اهالی محل خیلی خوشحال شدند! ما هنوز نتوانستهایم به عامه مردم بیاموزیم بافت تاریخی چیست، چه ارزشی دارد و خانه تاریخی، خرابه نیست. این شادی را هنگام تخریب خانه نفیس نائل که با همدستی اهالی محل رخ داد نیز شاهد بودیم و متأسفانه باید اعلام کنم که مردم با آنچه از نسل گذشته خود برجایمانده خیلی نمیتوانند ارتباط دوستانهای برقرار کنند. ترجیح میدهند هر چه سریعتر از شر آن خلاص شوند تا یک ساختمان با آجر نمای سه سانتی جایش را بگیرد.
موسوی، یادآور میشود: وقتی این بناها به محل امنی برای کارتنخوابها و معتادها تبدیل میشوند سطحیترین و فوریترین نتیجهای که از آن حاصل میشود این است که باید خانه را خراب کرد تا دیگر آنها نتوانند از این محل استفاده کنند.
نمایی از داخل خانۀ تخریب شده که توسط نفیسه حاجاتی ثبت شده است.مدیر پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق به این سؤال که «در حال حاضر بافت تاریخی پیرامون مسجد جامع عتیق در چه وضعیتی قرار دارد؟» اینگونه پاسخ میدهد: تکدانههای با ارزشی مثل خانه امامجمعه، خانه عباس بهشتیان، عصارخانه جماله، حمام شیخ بهایی و ... که در این محدوده قرار دارند در فهرست میراث ملی ثبتشدهاند و بازار نیز تحت عنوان محور تاریخی فرهنگی اصفهان به ثبت رسیده است.
او ادامه میدهد: بخش قابلتوجهی از بافت واجد ارزش و خانههای ستارهدار این محدوده، تحت تملک حوزه علمیه صاحبالزمان (عج) است که قصد دارند دانشگاه علوم قران و حدیث را در آن بنا کنند. بخش دیگری از بافت هم که سالها پیش تخریبشده، متعلق به اداره کل اوقاف و امور خیریه استان است که بحثهایی را در خصوص توسعه مقبره علامه مجلسی (ره) و احداث پارکینگ طبقاتی مطرح کردهاند اما هنوز طرحی در اداره کل میراث فرهنگی برای این موارد تصویب نشده و هرگونه اقدامی در این محدوده نیازمند مصوبه کمیسیون ماده پنج، مصوبه شورای فنی وزارت میراث فرهنگی و در صورت نیاز، مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی است.
موسوی خاطرنشان میکند: همانطور که مسجد جامع عتیق در طول دورههای مختلف ساختهشده، بافت پیرامونی آن نیز یادگارهایی از دورههای مختلف را در خود دارد و حتی بعضاً دیوارهایی در آن هست که احتمال میدهیم از دوره سلجوقی باشد.
مدیر پایگاه جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان با بیان اینکه در کل به حفظ بافت تاریخی پیرامون این مسجد امیدواریم، میافزاید: ما میتوانیم از نمونه موفق بافت جلفا، برای بافت جوباره استفاده کنیم. در جلفا این تعریف شکلگرفته که ارزش یک خانه تاریخی از یک آپارتمان بیشتر است و همین باعث شده تا هویت تاریخی فرهنگی در آن محله نمود بیشتری داشته باشد و رونق بیشتری را هم برای اهالی به ارمغان بیاورد. وقتی در جوباره فرهنگسازی درستی شکل نگرفته، مردم هم ارزش بافت را نمیدانند و در حفظ آن سهیم نمیشوند.
او یادآور میشود: اگرچه ساخت میدان امام علی (ع) روی میدان عتیق، با شعار احیای میدان، رونق بخشی به آن و جمعآوری دستفروشها صورت گرفته بود، اما در نهایت نه آن رونق بخشیای که انتظار میرفت را موجب شد و نه دستفروشان را دور کرد! احداث زیرگذر در این محدوده باعث شد که مسجد جامع عتیق گم شود و گردشگران بهسختی این میراث جهانی را در دل بازار پیدا کنند.
موسوی ادامه میدهد: تلخ است اما باید بگویم یکی از دوستان اصفهانی من در خیابان مسجد سید دنبال مسجد جامع عتیق میگشت! و خیلی از افراد آن را با مسجد امام (ره) در میدان نقشجهان اشتباه میگیرند حالآنکه قدمت این مسجد حداقل دو برابر آن بناست. متأسفانه مسجد جامع عتیق اصفهان بهعنوان یک مقصد برای گردشگران داخلی تعریفنشده و وقتی از مدیران گله میکنیم که چرا در برنامهریزیهای خود به این مسئله توجه نمیکنند، از یک حقیقت تلخ دیگر با این مضمون پرده برمیدارند «همان بهتر که پای گردشگر داخلی به این مجموعه نفیس باز نشود وگرنه با آن همان کاری را میکنند که با دیوارهای عالیقاپو و سیوسهپل و خواجو کردهاند!» اینجا هم مشکل، فرهنگ است.
مدیر پایگاه میراث جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان ابراز امیدواری میکند که شورای شهر اصفهان محور گردشگری مناسبی برای این مسجد و بافت پیرامونی آن طراحی و تعریف و اجرا کنند و توضیح میدهد که سازمان نوسازی بهسازی اصفهان طرحی مبنی بر محوطهسازی و نشانگذاری خانههای تاریخی خرابشده در کف فرش در دستور کار دارد اما هنوز آن را اجرایی نکرده است.
او میگوید: نهادهای متعددی در بافت پیرامون مسجد جامع عتیق اصفهان دخیل هستند و یک برنامهریزی مدون و گسترده و واحد نیاز است تا اهدافی که هر یک از این نهادها در سردارند، به یکجهت هدایت شود و با آنچه مدنظر میراث فرهنگی است در تضاد نباشد.
به عقیدۀ موسوی، تا وقتی مردم درگیر فکر نان شبشان هستند، خیلی به مسائلی مثل ارزش و اهمیت میراث فرهنگی و بافت تاریخی علاقه نشان نمیدهند. او ابراز امیدواری میکند که با حل مشکلات اقتصادی، سطح فرهنگ جامعه نیز ارتقا پیدا کند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری مسجد جامع عتیق تخریب خانه تاریخی بافت تاريخي میراث فرهنگی اصفهان جهانی مسجد جامع عتیق اصفهان میراث فرهنگی پیرامون مسجد بافت پیرامون بافت تاریخی خانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۲۹۷۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش ۱۰ درصدی بازدیدکنندگان از اماکن تاریخی گیلان
ولی جهانی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: گیلان به جهت موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و وجود اماکن گردشگری و طبیعت بکر و کم نظیر یکی از مقاصد اصلی گردشگران در نوروز تبدیل شده است.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از افزایش ۱۰ درصدی بازدید از اماکن گردشگری این استان در نوروز خبر داد و اضافه کرد: از زمان شروع فعالیت ستاد خدمات سفر استان گیلان تاکنون افزایش ۱۰ درصدی در خصوص بازدید کنندگان از موزهها و اماکن فرهنگی، تاریخی استان گیلان نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشتهایم.
جهانی با بیان اینکه تاکنون قلعه رودخان رتبه اول میزان بازدید کنندگان را به خود اختصاص داده است، گفت: ماسوله در رتبه دوم بازدید و موزه میراث روستایی در جایگاه سوم بیشترین بازدیدها قرار دارد.
وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی و شرایط خاص تنها اکو موزه کشور در رشت افزود: با توجه به اینکه شرایط موزه میراث روستایی شرایط خاصی است و ساعت و زمان حضور بازدید کنندگان به دلیل اینکه مساحت موزه ۲۶۳ هکتار است تا ساعت ۱۷ عصر بوده استقبال خوبی را از سوی مردم عزیز کشورمان در بازدید از این موزه داشتیم.
به گفته مدیرکل میراثفرهنگی گیلان از ابتدای طرح نوروزی تاکنون قریب به ۷۰۰ هزار نفر از اماکن فرهنگی و تاریخی استان به ویژه موزهها بازدید کردهاند.
کد خبر 6064500