پاساژ گردی دراصفهان کوچک
تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۲۳۱۴۱۲
همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی: کاشیکاری، آینه‌کاری و گچبری خاص این بازارچه معماری اصیل ایرانی را که مختص دوران صفوی است و شکوه و عظمت آن را در اصفهان دیده‌ایم، پیش چشمان ما زنده می‌کند. قدمت بازارچه صفویه به نیم قرن پیش و ابتدای دهه ۵۰ برمی‌گردد. روزگاری که نه از برج‌های سر به فلک کشیده محله امانیه خبری بود و نه اتوبوس‌های بی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بازارچه صفویه که این روزها به نام پاساژ صفویه هم خوانده می‌شود درست روبه‌روی بوستان ملت قرار دارد. داریوش شهبازی، نویسنده کتاب تهران‌نامه قبل از مرور تاریخچه بازار صفویه توجه ما را به محله امانیه در نیم قرن پیش جلب می‌کند تا چشم‌انداز درستی داشته باشیم از روزگاری که این بازار زیبا مثل نگین فیروزه‌ای در دل محله ساخته شد.
شهبازی می‌گوید: «پیش از اینکه به بازارچه صفویه بپردازیم خوب است کمی درباره محله بگوییم. روبه‌روی بوستان ملت، تپه ماهوری بود که به نام دره قشلاق شناخته می‌شد. البته دره قشلاق در اواخر دهه ۳۰ تسطیح شده‌بود و نقشه‌ای داشت که در آن کوچه‌ها و خیابان‌کشی مشخص شده‌بود. با این حال در عمل، ساختمان و بنایی در این محله دیده نمی‌شد. بهتر بگویم وقتی به این محله پا می‌گذاشتی همه جا به شکل بیابان دیده می‌شد.»
همان‌طور که از نام دره قشلاق برمی‌آید، در روزگار قاجار محله‌ای با هوای بسیار مطبوع و زمین‌های تپه ماهوری بود که ایلات عشایر در آخر فصل زمستان راهی این محل می‌شدند و در دره قشلاق چادر می‌زدند. تپه‌های دره قشلاق در امتداد تپه‌های داودیه قرار داشت و جاده‌ای که از نجف‌آباد دولاب که حالا در منطقه ۱۵ قرار گرفته به سمت تجریش می‌رفت، درست از دل تپه‌های امانیه می‌گذشت. بعدها هم بخشی از بزرگراه شاهنشاهی در امتداد همین جاده ساخته شد که حالا با نام بزرگراه مدرس می‌شناسیم. در اسناد خانه‌های قدیمی محله امانیه نام دره قشلاق عنوان شده‌است.
خبری از ساخت‌وساز نبودشهبازی می‌گوید: «البته خیابان ولی‌عصر(عج) یا همان پهلوی سابق به همین شکل و شمایل وجود داشت. زیرا در دوران پهلوی اول خیابان‌کشی شده‌بود و درختان چنار در ۲ سوی خیابان کاشته شده‌بود. حتی یادم است که تا اواخر دهه ۴۰ با همسالانم روی تپه‌ها بازی می‌کردیم. از زرگنده تا بلوار ناهید به سمت خیابان بیابان بود. نزدیکی‌های خیابان ولی‌عصر(عج) چند ساختمان دیده می‌شد. در همان روزگار یعنی دهه ۳۰ از ده‌ونک تا شمیران تأسیساتی نبود.
شروع ساخت‌وساز در اینجا به هتل استقلال (هیلتون سابق) در اواخر دهه ۳۰ برمی‌گردد که زمین بسیار وسیعی داشت. مساحت آن ۹ هکتار بود و سال ۱۳۴۱ افتتاح شد. در واقع افتتاح هتل هیلتون اوایل دهه ۴۰ است. بعد از آن، دیگر در این حوالی ساختمان و بنای مشهوری نداشتیم.»
بوستان ملت و رونق محله امانیهقدیمیهای محله خوب یادشان است که در دهه ۴۰ کمی پایین‌تر از محل بازار صفویه فعلی، باغ‌وحش بود. بیمارستان روانی دکتر چهرازی هم همان حوالی بود. نویسنده کتاب تهران‌نامه می‌گوید: «اگر از این بناها بگذریم، بنای مشهوری که می‌توانیم تا سال ۱۳۴۵ از آن یاد کنیم رستوران چاتانوگا بود. شهرت آن به دهه ۵۰ برمی‌گردد. رشد این محدوده در دهه ۵۰ که یک دهه قبل بیابان بود به این دلیل بود که سال ۱۳۴۵ کلنگ ساخت بوستان ملت زده و سال ۱۳۴۷ افتتاح شد.
با افتتاح این بوستان، سر و کله رستوران‌های مختلف هم پیدا شد که مشهورترین آنها سورنتو، رایکا، کازما و رواق بود. به هر حال این محدوده خوش آب و هوا به تفرجگاهی برای تهرانی‌ها و شمیرانی‌ها تبدیل شد.» بازارچه صفویه هم در همین روزگار ساخته شد. بازارچه صفویه در زمینی حدود ۲ هزارمترمربع سال ۱۳۵۰ افتتاح شد. ساخت این بازارچه از ۳ سال قبل آغاز شده‌بود.
وجه تسمیه بازار صفویهدانستن اینکه چرا بازارچه‌ای در این محله به نام صفویه ساخته شده است خالی از لطف نیست. شهبازی درباره وجه تسمیه بازار صفویه این‌طور می‌گوید: «حسن پیرایش سازنده این بازارچه بود. او پیش از این فروشگاه بزرگی را به سبک اروپایی در لاله‌زار ساخته بود که بسیار مشهور و آوازه آن در سراسر ایران پخش شده‌بود و همه جور اجناسی در آن پیدا می‌شد. قبلاً تهرانی‌ها برای خرید هر کالا باید به یک مغازه مراجعه می‌کردند. مثلاً لباس را از جایی و لوازم خانه را از جای دیگر تهیه می‌کردیم.
ولی در این فروشگاه در لاله‌زار همه نوع کالا و وسیله پیدا می‌شد. درست مثل فروشگاه‌های زنجیره‌ای که امروز در تهران می‌بینیم. آن زمان در تهران چنین فروشگاه‌هایی رواج نداشت. اما در کشورهای اروپایی و آمریکا این‌طور بود. حسن پیرایش اصفهانی بود. او علاوه بر آن فروشگاه بزرگ در لاله‌زار، بازار صفویه در شمیران را هم ساخت. هرچند او و محمدتقی نیلی با هم به‌صورت مشارکتی بازارچه صفویه را ساختند ولی از آنجایی که عمدتاً اختیار دست حسن پیرایش بود، این بازارچه را شبیه معماری عمارت‌های عهد صفوی در اصفهان، زادگاهش ساخت. کاشیکاری بسیار زیبا و جذابی در این بازارچه به کار رفته. پس وجه تسمیه این بازار این است که از روی معماری روزگار صفوی ساخته شده است.»
بازارگردی در دهه ۵۰بازارچه صفویه در دهه ۵۰ کارش را آغاز کرد؛ دهه‌ای که با تحولات بزرگی در تهران همراه بود. شهبازی این تحولات را این‌طور برمی‌شمرد: «نخست اینکه اقشار مختلفی از جامعه دارای مکنت و ثروت زیادی شدند. در نتیجه رستوران‌گردی و خرید از فروشگاه زیاد شد. به همین دلیل ساخت فروشگاه و بازارچه‌های متمرکز که همه جور کالایی داشته باشد رواج پیدا کرد.» بازارچه صفویه، سینما تئاتر کوچکی هم در طبقه زیرین داشت. در برخی منابع ظرفیت این سینما تئاتر بین ۱۳۰ تا ۱۶۰ نفر عنوان شده‌است. قهوه‌خانه‌ای هم در کنار آن دایر بود که مدتی به پاتوق هنرمندان و سینماگران تبدیل شده بود. بعد از انقلاب اسلامی سینما توسط بنیاد مستضعفان مصادره شد.
حالا با دانستن هویت و تاریخچه بازارچه صفویه از قدم زدن در آن بیشتر لذت می‌بریم و فقط ویترین‌های مغازه‌ها نیستند که نگاه ما را می‌دزدند. این بار توجه بیشتری به معماری چشمنواز و کاشیکاری فیروزه‌ای و حوض وسط بازارچه که یادآور معماری عصر صفوی است خواهیم داشت. معماری بناهای اصفهان در تهران در بازارچه صفویه خودی نشان می‌دهد.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: همشهری محله غذا و گردشگری لباس و پوشاک شهر پایتخت خرید بازار صفویه بوستان ملت ساخته شد دهه ۵۰ تپه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۲۳۱۴۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برخورد با پیمانکاران متخلف و عوامل غیرقانونی زباله‌گردی
سید محمد فیاض مدیرکل هماهنگی، نظارت و کنترل امور مناطق شهرداری تهران با همراهی عبدالمجید رحمانی رییس مرکز رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی با حضور در منطقه ۵ به بررسی اقدامات صورت گرفته در راستای اجرای طرح ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در منطقه پرداخت.
مدیرکل هماهنگی، نظارت و کنترل امور مناطق شهرداری تهران نیز طی سخنانی با اشاره به اهمیت اطلاع رسانی خلاقانه از زحمات همکاران به شهروندان اظهار داشت: توجه به ظرفیت‌های درون منطقه‌ای در نواحی و سرای محلات برای آگاه سازی شهروندان از موارد مورد انتظار در اجرای این طرح است.
فیاض ادامه داد: با متخلفینی که در خصوص اجرای طرح همکاری نکرده و کارشکنی می‌کنند از طریق ضابطین قضایی یگان حفاظت شهرداری برخورد قانونی خواهد شد و درمورد خودرو‌ها و مراکز جمع آوری و نگهداشت غیرمجاز زباله و پسماند پیگیری‌های قانونی انجام خواهد شد و در صورت اثبات همکاری پیمانکاران با زباله گرد‌ها، برخورد قانونی انجام می‌پذبرد.
در ادامه عبدالمجید رحمانی رییس مرکز رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی کلانشهر تهران نیز ضمن تشریح جایگاه این مرکز و ماموریت‌های آن خبر از موافقت صورت گرفته توسط دستگاه‌های مسئول با پیگیری شهردار تهران جهت نگهداری معتادین متجاهر در مراکز وابسته بیش از شش ماه داد و گفت: این افراد پس از ترک اعتیاد با ارائه خدمات آموزشی به جریان اشتغال اضافه شده و تحت نظارت مستمر خواهند بود.
وی افزود: با پدیده تکدی گری سازمان یافته طی هماهنگی مقام قضایی به زودی برخورد قاطعی صورت می‌گیرد.
رحمانی ادامه داد: در موضوع کودکان کار و خیابان، اخلاق، مهربانی در کنار قاطعیت مدنظر است و باید از طریق مراکز غربالگری، کودکان مورد نظر به بهزیستی تحویل داده شده تا تحت پوشش حمایت یک سازمان تخصصی قرار گیرند.
داوود گودرزی «شهردار منطقه ۵» با اشاره به اهمیت مدیریت، ساماندهی و برخورد قاطع در مقوله ساماندهی اجتماعی و پسماند گفت: باید با داشتن روحیه جمعی و با رویکرد تشویقی موضوع پسماند بین شهرداری و شهروندان را مطرح و از همه ظرفیت‌ها بهره برداری کرد.
شهردار منطقه ۵ اظهار داشت: با توجه به وجود مجموعه‌های تجاری و اداری گسترده در منطقه ۵ می‌بایست در قالب انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری در حوزه پسماند اقدامات جدی صورت پذیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی شهری
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد