میراث فرهنگی منطقه در دوراهی مرمت یا تخریب
تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۵۸۶۳۵۰
همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: قرار گرفتن مقبره خانوادگی مرحوم لرزاده در همسایگی این مسجد هم بر اهمیت آن افزوده و مسجد افضلیه را به یکی از شاخصترین مساجد شهرری تبدیل کرده است. این مسجد قدیمی بر اثر گذر زمان فرسوده شده و نیاز به نوسازی دارد، اما شرایط خاص آن سبب اختلاف مدیریت شهری، سازمان میراث فرهنگی و هیأت امنای مسجد شده و آنها را برای تصمیمگیری در مورد تخریب و نوسازی یا حفظ بنای این مسجد قدیمی دچار تردید و سردرگمی کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
از ابتدای خیابان فداییان اسلام گلدسته آجری و بلندبالای مسجد افضلیه به خوبی پیداست. زیبایی و صمیمیت نمای آجری مسجد چشمنواز و آرامشبخش است. کاشیهای فیروزهای سردر و ورودی محرابمانند مسجد این زیبایی را دوچندان میکند، اما تک و توک کاشیهای ریخته و شکسته سردر، مانند جای خالی دندانهایی لق این تابلو معماری را زشت و نازیبا میکنند. از همان ورودی در شیوه معماری پر از رسمیسازی، مقرنس، کاسهسازی و گرهسازی استاد لرزاده خودنمایی میکند. فضای داخل مسجد هم از هنر او بیبهرهنیست و درکاشیکاریها و ساخت قسمتهای مختلف بنا ظرایف استادانهای به کار رفته است. با وجود فاخر بودن معماری مسجد نمیتوان از غبار کهنگی که روی آن نشسته چشم پوشید. نم و رطوبت به زیر پوسته دیوارها خزیده و در گوشه و کنار شبستان، حیاط و وضوخانه ترکهایریز و درشت به چشم میخورد. در قسمتهایی از مسجد این درز و شکافها عمیق و زمین لرزهای کوتاه کافی است که حادثهای غیرقابل جبران رقم بخورد.
حادثه در کمین استخیابان فداییان اسلام و مسجد افضلیه در محله ابنبابویه ـ شهید غیوری واقع شده است. «مهدی شیرازی» دبیر شورایاری این محله میگوید: «مسجد افضلیه حدود ۷۰ سال پیش با هزینه فردی خیر ساخته شده، اما بعد از گذشت ۷ دهه سست و ناپایدار شده و نیاز به نوسازی یا حداقل مرمت دارد، ولی اداره میراث فرهنگی، مسجد افضلیه را جزو میراث فرهنگی میداند و با تخریب یا نوسازی آن مخالف است.» شیرازی به خطراتی که سست بودن بنا برای نمازگزاران به وجود میآورد، اشاره میکند و میگوید: «پیش از شیوع ویروس کرونا این مسجد فعال بود و روزانه نمازگزاران زیادی برای اقامه نماز در آن جمع میشدند. پس از برداشتن محدودیتهای کرونایی و بازگشت به شرایط عادی، فعالیت مسجد ادامه پیدا میکند و نمازجماعت در آن برگزار میشود، ولی با شرایط کنونی مسجد، احتمال ریزش مسجد و به خطر افتادن امنیت جانی نمازگزاران وجود دارد.»مسجد افضلیه در مسیر تعریض خیابان فداییان اسلام واقع شده است.
به دلیل قرار گرفتن این مسجد در ردیف آثار میراثی و ممانعت سازمان میراث فرهنگی از تخریب بنا، این مکان به مانعی در مسیر تعریض خیابان فداییان اسلام تبدیل شده است. شیرازی میگوید: «محدودهای که مسجد افضلیه قرار گرفته از گلوگاههای ترافیکی خیابان فداییان اسلام است و اگر طرح تعریض خیابان اجرا شود، پابرجا ماندن مسجد باعث ایجاد ترافیک سنگین در محل میشود. به دلیل بلاتکلیفی مسجد طرح تعریض خیابان فداییان اسلام هم مسکوت مانده است.» حجتالاسلام «علیرضا برومند» امام جماعت مسجد افضلیه از تعلل اداره میراث فرهنگی شهرری در تعیین تکلیف مسجد گلایه دارد و میگوید: «میراث فرهنگی اعلام کرده که به دلیل قدمت بالای مسجد و معماری زیبایی که توسط استاد لرزاده انجام شده، اجازه تخریب مسجد وجود ندارد. در این صورت باید مسجد مورد حمایت اداره میراث فرهنگی قرار بگیرد و برای مرمت آن اقدام کند. اگر هم جزو میراث فرهنگی نیست به شهرداری مجوز تخریب و نوسازی مسجد داده شود.» او میگوید: «شهرداری هر ساله بودجهای را برای حمایت از مساجد در نظر میگیرد، اما با توجه به اینکه مسجد افضلیه در طرح قرار دارد، این کمکها شامل حال مسجد افضلیه نمیشود و افزایش تخریب مسجد را به دنبال دارد.»
مهدی شیرازی/ دبیر شورایاری محله ابنبابویهـ شهید غیوری نوسازی مسجد در طرحهای محلی ۱۴۰۰ استدبیر شورایاری محله ابنبابویهـ شهید غیوری به تعداد قابل توجه نمازگزاران مسجد اشاره میکند و میگوید: «در مواقع عادی سال جمعیت قابل توجهی از اهالی محله در نمازجماعت این مسجد شرکت میکنند، اما شبستان مسجد برای اقامه نماز جماعت، بهویژه در نوبت مغرب و عشاء، فضای کافی ندارد. خوشبختانه یکی از خیّران زمینی را که در همسایگی مسجد قرار گرفته برای ساخت حسینیه اهدا کرده و هیئت امنای مسجد برای دریافت مجوز ساخت حسینیه اقدام کرده است. در صورتی که نوسازی مسجد به ثمر برسد، امکان توسعه بنا در این زمین فراهم است و این مسجد تاریخی شرایط مطلوبی پیدا میکند.» نوسازی و تعیین تکلیف مسجد افضلیه جزو طرحهای کوچکمقیاس محلی بوده که به پیشنهاد شورایاران محله در سند چشمانداز توسعه محلی سال ۱۴۰۰ محله ابنبابویهـ شهید غیوری گنجانده شده است. شیرازی میگوید: «در جلساتی که با شهردار منطقه داشتیم شهردار منطقه برای هماهنگی با اداره میراث فرهنگی و ساماندهی مسجد قول مساعد داده است.»
رئیس اداره میراث فرهنگی شهر ری:طرح و بودجه تعیین شود، حمایت میراثی میکنیم
بلاتکلیفی مسجد افضلیه از سالها پیش موضوع مورد بحث و اختلاف مدیریت شهری و اداره میراث فرهنگی شهرری بوده و درطول این سالها درباره تخصیص اعتبار برای نوسازی مسجد از سوی این ۲ نهاد قول و وعدههای فراوانی داده شده است.
«امیرمصیب رحیمزاده» مدیر سابق اداره میراث فرهنگی شهرستان ری میگوید: «در مقطعی ۷۵ میلیون تومان اعتبار بابت مرمت مسجد افضلیه مصوب شد، اما متأسفانه این اعتبار اختصاص داده نشد و ما نتوانستیم برای تعمیر مسجد اقدام کنیم.» او ادامه میدهد: «بر اساس مطالبی که در جلسات اداره میراث فرهنگی و شهرداری منطقه مطرح شد شهرداری در سالهای گذشته ۵۰ میلیون تومان اعتبار برای مرمت مسجد پرداخت کرده که به جای مرمت بنا، صرف برنامههای فرهنگی مسجد شده است.»
«نوروز تقیپور» مدیر کنونی اداره میراث فرهنگی شهرستان ری حمایت میراثی و تلاش برای حفظ بنای مسجد افضلیه را از اولویتهای اداره میراث فرهنگی عنوان میکند و میگوید: «مسجد افضلیه که ۷۲ سال قدمت دارد، از نوع پلان دو ایوانی با تزیینات کاشیکاری، تلفیق کاشی و آجر و دارای کتیبههای کاشی است. این مسجد ۵ گنبده است و کاشیکاری آن میراث فرهنگی به شمار میآید.
اسم این مسجد از نامبانی آن مرحوم «علیاکبر افضلی» گرفته شده که سال ۱۳۵۰ درگذشت و مدفنش در یکی از حجرههای جنوبی مسجد قرار دارد. وجود آرامگاه خانوادگی و قرائتخانه استاد لرزاده هم بر اهمیت این مسجد افزوده است. بنابراین مسجد افضلیه با این وجوه اهمیت چندگانه جزئی از هویت، پیشینه و میراث فرهنگی محله ابنبابویه و شهرری محسوب میشود و نمیتوانیم آن را تخریب کنیم.» تقیپور میافزاید: «در صورتی که از سوی متولیان مسجد مانند امور مساجد شهرداری منطقه و هیئت امنای مسجد افضلیه برای مرمت بنا بودجهای اختصاص پیدا کند و طرحی پیشنهاد شود، آمادگی داریم پیشنهادها و طرحها را دریافت و پس از بررسی با تعیین ناظر در حوزه میراثی طرح را پشتیبانی کنیم تا بنا با حفظ ارزشهای میراثی مقاومسازی شود.»
کد خبر 594775 برچسبها اسلام - مسجد همشهری محله نوسازی فرهنگ - میراث فرهنگیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: اسلام مسجد همشهری محله نوسازی فرهنگ میراث فرهنگی خیابان فداییان اسلام اداره میراث فرهنگی محله ابن بابویه تعریض خیابان ـ شهید غیوری نوسازی مسجد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۸۶۳۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یک آب انبار تاریخی عهد قاجاریه در تربتحیدریه کشف شد
به گزارش قدس خراسان، علی محمدی اظهار کرد: روز گذشته حین انجام عملیات ساختمانی در بازار قدیمی "سرای امین"، بقایای آبانباری تاریخی کشف شد و بلافاصله دستور توقف عملیات عمرانی در محدوده این اثر صادر شد تا بررسی و مستندسازی کارشناسی انجام و جزئیات موضوع روشن شود.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربتحیدریه و زاوه بیان کرد: اکنون قسمت پاشیر و برداشت آب مشخص شده است و در حال انجام عملیات حفاری برای رویت مخزن آب و دیگر قسمتهای آبانبار هستیم.وی گفت: تربتحیدریه به دلیل داشتن ۱۳ کاروانسرا و ۶ سرا به شهر "سرا و کاروانسرا" معروف بوده و یکی از سراهای معروف که در سه استان خراسان و حتی در سطح کشور از نظر معماری برجسته است و در راسته بازار فردوسی واقع شده، "سرای امین" است.
محمدی اضافه کرد: هرچند که سرا در لغت به معنی خانه و کاشانه است، اما در اصطلاح معماری قدیم ایرانی، سرا یا "تیمچه" به محلی برای مبادله کالا اطلاق میشده است و سرای امین که قدمت آن به سال ۱۳۰۸ قمری بازمیگردد توسط حاج محمدرضا لاری ساخته شده و در زمان خود یک مرکز تجاری بزرگ بوده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربتحیدریه و زاوه ادامه داد: از ۶ ماه پیش با مشارکت کاسبان و همکاری شهرداری و شورای اسلامی، کار بازپیرایی، مرمت و ساماندهی سرای امین آغاز شده است و روز گذشته حین انجام عملیات آجرفرش کف محوطه، آبانبار از دل زمین سر برآورد.
وی گفت: اغلب آبانبارهای تربتحیدریه و بهخصوص در بخش مرکزی شهر که در مسیر حرکت کاروانهای تجاری قرار داشته، مربوط به دوران قاجاریه است.
محمدی افزود: از مجموع ۱۸ آب انبار تاریخی در این ۲ شهرستان، هفت مورد طی ۲ سال اخیر کشف شده است و وجود ۱۵ آبانبار تاریخی در تربتحیدریه، که یکی از مناطق نیمهخشک بهشمار میرود از اهمیت و قدمت این نوع بناها در تاریخ منطقه حکایت دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربتحیدریه و زاوه ادامه داد: در گذشته، اشخاص متمول درون خانههای خود آبانبار میساختند که مخزن آن زیر حیاط یا در قسمت زیرین ساختمان قرار داشت و دسترسی به آن از طریق پایاب (راه یا انتهای محل برداشت آب) یا پلکان ممکن بود و آب این مخازن از قناتها و رودخانههای نزدیک شهر تأمین میشد.
وی گفت: هماکنون بزرگترین آبانبار کشفشده در تربتحیدریه، واقع در بازار "شیر چهار سوق"، با گنجایش بیش از هزار و ۷۰۰ متر مکعب، در دست مرمت است، این آبانبار از جهات مختلف، نظیر وسعت زیاد، در خراسان رضوی و حتی در سطح کشور کمنظیر است.
محمدی افزود: برآوردهای کارشناسی نشان میدهد این آبانبار، توسط جمعیت قابل توجهی استفاده میشده و تأثیر قابل ملاحظهای در تأمین نیازهای اولیه مردم منطقه داشته است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربتحیدریه و زاوه ادامه داد: در دهههای اخیر، با گسترش شهرنشینی و خانهسازی نوین، بناهای تاریخی تخریب شده یا به زیر خیابانها و معابر رفته است و اکنون با ساختوساز و خاکبرداری، بقایای آنها از دل خاک بیرون میآید.
به گفته وی از مجموع ۷۰ بنای تاریخی شناسایی شده در تربتحیدریه ۵۴ اثر شامل ۴۱ بنا و ۱۱ تپه و نیز ۲ اثر معنوی و ناملموس در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.