به نقل از «خبرگزاری برنا»

آیین و رسوم مردم آذربایجان در ماه های رمضان قبل از کرونا

تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۵۹۵۷۸۷

آذری‌های شمال کشور از ارومیه تا اردبیل، آیین و رسوم‌های زیبایی برای ماه مبارک رمضان دارند. آنها با رسم قاباخلاما به پیشواز رمضان می‌روند، برای برکت خانه کیسه می‌دوزند و غذای رمضان خود را از گوشت قربانی تهیه می‌کنند. ​ اما دوسالی هست که کرونا این آیین ها را تحت شعاع خود قرار داده است .​با این پنج شنبه برنا همراه باشید تا در این باره بیشتر بدانید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش برنا؛ آداب و رسوم و آیین های مردم آذربایجان در ماه رمضان عبارت است از :

آیین «قاباخلاما»

صدها سال است که آذری‌های شمال کشور با نزدیک شدن به ماه رمضان آیین «قاباخلاما» را به جا می‌آورند. طبق این رسم آنها از 3 تا 10 روز پیش از ماه رمضان با روزه‌داری به پیشواز آن می‌روند. استقبال از ماه مبارک تنها به روزه داری نیست. آنها با نزدیک شدن به رمضان، به نظافت مشغول می‌شوند و خانه و مساجد خود را برای یک ماه عبادت و بندگی آماده می‌کنند. نظافت خانه در میان زنان این منطقه به ویژه زنان روستایی اهمیت زیادی دارد چرا که معتقدند خانه‌ای که برای شروع ماه رمضان پاک و تمیز نباشد، خیر و برکت ماه خدا، از آن دور می‌شود.

پخت غذای رمضان با گوشت قربانی

در برخی مناطق آذربایجان شرقی، مرسوم است هر خانواده بسته به توان خود، حیوانی را قربانی کند و از گوشت آن برای پخت غذا در طول ماه رمضان استفاده کند. آنها با این اعتقاد که این عمل برکت را به خانه می‌آورد، وعده‌های سحری و افطار را با غذاهایی که از این گوشت قربانی تهیه شده، آماده می‌کردند. البته، سفره افطار مردم این خطه دو خوراک ملزوم دارد و آن خرما و نمک است. به اعتقاد مردم آذربایجان شرقی حضرت علی (ع) روزه خود را با خرما و نمک باز می‌کرد و بر همین اصل باید بر سفره آنها هم باشد.

رویت چهره در آیینه

در منطقه شمال‌غرب کشور رسم است که پس از رویت هلال ماه در آسمان، در آیینه نگاه کنند و بر محمد(ص) و آل او سلام و درود بفرستند. هنوز هم بسیاری از قدیمی‌ها بعد از دیدن خود در آینه و صلوات فرستادن، آیینه را دور خود و اهل خانه می‌گردانند تا از ناپاکی و بدی دور باشند. این رسم بر این اعتقاد مبتنی است که دل مومنان در ماه رمضان باید مانند آیینه صاف و از ناپاکی‌ها دور باشد.

برپایی رسم «اوباش دان»

در اکثر فرهنگ‌ها، بیدار کردن همسایگان و اهل محل برای سحری یک رسم متداول و مرسوم است. در فرهنگ مردم شمال‌غرب کشور هم آیین سحری‌خوانی با نام «اوباش دان» انجام می‌گیرد. در گذشته مردم روستا وقت سحر و اذان صبح را از حرکت ستاره‌ها مشخص می‌کردند که از آن به «اولکرلر» یاد می‌کنند. بیدار شدن برای سحر در این منطقه علاوه بر مناجات خوانی موذن مسجد و نواختن طبل، با کوبیدن دیوار خانه‌ها زنجیره‌وار انجام می‌گیرد.

پیش‌کشی طاباغ اوروجی به عروس

از دیگر رسوم مردم آذربایجان، به ویژه بخش شرقی، اجرای رسم «طاباغ اوروجی» برای خانواده‌هایی است که به تازگی دختر خود را عروس یا پسر خود را داماد کرده‌اند. طبق این رسم، خانواده داماد در سبد یا طبقی، چند لباس، شال، روسری و انواع شیرینی و میوه می‌چیند و به خانه عروس برده و هدیه رمضان می‌دهد.

پخت «ترَه حالواسی» و «یاغلی فتیر»

زنان آذری به آراستن سفره با غذاهای رنگین مشهورند. آنها در این ماه سنگ تمام می‌گذارند. یکی از خوراک‌هایی که در آستانه ماه رمضان پخته و برای سفره افطار آمده می‌شود، حلوای ماه رمضان مشهور به «ترَه حالواسی» است.

نان محلی «یاغلی فتیر» نیز از دیگر خوراک‌های معروف در این ماه است که در سفره اکثر آذری‌های شمال کشور دیده می‌شود. اگر کسی بخواهد در این ماه نذری یا هدیه‌ای دهد، این نان محلی را برای نذر تهیه می‌کند. به اعتقاد آنها با خوردن این نان، کمتر دچار گرسنگی می‌شوند.

کیسه‌دوزی در مساجد

یکی از رسوم متداول در میان آذری‌های شمال کشور، رسم کیسه دوزی است. این رسم با کمی تغییر در مناطق مختلف انجام می‌گیرد. در مناطقی، زنان در آخرین جمعه ماه رمضان به مسجد می‌روند و هر خانواده با تکه پارچه‌ای نو برای خود کیسه‌ای می‌دوزد که به آن کیسه برکت می‌گویند. آنها با این اعتقاد که تا سال آینده بی‌پول نخواهند شد، درون کیسه چند سکه می‌اندازند و بر آن دعا می‌خوانند.

زنان آذربایجان غربی نیز در 27 رمضان که از آن به روز قصاص ابن ملجم یاد می‌کنند، در مساجد گرد هم جمع می‌شوند و کیسه‌ای با نام کیسه مراد یا کیسه لعن ابن ملجم می‌دوزند. آنها با هر کوک زدن بر این کیسه بر ابن ملجم لعن و نفرین می‌فرستند.

دعای بچه‌دار شدن

در برخی از روستاهای آذربایجان شرقی، همزمان با آخرین جمعه ماه رمضان، زنانی که بچه‌دار نمی‌شوند به وقت غروب به مسجد می‌روند و بعد از خواندن دو رکعت نماز حاجت، به در خانه 7 زن از اهالی محله که نام فاطمه دارند، می‌روند و از آنها تکه پارچه‌ای هدیه می‌گیرند و با آنها لباس بچگانه‌ای می‌دوزند که نام آن را پیراهن فاطمه گذاشته‌اند. پیراهن تا سال بعد در خانه نگه‌داشته می‌شود با این باور که تا رمضان سال آینده حتما بچه‌دار خواهند شد.

رسم «عارافات آخشامی» برای اهل قبور

یکی دیگر از رسوم آذری‌ها، مراسم «عارافات آخشامی» است که در این روز آنها به دیدار اهل قبور می‌روند و لوازم و خوراکی‌های عید فطر را آماده می‌کنند. مردم این خطه در این روز با رفتن بر سر قبر مردگان خود، مزار را می‌شویند، برای آمرزش آنها قرآن و فاتحه می‌خوانند و نذری‌هایی مانند حلوا، خرما یا نقل خیرات می‌کنند.

 

 

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: ماه رمضان آذری های شمال کشور مردم آذربایجان ماه رمضان آذری ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۹۵۷۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نجات محیط زیست با آگاهی بخشی مناسب/ احیاء زمین نیاز به اراده ما دارد

روز جهانی زمین پاک را که هر ساله در ایران در دوم اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، باید یک جنبش محیط زیستی تلقی کرد تا همگان از اهمیت زمین و مزایای بی بدیل آن و گام‌هایی که می‌توانند برای حفظ آن بردارند، آگاه شوند. 

البته مردم دیگر نقاط جهان این روز را هر ساله در ۲۲ آوریل گرامی می‌دارند این روز، روزی برای ارتقاء آگاهی و آموزش در مورد مسایل زیست‌محیطی و ترویج فرهنگ حفاظت و پاسداری از زمین است در حقیقت یکی از دلایل نامگذاری چنین روزی در پاسخ به بحران محیط زیست صورت گرفت و نتایج بسیار خوبی در پی داشت. در پی برگزاری نخستین روز زمین پاک، موجی از اقدامات محیط زیستی به راه افتاد در حقیقت از جمله اهدافی که برای نام گذاری این روز بر شمرده شده است می‌توان به کمک به حل بحران تغییرات آب و هوایی، پایان بخشیدن به آلودگی پلاستیکی، حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض و تشویق جنبش‌های محیط زیستی اشاره کرد. 

این روز که بعد از گذشت ۵۰ سال همچنان یک رویداد مهم جهانی محسوب می‌شود و هر ساله برگزاری برنامه‌ها و رویداد‌های متعددی را در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد، گاهی به یک روز ختم نشده و هفته‌ای به نام هفته زمین را به خود اختصاص می‌دهد، در ایران این هفته به نام هفته محیط زیست نامگذاری شده است و در این مدت اقدامات مهمی برای بالا بردن آگاهی مردم و حفاظت از محیط زیست صورت می‌گیرد.

در همین راستا پیام جوهرچی معاون دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست پیشاپیش به مناسبت زمین پاک این گونه بیان کرد: روز جهانی زمین پاک یعنی دنیا به حیات و زندگی کردن با داشتن محیط زیست مناسب حساس شده است. این زمین به ما امانت داشته شده پس باید امانت دار خوبی باشیم تا بتوانیم به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

او  تصریح کرد: شعار جهانی روز زمین پاک این است؛ زمین در برابر پلاستیک؛ و شعار بعدی ما حضور پر رنگ مردم است یعنی حضور مردم در برابر پلاستیک. با همکاری تمام ارگان‌ها وظایف خود در این راستا شروع کرده ایم.  همه پلاستیک ها به عنوان یک آلاینده تلقی شده و زمانی که وارد چرخه زمین و حیات ما شوند می‌توانند خطرساز باشند.  حتی می‌توانند بر روی مواد غذایی هم تاثیر بگذارند. سازمان محیط زیست به عنوان یک سازمان حاکمیتی پرچم دار شعار‌ها در این زمینه شده است. انتظار داریم که همه ارگان‌ها با ما همکاری‌های لازم را داشته باشند تا مردم بیشتر به اهمیت حفاظت از زمین توجه کنند.

پرداخت هزینه نسبت به در اختیارگرفتن کیسه های پلاستیکی

جوهرشی گفت: دنیا به جایی رسیده است که اگر بخواهید پسماند کیسه‌ها را تحویل دهید حتما باید در مبادی خروجی هزینه‌ای دهید. اگر به کشور‌ها و فروشگاه‌های بین المللی سفر کنید قطعا مشاهده می‌کنید که هزینه‌هایی حتی اندکی هم گرفته شود باعث کاهش مصرف خواهند شد. به صورت متداول  اگر نسبت کشوری در نظر بگیرم تنها  ۳ الی ۴ دقیقه از کیسه‌های پلاستیکی استفاده می‌کنیم. در حالی که  ۳۰۰ یا ۴۰۰ سال طول می کشد تا  اثرات آن ها از طبیعت حذف شود٬ زیرا تجزیه نشده و باقی خواهند ماند.

او در ادامه بیان کرد: در همین راستا بهترین روش فرهنگ سازی مردم است. اگر آموزش کافی داده شود مردم کمتر به سمت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی می‌روند. مرحله دوم بازیافت را ارتقا دهیم الزام آن این است که قطر نایلون‌ها بیشتر شود، زیرا در غیر این صورت صرف اقتصادی نخواهد داشت.

جوهرشی تصریح کرد: طی جلسه‌ای که داشتیم فروشگاه‌های زنجیره‌ای متعهد شده اند حداقل همین یک هفته زمین پاک در راستای آیین نامه کیسه‌ها را پولی کنند تا همین امر موجب شود مردم کمتر به سراغ خریدن کیسه روند. 

او در ادامه گفت: ما برای این که تعارضی با منافع مردم نداشته باشیم٬اقدامات مختلفی انجام داده ایم تا منابع دیگر ضرر نبینند. تولیدکنندگان باید خطوط تولید خود را تغییر دهند یعنی قطر کیسه‌ها افزایش یابد یا از کیسه‌های زیست تخریب پذیر استفاده کنند.  زیرا موجب می‌شود زود تجزیه شوند و دچار آلایندگی زیادی نمی‌شوند، تبدیل به آب و مواد غیر زائد خواهند شد. اگر در مبدا هر چقدر تولیدات کاهش یابد بار کمتری بر روی مقصد وارد خواهد شد. ما تفکیک را در مبدا نداریم که همین امر معضل تلقی می‌شود. یعنی افراد در منازل خود کمتر به تفکیک زباله توجه می کنند که امیدواریم این موضوع یک فرهنگ شود.

جوهرشی بیان کرد: امیدواریم مردم استقبال کنند و کشور و زمین را از این معضل جهان ساخت اخیری که به عنوان پلاستیک نام برده می شود، نجات دهیم.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی محیط زیست