۳۰۰ نسخه کتاب خطی از سعدی در کتابخانه آستان قدس نگهداری میشود
تاریخ انتشار: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۶۶۸۵۶
سیدمحمدرضا فاضلهاشمی روز پنجشنبه به مناسبت یکم اردیبهشت ماه "روز بزرگداشت سعدی" در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: قدیمیترین این کتابهای خطی، نسخهای میباشد که تاریخ کتابت آن مربوط به تنها ۷۰ سال پس از وفات سعدی است.
وی ادامه داد: این کتاب خطی "کلیات سعدی" به خط "محمدبن عبداللطیف عقاقیری" از شاگردان با واسطه سعدی است که در سال ۷۶۶ هجریقمری یعنی هفت دهه پس از وفات سعدی در شیراز نوشته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مسوول امور ارزشیابی نسخ خطی سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی این نسخه منحصربفرد تاریخی را با تذهیب دوره ایلخانی فوقالعاده نفیس توصیف و بیان کرد: خط نسخه حدود ۷۰۰ ساله کلیات سعدی به قلم خط عقاقیری نستعلیق در متن ۲۵ سطری است که در ۳۸۳ برگ کاغذ نخودی با ابعاد ۱۴ در ۲۱ سانتیمتر در قطع وزیری کتابت شده است.
وی در مورد دیگر ویژگیهای این نسخه کهن گفت: این اثر دارای دو سرلوح کتیبهمانند مزیّن و مرصّع با نقش ترنج و سرترنج بازوبندی در زمینه لاجورد میباشد و جدولکشی آن نیز به زر و عناوین به شنگرف و لاجورد است.
فاضل هاشمی نسخههایی قدیمی با خط و تذهیب هنرمندان بزرگ را برخوردار از اهمیت ویژه توصیف و بیان کرد: نسخهای دیگر از کلیات سعدی یکی از همین موارد خاص است که سال ۱۰۵۲ هجریقمری توسط "محمد مومن شیرازی" به خط نستعلیق خوش در متن و حاشیه، صفحات ۲۰ سطری با چهار سرلوح مزدوج مذهّب و مرصع پرکار تزیین و کتابت شده است.
وی آثار مجموعه نفیس کتابهای خطی مربوط به سعدی را که در اختیار آستان قدس رضوی در مشهد است شامل "دیوان کلیات، گلستان، بوستان، قصاید، غزلیات، ملحقات، رباعیات و مجالس به نثر و نظم" و همچنین نسخههایی دربارۀ آثار شاعر مشهور ایرانی ذکر و بیان کرد: برخی از این کتابها همانطور که تشریح شد از ابعاد مختلف تاریخ و هنری دارای ارزشهای ویژه هستند.
مسوول امور ارزشیابی نسخ خطی سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا همچنین به برخی از نفایس خطی "بوستان سعدی" نیز اشاره و بیان کرد: بوستان به کتابت سال ۹۲۰ هجریقمری به خط نستعلیق "عبدالرشید دیلمی" از خوشنویسان مشهور دوره صفوی دیگر نفیسه مجموعه در اختیار این آستان میباشد که دارای سرلوح مزدوج شرفهدار پرکار در صفحه نخست و تشعیرسازی با گلبرگ طلایی است.
وی همچنین نسخهای دیگر از بوستان سعدی به خط "عبدالغفار تفرشی" خوشنویس دوره قاجار و نسخه نوشته شده در سال ۱۰۴۹ هجریقمری به خط "محمدعلی زرین قلم" را از دیگر داشتههای مجموعه ۳۰۰ نسخه کتاب خطی نفیس مربوط به شاعر و ادیب پرآوازه ایران زمین سعدی شیرازی معرفی کرد که در اختیار سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی قرار دارد.
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در مجموعهای ۱۰۶ هزار و ۶۴۱ مترمربعی در جوار حرم نورانی حضرت امام رضا (ع) در مشهد با ۳۰ میلیون منبع و آثار فرهنگی و همچنین هفت میلیون و ۵۰۰ هزار مخاطب حضوری و مجازی، یکی از بزرگترین نهادهای فرهنگی نه تنها در ایران بلکه در سطح جهان اسلام است.
ابومحمّد مُشرفالدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف متخلص به "سعدی" شاعر، خطیب و ادیب بلندآوازه ایرانی معروف به "استاد سخن، پادشاه سخن و شیخ اجل" ۸۳۶ سال پیش یعنی سال ۶۰۶ هجریقمری ۱۰ سال پیش از هجوم ویرانگر مغول به ایران، در شیراز متولد شد و پس از ۸۴ سال زندگی و سیر و سفر در شام و حجاز همراه با مدتی سکونت و تحصیل در بغداد، به سال ۶۹۰ هجریقمری در زادگاهش درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
آثار درخشان سعدی نظیر "کلیات" که همه نوشتههایش شامل نثر "گلستان" و مثنوی "بوستان" در آن گردآمده و همچنین غزلیات و قصاید، مراثی، ملمعات، مثلثات، ترجیعات، صاحبیه، رباعیات و مفردات وی در مکتبخانههای قدیم و نخستین مدارس جدید ایران به عنوان مواد آموزشی زبان و ادبیات فارسی تدریس شده و حتی شمار زیادی از ضربالمثلهای جاری در زبان فارسی از همین آثار گرفته شدهاند.
همچنین سعدی نخستین ادیب و شاعر پارسیگوی ایرانی است که آثارش به دیگر زبانهای زنده جهان ترجمه و منتشر شده است. حتی گفته شده آثار سعدی تاثیرگذار بر و مورد تقلید بسیاری از شاعران و نویسندگان بزرگ ایران زمین همچون حافظ و همچنین شاعران فارسیزبان هند مانند "امیرخسرو دهلوی و امیرحسن دهلوی" بوده است.
"گلستان و بوستان" سعدی که آثاری سراسر پند و اخلاقآموز هستند نه تنها در حوزه فرهنگ و ادبیات ایران زمین ماندگار و بسیار درسآموز بوده بلکه بر برخی از فرهیختگان، ادیبان و نویسندگان مشهور جهان نظیر "گوته" آلمانی، "ولتر، ژان دولافونتن، دنی دیدرو، دیکتور هوگو، آندره ژید و لازار کارنو" فرانسوی، الکساندر پوشکین و ایوان بونین (دارنده نوبل ادبیات) روسیه و همچنین "رالف والدو امرسون" آمریکایی تأثیرات ژرف و موثری داشتهاند.
یکم اردیبهشت ماه شمسی مصادف با ۲۲ آوریل میلادی که در متون تاریخی به عنوان "روز آغاز نگارش گلستان" ثبت و ضبط شده، در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران و همچنین نهادهای فرهنگی جهان "روز بزرگداشت سعدی" نامگذاری شده است.
برچسبها موزه آستان قدس رضوی مشهد نسخه خطی روز بزرگداشت سعدی بوستان سعدی گلستان سعدیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: موزه آستان قدس رضوی مشهد نسخه خطی موزه آستان قدس رضوی مشهد نسخه خطی روز بزرگداشت سعدی بوستان سعدی گلستان سعدی اخبار کنکور موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی سازمان کتابخانه ها هجری قمری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۶۶۸۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا شادترین شاعر ایران سالها نادیده گرفته شد؟
به گزارش قدس آنلاین به نقل از ایسنا، محمدعلی اسلامی ندوشن متولد ۱۳۰۴ در ندوشن یزد بود که برای دیدار با فرزندانش به کانادا رفت و بعد بهخاطر عوارض کهولت سن و کرونا آنجا ماندگار شد و پنجم اردیبهشت سال ۱۴۰۱ چشم از دنیا فروبست و خانواده پیکرش را همانجا به امانت به خاک سپردند تا در فرصت مناسب، طبق وصیت خودش به ایران برگردد و در نیشابور در جوار آرامگاه عطار و خیام آرام گیرد؛ هرچند زادگاهش یزد بود و از ندوشن برخاسته بود.
پیکر اسلامی ندوشن ۲۸ آبان ۱۴۰۲ به ایران بازگشت و بعد از تشییع در دانشگاه تهران، یزد و نیشابور در خانه ابدیاش آرام گرفت.
این نویسنده و پژوهشگر دانشآموخته حقوق بینالملل از فرانسه بود و استاد پیشین دانشگاه تهران، که علاوه بر درسهای حقوقی، به تدریس نقد ادبی، سخنسنجی و ادبیات تطبیقی نیز میپرداخت. او سالها زندگی خود را صرف تحقیق در آثار علمی و ادبی ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان کرد و آثارش بهصورت کتاب در بیش از ۵۰ جلد در زمینههای گوناگون اعم از ادبی، فرهنگی و اجتماعی به چاپ رسیده است.
همزمان با سالروز درگذشت محمدعلی اسلامی ندوشن در اردیبهشت که با نام سعدی گره خورده و در هفته بزرگداشت این شاعر قرار داریم، بخشهایی از جستار او را درباره سعدی که در کتاب «چهار سخنگوی وجدان ایرانی» (چاپ سوم - ۱۳۸۰) منتشر شده است میخوانیم. اسلامی ندوشن در این کتاب سعدی را حاضرترین فرد در متن جامعه ایرانی میداند و از این شاعر به عنوان اولین معلم و یک مصلح اجتماعی یاد میکند و او را «سخنگوی ضمیر آگاه ایرانی» میخواند که در دورههایی کمتر به او توجه شده و کمتر درباره او حرف زده شده است.
اسلامی ندوشن در این کتاب نوشته است:
ز خلق، گوی لطافت تو بردهای امروز
به خوبرویی و سعدی به خوبگفتاری
سعدی تقریباً شادترین شاعر ایران است. شاعری است که کمتر ما را در دستاندازهای زمین و آسمان میاندازد، و یا در دستاندازهایی که وجدان ما را به تب و تاب افکند. خیلی آرام بیان میکند و در واقع میخواهد ما را آرام به راه راست بیاورد. نزدیک هفتصد سال سعدی در ایران معلم اول بوده. به عنوان «مصلح اجتماعی» میتوان گفت که درسدهنده به همه خانوادهها بوده. اگر درسش را گوش نکردهاند، موضوع دیگری است. او درس خود را داده، مردم هم خواندهاند و تکرار کردهاند، از مکتبخانهها تا بالاترین مجامع ایران. چه شد که طی این هفتصد سال، حاضرترین فرد در متن جامعه ایران بوده است؟ و چه شد که طی این پنجاه سال اخیر آنطور که میبایست، به مقام سعدی توجه نشد؟ کسان دیگری به عللی بیشتر در متن توجه بودند، بیشتر کتاب دربارهشان نوشته شد، بیشتر بحث و حرف درباره آنها صورت گرفت، مثل حافظ و مولوی و فردوسی. از این چهار بزرگ، از سعدی کمتر حرفش زده شد. برای این موضوع چند علت هست:
یکی اینکه از زمانی که بیشتر سیاسی شدیم، یعنی از شهریور ۲۰ که ایران در اشغال قرار گرفت، قشری از جامعه ایران یکدفعه سیاسی شد، گروههای مختلف، مرامها و حزبهای مختلف و زیر و بمهای مختلف پیش آمد و کسانی که خود را «پیشرو» میدانستند، سعدی خیلی به مذاقشان خوش نمیآمد؛ زیرا او را چنان که باید قاطع نمیدیدند که یک جهت را در پیش بگیرد؛ مثلا تکلیف با مولانا روشنتر است، یا فردوسی، یا حتی حافظ. سعدی چون همهجانبه است، همه مسائل بشری را مطرح کرده، هیچ جهتی را به تنهایی نگرفته و قصدش واقعا تربیت ساده اجتماعی برای جامعه بوده، باب طبع کسانی که بیشتر یکجهتی فکر میکردند، نبوده. سیاستْ قاطع است. یک حزب میگوید این باید بشود و آن نباید بشود، یک مرام نیز همینگونه فکر میکند. فکر یکجهتی باعث میشود که انسانها پیشوایان فکری خود را آسانتر در جهت معینی انتخاب کنند، تا آنها کمک کنند به نظریهای که آن حزب یا آن دسته و گروه به آن دلبسته است. این است که سعدی چنان که باید، باب طبع چپروها و کسانی که اندیشه تند را دنبال میکردند و خواه ناخواه روی نظریاتشان تعصب داشتند، نبود. آنها هم چون تبلیغات وسیعی داشتند، در دیگران و بهخصوص جوانها اثرگذار شدند. البته پیش اهل نظر همیشه سعدی، سعدی بوده؛ اما نزد کسانی که با سیاست تند سروکار داشتهاند، کمی نادیده گرفته شده و حتی کسانی سبکسرانه این جسارت را به خود دادند که لطیفترین سخنور زبان فارسی را «ناظم» بخوانند، نه شاعر!
علت دوم این بود که سعدی جامعه ایرانی را واگو و ترجمانی میکند؛ یعنی آینهای است در برابر ما. بدیهی است که او به این بسنده نمیکند. «مایی» که او میخواهد، آن است که بهتر از آنچه هست باشد، عیبهایش تا حد امکان کاهش گیرد. البته او اینقدر واقعبین هست که بداند بشر بیعیب نمیشود. کمال وجود ندارد و هر انسانی یک مقدار در معرض لغزش است؛ اما تا حد ممکن میخواهد جامعه را اصلاح کند؛ بنابراین آینه وجودی جامعه ایرانی است. عیبها و حسنهایش، هر دو را میگوید و ما البته در این پنجاهساله که دگرگونی سیاسی میخواستهایم، این را خیلی خوش نداشتهایم. گذشتگان ما قدر این سخنها را میدانستند و برایشان مسألهای نبود. ما که در معرض فرهنگ غرب و چپ قرر گرفته بودیم و عوارض بعدیاش را هم به نوعی دیدیم، خوش نداشتیم که قیافه خودمان را در آینه سعدی نظاره کنیم! گرایش بر آن بود که اندیشههای حزبی و سیاسی جامعه را پیش ببرد، تا اینکه یک فرد اخلاقی بخواهد آن را اصلاح کند.
سومین نکته این است که اصلاحکردن فردی خود، قدری مشکلتر است تا دنبالهروی از یک مرام و یک روش. این یکی آسانتر است؛ زیرا افراد جمع میشوند، دنبال هم راه میافتند، چند شعار را مدنظر قرار میدهند و امید دارند که فکر خود را بر کرسی بنشانند، در حالی که اصلاح فردی و اخلاقی کار آسانی نیست. انسان باید قدری تحمل محرومیت بکند، تحمل انضباط بکند، برای خود مقداری حفاظ اخلاقی قرار دهد تا بتواند انسان بهتری بشود، و چون این کار آسان نبوده، مردم آنطور که باید به طرف سعدی نرفتند.