به نقل از «مهر»

نقش حضرت خدیجه کبری(س) در شکل گیری و پیشبرد نهضت جهانی اسلام

تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۸۰۲۶۳

خبرگزاری مهر-گروه دین و آئین-فاطمه علی آبادی: نخستین کسی که رسالت پیامبر (ص) را تصدیق و به ایشان ایمان آورد حضرت خدیجه (س) بود و امام علی (ع) در این باره می‌فرمایند: در آن روز در هیچ خانه‌ای، اسلام راه نیافت، جز خانه حضرت رسول اکرم (ص) و خدیجه کبری (س) و من سومین آنان بودم، من نور وحی و رسالت را می‌دیدم و بوی نبوت را استشمام می‌کردم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حضرت خدیجه (س) در همه مراحل زندگی مشترکی که با پیامبر اکرم (ص) داشت ایشان را حمایت کرد و تصدیق رسالت آن حضرت و ایمان به اسلام را می‌توان یکی از مهمترین حمایت‌های ایشان برشمرد. چرا که اگر ایشان به پیامبر (ص) ایمان نمی‌آورد همین می‌توانست دستمایه‌ای برای تبلیغات مشرکین علیه پیامبر (ص) باشد و بگویند که وی کسی است که اهل منزلش نیز دعوتش را قبول ندارند اما ایمان حضرت خدیجه آن هم به عنوان اولین نفر، حمایت عینی و عملی ایشان و نیز نشان از درک و بصیرت و بینش بالای وی نسبت به پیامبر اکرم (ص) داشت.

بر همین اساس همزمان با سالروز وفات این بانوی عظیم الشأن به منظور شناخت سیره و شخصیت حضرت خدیجه کبری (س) با دکتر محمد محمودپور عضو هیئت علمی بنیاد دایره‌المعارف اسلامی و نویسنده کتاب برگزیده سال با عنوان «سایبان آفتاب، بررسی تاریخی زندگی حضرت خدیجه (س)» به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

محمد محمودپور حضرت خدیجه (س) را از جمله زنان بافضیلت در طول تاریخ اسلام معرفی و عنوان کرد: ایشان از مهمترین شخصیت‌های تاریخ صدر اسلام به شمار می‌روند و جدای از اینکه همسر نبی مکرم حضرت محمد (ص) و مادر حضرت زهرا (س) بودند شخصیت والای این بانوی عظیم الشأن در تاریخ صدر اسلام بسیار حائز اهمیت است.

عضو هیئت علمی بنیاد دایره‌المعارف اسلامی ادامه داد: حضرت خدیجه (س) پیش از ازدواجش با پیامبر اکرم (ص) از زنان نامدار قریش محسوب می‌شد و از نظر نسب و وجاهت خانوادگی از قبیله بنی اسد بود. ایشان پیش از ظهور اسلام در عرصه اقتصادی فعالیت داشت و از تجار بزرگ و مشهور قریش به شمار می‌رفت بر همین اساس در مسائل اجتماعی و اقتصادی مکه شخصیتی تأثیرگذار و نقش آفرین بود.

وی به دوران سیاه جاهلیت اشاره کرد و گفت: حضرت خدیجه (س) در این دوران به دلیل پاکدامنی و خلق و خوی پسندیده به طاهره معروف بود در روایات بسیاری آمده که حضرت به جهت پاکدامنی که داشت در بسیاری از مجالس خارج از عرف مکه شرکت نمی‌کرد؛ پیامبر اکرم (ص) نیز به دلیل کمالات و مقام‌های والای این بانوی بزرگوار پس از ازدواج، ایشان را خدیجه کبری نام نهادند.

این استاد دانشگاه درباره دیگر فضائل حضرت خدیجه (س) عنوان کرد: از مهمترین فضائل این بانوی عظیم الشأن می‌توان به عقل و درایت، موحد بودن، ولایتمداری و شجاعت ایشان اشاره کرد. نوع برخورد پیامبر اکرم (ص) با حضرت در قیاس با دیگر همسرانی که بعد از ایشان اختیار کردند کاملاً نشان دهنده شخصیت فردی و آن ایمان قلبی بود که خدیجه به پیامبر اکرم (ص) داشت.

نقش حضرت خدیجه (س) در شکل‌گیری و پیشبرد نهضت جهانی اسلام

محمودپور افزود: پیامبر بعد از وفات حضرت خدیجه (س) به خاطر ارادت و توجهی که به این بانوی عظیم الشأن داشت گاهی در مواجهه با دیگر همسران مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند تا حدی که برخی زنان به حضرت بیان می‌کردند مگر حضرت خدیجه (س) چگونه بود که ما نیستیم؛ و حضرت در پاسخ می‌فرمودند: خداوند هیچ‌گاه برایم همسری بهتر از او جایگزین نکرد، او مرا تصدیق نمود هنگامی که هیچ‌کس مرا تصدیق نکرد، یاری‌ام کرد در زمانی که هیچ‌کس مرا یاری نکرد، از مالش در اختیارم قرار داد، زمانی که همه مالشان را از من دریغ کردند؛ با توجه به این روایت می‌توان گفت حضرت خدیجه بهترین و صادق ترین همراه و مایه آرامش حضرت بوده است.

حضرت خدیجه (س) در این دوران به دلیل پاکدامنی و خلق و خوی پسندیده به طاهره معروف بود در روایات بسیاری آمده که حضرت به جهت پاکدامنی که داشت در بسیاری از مجالس خارج از عرف مکه شرکت نمی‌کرد؛ پیامبر اکرم (ص) نیز به دلیل کمالات و مقام‌های والای این بانوی بزرگوار پس از ازدواج، ایشان را خدیجه کبری نام نهادند

عضو هیئت علمی بنیاد دایره‌المعارف اسلامی با بیان روایتی دیگر از پیامبر اکرم (ص) اظهار داشت: حضرت در روایتی با اشاره به فضیلت و جایگاه حضرت خدیجه (س) فرمودند: پا برجا نشد و ایستادگی نکرد دین من، مگر بر ۲ چیز، مال خدیجه و شمشیر علی بن ابی طالب؛ این روایت بیانگر نقش و فضیلت انفاق مال حضرت خدیجه (س) در پیشبرد اهداف و گسترش اسلام است که در کنار شمشیر زدن‌ها و جهاد امام علی (ع) قرار می‌گیرد. خدیجه در لحظات حساس تاریخ صدر اسلام به خصوص در شعب ابی طالب که تمام اموالش را صرف مسلمانان کرد، از بزرگترین حامیان دین اسلام و پیامبر بود.

وی با اشاره به اینکه اموال حضرت خدیجه (س) در سخت‌ترین شرایط تحریم اقتصادی بهترین پشتوانه برای احیا و گسترش نهضت جهانی اسلام به شمار می‌رفت، گفت: در جای دیگری پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: هیچ ثروتی به اندازه ثروت حضرت خدیجه برای من سودمند نبود؛ حضرت خدیجه (س) به شأن و جایگاه پیامبر خاتم اشراف و آگاهی کامل داشت و این مواجهه با پیامبر اکرم (ص) بیانگر ولایتمداری این بانوی عظیم شأن تاریخ اسلام است.

استاد دانشگاه با بیان اینکه حضرت خدیجه (س) علاوه بر حمایت‌های اقتصادی از نظر اخلاقی و عاطفی نیز بزرگ‌ترین حامی پیامبر اکرم (ص) محسوب می‌شد، تصریح کرد: ایشان فضای کاملاً امن و آرام و سراسر با محبتی را برای حضرت فراهم آورده بودند تا حدی که بعد از نخستین مواجهه وحیانی پیامبر و دشواری رسالتی که بر عهده ایشان نهاده شده بود حضرت خدیجه (س) بود که به عنوان نخستین فرد از پیامبر اکرم (ص) حمایت کرد و به رسالت ایشان ایمان آورد تا حضرت به راحتی بتواند بار رسالت را به دوش بکشاند.

حضرت خدیجه (س)؛ ظرف امامت

محمودپور گفت: در تاریخ صدر اسلام و آغاز رسالت بسیار آمده که مردم پیامبر اکرم (ص) را مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند حتی زنان و کودکان پشت حضرت راه می‌افتادند و ایشان را سنگ می‌زدند و مسخره می‌کردند اما در مقابل این حضرت خدیجه بود که با پشتوانه نسب و طایفه‌ای که داشت وارد میدان دفاع می‌شد و خطاب به آزاردهندگان می‌فرمود: اگر دست از آزار بر ندارید با طایفه ام در مقابل شما خواهم ایستاد؛ این حمایت‌های شدید و صریح در روایات متعددی نقل شده است.

عضو هیئت علمی بنیاد دایره‌المعارف اسلامی ادامه داد: البته بخشی از این حمایت‌ها مربوط به اسلام آوردن خود ایشان می‌شود که بدون هیچ درنگ و پرسشی بعد از بعثت رسول الله (ص) به رسالت ایشان ایمان می‌آورد و در مقابل بسیاری از افراد مانند ابولهب و همسرش نه تنها از پیامبر بلکه از اسلام نیز حمایت می‌کند؛ بر همین اساس نزدیکان پیامبر (ص) برای آنکه بتوانند حضرت را از ابلاغ دین منصرف کنند اقدام به آزار و اذیت حضرت خدیجه (س) کردند با این وجود در هیچ کجای تاریخ نقل نشده که حضرت در دفاع از نبی مکرم اسلام درنگ کرده باشد.

وی با تاکید بر اینکه حضرت خدیجه (س) ظرف امامت هستند، اظهار داشت: از ویژگی‌های برجسته پیامبران و امامان این است که از پدری مؤمن و مادری پاک و مطهر به دنیا آمده‌اند و به شرک و بت پرستی آلوده نشده‌اند با نگاهی به تاریخ پیامبران و امامان می‌توان دریافت که همگی آنان از زنانی پاک و پرهیزگار متولد شده‌اند. در روایت نیز بر این اصل تأکید فراوان شده است و در زیارت نامه‌ها بارها این نکته را می‌خوانیم «گواهی می‌دهم که تو طوری بودی در پشت‌های والامقام و ارحام پاک که پیامدهای دوران جاهلیت تو را نیالود؛ حضرت خدیجه (س) مادر حضرت فاطمه (س) است و حضرت فاطمه (س) مادر تمام امامان معصوم هستند بنابراین مادر چنین زنی باید در اوج ایمان و تقوا باشد تا خداوند شایستگی داشتن چنان فرزندی را به وی عطا کند. پیامبر اکرم (ص) همیشه از خدیجه به نیکی یاد می‌کردند و در روایتی به صراحت ایشان را «ظرف امامت» خوانده‌اند.

استاد دانشگاه درباره لقب مشهور حضرت خدیجه (س) که با عنوان ام المومنین یاد می‌شود، خاطرنشان کرد: لقب ام المومنین لقبی است که قرآن کریم بر ایشان نهاد و این بیانگر جایگاه و عظمت حضرت خدیجه (س) است.

کد خبر 5195617

منبع: مهر

کلیدواژه: حضرت خدیجه س حضرت فاطمه س امامت ولایت مداری تاریخ اسلام پیامبر اکرم ص ماه مبارك رمضان ماه رمضان ۱۴۰۰ قرآن قرآن کریم دعای روزهای ماه رمضان محمد علی انصاری دعا و نیایش تفسیر قرآن اوقات شرعی شبکه قرآن و معارف سیما میثم مطیعی تاریخ صدر اسلام پیامبر اکرم حضرت خدیجه خدیجه کبری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۸۰۲۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تربیت شاگرد و روحانی مبارز

  به همین علت همان‌طور که در سند ساواک هم آمده بود، امام در حوزه به تدریس فلسفه و فقه و اصول و اخلاق و تالیف مشغول گردیدند و از محضر ایشان روحانیون بسیاری برخوردار شده و درس گرفتند، روحانیون و طلابی که هریک بعدها از مبارزین و انقلابیون فعال در پیشبرد نهضت و انقلاب اسلامی بودند. امام از سال‌ها قبل درس اخلاق را به منزله مدرسه‌ای برای آماده‌ساختن طلاب جوان جهت مبارزه پیگیر و خستگی‌ناپذیر شروع کرده بودند و از این راه به سایر طبقات و اقشار اجتماعی نیز آگاهی سیاسی می‌بخشیدند. درواقع دیدگاه‌های سیاسی خود را در این درس‌ها مطرح می‌کردند. بسیاری از روحانیون مبارز ازهمین کلاس اخلاق حضرت امام، درس مبارزه و انقلاب را آموختند و بعد از آن وارد عرصه نهضت شدند.در شرایطی که اهم فعالیت حضرت امام‌خمینی(ره) درسال‌های مابین۱۳۰۰هجری شمسی که به حوزه علمیه قم آمدند وتحصیل خود راپی گرفتندتا۱۳۴۰ که به‌طورعلنی وارد مبارزات سیاسی شدند، پیرامون فراگیری و تدریس علوم مختلف اسلامی و فقهی و تربیت و پرورش شاگردان و روحانیون وطلاب مبارز می‌گذشت؛ یعنی مبارزه ریشه‌ای و مبتنی بر پایه‌های محکم ایدئولوژیک، آگاهی‌های تاریخی ــ اجتماعی و سیاسی، اما در همان دوران هم از موضعگیری‌های سیاسی در موارد تعیین‌کننده غافل نبودند.در طول نهضت ملی شدن صنعت نفت، امام بیشتر به پیگیری مسائل حوزه و کار تدریس و تالیف و مشاوره با آیت‌ا...بروجردی و تقویت دستگاه مرجعیت مشغول بودند. ایشان در اندیشه اصلاح حوزه بودند، اگرچه در کنار آن سال‌های پرحادثه‌ای می‌گذشت؛ جنجال قرارداد کنسرسیوم، درگیری‌های حزب توده، ترورها و اختلافات جناح‌های ملی و مذهبی نهضت و...ولی به‌دلیل عدم همراهی آیت‌ا...بروجردی با آیت‌ا...کاشانی، حوزه علمیه قم و روحانیونش تقریبا از این جریانات به دور بود. 
     
امام خمینی(ره) و ولایت 
حضرت امام‌خمینی(ره)با توجه به تجارب تاریخی اسلام خصوصا در تاریخ معاصر و مبارزات موثر علما و روحانیونی همچون مرجع تقلید میرزای شیرازی در نهضت تنباکو و ملا محمدکاظم آخوند خراسانی وآیات دیگردرنهضت عدالت‌خانه و انقلاب مشروطیت، همچون سیدجمال‌الدین اسدآبادی دریافته بودند مبارزات مردم مسلمان ایران علیه استبداد و استعمار تنها در زمانی به نتیجه خواهد رسید که از بنیانی دینی برخوردار بوده و با رهبری و هدایت روحانیت و به‌خصوص مرجعیت اسلام انجام پذیرد.طبعا آن روحانیتی که بتواند مردم مسلمان را هدایت کرده  و درعین‌حال از تفکر عمیق دینی و پشتوانه علمی اسلامی نیز برخوردار باشد، بایستی در حوزه‌های علمیه تربیت می‌شد و از دریای علم و معرفت اسلامی سیراب می‌گردید. پس نخستین شرط تربیت چنین روحانیتی، رشد و بقای حوزه علمیه قم در مقابل سیل بنیان‌کن تهاجم فرهنگی استعمارگران و فشار و زور رژیم پهلوی بود که از زمان تاسیس، بنا به اساس طرح صهیونیستی بنیادگذاری‌اش، انهدام حوزه‌های دینی را در دستورکار خویش قرار داده بود.در شرایطی که برنامه‌های ضداسلامی و سرکوب و اختناق رضاخانی، حوزه علمیه قم را به نهایت ضعف رسانده و در آستانه اضمحلال قرار داده بود، امام ضرورت حضور مرجعی جامع‌الشرایط را برای مرجعیت عامه و ریاست حوزه علمیه قم احساس می‌کردند. ضرورتی که پس از درگذشت آیت‌ا...العظمی حاج‌شیخ‌عبدالکریم حائری‌یزدی، تقریبا بدون پاسخ مانده بود و حضور مراجع ثلاث یعنی آیت‌ا... سیدمحمد حجت و آیت‌ا...سیدصدرالدین صدر و آیت‌ا... سیدمحمدتقی خوانساری نتوانسته بود وحدت حوزه را دربرابر هجوم بی‌امان دشمنان دین و کشور حفظ نماید.امام بحق می‌دانستند که با حوزه‌ای متزلزل، آسیب‌پذیر و ضعیف نمی‌توان با توطئه‌های اسلام‌زدایی استعمار و رژیم شاه مقابله نمود و فقیه جامع‌الشرایط، باشهامت و آگاهی را می‌طلبد تا با تبدیل آن حوزه علمیه آشفته به پایگاهی استوار برای پرورش اندیشمندانی وارسته و اسلام‌شناسانی فرهیخته و پاکباز، کانون گرم نهضت اسلامی را جهت رویارویی با خطرهایی که اسلام و استقلال کشور را تهدید می‌کند، برپا سازد.از همین رو بود که حضرت امام(ره)درسال۱۳۲۳ به‌عنوان یکی از شخصیت‌های مطرح حوزه علمیه قم، برای یکپارچه کردن حوزه تحت‌زعامت مرجعی واحد، در دعوت آیت‌ا... بروجردی به قم نقش اصلی را ایفا کردند و پس از درگذشت آیت‌ا... سیدابوالحسن اصفهانی (مرجع تقلید شیعیان در کاظمین) در۱۳آبان۱۳۲۵ و حاج‌آقا حسین قمی‌طباطبایی (سرپرست حوزه علمیه نجف) در ۱۷ بهمن همان سال، بیشترین تلاش را جهت مرجعیت عامه آیت‌ا... بروجردی به عمل آوردند.سابقه مبارزاتی آیت‌ا...بروجردی علیه رضاخان و حرکتش از بروجرد به‌منظور سرنگونی حکومت ضداسلامی رضاخان از نگاه امام پنهان نبود و این‌که خود مرحوم بروجردی به مناسبتی اظهار کرده بود: «من هرگز در قبال خلافکاری‌ها و قانون‌شکنی‌های دستگاه حاکمه ساکت نمی‌نشینم.» 
وهمین موضوع به زندان افتادن ایشان منجر شد، مد نظر امام قرار داشت. ازهمین رو حضرت امام(ره) اطمینان داشتند حضور آیت‌ا...‌بروجردی در صدر حوزه علمیه قم می‌تواند وحدت و یکپارچگی لازم را در حوزه علمیه قم پدید آورده، قوام و استحکام لازم را به آن ببخشد و در برابر هجمه شاه و اعوان و انصارش بیمه‌اش سازد.امام‌خمینی(ره) در تمام دوران زعامت آیت‌ا... بروجردی بر حوزه علمیه قم، کوشش فراوانی به خرج دادند که علی‌رغم موانع و دشواری‌های متعددی که پیرامون آیت‌ا... بروجردی قرار داشت، حقایق را به گوش آن مرحوم برسانند، اوضاع و شرایطی را که در کشور جریان دارد و نقشه‌های گوناگونی که از سوی رژیم شاه و اربابان خارجی‌اش علیه اسلام و استقلال ایران طرح می‌شود را به ایشان اطلاع دهند و تا آنجا که ممکن است او را از جریان امور آگاه سازند. آیت‌ا... بروجردی نیز به نظرات و پیشنهادات امام توجه می‌کرد و به ایشان اعتماد و اطمینان ویژه‌ای داشت و در مواقع حساس با امام تماس گرفته و مشورت می‌کرد.حاج‌آقا روح‌ا...(عنوانی که امام در آن زمان در حوزه علمیه به آن معروف بودند) به مثابه نماینده و مشاور سیاسی آیت‌ا... بروجردی، یکی از مورد اعتمادترین علمای حوزه نزد ایشان به‌شمار می‌آمدند. چنانچه بارها از سوی آیت‌ا... بروجردی به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار به ماموریت‌های مهمی رفتند ازجمله هنگامی که رژیم قصد برپایی مجلس موسسان و تغییراتی در قانون‌اساسی همچون تفویض اختیار انحلال مجلسین به شاه را داشت، حضرت امام به‌عنوان نماینده آیت‌ا... بروجردی علاوه‌براین‌که با منوچهر اقبال، نخست‌وزیر وقت دیدار نمودند، ماموریت یافتند با شاه ملاقات کرده و نگرانی‌های حوزه علمیه قم را از این تغییرات اعلام کنند.حتی در سفری که آیت‌ا...بروجردی به مشهد داشت، امام را به‌جای خود، مسئول اداره حوزه کردند، درحالی‌که افراد مسن‌تر و معروف‌تری همان زمان در حوزه علمیه قم حضور داشتند. سندی از ساواک نشان می‌دهد که وقتی خبرنگار مجله ترقی در سال ۱۳۳۱ (دوران صدارت دکتر مصدق) سراغ آیت‌ا... بروجردی می‌رود تا از ایشان درباره کشته‌شدگان تظاهرات همان سال بپرسد، آیت‌ا... بروجردی در پاسخ اظهار می‌دارد که بروید از نماینده رسمی من، آیت‌ا... خمینی سؤال کنید که خبرنگار نشریه یادشده با حضرت امام تماس می‌گیرند.امام ضمن این‌که در آن شرایط و علی‌رغم تاکید آیت‌ا... بروجردی بر کناره‌گیری از مسائل سیاسی، جهت حفظ وحدت حوزه علمیه قم تحت زعامت مرجعیتی واحد، نهایت سعی خود را برای حفظ احترام و روش‌های آیت‌ا...بروجردی مبذول می‌داشتند، اما درعین‌حال به‌دنبال برنامه درازمدت خویش جهت سامان‌یافتن حوزه علمیه قم در سال ۱۳۲۸ با همراهی برخی دیگر از مدرسین حوزه، طرح اصلاح حوزه را با هدف ایجاد نظم و تشکیلات، به آیت‌ا... بروجردی ارائه کردند که به علت مخالفت برخی از اطرافیان ایشان، به انجام نرسید. 
اما سؤال مهم که اغلب در ذهن برخی پرسشگران مطرح می‌شود، آن است که چرا امام‌خمینی(ره) در دوران حیات آیت‌ا... بروجردی، نهضت خود را آغاز نکردند (چنانچه نخستین موضعگیری‌های علنی سیاسی امام علیه رژیم شاه پس از وفات آیت‌ا... بروجردی اعلام می‌شود). چرا علی‌رغم ناسازگاری برخی مواضع سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی با آیت‌ا... بروجردی، هیچ‌گاه آن مواضع را آشکار نساختند.