به نقل از «ایمنا»

شرایط دفاع مشروع چیست؟

تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۳۲۹۲۹

هر اقدامی در دفاع مشروع و در راستای دفاع از خود، غیراختیاری می‌شود و چاره‌ای جز توسل به آن باقی نمی‌ماند و علاوه بر این واکنشی نیز هست و به‌صورت دفاعی، انجام می‌شود و فراتر از این‌ها، اقدامی کاملاً قانونی و مشروع قلمداد می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مهمترین حقوق طبیعی انسان، حق دفاع در مقابل تجاوز به جان، آزادی، عرض، ناموس و مال اوست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دین مبین اسلام به‌عنوان آئینی جامع و کامل در این مورد با قید شرایطی به مسلمانان اجازه داده تا به هنگام لزوم به دفاع از خود برخیزند و این گویای اهمیت قائل شدن به حیثیت و کرامت ذاتی نوع بشر است. در واقع، در دفاع مشروع، هر اقدامی، در راستای دفاع از خود، غیر اختیاری می‌شود و چاره‌ای جز توسل به آن باقی نمی‌ماند و علاوه بر این واکنشی نیز هست و به‌صورت دفاعی، انجام می‌شود و فراتر از این‌ها، اقدامی کاملاً قانونی و مشروع قلمداد می‌شود.

از منظر قانونی هرگاه کسی به خاطر دفاع از نفس و یا عرض و یا ناموس و یا آزادی خود یا دیگری و با رعایت شرایط پیش‌بینی شده در قانون مجازات اسلامی، مرتکب عملی در حدود رفع خطر شود، عمل ارتکابی او جنبه مجرمانه خود را ازدست داده و مرتکب معاف از مسئولیت‌های کیفری و مدنی است. اگر در حالت عادی چنین عملی از کسی سر بزند وی به‌عنوان متهم و مجرم مورد تعقیب کیفری و متعاقباً مسئول تادیه خسارت مدنی قرار خواهد گرفت لیکن در دفاع مشروع همان‌طور که از نامش پیداست دفاع ابراز می‌شود که هرچند احتمالاً به همراه آسیب و شاید قتل و ضرب‌وجرح و… باشد، خبری از مجازات مدافع نیست؛ بنابراین شخصی که خلاف عدل و انصاف موردحمله قرارگرفته و برای دفاع از خود مرتکب جرم شده است در حال دفاع مشروع است.

از جمله شرایط خاص دفاع مشروع این است که مرتکب باید اثبات کند که اقدام وی مطابق شرایط قانونی بوده است. فرض کنیم شخصی توسط چند نفر ربوده شده یا در مقابل سارق و مهاجم قرارگرفته و توسل به قوای دولتی امکان‌پذیر نباشد و وی برای حفظ امنیت خود و دفاع در برابر تجاوز از خود دفاع کند. در این صورت وی باید شرایط قانونی دفاع را اثبات کند و بار اثبات نیز بر عهده اوست تا اولاً با تمسک به آن دفاع، جان خودش را نجات دهد، ثانیاً دادگاه را در روز محاکمه قانع کند و ثالثاً به خاطر آن دفاع مورد مجازات قرار نگیرد.

علل موجهه ارتکاب جرم

علل موجهه یا عوامل توجیه‌کننده به مواردی گفته می‌شود که با تحقق آن‌ها، وصف مجرمانه جرم از بین می‌رود به این معنا که عملی که به‌طور معمول جرم بوده است، در شرایطی خاص، دیگر در نظر مقنن عنوان جرم نخواهد داشت و به دلیل تلقی شدن به‌عنوان یک عمل موجه، مرتکب تحت تعقیب قرار نمی‌گیرد. این امر مواردی مانند اکراه، اجبار، دفاع مشروع و امر آمر قانونی را در برمی‌گیرد که ازجمله علل موجهه جرم محسوب می‌شوند.

بنابراین در برخی موارد انجام عملی که در شرایط عادی جرم محسوب می‌شود به دستور مقام صلاحیت‌دار، با احراز شرایطی، مشروع و موجه شناخته می‌شود. این شرایط شامل قانونی بودن امر آمر صلاحیت‌دار، صدور دستور از ناحیه مقام صلاحیت‌دار و الزام مأمور به اجرای دستور قانونی مقام صلاحیت‌دار است.

در کنار موارد مذکور، باید دفاع مشروع را از دیگر مصادیق علل موجهه جرم برشمرد و گفت، هرگاه کسی که به‌ناحق مورد حمله قرار گرفته و برای دفع خطر مرتکب جرم شود، باوجود شرایطی، عمل وی مشروع و موجه تلقی شده و قابل مجازات نیست. در حقیقت تعرض مزبور باید دارای شرایطی باشد که عمل انجام‌شده را نتوان جرم تلقی و مجازات کرد.

کد خبر 491875

منبع: ایمنا

کلیدواژه: مجازات قانونی دفاع مشروع مسئولیت های کیفری و مدنی خسارت مدنی چگونه از خود دفاع کنیم حق دفاع از خود قانون اساسی جرائم مجرمان قانون مجازات اسلامی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق دفاع از خود دفاع مشروع صلاحیت دار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۳۲۹۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش امیرعبداللهیان به ماجرای اصفهان و ادعاهای اسرائیل

به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه رایزنی‌ها و دیدارهای دیپلماتیک خود در نیویورک، در نشستی با حضور سفرای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی، به بیان دیدگاه‌های کشورمان درباره مسئله فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی و همچنین دفاع مشروع ایران در مقابل رژیم اسرائیل پرداخت.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ضمن تشریح عملیات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران علیه مواضع نظامی رژیم متجاوز صهیونیستی در چهارچوب دفاع مشروع و حقوق بین‌الملل، تاکید کرد: با وجودی که جمهوری اسلامی ایران قادر بود این عملیات را در شعاع گسترده‌تری انجام دهد، صرفاً آن بخش از مواضع نظامی رژیم صهیونیستی هدف قرار داده شد که از آنجا حمله به سفارت کشورمان در دمشق صورت گرفته بود.

حسین امیرعبداللهیان در ادامه یادآور شد که جمهوری اسلامی ایران توانست به اهداف خود در چارچوب پاسخ حداقلی برسد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: ما توانستیم اراده قاطع خود را نشان بدهیم و پایگاه‌های نظامی که حمله از آنجا علیه سفارت ما صورت گرفته بود را هدف قرار بدهیم و پیام خود را به رژیم برسانیم.

رئیس دستگاه سیاست خارجی کشورمان گفت: در صورتی‌ که رژیم اسرائیل مجدداً دست به ماجراجویی بزند و اقدامی علیه منافع ایران انجام بدهد، پاسخ بعدی ایران فوری، حداکثری و قاطع خواهد بود و این پیام به روشنی به آمریکا و سایر طرف‌ها منتقل شده است.

امیرعبداللهیان همچنین در واکنش به ساقط شدن چند ریز پرنده توسط پدافند کشورمان در اصفهان گفت: حامیان رسانه‌ای رژیم صهیونیستی در تلاشی مذبوحانه سعی داشتند از شکست مجددشان، پیروزی بسازند و این موضوع را بزرگ‌نمایی کنند؛ در حالی که ریزپرنده‌های ساقط‌ شده هیچ خسارت مالی و جانی در بر نداشته‌اند.  

رئیس دستگاه سیاست خارجی کشورمان خاطرنشان کرد: باید ریشه بحران کنونی مورد توجه قرار گیرد که ناشی از جنگ افروزی، نسل‌کشی و جنایات جنگی و ترکیب رژیم اسرائیل علیه غزه و کرانه باختری است و اگر جنگ علیه غزه متوقف شود، آرامش به کل منطقه باز می‌گردد و همه ما از جمله ایران از این آرامش سود خواهیم برد.

وزیر امور خارجه کشورمان ضمن یادآوری این که امنیت منطقه برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است، تاکید کرد که رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا و متحدانش در حال قتل عام و نسل کشی کودکان و زنان بی دفاع فلسطینی در غزه است.

امیرعبداللهیان همچنین در پایان اظهاراتش از برگزاری رویداد بزرگ ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران موسوم به ایران اکسپو در تهران با حضور هزاران میهمان خارجی طی هفته آینده خبر داد.

پس از سخنان امیرعبداللهیان در این نشست، سفرای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی به بیان دیدگاه‌های خود درباره مسئله فلسطین و همچنین پاسخ مشروع کشورمان به تجاوزات رژیم صهیونیستی پرداختند.

انتهای پیام/