به نقل از «همشهری آنلاین»

باغستان سنتی قزوین در خطر

تاریخ انتشار: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۵۹۶۷۳

همشهری آنلاین- فرشته رضایی:

باغستان سنتی قزوین با مساحت حدود 3هزار هکتار یک پدیده طبیعی ویژه در قزوین محسوب می‌شود که رشد جمعیت، بی‌توجهی به منابع طبیعی و نبود توسعه پایدار در نیم قرن گذشته تخریب و تغییر کاربری آن را موجب شده است.

مساحت این باغستان از 5هزار هکتار در دهه‌های گذشته به حدود 3هزار هکتار کاهش یافته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این 3هزار هکتار 2874هکتار آن به ثبت ملی رسیده، اما فعالان محیط‌زیست می‌گویند با وجود ثبت ملی کار چندانی برای آن انجام نشده و در عمل شورای برنامه‌ریزی توسعه استان به همراهی استانداری و مدیریت شهری به طور بی‌وقفه با اجرای پروژه‌های متعدد این باغستان را تخریب کرده‌اند.

تعرض آشکار به حریم باغستان

دبیر شبکه تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیست و منابع طبیعی قزوین در این باره به همشهری می‌گوید: «باغستان سنتی قزوین قبلا به شکل یک نگین در دشت قزوین قرار داشت، اما در 5دهه اخیر از همه قسمت‌ها به ویژه بخش شمالی مورد تغییر کاربری قرار گرفته و به شکل نعل اسب درآمده و همین تغییر شکل، تصویری گویا به ما می‌دهد که باغستان از درون شهر کم کم در حال نابودی است.»

«محمود داوران» نبود برنامه جامع با رویکرد احیا، حفاظت و بهره‌برداری پایدار را موجب آسیب و تخریب باغستان سنتی قزوین در سال‌های اخیر می‌داند و می‌افزاید: «این باغستان ثبت ملی شده است و باید حدود واقعی آن مشخص شود، اما به نظر می‌رسد تعمدی وجود دارد که این حدود مشخص نشود تا راحت‌تر به عرصه آن تعرض کنند.»

وی با بیان اینکه در حال حاضر عبور پلی به نام امام رضا (ع) موجب انتقاد فعالان محیط‌زیست شده است، ادامه می‌دهد: «این پل تا ابتدای باغستان قزوین آمده و به دلیل اعتراض نهادهای مدنی فعلا متوقف شده است. با وجود مخالفت مصوبه شورایاری شهرسازی و معماری ایران که ساخت پل را مغایر طرح‌های ترافیک اعلام کرد، اما مدیریت شهری فقط به گونه‌ای طرح را مصوب کرد که پل کمتر از درون باغستان عبور کند، اما عملا بخش‌هایی از آن تخریب خواهد شد.»

عبور کمربندی شرق از داخل رودخانه

کمربندی سبز شرق قزوین به طول 6 کیلومتر، پروژه دیگری است که در محدوده باغستان قزوین اجرا می‌شود. این پروژه با هدف بهبود عملکرد ترافیکی شبکه حمل و نقل شهر قزوین، کاهش زمان سفر، توسعه فضای سبز شهری و فضای ورزشی-تفریحی و از میدان شورا تا میدان مینودر اجرا می‌شود.

دبیر شبکه تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیست و منابع‌طبیعی قزوین می‌گوید: «این پل از قسمت شرقی باغستان به سمت شمال عبور می‌کند و از محله‌هایی مانند کت‌آباد با وسعت بیش از 200 هکتار می‌گذرد و به عنوان کمربند شرق تا اتوبان زنجان می‌آید و برای رسیدن به اتوبان زنجان وارد رود دره می‌شود.»

وی با بیان اینکه رودخانه علاوه بر ویژگی طبیعی، حریم باغستان هم محسوب می‌شود، می‌افزاید: «رودخانه به طور متوسط سالانه 8میلیون مترمکعب آب وارد باغستان و 900 هکتار باغ را آبیاری می‌کند. بنابراین جاده کمربندی نه تنها وسعت زیادی از باغستان را به طور مستقیم تخریب می‌کند، بلکه با ساخت جاده در داخل رود دره تمام شرایط اکولوژیکی باغستان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. عرض متوسط رودخانه‌ 50 متر بوده و حالا به 2 و نیم متر رسیده است و نهادهای متولی باید پاسخگوی این فاجعه باشند.»

داوران از پروژه دیگری با عنوان ساماندهی جاده نسیم شمال در 3 فاز یاد می‌کند که با ساخت آن ترافیک سنگینی از کنار باغستان عبور خواهد کرد و با وجود پیامدهای ساخت، نهادهای مسئول به ویژه استانداری نه تنها به آن اعتراضی ندارند بلکه همیشه رای‌شان به سمت تغییر کاربری است.

دبیر شبکه تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیست و منابع طبیعی قزوین با تاکید بر اینکه این پروژه‌ها و دست به دست شدن زمین‌ها موجب بی انگیزه شدن باغداران و رها کردن باغ‌ها می‌شود، می‌گوید: «در مجموع حدود نیمی از 3هزار هکتار باقیمانده، حال خوبی ندارد. سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی و طبیعی این منطقه طبیعی هدر رفته و همه وعده‌ها در عمل هیچ نصیبی برای باغداران زحمتکش باغستان نداشته است.»

به گفته او، در بخش‌هایی از باغستان در جوار رودخانه‌ها نخاله ساختمانی ریخته می‌شود، 5رودخانه به جای سیراب کردن باغستان سنتی قزوین برای آبیاری پارک استفاده می‌شود و در 30 سال گذشته بوستانی به نام باراجین در حریم باغ و بعد بوستان سافاری ایجاد شد که آب‌شان از رودخانه داخل باغ تامین می‌شود.

اقتصادی کردن باغستان بر پایه کشاورزی

دبیر شبکه تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیست و منابع طبیعی قزوین چند راهکار برای احیای دوباره باغستان سنتی قزوین پیشنهاد می‌دهد و آن‏، تعیین برنامه توسعه پایدار برای باغستان، ممنوعیت دخل و تصرف و تغییر کاربری در محدوده باغستان، تعریف منابع آب پایدار با اختصاص انتقال آب طالقان و نیز آب چاه، تامین مکانیزم‌هایی برای افزایش امنیت باغستان در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی و هدف‌گذاری باغستان در ذیل فعالیت باغداری و کشاورزی است تا باغستان سنتی به سمت تولید اقتصادی برود و باغدار هم پای کار بماند.

تغییر کاربری بدون مطالعه

یک دانش‌آموخته جامعه‌شناسی قزوین و فعال محیط‌زیست این استان هم در تایید صحبت‌های داوران به همشهری می‌گوید: «در دهه‌های اخیر زیباسازی فضای اطراف شهر، حل ترافیک، خاک‌سپاری شهروندان، حمل‌ و نقل عبوری، ایجاد کارگاه‌های تفکیک زباله و توسعه کارگاه‌های کوچک اما متعدد به تغییر کاربری‌ها و تخریب گسترده‌تر باغستان سنتی قزوین منجر شده است. اقدامات بدون مطالعه برای جاده‌سازی‌ها، پل‌ها، پارک سافاری، قبرستان و... در نهایت به‌ضرر محیط‌زیست قزوین است.»

«محترم رحمانی» اضافه می‌کند: «اگر تاکنون مسئولیتی تخریب پهنه باغستان بر دوش کسی هم نبوده که هست، در دهه اخیر با بلندشدن فریادهای اعتراض باغداران و دوست‌داران محیط‌زیست و باغستان، مدیران شهری و دولتی باید درباره تک‌تک تغییرکاربری‌هایی که خواه‌ناخواه به زمین‌خواری و تخریب محیط‌زیست شهری می‌انجامد، توضیح دهند.»

تعرض به میراث ملی با لایحه‌سازی

با وجود انتقادهایی که فعالان محیط‌زیست درباره اجرای پروژه‌هایی چون پل امام رضا (ع) یا کمربندی دارند، اما مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین در این زمینه تنها به این نکته که «هرگونه تغییر کاربری در باغستان سنتی قزوین که از آثار ثبت شده در فهرست ملی به شمار می‌رود، غیر قانونی است» اکتفا می‌کند اما شرح نمی‌دهد که روش برخورد با نهادهایی که با توجیه فنی اقدام به اجرای طرح و پروژه می‌کنند، چیست؟

«علیرضا خزائلی» با بیان اینکه صیانت از باغستان سنتی قزوین با قدمتی بیش از هزار سال یکی از اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان است،‌ می‌افزاید: «قانون تکلیف همه را روشن کرده است. هیچ شخصی اعم از حقیقی و حقوقی براساس قانون اجازه تغییر کاربری در باغستان سنتی قزوین را نخواهد داشت و هرگونه دخل و تصرف در این مجموعه پیگیرد قانونی به همراه دارد.»

اما این مقام دولتی شرح نمی‌دهد زمانی که برخی با پوشش قانون اقدام به اجرای طرح و پروژه‌هایی در این محدوده ثبت میراثی انجام می‌دهند، چه می‌توان کرد؟

کد خبر 600120 برچسب‌ها باغ و باغبانی بزرگراه استان قزوین

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: باغ و باغبانی بزرگراه استان قزوین باغستان سنتی قزوین تغییر کاربری 3هزار هکتار پروژه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۵۹۶۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توسعه باید با دانش سنتی و بومی هر منطقه همراه شود

معاون سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به لزوم استفاده از دانش سنتی در مسائل توسعه‌ای، گفت: بحث‌های توسعه‌ای بدون توجه به پیشینه و ویژگی تمدنی و اقلیمی امکان‌پذیر نیست. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، نورالله مرادی شامگاه سه‌شنبه در نشست خبری اولین همایش ملی دانش سنتی محیط زیست با خبرنگاران و اصحاب رسانه استان، با اشاره به اینکه یکی از برنامه‌های اصلی سازمان حفاظت محیط زیست و معاونت آموزش بحث پرچمداری است، اظهار داشت: در بحث پرچمداری هر کدام از استان‌های کشور یک موضوع تخصصی محیط زیست را به عنوان پروژه اصلی آن استان برای تولید محتوا برای کل کشور در دستور کار دارند و پرچمداری 31 استان مشخص است.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، افزود: دانش سنتی یکی از این موضوعات است و می‌تواند آغازگر پرچمداری باشد، برنامه‌ها و دستورالعمل‌ها تدوین شده است، ما از استان چهارمحال و بختیاری شناخت داشتیم و پژوهشگران بسیاری در این زمینه فعال بودند به همین دلیل این استان برای موضوع دانش سنتی انتخاب و دبیرخانه و شورای مشورتی استان تشکیل شد.

وی گفت: به حوزه دانش بومی کمتر توجه شده و اساسا در منظومه ذهنی مدیران اجرایی ما کمتر وجود داشته و از کل دانش سنتی در این سال‌ها دو بروشور عامیانه و سطحی بود که کار را دشوار می‌کرد، موضوع دانش سنتی جدید بود و مقاله و اطلاعات خاصی در این زمینه نبود و باید جمع‌آوری می‌شد و به بنیان خاص تبدیل می‌شد.

مرادی ادامه داد: مدل طراحی شد و کارهای مختلفی انجام و برای هر استان نحوه جمع‌آوری اطلاعات دانش بومی ابلاغ شد و استان‌ها موازی‌کار در استان چهارمحال و بختیاری کار جمع‌آوری دانش بومی در حوزه محیط‌زیست را شروع کردند.

مرادی افزود: یکی از کارهایی که باید انجام می‌شد ایجاد حس هویت برای این شاخه دانش بود که یک راه آن تولید ادبیات است که یکی از راه‌های آن برگزاری همایش در راستای سایر فعالیت‌ها بود.

وی عنوان کرد: تعداد 240 مقاله به همایش ارسال و 210مقاله انتخاب شد و 13مقاله طی دو روز برگزاری همایش ارائه می‌شود، همچنین 7وبینار قبل از همایش برگزار شد،  کتاب چکیده مقالات به زودی تهیه می‌شود و تهیه کتاب اصل مقالات هم در دستور کار است.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشوربا اشاره به اینکه این همایش دو سالانه و به میزبانی استان چهارمحال و بختیاری است، گفت: گام بعدی این است که دانش سنتی هر استان را جداگانه منتشر و در نهایت همه به دبیرخانه استان چهارمحال و بختیاری ارسال شود و اطلس دانش بومی و سنتی ایران را منتشر کنیم.

مرادی با اشاره به لزوم استفاده از دانش سنتی در مسائل توسعه‌ای، بیان کرد: بحث‌های توسعه‌ای بدون توجه به پیشینه و ویژگی تمدنی و اقلیمی امکان‌پذیر نیست اساسا تمدن ایرانی یک تمدن محیط زیستی است و در همه ابعاد این بوم سازگان شاهد فعل و انفعالات زیست‌محیطی است از جمله شعر،قصه، معماری و غیره نشان چگونگی اقلیم ماست.

وی ادامه داد: انسان تلاش کرده خود را با محیط و اقلیم سازگار کند، این ویژگی تمدنی ماست و در سایر شئون تمدنی نمود پیدا می‌کند، اشعار نظامی و منوچهری دامغانی و متون عرفانی ما آکنده از محیط زیست ماست و تمدن ما همواره نسبت به محیط زیست حساس بوده اما بخشی مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور مطرح کرد: ما معتقدیم برای جمع‌آوری دانش بومی در حوزه محیط زیست و استفاده از آن دیر است و اگر استفاده نکنیم بخش‌های دیگری از آن را هم از دست می‌دهیم.

مرادی تشریح کرد: پس از پایان این همایش نشست آسیب‌شناسی خواهیم داشت و ضعف و کاستی‌ها بررسی می‌شود و به تقویت همایش در سال‌های آتی می‌پردازیم. مهم‌ترین بستر برای حفظ محیط زیست نهاد رسمی آموزش و پرورش است، اگر بتوانیم آموزش و پرورش قوی در حوزه محیط زیست داشته باشیم، بسیاری از مشکلات را نداریم، نسل‌سازی از آموزش و پرورش است، تفاهم‌نامه‌ و برنامه‌هایی با این نهاد داریم که حفظ محیط زیست را در پی دارد.

وی ادامه داد: یکی از کارهای مورد تاکید مخاطب شناسی است، در گذشته مخاطبین ما محدود بودند اما تلاش کردیم دانش و اطلاعات در اختیار عموم مردم قرار دهیم و روی همه اقشار کار شود . 128هزار عضو شورای شهر و روستای کشور، ورزشکاران، کانون فوتبال، هنرمندان، روحانیون، دانشگاه‌ها، معلمین آموزش و پرورش، زنان و غیره از جمله جامعه هدف برای آموزش مسائل زیست محیطی هستند، همچنین 2000 خانه محیط زیست در کشور برای عمومی کردن آموزش ایجاد شد که فعالیت‌های خوبی در آن شد.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، تصریح کرد: دانش سنتی و بومی در تقسیم‌بندی اساسا به چیزی گفته می‌شود که متعلق به جامعه است و فردی نیست و مباحث مردم گیاه‌شناسی، هواشناسی سنتی، آب‌شناسی سنتی، کشاورزی سنتی، فرهنگ، قصه‌ها، معماری، نحوه برداشت محصول و غیره در حوزه دانش سنتی است و مانند محیط زیست همه چیز را در بر می‌گیرد و برنامه‌ریزی برای بین‌المللی شدن دانش سنتی باید انجام شود.

انتهای پیام/7540/