عجز دیپلماسی در حل مشکلات آب/ سد کمال‌خان معضل جدید؟
تاریخ انتشار: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۶۶۲۸۰
رودخانه هیرمند، یکی از تأمین‌کننده‌های اصلی آب دریاچه هامون است. سد کمال خان معضلی جدی برای تأمین آب شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایجاد خواهد کرد.
خبرگزاری میزان - الهه پهلوان کارشناس ارشد برنامه‌ریزی محیط زیست - امروزه نقش محوری انسان در تغییر وضعیت کره زمین، امری انکارناپذیر است؛ اما باید توجه داشت که حجم قابل توجهی از مسائل محیط زیستی از مرز‌های سیاسی تبعیت نمی‌کند و عوامل تاثیرگذار بدون توجه به مرز‌های سیاسی بر روی محیط زیست نقاط مختلف آثاری را به جای می‌گذارند و حل مشکلات ناشی از آن نیازمند همکاری‌های بین‌المللی و یا به عبارتی دیپلماسی محیط زیستی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آب، هوا، جانوران و... مرز نمی‌شناسند؛ دیپلماسی محیط زیستی گرچه با توجه به نامش به نظر می‌رسد که قضیه‌ای مرتبط با خارج از مرز‌های کشور است، اما همان‌گونه که پیشتر ذکر شد، تاثیر به سزایی بر منابع طبیعی و محیط زیست داخلی هر کشوری می‌تواند داشته باشد.
از حوزه‌های مصداقی آن می‌توان به تاثیر بحران گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، آلودگی هوا و گاز‌های گلخانه‌ای، خشکسالی و پدیده ریزگرد، آلودگی دریا‌ها و بحران مدیریت حقابه آب‌های مرزی و مشترک اشاره کرد.
آب در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از جمله خاورمیانه و شمال آفریقا، یکی از موضوعات حیاتی به شمار میرود. کاهش نزولات جوی و کم آبی در سال جاری مساله جدید و دور از ذهنی نبوده است؛ اما می‌توان اذعان کرد تنگنا‌های موجود بر سر حوضه آب‌های فرامرزی و مشترک مسئله را حادتر کرده است. زیرا کشورهای همسایه یا واقع در یک حوضه آب‌های فرامرزی، نیازمند همکاری و توافق در خصوص این ماده حیاتی و استراتژیک هستند؛ ولی متاسفانه تاکنون در این زمینه اقدامی جدی صورت نگرفته است.
شواهد و اخبار‌ها حاکی از احتمال وقوع تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰ است. در این خصوص باید گفت تنش آبی در سال‌هایی که با نزولات جوی کمتری روبرو بوده‌ایم، بیشتر قابل لمس است. علت این امر را می‌توان در نحوه و رویکرد مدیریتی اتخاذ شده در عرصه آبی جست.
با مروری بر سال‌های کم بارش گذشته می‌توان دریافت که کاهش نزولات جوی و کم آبی و ضعف مدیریت در برابر آب‌های سطحی، حجم مورد استفاده از آب‌های زیرزمینی را بالا برده است. به نقل از جدیدترین تحقیق محققان در مجله نیچر طی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ حدود ۷۴ کیلومتر مکعب آب‌های زیرزمینی ایران تحلیل و از دست رفته است؛ و همه این موارد دست به دست هم می‌دهند تا مسئله تنش آبی سال به سال نمایان‌تر شود.
در حوزه مدیریت آب ۲ اقدام همزمان می‌بایستی صورت پذیرد تا تنش‌های آبی کمتر نمایان شود؛ بخش اول مدیریت داخلی ذخایر آب: به عنوان مثال بخشی از مسائل آبی با برطرف کردن ضعف‌های داخلی قابل جبران هستند مانند مدیریت بارش‌ها در دوره‌های ترسالی، نوسازی تاسیسات و انشعابات خطوط انتقال آب، مدیریت مصرف آب، جلوگیری از صادرات کالا‌های آب‌بر و توجه به موضوع آب مجازی در صادرات، توجه به آمایش سرزمین در کشاورزی و صنعت، جلوگیری از کشاورزی به شیوه سنتی، توجه به اصول و معیار‌های سازمان جهانی یونسکو جهت رد یا تایید اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، داشتن نگرش بین بخشی و توجه به مدیریت جامع‌نگر محیط زیست.
متاسفانه در حال حاضر نگرش بخشی حاکم بوده است؛ به عنوان مثال در مسئله رودخانه‌ها و اکوسیستم‌های تالابی، این پهنه‌های آبی ارزشمند، هم زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست و هم زیر نظر وزارت نیرو مدیریت می‌شوند. متاسفانه بعضی از این تالاب‌ها به نام وزارت نیرو سند خورده‌اند!
در این نوع شیوه، تامین منافع بخشی مورد توجه است و تخصیص حقابه تالاب‌ها و حفظ پایداری جریان رودخانه‌های کشور مورد تهدید قرار می‌گیرد و حتی به خشک شدن تالاب‌ها ختم می‌شود. بخش دوم بر طرف کردن مشکلات آبی و وابسته به دیپلماسی محیط زیستی است.
آب دغدغه جوامع واقع شده در بخش خشک کره زمین است و تغییرات اقلیمی بر این دغدغه افزوده است. واقعیت‌های موجود در حوزه دیپلماسی محیط زیستی در کشور نشان دهنده آن است. دیپلماسی محیط زیستی در اکثر مواقع قربانی شده است و در انجام امور ناکام مانده است و فشاری را برکشور تحمیل کرده است.
اگر بخواهیم به جدیدترین مشکلات دیپلماتیک در زمینه آب اشاره‌ای داشته باشیم می‌توانیم به بحث حوضه آبریز هیرمند و افتتاح سدکمال‌خان در افغانستان بپردازیم.
رودخانه هیرمند، یکی از تامین‌کننده‌های اصلی آب دریاچه هامون است. سد کمال خان معضلی جدی برای تامین آب شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایجاد خواهد کرد. در ماه گذشته رئیس جمهور افغانستان در مراسم افتتاح رسمی سدکمال‌خان قید کرد: به تعهد خود در برابر حق‌آبه ایران متعهد هستیم و در صورت تقاضای مازاد، حاضر به مبادله آب در برابر نفت هستیم!
موضع‌گیری دیپلماسی محیط زیستی کشورما در قبال این دست از مسائل چیست؟ آیا تملک برخی از کشورهای منطقه بر سر منابع طبیعی و ابزارسازی منابع استراتژیکی مانند آب‌های مرزی و مشترک را باید بپذیریم؟
۲۲ مارس روز جهانی آب از سوی سازمان ملل نامگذاری شده است. علت نامگذاری بالابردن آگاهی از بحران جهانی آب بوده است. با این تفاسیر کنفرانس بین‌المللی مدیریت منابع آبی با حضور همسایگان عراق در بغداد در روز جهانی آب برگزار شد و از کشور ایران در این رویداد نماینده‌ای حضور نداشت! به راستی تبعات این بی اعتنایی‌ها چه خواهد بود؟ تنش آبی خوزستان و شهرهای غربی کشور چه می‌شود؟
در جمع‌بندی نهایی باید گفت آب به عنوان مایه حیات و عامل توسعه و آبادانی، دغدغه امروز جامعه جهانی است و تامین و مدیریت آب شرب در کشور باید جزو اولویت‌های بسیار اساسی قرار گیرد.
درست است که تغییرات اقلیمی و گرمایش بر حجم بارش‌ها بی‌تاثیر نبوده است و میزان بارش در نقاط مختلف، کشور را نسبت به استاندارد جهانی پایین آورده است؛ اما همین میزان اندک، چنانچه تحت مدیریت صحیح داخلی و دیپلماسی مناسب با کشورهای همسایه قرار گیرد جوابگوی نیاز‌های کشور خواهد بود.
در این راستا پیشنهاد می‌شود از قدرت دیپلماسی محیط زیستی به عنوان ابزاری جهت حل و فصل اختلافات و فضایی مناسب برای ارتقای وضعیت محیط زیستی و خصوصاً مسائل آبی استفاده شود. همچنین در حال حاضر مسائل مربوط به امور بین‌الملل و کنوانسیون‌ها توسط سازمان حفاظت از محیط زیست پیش میرود و باید گفت امور کنوانسیون‌ها با موضوع امور بین‌الملل تفاوت‌هایی دارند.
لذا ساختار سازمان حفاظت از محیط زیست نیاز به اصلاح و تقویت دارد؛ در حال حاضر ساختار مدیریت محیط زیست کشور با وظایف حاکمیتی و بین بخشی سازگار نیست. مدیریت محیط زیست باید جایگاهی داشته باشد که با تغییر دول، در سیاست‌های اجرایی آن تغییری ایجاد نشود، بخشی از وظایف به وزارتخانه‌ها و بدنه اجرایی سپرده شود.
سوم؛ در تدوین پروتکل‌های محیط زیستی مشارکت متخصصین و دانشگاهیان لحاظ شود. مدیریت و حکمرانی آب‌های فرامرزی، چالش‌ها و فرصت‌های فراوانی را پیش روی سیاست‌گذاران سیاست خارجی قرار می‌دهد؛ اما امید آن میرود که با اتخاذ سیاست‌های دیپلماتیک با همسایگان مشکلات آبی را قابل حل کنیم.
بیشتر بخوانید: عراقچی: می‌توانیم یک جمع‌بندی کلی در مذاکرات وین داشته باشیم
انتهای پیام/
برچسب ها: دیپلماسی آب دیپلماسی ذخایر آبیمنبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: دیپلماسی آب دیپلماسی ذخایر آبی دیپلماسی محیط زیستی تنش آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۶۶۲۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مروری بر معضل اجتماعی خودکشی در کهگیلویه و بویراحمد
سرزمینی که کهگیلویه و بویراحمد کنونی در آن واقع شده است، پیشینه‌ای دیرین دارد اما شکل‌گیری این استان با تقسیمات کنونی کشوری به کمتر از پنجاه سال پیش بازمی‌گردد. این استان حدود ۱ درصد از مساحت کل کشور را در بر می‌گیرد. با این وجود بیش از ۲۵ درصد نفت و گاز، در این استان قرار دارند. ولی با این همه، جز محروم‌ترین استان‌های ایران می‌باشد. کهگیلویه و بویراحمد در یک برهه متأسفانه رتبه نخست کشور در معضل اجتماعی خودکشی را داشت.
امروز نیز آمار خودکشی در استان جالب نیست و هفته‌ای نیست که خبرهای ناگوار خودکشی در این استان به گوش نرسد. متاسفانه اکنون خودکشی در جایگاه بدی قرار گرفته است.
خودکشی دلایل متعدد دارد، از فقر و بیکاری گرفته تا اجبار به ازدواج و مسائل عاطفی و یا ترساندن والدین برای رسیدن به یک هدف. البته عوامل استرس‌زا مانند مشکلات مالی، مشکلات شغلی، مشکلات تحصیلی یا مشکلات ارتباط بین افراد (مانند طلاق )، آزار دیگران یا زورگویی نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند.
دنا دختر نوجوان 19ساله در شهر یاسوج، چندی پیش، اقدام به خودسوزی کرد و یک هفته پس از آن در بیمارستانی در شهر شیراز از دنیا رفت. دنا برای ازدواج با پسر مورد علاقه‌اش با مخالفت جدی برخی اعضای خانواده مواجه شد، با این حال او برای رسیدن به شریک زندگی خود تلاش بسیاری کرد اما به جایی نرسید و برخی اعضای خانواده برای ممانعتش از این کار با او به تندی برخورد کردند. مقاومت دنا به جایی نرسید و سرانجام دنا اقدام به خودسوزی کرد. این قصه تلخ‌تر از آن بود که شیرینی عروسی و سفره عقد به خود ببیند.
خودکشی به خودی خود تلخ و وحشتناک است، حالا اگر وسیله آن آتش باشد، به مراتب تلخ‌تر و وحشتناک‌تر است. خودسوزی در کشورهای خاورمیانه و شبه‌قاره هند یکی از شیوه‌های رایج اقدام به خودکشی به ویژه در میان زنان است. هر ساله در سوریه، ترکیه، عراق، ایران، افغانستان و هندوستان زنان زیادی برای مردن و خلاصی از دست گرفتاری‌ها، خودشان را به آتش می‌کشند. اگرچه در پاره‌ای موارد اقدام به خودسوزی برای نشان‌دادن اعتراض سیاسی نیز انجام می‌شود، اما آنگونه که بیشتر تحقیقات علمی نشان می‌دهد دلیل عمده خودسوزی‌ها به ویژه در میان زنان خشونت خانوادگی و مشکلات زناشویی است. در ایران نیز خودسوزی به ویژه در میان زنان از شیوه‌های قدیمی اقدام برای خودکشی است. این شیوه به‌خصوص در استان‌های غرب و جنوب‌غربی کشور مانند ایلام، لرستان، کردستان، بخش‌هایی از خوزستان، کرمانشاه و کهگیلویه‌وبویراحمد همه‌ساله تعدادی را به کام مرگ می‌کشاند. اگرچه آمار دقیقی از تعداد افرادی که در هر سال دست به خودسوزی می‌زنند منتشر نمی‌شود و مراکز پزشکی قانونی در استان‌های کشور هم این آمار را محرمانه و غیرقابل‌انتشار می‌خوانند، اما خبرهایی که گاه‌وبیگاه سر از رسانه‌های محلی درمی‌آورد نشان می‌دهد هنوز این شیوه تلخ و دردناک برای خلاصی از زندگی، در گوشه‌هایی از کشور رایج است.
خبرنگار: سعیده صداقت نژاد
انتهای خبر/
کد خبر: 1213739
حریق گسترده انبار کالا در میدان مهارت + فیلم