به نقل از «مهر»

بیرون افتادگی فرهنگ از جریان توسعه/ ضرورت گفتگو با هویت های متکثر

تاریخ انتشار: ۱۳ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۱۷۴۷۹

به گزارش خبرنگار مهر، یازدهمین گردهم آیی اصحاب علوم انسانی، اجتماعی و فرهنگی انقلاب اسلامی با موضوع «حکمرانی فرهنگ در دولت آینده (نشست دوم)» در حوزه هنری برگزار شد.

با گفتار منبری و محفلی و هئیتی نمی توان مملکت را اداره کرد

سید حسین شهرستانی مدیر گروه حکمت هنر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی درباره موضوع «سیاست هویت در دولت آینده» سخنرانی کرد و گفت: فرهنگ و حکمرانی فرهنگی یک بخش نهادی و ساختاری دارد که شامل مدیریت رسانه و هنر و اینها می شود، فراتر از این بخش، دولت و حکومت خودش یک پدیده فرهنگی و جزئی از فرهنگ است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر دولتی با انگاره ای از یک ملت خودش را تعریف می کند و درهمینجا پدیده ای به نام سیاست هویت به وجود می آید. در ایران به خاطر وجود اسناد بالادستی هویتی مثل شاهنامه به نسبت سایر کشورهای منطقه از این نظر بالاتر هستیم. چون سند هویت ملی ما در این پهنه سرزمینی هستند.

وی افزود: نظریات سیاست هویتی در جهان اشکال مختلفی دارد. مسئله سیاست هویت با ادراکات یومیه و روزمره حل و فصل نمی شود و ما هم توجهی به سیاست هویتی نسبت به دوره های تاریخی مختلفمان از جمله دوره قاجار، پهلوی و جهوری اسلامی ایران نداریم. سیاست هویتی جمهوری اسلامی ایران در آغاز انقلاب مبتنی بر یک امت یکپارچه و امامت است ولی در میدان شاهد چندپارگی هویتی هستیم اما در ساختار سیاسی همچنان آرزومند بازگشت به سیاست هویت مبتنی بر امت و امامت هستیم ولی کاری هم برای ان نمی کنیم. مسئله پیش روی دولت آینده این است که تصمیم بگیرد که چگونه می خواهد تکثر هویتی را به رسمیت بشناسد و چگونه می خواهد با این هویت های گوناگون گفتگو کند؟ اتفاقی که در دولت فعلی رخ داد، نشان داد که ما می خواهیم از این گفتگو فرار کنیم و ترجیح می‌دهیم این گفتگو اتفاق نیفتد.

این پژوهشگر ادامه داد: راه بازیابی سیاست هویتی در ایران بازگشت به وضعیت یکپارچه امت و امامت و تن دادن نیست چون امکانپذیر نیست، تن دادن به به تکثر هویتی هم راه حل نیست بنابراین باید گفتگویی میان هویت های متکثر اتفاق بیفتد. پس راه حل نهایی این است که باید مسئله هویت را ببینیم و به رسمیت بشناسیم. وقتی در آستانه انتخابات به مردم می گوییم بین فلانی و فلانی فرقی ندارد چون برای مردم فقط مسائل اقتصادی مهم است در واقع مردم را تبدیل به یک توده کور معیشتی کردیم که منفعلانه تمنای معیشتی دارند. انگار که ما مردم را بی چهره و بی هویت میپسندیم. وقتی مردم بی چهره باشند، حاکمیت هم بی چهره می شود و دائماً نقاب عوض می کند و پشت خندوانه و عصرجدید پنهان می شود. یعنی از به رسمیت شناختن چهره خودش هم فرار می کند و این بحران سیاست هویتی است. پس باید تکثرهای هویتی با چهره های شناسنامه دار خودشان باید حرف بزنند. مردمی که کوچه و خیابان هستند، توده خام نیستند باید انها را به رسمیت بشناسیم. دولت آینده باید پس از انتخابات گفتگوی متکثر هویتی را برقرار کنند و به چهره های مختلف را به رسمیت بشناسد. حل وفصل مسائل اساسی فرهنگ در ایران در گروی حل و فصل سیاست هویتی است. با گفتار منبری و محفلی و هئیتی نمی توان مملکت را اداره کرد.

اندیشکده سیاست هویت و یا حوزه مطالعات سیاستگذاری هویت سیاسی تاسیس شود

شهرستانی در پایان تصریح کرد: به همین منظور می توان اندیشکده سیاست هویت و یا حوزه مطالعات سیاستگذاری هویت سیاسی تاسیس کرد تا حاکمیت به یک چهره برسد. «هویت» برآیند ویژگی های یک فرد است. لازم است که مشخص شود تصویر نهایی که مردم از حاکمیت و یا ایرانی بودن دارند چیست و چه باید باشد؟

سینا کلهر، استاد دانشگاه و صاحب‌نظر حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی در این نشست درباره موضوع «فرهنگ و هنر در برنامه هفتم توسعه)» سخنرانی کرد و گفت: به عنوان مقدمه عرض میکنم که توسعه مهم ترین مسئله جامعه ایران در قرن چهاردهم بوده و بخاطر همین هم انبوهی از مطالب، تحقیقات و نوشته ها پیرامونش شکل گرفته است اما علی رغم همه این تحقیقات، نحوه برخورد ما با برنامه ریزی توسعه مثل همان سال ۱۳۱۸ است؛ گویی که می خواهیم به طریقه همان سالها برنامه ریزی کنیم. ضمن اینکه هم مفهوم «فرهنگ» و هم «مفهوم» توسعه بخاطر یکسری ابهامات و چالش های طرح بحث را سخت می کنند.

وی افزود: قرن چهاردهم هجری شمسی را می توان قرن جنگ برسر الگوی توسعه ایران نامید. در آغاز قرن، الگوی توسعه تقلیدی غرب گسترش یافته و با سرکوب فرهنگ ایرانی در صدد غربی شدن جامعه ایران در کوتاهترین زمان ممکن است. با شکست توسعه غربی، الگوی ملی گرایانه توسعه در دستور کار قرار می گیرد که توسعه غربی را این بار در لباس غربی پیگیری می کند. سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی وپایان الگوی ملی گرایی توسعه دینی به عنوان الگوی جایگزین انتخاب می شود اگرچه فرهنگ در کانون این کشمکش ها قرار دارد و مرزهای میان الگوهای مختلف را تعیین می کند با این حال در هرسه الگو، فرهنگ از فرایند توسعه بیرون افتاده است. به عبارت دیگر شاهد نوعی بیرون افتادگی فرهنگ از جریان توسعه در یک قرن اخیر هستیم. این بیرون افتادگی ناشی از تلقی خاصی است که از فرایند توسعه در جامعه ایران وجود دارد.

راهبرد اساسی توسعه کشور، فرهنگی تعریف شود

کلهر ادامه داد: تلاش و تدوین برنامه اول توسعه از سال ۱۳۲۷ شکل گرفت که یک ویژگی بارز دارد و آن هم اینکه توسعه در ایران معادل پروژه عمرانی و اصلاح اداری فهمیده می شود و این فهم در سراسر سالها از دوران پهلوی دوم و حتی بعد از انقلاب اسلامی نیز به نظام تصمیم گیری کشور سیطره پیدا کرده است. پس یکی از پاسخ ها به این سوال که چرا ایران توسعه نیافته این است که فرایند توسعه به یک فرایند اداری تقلیل یافته است و این یعنی اینکه توسعه یک پروژه عمرانی است که می شود در مدت زمان مشخصی اجرایی ش کرد. در نتیجه فرهنگ در عمل و اجرا از الگوی توسعه کنار گذاشته می شود. الگوی توسعه پهلوی اول، پهلوی دوم و انقلاب اسلامی تفاوتشان در رویکرد فرهنگی است با اینحال در هرسه جریان نامبرده، فرهنگ از الگوی توسعه کنار گذاشته شده است. تصور می شود با نوسازی صنایع و بنیان های تولیدی، مسیر گذار به توسعه در یک پروژه کوتاه مدت محقق شود اما نتایج چنین چیزی را نشان نداد و نتیجه اینکه جامعه ایران، تبدیل به یک جامعه مصرفی وابسته به نفت می شود. در چنین وضعیتی با وجود پرسش از چرایی شکست و عدم موفقیت برنامه های توسعه آنچه از توسعه فرهنگی در نظام حکمرانی فهم می شود، دوگانگی فرهنگ و توسعه است و اینکه فرهنگ به عنوان مانعی برای توسعه در نظر گرفته می شود.

این پژوهشگر حوزه فرهنگ اضافه کرد: هشدارهایی چون تهاجم فرهنگی و امثال این هیچکدام نمی توانند این دوگانگی را از بین ببرند. توسعه در همان معنای اجرای پروژه های عمرانی تا جایی پیش می رود که نظام فرهنگی ناگزیر از طرح پیوست فرهنگی می شود و پیوست فرهنگی یعنی سیطره فهم توسعه به مثابه یک پروژه عمرانی. از مقطع تاریخی معینی به بعد، افتتاح و اجرای پروژه های ملی به نماد کارآمدی نظام سیاسی تبدیل می شود. سراسر ایران و بخصوص ایران به عنوان نماد کارآمدی جریان خاصی شاهد اجرای گسترده پروژه های عمرانی می شود و نگاه پروژه ای به توسعه نهادینه می شود تا جایی که گمان می رود توسعه کالایی است که می توان بخشی از آن را خرید و بخشی هم با مهندسی معکوس در کشور تکمیل کرد.

کلهر گفت: حاصل این نگاه و چشم انداز، بیرون افتادگی فرهنگ از جریان توسعه وتشدید دوگانگی توسعه و فرهنگ در الگوی توسعه دینی است. در چشم انداز فرهنگی، تلاش های عمرانی خودش بخشی از تخریب فرهنگی تلقی می شود. اهمیت برنامه هفتم هم در همینجاست که یا فرهنگ به درون نظام سیاستگذاری و حکمرانی برمیگردد یا برای همیشه کنار خواهد رفت. همه اینها باعث نشده تا فهم عمرانی و پروژه ای از توسعه متوقف شود. در مجلس انقلابی و دولت انقلابی احتمالی تعریف و اجرای پروژه های عمرانی با هدف احیای سرمایه اجتماعی و امثال اینها جزو نخستین دستور کارهاست و کاریش هم نمی‌توان کرد. در چنین شرایطی تنها امکان پیش رو اصلاح مسیر قطار در حال حرکت توسعه در کشور است تا آسیب کمتری به نظام فرهنگی وارد کند. پیشنهاد بنده این است که راهبرد اساسی توسعه کشور، فرهنگی تعریف شود.

وی در پایان پیشنهاداتی برای راهبردی که در سخنانش ذکر کرده بود ارائه داد.

کد خبر 5226776

منبع: مهر

کلیدواژه: توسعه انتخابات 1400 موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران انتخابات 1400 تازه های نشر نقد کتاب نهاد کتابخانه های عمومی کشور تجدید چاپ ترجمه معرفی کتاب کتاب و کتابخوانی سالروز ارتحال امام خمینی ابن سینا ادبیات داستانی مد و لباس امام خمینی ره انقلاب اسلامی جامعه ایران سیاست هویتی الگوی توسعه دولت آینده سیاست هویت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۱۷۴۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زمینه توسعه فرهنگ کتابخوانی در کردستان مهیا است

نماینده ولی‌فقیه در استان کردستان وجود ۳۳۰ هزار دانش‌آموز در استان را ظرفیتی بزرگ برای توسعه فرهنگ کتابخوانی در کردستان دانست - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا پورذهبی پیش‌ از ظهر امروز در دیدار با دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که در دفتر نماینده ولی‌فقیه در کردستان برگزار شد، ضمن خیرمقدم به مهمانان؛ به روایتی از بازدیدهای میدانی از کتابخانه‌ شهرستان‌ها و بررسی مشکلات از نزدیک پرداخت و اظهار داشت: ظرفیت‌های فرهنگی و نیروهای انسانی مستعدی در کردستان وجود دارد که نیاز به توجه بیشتر است.

وی خواستار رسیدگی و توجه مسئولان کشوری به حوزه کتابخانه‌های کردستان شد و گفت: ساختمان کتابخانه، تجهیزات و نوع کتاب‌ها در سنندج نیاز به بازسازی و به‌روزرسانی دارد. توجه به حوزه کتاب و کتابخوانی موجب توسعه فرهنگی جامعه خواهد شد.

زیباسازی و شاداب‌سازی فضای کتابخانه‌ها در اولویت قرار گیرد

نماینده ولی‌فقیه در استان کردستان با اشاره به اینکه در برخی از شهرستان‌ها تعداد اعضای کتابخانه‌ها کم است، تصریح کرد: فضاسازی، شاداب‌سازی و طراحی فضای داخلی کتابخانه‌ها در اولویت قرار گیرد تا باعث ترغیب مراجعه‌کنندگان شود چراکه در بازید میدانی که از بیجار داشتم وضعیت کتابخانه این شهرستان چندان مناسب بود.

وی افزود: زیباسازی فضای درونی و بیرونی کتابخانه‌های عمومی می‌تواند در جلب توجه عمومی مردم به این مکان مقدس فرهنگی بسیار تأثیرگذار باشد

پورذهبی با ابراز خرسندی از اینکه کردستان؛ هنرمندان، هنرپیشه، موسیقدانان و نویسندگان بسیار مستعد و در تراز دارد، عنوان کرد: حیف است که این همه ظرفیت و استعدادها به کار گرفته نشوند. خواستار توجه به این عزیزانمان هستیم.

اعتبارات لازم به حوزه کتابخانه‌های کردستان اختصاص یابد

وی وجود 330 هزار دانش‌آموز در استان را ظرفیتی بزرگ برای توسعه فرهنگ کتابخوانی در کردستان دانست و اظهار کرد:  این دفتر آمادگی حمایت از ترویج مطالعه و کمک فکری را دارد. باید زمینه مطالعه ویژه اقشار مختلف در جامعه فراهم شود.

نماینده ولی‌فقیه در استان کردستان تأکید کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی با توجه به ظرفیت‌های این حوزه، در راستای اجرای برنامه‌های فرهنگی و ترویج فرهنگ کتابخوانی تلاش کند تا بلکه زمینه دسترسی و عدالت فرهنگی بیش از پیش برقرار شود.

پورذهبی با تأکید بر اینکه اعتبارات لازم به حوزه کتابخانه‌های استان اختصاص یابد، ابراز داشت: کتابخانه مریوان، سقز، سروآباد و بیجار نیازمند توجه بیشتر هستند.

انتهای پیام/481/