ایسنا/گلستان لاک تراشی از هنرهای اصیل و سنتی مردم خطه شمال ایران محسوب می‌شود. روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته لوازم و ابزار موردنیاز روزمره خود را بیشتر از چوب تهیه می‌کردند و در این کار از تبحر خاصی برخوردار بودند.
استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان جنگلی بدون بهره‌گیری از ابزار کار مدرن و با ابزاری مانند تیشه و مغار، ظروف چوبی مانند پارچ، لاکچه، لاک نان، لاک قند ریزکن، کَچِه، کوچِلِر، آب گردان، کِتِرا و .
.. که با نقوش اسطوره‌ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می‌شود، تولید می‌کنند در واقع لاک ظرفی بزرگ شبیه به تشت بوده و معمولاً از آن برای سابیدن کشک و یا خمیر کردن نان استفاده می‌کنند.می‌توان چنین گفت که لاک تراش‌ها خراطان ماهری هستند و هنر لاک تراشی، هنر ابتکاری جنگل‌نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از چوب درختانی چون ونو، نمدار و انجیلی استفاده می‌کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می‌کنند.
هنرمندان لاک تراش به دلیل نرمی چوب درختان پهن برگ به راحتی می‌توانند بر روی آنان کار کرده و فرم و شکل دلخواه را ایجاد کنند، همچنین این گونه از درختان در برابر خشکی و رطوبت عکس‌العمل ناچیزی از خود نشان می‌دهند و در مقابل پیچیدگی، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند. در بین درختان پهن برگ، تراش و فرم دهی به چوب درختان «ون» و «آزاد» به دلیل سختی آوندهای آنان بسیار مشکل است اما ظروف ساخته شده از آنها بسیار مقاوم بوده و از کیفیت بهتری برخوردار است.
استاد لاک تراش مراحل کار خود را به این ترتیب آغاز می‌کند که پس از برش چوب، متناسب با ابعاد ظرف و به کمک تبر فرم اولیه محصول را کاملاً ذهنی و بر اساس تجربه شکل داده، آنگاه از ابزارهایی چون تیشه، اسکنه، ماتِکِل (ابزاری است شبیه به تیشه با تیغه بلندتر و لبه‌ای جمع شده که به‌منظور تراش داخل ظروف استفاده می‌شود)، موش رنده (رنده دستی)، کِتِنا (ابزاری چوبی شبیه به چکش) و... به خالی کردن داخل ظرف و فرم دهی آن اقدام می‌کند.
هنگامی که ظرف به شکل دلخواه درآمد، مراحل تکمیلی کار انجام خواهد شد. بدین ترتیب که با رنده دستی اضافات بخش‌هایی چون دسته قاشق یا میله عصا را برداشته و با سوهان چوب ساب سطح محصول را صاف می‌کنند. پرداخت نهایی نیز با تیغه تبر که نقش لیسه را ایفاء می‌کند، اتفاق می‌افتد. جهت نقش اندازی بر روی چوب نیز از همان ابزار ابتدایی و ساده همچون مته دستی یا ابزارهای نوک تیز برای خراشاندن و ایجاد نقش استفاده می‌کنند.
مرحله پایانی لاک‌تراشی را می‌توان مرحله جوشاندن محصول در ظرف شیر عنوان کرد. ظروف چوبی مانند جوله و قاشق، لاک و ... را برای زیباتر شدن و برای بالا بردن مقاومت چوب در برابر آفت‌ها، در دیگی پر از شیر بروی اجاق هیزمی گذارده و به مدت کوتاه می‌جوشانند. در طی این مرحله رنگ چوب نیز به قرمزی متمایل می‌شود که موجب خوش رنگ شدن ظرف می‌گردد.
همان‌طور که می‌دانید امروزه در مناطق جنگلی کشورمان به‌ویژه مناطق شمال، هر کجا که دسترسی به درختان جنگلی چون نمدار و شمشاد و... امکان‌پذیر باشد می‌توان نشانه‌هایی از تراشیدن ظروف چوبی و لاک و جوله و ... را یافت. شیوه تولید شاید در همه نقاط تا حدی یکسان باشد اما آنچه که آنها را از هم متمایز می‌کند بهره گرفتن از مواد اولیه یا نقوش یا تکنیک‌های حفاظتی موجود در هر منطقه است. به عنوان مثال در مازندران جهت تغییر رنگ در مرحله پرداخت ابتدا ظرف را بر روی آتش گرم می‌کنند سپس مخلوطی از خاک زغال و ماست را بر روی بدنه ظرف مالیده و مجدداً بر روی حرارت می‌گردانند در این روش پس از اتمام کار ظرف به رنگ قرمز مایل به سیاه بسیار خوش‌رنگی در می‌آید اما در منطقه کتول استان گلستان به‌منظور تغییر رنگ و بالا بردن مقاومت آن، ظرف را در دیگ شیر می‌جوشانند.
در حقیقت زندگی مردمان جنگل نشین به‌صورت مستقیم وابسته به جنگل بوده و فلسفه ظریف لاک تراشی نیز از همین همزیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت شکل می‌گیرد. آنها با شناختی که از انواع درختان دارند با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی، نیازهای روزمره مردم را مرتفع می‌سازند.
مریم منصوری، کارشناس ثبت میراث ناملموس گلستان
انتهای پیام
عضویت در کانال تلگرام خبربان
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری لاک تراشی بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۰۸۹۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۰۰۲۲۱۰۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
مجوز مصرف ۲ واکسن کرونا برای افراد زیر ۱۸ سال صادر شد
شایع‌ترین بیماری روده را با یک قرص ارزان‌قمیت درمان کنید
ستاد کرونا: احتمال آغاز پیک ششم کرونا از شرق کشور در اواخر مهر ماه
خبر بعدی:
خوش بوترین عطر های دخترانه
عطرهای دخترانه عموما رایحه های ملایم تری دارند در حالی که نشاط و انرژی را با خود به همراه می آورند. کمپانی های بزرگ عطر سازی با شناختی که از انواع رایحه دارند محصولاتی تولید می کنند که برای هر قشر سنی و روحیه ای متناسب باشد. عطر و ادکلن ها به دو دسته کلی زنانه و مردانه تقسیم می شوند. اما بهتر است دختران جوان از ادکلن زنانه استفاده نکنند زیرا باعث می شود سن واقعی آن ها را بالاتر نشان دهد.
در این بخش قصد داریم شما را با انواع رایحه ها آشنا کنیم، زمانی که اطلاعات بیشتری در رابطه عطرها داشته باشید می توانید مطابق با روحیه و سلیقه خود خوش بو ترین عطر را انتخاب کنید. همچنین دو نمونه از عطرهای خوش بو و پرطرفدار را بررسی خواهیم کرد.
رایحه ای مدیترانه ای با نت بویی مرکبات تازه
رایحه مرکبات جزء قدیمی ترین ترکیبات در صنایع عطر سازی است. غالبا طبیعت رایحه مرکبات شامل بوهای خنک است که تازگی و طراوت را با خود به همراه دارد. رایحه مرکباتی چون گریپ فوروت، پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، بهارنارنج، نارنگی های سبز و نارنجی که سرشار از تازگی و شادابی هستند. این رایحه ها را بیشتر در نت اولیه ادکلن ها استفاده می کنند زیرا حس سبکی به روح و روان می دهد.
عطرهایی که با رایحه مرکبات ساخته می شوند احساس مثبت اندیشی و درخشش خاصی با خود به همراه می آورند. پخش بویی با حس طراوت و پاکیزگی که علاوه بر فرد حال اطرافیان را نیز دگرگون می کند. ترنج مکمل اصلی در ترکیبات عطرهایی با رایحه مرکبات است. این رایحه کلاسیک با نت های قوی تر چون صمغ ها و گل ها ترکیب می شود و نت میوه ای که رایحه ای شیرین و ملایم دارد حاصل می شود.
تجربه عطری رنگارنگ از رایحه دلنشین گل ها
عطرهایی با رایحه گل ها و شکوفه ها، که سرشار از ظرافت و زیبایی هستند. گل ها می توانند جنبه ای غافلگیر کننده داشته باشند که همواره نه تنها حشرات بلکه انسان ها را نیز مجذوب خود می کنند. رایحه ای از بوی گل یاسمن، رز سرخ، گل مگنولیا و اسطوخودوس که گویی دروازه ای بین مکان فعلی و گلستانی معطر است.
بیشتر گل ها به صورت طبیعی در عطرسازی استفاده می شوند. رایحه گل ها تداعی گر حالتی رمانتیک هستند که مناسب بانوان بوده و تکمیل کننده زیبایی محسوب می شوند. این نوع از رایحه ها که در نت اولیه عطرها نیز کاربرد دارند، دارای طرفداران زیادی در سراسر دنیا است. اسانس گل ها علاوه بر استفاده در صنعت عطرسازی، خواص درمانی شگفت انگیزی نیز دارند.
عطری خاص و متفاوت از رایحه ادویه جات
اگر خوب به خاطر بیاورید زمانی که کشو یا کابینت مخصوص ادویه ها را باز می کنید رایحه ای تلفیقی، از چند ادویه معطر را استشمام کرده اید که بسیار جذاب و گیرا است. رایحه های دارچین، فلفل، میخک، گیشنیز، زنجبیل، زیره سیاه و زعفران در ساخت عطرهایی با نت ادویه جات بیشترین کاربرد را دارند. خود ادویه ها هم دسته بندی متفاوتی دارند. بعضی رایحه های ادویه جات تند و گرم هستند و برخی با رایحه ای خنک و ملایم حس لطیفی از آرامش را تداعی می کنند.
عطرهای شیرین با رایحه ای شگفت انگیز از خوراکی
در ساخت عطرهای شیرین با رایحه های خوراکی بیشتر از نت وانیل استفاده می شود. رایحه وانیل بوهای خوراکی به ویژه شیرینی ها را در خاطر تداعی می کنند. بوهایی مانند شکلات ساده، خامه تازه و کاپ کیک که واقعا مجذوب کننده هستند.
اولین عطرهای خوراکی با رایحه کارامل شکلاتی وارد بازار شدند و بسیار موفقیت آمیز مورد استقبال قرار گرفتند. کم کم استفاده از سایر رایحه های خوراکی رونق پیدا کرد و تبدیل به سبکی در صنعت عطرسازی شد. رایحه دسر، شکلات، پشمک، کاکائو و قهوه از نت های موفق در عطرسازی بودند که بسیار خلاقانه طراحی شدند.
نتی خلاق و نیرو بخش با رایحه ای از چوب ها و قارچ
نت های چوبی دارای خصوصیتی انعطاف پذیر و قابل اتکار هستند. برخی کمپانی های عطر سازی با تقویت و نیرو بخشیدن به ترکیبات و نت های دیگر بر اساس شناختی که از رایحه ها و نت های عطری دارند، نت های چوبی را خلق کردند. یکی از با ارزش ترین نت های چوبی، چوب معطر رز است که در نت های ابتدائی و میانی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی رایحه های چوب تعداد زیادی رایحه را در بر می گیرند که از چوب درختان مختلف بدست می آید.
برای مثال چوب گایاک دارای رایحه ای تند و تیز است، بویی شبیه مدادهای تازه تراشیده شده می دهد. همچنین چوب درختان سرو و صندل رایحه ای شبیه خامه شیری و بسیار ملایم و دلنشین دارند. بعضی نت های چوبی بسیار منحصر به فرد هستند و می توانند کل ترکیب عطر را تخت تاثیر قرار دهند.
برای مثال چوب عود یکی از همین رایحه های خاص است که بسیار قوی و مرکب از چند رایحه فندقی، چوبی ، کهنگی و حتی کافوری است. برخی از نت های چوبی به شکل طبیعی استخراج می شوند که ماندگاری آن ها را چند برابر می کند.نت های چوبی با انعطاف و تنوع رایحه ای که دارند در هر دو عطر زنانه و مردانه استفاده می شوند.قارچ ها زیر گروهی از رایحه های چوبی محسوب می شوند که دارای رایحه ای جوهری تلخ هستند.
رایحه ای ماندگار از بوی عنبر و مشک
در عطاری های قدیم از مشک آهو و عنبر به عنوان نت های سنتی استفاده می شده است. امروزه برای حفظ بیشتر حیات حیوانات این رایحه به شکل مصنوعی تولید می شوند. همچنین برخی از گیاهان نظیر سنبل ختایی می توان رایحه مشک را استخراج کرد. شرکت های بزرگ عطرسازی توانسته اند نت های فانتزی از ترکیبات خلاقانه این رایحه خلق کنند که طرفداران زیادی دارند.
عطر لالیک لامور زنانه اصل با رایحه ای ملایم و شیرین که در دسته بویایی رایحه گل ها به همراه چوب های معطر قرار می گیرد. عطری فوق العاده جذاب زنانه و پر فروش که رایحه اولیه آن از ترنج، بهار نارنج و گل رز است. در نت میانی از رایحه گل مریم، یاس و گاردنیای یاسمنی استفاده شده است. در انتها با رایحه مشک، چوب صندل و سدر در خاطر حک می شود. این محصول پرطرفدار مخصوص روزهای گرم سال طراحی شده است زیرا ماندگاری و پخش بوی مطلوب تری دارد.
ادکلن کوکو مادمازل زنانه ، عطری شگفت انگیز با ترکیبی از گل ها، میوه ها و رایحه ای شیرین و ملایم که در سال 2008 وارد بازار شد، ولی همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. ماندگاری بسیار بالا و میزان پراکندگی عالی این عطر رویایی و دوست داشتنی باعث جذب هواداران زیادی برای این محصول شد. رایحه اولیه این عطر از رایحه پرتقال، ترنج، شکوفه پرتقال و ماندارین است. در رایحه میانی از گل یاس، گل رز، میموس و یالانگ یالانگ استفاده شده است. نت پایانی با رایحه لوبیا تونکا، نعناع هندی، اپوپوناکس، وانیل، خس خس و مشک به مشمام می رسد.