به نقل از «تقریب»

عدالت و محبت؛ دو منشأ اصلی تمدن اسلامی از منظر امام رضا(ع)

تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۹۷۹۴۲

به گزارش حوزه سایر رسانه های خبرگزاری تقریب، به نقل از ایکنا، غلامرضا جلالی، مدیر گروه سادات و مفاخر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در گفت‌وگویی، گفت: امام رضا(ع) با پیام جهانی اسلام در سرزمین طوس، نیشابور و مرو حضور پیدا کردند و این پیام که از طریق منابع روایی به ویژه سخنان آن حضرت در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) به دست ما رسیده است، ابعاد جهانی خود را به ما نشان داده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: این پیام آن است که «استِعمالُ العَدلِ و الإحسانِ مُؤْذِنٌ بِدَوامِ النِّعمَةِ و لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ احسان و عدالت عامل دوام و بقای نعمت‌های خداوند است؛ زیرا در نهایت حول و قوه‌ای جز قدرت الهی نیست و انسان باید در برابر خداوند تسلیم باشد.

جلالی بیان کرد: این تعابیر یعنی عدل و احسان در قرآن هم به دفعات متعدد بیان شده است آن هم با همین معنایی که امام رضا(ع) از آن برداشت فرموده‌اند، خواجه نصیر طوسی در اخلاق ناصری هم به این مسئله توجه کرده و  با استناد به فرمایشات امام رضا(ع) و دیگر ائمه(ع) آورده است که دو چیز هست که امکان تشکیل یک تمدن را در جامعه فراهم می‌کند که اگر این دو چیز نباشد تمدن در جامعه ایجاد نخواهد شد.

مدیر گروه سادات و مفاخر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، اضافه کرد: اولین چیزی که منشا شکل‌گیری تمدن است عدالت است و عدالت هم برخورد متواضعانه و منصفانه با همه افراد و جنسیت‌ها و اقوام در یک سرزمین است؛ وقتی مسئولین و صاحبان قدرت بر مبنای عدالت با مردم برخورد کردند سبب رشد آنها را فراهم می‌کنند و هیچ چیزی مانند ظلم سبب نابودی جامعه نمی‌شود؛ ظلم باعث تحقیر انسان‌ها و ایجاد تعارض شدید میان آن‌ها می‌شود.

وی اضافه کرد: ظلم باعث تقویت جهل می‌شود و مجموعه عوامل منفی که از نبود عدالت ایجاد شود دست به دست هم داده و مانع ایجاد تمدن می‌شوند؛ در سایه عدالت امکان عبور از تضادهای حاکم بر یک جامعه فراهم می‌‍شود و در غیر این صورت تضادهای حاکم سبب عقب‌ماندگی انسان و جامعه خواهد شد.

عدالت شرط پیشرفت است
جلالی اظهار کرد: تضادهای طبیعی در وجود انسان‌ها به گونه‌ای است که خداوند، انسان را در مظان آزمایش قرار داده است؛ انسانی می‌تواند بر قوانین طبیعت چیرگی یابد و آنها را در اختیار خود بگیرد که بتواند توانایی‌های درونی خود را متعادل کند. انسانی که شهوات و غضب، طمع و خشونت بر او حاکم شود و انسانی که چنین نیروهایی در وجود او زبانه بکشد نمی‌تواند به عدالت و توازن نزدیک شود و تعامل کند؛ چنین فردی تمامیت‌خواه می‌شود و دوست دارد همیشه بر زیردستان غلبه یابد و وقتی چنین چیزی در جامعه ایجاد شد هیچکس به حق خود قانع نخواهد بود.

وی اضافه کرد: در صورت نبود عدالت و انصاف، جامعه از دایره رقابت با جوامع دیگر کنار زده شده و رشد نمی‌یابد و در چارچوب تضادهای نهفته در خود باقی می‌ماند؛ البته خواجه نصیر فرموده است چیزی که بالاتر از عدالت می‌تواند منشا تمدن باشد محبت است؛ وی محبت را از احسان گرفته است؛ افراد محسن به افرادی گفته می‌شود که نیکوکار باشند. وقتی در حق دیگران محبت کنیم در دیدگاه خواجه نصیر، این مهرورزی بر اساس جبر نیست و براساس کشش‌های درونی است. در مهرورزی جبریتی وجود ندارد برخلاف عدالت که انسان عدالت‌خواه باید بر جبرهای مختلفی غلبه پیدا کند و یکی از جبرها، جبرهای اجتماعی است، بنابراین بسیاری از مظالم در جامعه ایجاد می‌شود و انسان باید با ارباب قدرت و قدرت‌طلبان ستیز کند.

محبت و مهرورزی منشا تمدن
وی افزود: از منظر خواجه نصیر و برگرفته از کلام امام رضا(ع) احسان بالاتر از اجرای عدالت و با تمایل افراد سازگارتر است لذا اگر بخواهیم تمدنی بسازیم که افراد نگران منافع همدیگر باشد باید محبت و مهربانی را ترویج و به فرهنگ عمومی تبدیل کنیم؛ البته تنها مهربانی انسان به انسان نیست بلکه منشا اصلی مهربانی در فرهنگ قرآن این است که انسان نسبت به خدا محبت داشته باشد به گونه‌ای که این محبت نقش اول را ایفا کند؛ یعنی بالاترین محبت در قلب انسان باید متعلق به خداوند باشد.

مدیر گروه سادات و مفاخر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی تصریح کرد: در قرآن فرموده است يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ؛ خدا انسان‌های مؤمن را دوست دارد و آنها هم دوستدار خداوند هستند؛ وقتی این محبت در انسان  نسبت به خدابه بالاترین حد رسید از فیض آن بقیه موجودات هم بهره‌مند خواهند شد؛ انسان نسبت به سایر مخلوقات و حتی حیوانات و نباتات و طبیعت نمی‌تواند بی تفاوت باشد و به این ترتیب در کانون یک تمدن مهربانانه و مبتنی بر محبت عشق انسان به خدا و موجودات وجود دارد.

وی اضافه کرد: بازتاب این مهربانی در زندگی فردی و اجتماعی و در حیات طبیعی دیده می‌شود؛ امروز به اندازه‌ای که طبیعت را به تباهی بکشانیم و آلوده نگه داریم و پسماندها را پخش می‌کنیم به همین اندازه که ما نسبت به طبیعت بی تفاوت باشیم طبیعت هم به ما خشم خواهد کرد و امروزه بخواهیم و نخواهیم با خشم طبیعت روبرو هستیم. پس بنابراین لازم است  جامعه و شهر و خانواده‌ای بسازیم و درونی برای خود تدارک ببینیم که خشم و نفرت و طمع‌ورزی و غیظ و غضب و حیله‌گیری لانه کند بلکه باید عشق و محبت در دل ما لانه کند.

جلالی در پایان بیان کرد: فواید چنین صفاتی به همه افراد جامعه می‌رسد و چنین جامعه ای خودبخود در معرض رشد و پویایی قرار می‌گیرد و ما با احسان به دیگران زمینه رشد خود و آنها را فراهم کرده و آنها هم جزء محسنین می‌شوند و سبب رشد همه جامعه خواهد شد و این تعامل و تعاطی است که تمدن ساز خواهد بود.

انتهای پیام/

منبع: تقریب

کلیدواژه: خواجه نصیر امام رضا ع جامعه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۹۷۹۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سخنگوی شورای شهر: باید به نمای خانه ها دقت بیشتری شود | معماری خیلی از ساختمان ها در شان شهر ایرانی اسلامی نیست

به گزارش همشهری آنلاین، علیرضا نادعلی در نطق پیش از دستور خود در جلسه امروز شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه سوم اردیبهشت ماه به مناسبت زاد روز مرحوم شیخ بهایی بزرگ (ره)، فقیه، اندیشمند، حکیم، شاعر و معمار فرزانه ایرانی، روز معمار نام گرفته است، گفت: ایران عزیز ما، زادگاه معمارانی بزرگ بوده است که شاهکارهای کم و گاه بی نظیری را هم در دوره پیش از اسلام و به ویژه در دوره پس از اسلام از خود به ارمغان گذاشته‌ و به واسطه آن در تاریخ ماندگار گشته و شهرتی جهانی یافته‌اند. حقیقتا به ندرت می‌توان هنر فنی یافت که به اندازه معماری با زندگی مردم پیوند داشته باشد. معماری و فرهنگ، دو واژه آشنا با ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند. معماری از مهمترین مقولات فرهنگ است و بر آن تاثیر می‌گذارد و آینه ایست روشن از شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه در ادوار مختلف و نحوه زیست وسبک زنگی مردم در آن.

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه متأسفانه نبود الگوهای متناسب با میراث و سنت فرهنگی اجتماعی پیشین ما و تکیه بر الگوهای وارداتی، غرب‌گرا، گاه مغشوش و به دور از انگاره های اسلامی، ایرانی و حتی شرقی، معماری و شهرسازی، امروز شهرهای ما به ویژه تهران را از مسیر صحیح خود دور کرده است، گفت: این خود جای خالی الگوهایی کارآمد و الهام بخش با طعم فرهنگ ایرانی – اسلامی را در معماری امروز ما نشان می‌دهد؛ الگوهایی که تنها در کتابها و کلاس‌های دانشگاه‌های ما آموزش داده نشود؛ بلکه در عمل، ظاهر و باطن خانه‌ها و ابنیه ما را شکل دهد.

نادعلی ادامه داد: الگوی طرح‌های جامع موجود که هنوز توسعه شهری ما پیرو آن است، گرچه به جهت معماری داخلی هم از موازین و آموزه های فرهنگی و سبک زندگی ایرانی اسلامی دور است، در عین حال به شکل ویژه تر مفهوم منظرین و فرهنگی محیط شهری را نادیده میگیرد. این امر منجر به پیشامد تناقضی شده است که چرا کلانشهر تهران به عنوان مرکز سیاسی و اداری و پایتخت جمهوری اسلامی ایران شاهد چنین نابهنجاری و اغتشاشی در سیما و منظر خود شده است!؟ بسیاری از نماهای شهری، چه در حوزه ساختمان های مسکونی شخصی و چه در ساختمان هایی با کاربری اجتماعی و حتی ابنیه حاکمیتی همچون وزارتخانه ها و ادارات و بانک ها و غیره در شأن و جایگاه یک شهر ایرانی اسلامی نیست، چه برسد در شأن ام القرای جهان اسلام که ما بدان نظر ویژه داریم.

عضو شورای شهر تهران ادامه داد: نباید فراموش کرد که سیما و منظر شهری بخشی از مشاعات شهر است و جزء املاک شخصی مردم به شمار نمی‌آید، با توجه به اینکه شکل و قالب نماهای شهری بر روی افکار، روح و روان، سبک زندگی و در یک کلام فرهنگ مردم اثرگذار است، باید نسبت به آن دقت حداکثری شود. تدوین سیاست‌های ارتقاء کیفیت معماری ساختمان‌های شهر تهران و بهبود سیما و منظر شهری یکی از اصلی‌ترین اهداف و مأموریت‌هایی است که مجموع مدیریت شهری باید در برنامه های خود قرار دهد؛ امر مهمی که البته در سال‌های گذشته چندان در برنامه‌ریزی‌های شهری دیده نشده است.

او در ادامه نطق پیش از دستور خود که متن آن را در اختیار رسانه ها قرار داد با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از بناهایی که شهرداری تهران در ادوار پیشین، خود متولی ساخت آنها بوده است نیز سنخیت چندانی با معماری ایرانی اسلامی ندارد، گفت: این در حالی است که مصوبه «ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران» بر تدوین سندی جامع به‌منظور تحقق اهداف سیما و منظر در چشم‌انداز طرح راهبردی شهر تهران تأکید دارد و شهرداری تهران می‌بایست ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ تصویب این مصوبه، این سند را ارائه می‌کرد که متأسفانه تاکنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته و کماکان جای آن خالی است.

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران تأکید کرد: با نظر به لزوم توجه و تمرکز بر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و جایگاه ویژه امر مهمی چون معماری در فرهنگ زیست و سبک زندگی مردم در شهر، باید موضوع سیما و منظر شهری را جدی بگیریم و از هویت بر جای مانده از گذشته و میراث فرهنگیمان در معماری شهری حفاظت کنیم و بدین منظور اگر به دنبال توفیقاتی در اجرا و عمل هستیم، نیازمند مشارکت جدی شورای اسلامی شهر و شهرداری تهران باشیم و مجموعه مدیریت شهری نسبت به اجرایی شدن این مصوبه و مصوباتی از این دست و موضوع پاسداشت سیما و منظر شهر خود باید اهتمام ویژه ای داشته باشد.

کد خبر 846606 برچسب‌ها شوراى شهر تهران شهردارى تهران تهران معماری