به نقل از «ایران آنلاین»

عبور بدون آسیب ارتش از بحران سال 60

تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۳۰۲۱۰۵

درپی اتفاقات روزهای پایانی خردادماه 1360 و برکناری بنی صدر از فرماندهی کل قوا تا مرحله انسجام و وحدت نیروهای مدافع مرزهای جغرافیایی و امنیت ملی فعل و انفعالاتی رخ داد که کمتر از آنها سخن به میان آمده است.در این ارتباط گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم با امیر سرتیپ سیدناصر حسینی عضو هیأت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی واز جمله پژوهشگران تدوین تاریخ دفاع 8ساله که پیش رویتان قرار دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

‌

آیا می‌توان موضوع بنی صدر را با موضوع ارتش در جنگ مرتبط دید؟
خیر! زیرا موضوع بنی صدر موضوعی سیاسی و طرح‌ها و برنامه‌های ارتش برای دفاع از تمامیت ارضی کشور موضوعی دفاعی است که باید مستقل از یکدیگر مورد ارزیابی قرارگیرند.

با وجود این نقش ارتش در جنگ در دوران فرماندهی کل قوای بنی صدر را چگونه می‌توان تبیین کرد؟
بنی صدر یک عنصر سیاسی بود که برای سامان‌یابی امر دفاع از سوی یک مدیریت متمرکز به فرماندهی کل قوا منصوب شد. اصلی‌ترین نهاد زیر مجموعه فرماندهی کل قوا هم ارتش است. بنابراین ارتش ناگزیر از فرمانبری از فرمانده کل قوا در یک نظم و سلسله مراتب فرماندهی بود. با این توضیح که ارتش برنامه‌های دفاعی متعددی برای احتمالات مختلف پیشاپیش طراحی و آماده کرده بود که در موقع لزوم به اجرا گذاشته شد.این برمبنای فرهنگ سازمانی ارتش است که از فرمانده‌اش حمایت کند، حرف شنوی داشته باشد و فرمان ببرد. حال آنکه یک عده‌ای می‌گفتند یک ارتشی می‌تواند به تشخیص خودعمل کرده و براساس مهارت‌هایی که دارد رأساً برای خدمت ملی اقدام کند. معلوم است که این با روح نظامی گری وسازمان ارتش مغایرت دارد. ضمن اینکه بسیاری از حرف‌های بنی صدر در ارتباط با شیوه دفاعی، حرف خودش نبود بلکه حرف فرماندهان ارتش بود، فرماندهان تحصیلکرده که تجربه میدانی داشتند.
اما متأسفانه این روزها که 40 سال از آن تاریخ فاصله داریم، برخی از کلیشه پردازان سؤال را طوری تنظیم می‌کنند که پاسخ مطلوب را بشنوند.آشکار است که این به تاریخ نگاری جنگ لطمه خواهد زد.

یعنی بنی صدر در برنامه‌ریزی‌های دفاعی نقشی نداشت؟
خیر! چون دانش نظامی نداشت و در واقع وی مواضع و نظر فرماندهان جنگ را انعکاس می‌داد. از این‌رو وقتی بنی صدر از فرماندهی کل قوا عزل شد به لحاظ سازمانی و محتوایی اتفاقی نیفتاد و شهید فلاحی که آن زمان رئیس ستاد مشترک بود به رتق و فتق امور ادامه داد. البته با حکم امام وهمان روند را ادامه داد چون برنامه‌های دفاعی از سوی سازمان ارتش طراحی و تصویب شده بود. والا بنی‌صدر در نقش فرماندهی کل قوا فقط مسئول هماهنگی نهاد‌های نظامی جهت حراست ازمرزها بود.

 برنامه‌های ارتش برای دفاع چه بود؟
در درجه اول برنامه ارتش تلاش برای ایجاد نظم و سازماندهی به نیروهای حاضر در صحنه عمل بود.چرا که قانوناً دفاع از کشور برعهده ارتش است. ولی این دیدگاه، مخالفان جدی داشت و نظر مخالفان این بود که موقعیت‌های دفاعی به نیروهای عادی مردمی سپرده شود و ارتش ضمن پشتیبانی کامل و واقعی، کنار آنان باشد و زیر بار دیسیپلین نظامی نمی‌رفتند و آن را مانع طرح‌های دفاعی و ناکارآمد می‌دانستند.

ولی با عزل بنی صدر این دوگانگی در عرصه میدانی دفاع ملی تا حدودی برطرف و منجر به پیروزی‌های بزرگی از جمله ثامن الائمه شد؟
تنها مشکل ما در آن زمان تمرکز قوا بود!ارتش یک میزان مشخصی توان و نیرو داشت که آن توان را در 1000 کیلومتر مرز با عراق رودرروی ارتش متجاوزعراق چیده بود. چون عراق از سه جبهه شمال غرب، غرب و جنوب وارد خاک کشورمان شد وارتش باید حراست از مرزها را تأمین می‌کرد.طبیعی است که اگر این نیروها نبودند دشمن تا عمق بیشتری وارد خاک کشورمان می‌شد.

آماری از استعداد نیروهای ارتش و سپاه در آن مقطع وجود دارد؟
آمار دقیق نیست ولی برآورد شده است.ارتش در آن زمان شش لشکر داشت و این در حالی بود که دو لشکرارتش در کردستان با نیروهای ضد انقلاب درگیر بودند. اتفاقاً این دو لشکر جزء لشکر‌های قدر ما بودند. متأسفانه آن ایام هم درگیر با دشمن خارجی و هم تجزیه‌طلبان داخلی بودند. در واقع 40درصد نیرو وتوان ارتش جمهوری اسلامی ایران وقتی که جنگ شروع شد در غرب و شمال غرب درگیر بودند. یک لشکر ارتش هم در مرز افغانستان درگیر بود. شوروی وارد خاک افغانستان شده بود و افغان‌ها هم هجوم آورده بودند به مرزهای ما، لذا استاندار خراسان و مرحوم آیت الله طبسی نماینده حضرت امام در آستان قدس اجازه نمی‌دادند لشکر77 منطقه را ترک کند. می گفتند اینجا هم جنگ است.تیپ 88 هم در زاهدان درگیر بود.برای همین هم اینها یک سال بعد از جنگ توانستند به منطقه جنگی بیایند. بنابراین ما برای دفع تجاوز دشمن نیرو به اندازه کافی نداشتیم.

سپاه چه میزان نیرو داشت؟
سپاه هم چون نهادی تازه تأسیس بود، هنوز سازمان و انسجام لازم را نداشت. سردار علایی زمان شروع جنگ فرمانده سپاه تبریز بود. ایشان در کتاب خود نوشته و می‌گوید: من با آغاز جنگ 80 نفر به سرپرستی شهیدعلی تجلایی فرستادم جنوب که این عده در سوسنگرد با دشمن درگیر شدند.یا شهید احمد کاظمی از نجف آباد 100 نفر را با خود همراه کرده و به جنوب رفت. شهید حسین خرازی همینطور، سردار جعفر اسدی از شیراز همینطور، به همین ترتیب حداکثر 2000 نفر نیرو از شهرستان ها به جنوب رفتند تا از پیشروی دشمن جلو‌گیری کنند. خود سپاه خوزستان هم خیلی پر تعداد نبودند، آقای شمخانی در اهواز، آقای رشید دردزفول و... با تعدادی نیرو کمک کار دفع دشمن شدند.

‌مزیت‌های هر یک نسبت به دیگری چه بود؟
سپاهی‌ها از انگیزه بالایی برخوردار بودند و آمادگی ایثار و ازخودگذشتگی داشتند و نیروهای ارتش به دلیل تجربه چندین ساله و شناخت منطقه از تجربه و دانش جنگی برخوردار بودند.

حضور این نیروهای دوگانه در صحنه جنگ، در دوران فرماندهی کل قوای بنی‌صدرموجب ناهماهنگی نبود؟
چرا! از جمله تمشیت امور جنگ دو مرکز یکی در «گلف» یکی هم در «ستاد لشکر 92 زرهی اهواز» بود. البته نیروهای سپاه فاقد سلاح‌های سنگین و نیمه‌سنگین بودند. برای همین به ارتش مراجعه و اینگونه سلاح‌ها را مطالبه می‌کردند که در حد توان داده می‌شد. اما اندیشه دفاعی که اعمال می‌شد از سوی فرماندهان ارتش بویژه شهید فلاحی بود. همین تفکر منجر به عملیات‌های آزاد‌سازی با طلیعه عملیات ثامن‌الائمه شد.

اندیشه دفاعی نیروهای مسلح در زمان فرماندهی کل قوای بنی‌صدر چه بود؟
نقشه راه دفاع از تمامیت ارضی به چند دوره قابل تقسیم است. ا- از زمان شهید قرنی تا زمان شهید فلاحی. این ساختار تا زمان شهادت شهید فلاحی ادامه داشت. ابتدا شهید قرنی بود که 45 روز در این جایگاه بود که استعفا داد بعد از وی تیمسار فربد بود، بعد تیمسار شاکر آمد بعد تیمسار شادمهر و بعد شهید فلاحی، این افراد هرکدام چند ماه در رأس بودند بعد کنار رفتند چون نمی‌توانستند خود را با شرایط وفق بدهند. لذا تا اختلافی پیش می‌آمد استعفا می‌دادند. ولی شهید فلاحی انسان صبوری بود و تا مقطع شهادت در این موقعیت حساس ماند و انجام وظیفه کرد. فلاحی انگیزه ملی بسیار قوی‌ای داشت و حرفش این بود که 5 لیتر خونی را که در رگ‌هایم هست نذر مملکتم کردم و تحت هر شرایطی می‌مانم و خدمت می‌کنم. لذا هر مسأله‌ای برایش به‌وجود آوردند کناره‌گیری نکرد. ایشان در زمانی که فرمانده نیروی زمینی بود، این نیرو را از نو احیا کرد و جان دوباره‌ای به آن بخشید. در موضوع ناآرامی‌های مناطق قومی از جمله کردستان ایشان آمد یگان به یگان نفرات شان را فراخواند و هویت تازه‌ای به آن بخشید و در مواضع دفاعی از تمامیت ارضی کشور گمارد. این عملکرد با شروع جنگ شکل جدی‌تری به خود گرفت و آرایش دفاعی کشور که ایده افسران دلسوز ارتش بود به کار گرفته شد. البته در مقطع شروع جنگ انتقادات بسیاری به آن می‌شد ولی با گذشت زمان همگان پی به اهمیت آن بردند و به ارزش‌های آن اذعان کردند. حتی اخیراً شنیدم سردار رشید گفته است: «عجب کاری کرده فلاحی!»

براساس گفته‌های شما آیا می‌توان گفت فرماندهی کل قوای بنی‌صدر هیچ نقش و اهمیتی در شکل‌گیری اندیشه دفاعی کشور نداشته و عزل وی از این سمت هیچ تأثیر بر روند جریانات نداشته است؟
بله همین‌طور است.

اما عده‌ای می‌گویند؛ عزل وی موجب تغییر رویکردها و در نتیجه به دست آوردن پیروزی‌های بزرگ بود؟
اینطور نیست چرا که حداقل طرح عملیاتی شکست حصر آبادان در همان زمان توسط فرماندهان ارتش طراحی شده بود.

بر این اساس دادن زمین و گرفتن زمان که از زبان بنی‌صدر بیان شد استراتژی فرماندهان ارتش بود؟
کاملاً! این تز و دکترین فرماندهان ارتش بود که بنی‌صدر آن را بیان می‌کرد والا بنی‌صدر دانش نظامی نداشت. این طرح ارتش قبل از جنگ تهیه شده بود. حاصل تفکر دفاعی سران ارتش در سال 54 است. برای دفاع از خوزستان، در این سال طرحی با سه سناریو تهیه شد که مورد تصویب مقامات قرار گرفته شده و براساس آن دفاع از خوزستان برنامه‌ریزی شد.
خوزستان چون سرزمین بدون عارضه‌ای است مخصوصاً از اروند تا طلائیه که حدود 90 کیلومتر است یکی از دغدغه‌های طراحان دفاع از میهن بود. چرا که دشمن می‌توانست هر آن اراده کند از این محور وارد کشور شود. از این‌رو توجه طراحان معطوف به این نقطه بود. در سناریو‌های دفاعی فرماندهان، سناریوی اول این بود که هرگاه عراق قصد تعرض به خاک کشورمان را داشت، ما عملیات پیش‌دستانه می‌کنیم و می‌رویم بصره را می‌گیریم. بار اصلی این سناریو بردوش نیروی هوایی بود. سناریوی دوم این بود که اگر توان این عملیات یعنی گرفتن بصره را نداشتیم چکار کنیم؟ سناریو این بود که روی خط مرزی بایستیم و دفاع کنیم.
بر این اساس یک گردان دژ مرزی در خرمشهر ایجاد شد تا این کار را انجام دهد. این مرز 90 کیلومتری که به صورت دال است در عمق 90 کیلومتری مرز ما 90 دژ مرزی بزنیم که برای هر دژ 20 سرباز، یک تفنگ 106 و یک تیربار 23 میلیمتری در نظر گرفته شده بود. سناریوی سوم این بود که اگر توان چنین کاری راهم نداشتیم بیاییم پشت کرخه و کارون دفاع کنیم. در زمان جنگ چون ما امکان اجرای دو سناریوی قبلی را نداشتیم سناریوی سوم را به اجرا در آوردیم که با موفقیت هم به اجرا در آمد و دشمن یک‌قدم هم نتوانست پا پیش بگذارد. فقط در اطراف آبادان توانست از کارون عبور کند. این طرح یک کار علمی و مطالعه شده قبل از انقلاب بود و ربطی به بنی‌صدر نداشت.
در شروع جنگ ما مشکل زمان داشتیم.زمان را نمی‌شد جبران کرد ولی زمین را می‌شد جبران کرد.این یک قاعده علمی و قابل دفاع است.

ظاهراً شهید فلاحی طرح تکمیلی دیگری هم داشت؟
بله شهید فلاحی خوزستان را به سه قسمت تقسیم کرد و به سه فرماندهی سپرد. یکی فرماندهی اروند که مسئولیت آن را به سرهنگ فروزان سپرد.یکی فرماندهی مرکز که در اهواز مستقر بود و مسئولیت آن با خودش بود. یکی هم شمال خوزستان در دزفول بود که مرحوم ظهیر‌نژاد مسئولیت آن را برعهده داشت. این سه مرکز از خوزستان دفاع و عراقی‌ها را زمینگیر کردند.هر سه فرماندهی تلاش‌های قابل تحسینی داشتند منتهی فرماندهی اروند به‌دلیل اینکه محدودیت نیرو داشت خرمشهر را نتوانست حفظ کند. البته بعد از 34 روز شهر به دست دشمن افتاد.این درحالی بود که در محور‌های دیگر شش روزه رسیده بودند به کرخه، در این مدت 34 روز دمار یگان‌های عراقی درآمده بود تا بتواند خرمشهر را بگیرد. در ادامه این موفقیت‌ها عملیات شکست حصر آبادان و عملیات بسیار مهم از نظر تاکتیکی یعنی طریق القدس به اجرا درآمد که حاصل تفکرات افسران ارتش بود.‌‌

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: فرماندهی کل قوا فرماندهان ارتش شهید فلاحی شروع جنگ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۰۲۱۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بی‌بی‌سی: موشک‌های ایران از پدافند هواییِ چند لایه اسرائیل عبور کردند

شبکه بی‌بی‌سی فارسی در گزارشی خسارت‌های وارده به پایگاه هوایی نواتیم در اثر عملیات وعده صادق را تایید کرده و به دروغ صهیونیست‌ها در این موضوع اذعان کرد.

به گزارش ایرنا، با اجرای عملیات وعده صادق و پاسخ گسترده موشکی و پهپادی ایران به حمله رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولی سفارت ایران در دمشق، پروپاگاندای تبلیغاتی و رسانه‌ای رژیم صهیونیستی بلافاصله در فراری رو به جلو، مدعی رهگیری ۹۹ درصدی پرتابه‌های ایرانی و حداقل خسارت به تاسیسات نظامی خود شدند.

مقامات صهیونیست همچنین سعی در کتمان خسارت‌های وارده بر پایگاه هوایی نواتیم، آشیانه جنگنده‌های اف ۳۵ نیروی هوایی ارتش صهیونیستی داشته و در اقدامی عجیب عکسی از حفره‌ای به همراه خاک ناشی از حفاری آن را در حساب رسمی ارتش اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس به عنوان محل اصابت موشک ایران معرفی کردند. این اقدام موجب استهزا این رژیم و همچنین دستگاه جنگ روانی ارتش اسرائیل شد.

در کنار ادعای عجیب رهگیری ۹۹ درصدی پرتابه‌های ایران از سوی این رژیم، ویدئو‌های متعدد از اصابت موفق ده‌ها موشک به اهداف خود و انفجار سرجنگی در اثر اصابت موفق نیز نشانه‌ای دیگر بر دروغ بودن این ادعا بود.

در طی بیش از یک هفته‌ای که از عملیات موفق نیرو‌های مسلح ایران در پاسخ به رژیم صهیونیستی، می‌گذرد، رسانه‌های مختلف سعی در تحلیل مواضع و ادعا‌های این رژیم داشتند.

بی‌بی‌سی فارسی نیز در گزارشی به بررسی خسارت‌های وارده بر پایگاه هوایی نواتیم، پایگاه هوایی رامون و پایگاه اطلاعاتی هرمون پرداخت.

بی‌بی‌سی: تصاویر ماهواره‌ای به ما چه می‌گوید؟

بی بی سی در این گزارش عنوان داشته: ایران می‌گوید به پایگاه هوایی_نظامی نواتیم و پایگاه سیگنال هرمون در بلندی‌های جولان حمله کرده است.

بی‌بی‌سی داده‌ها و اطلاعاتی را که درباره این حمله موجود است، تجزیه و تحلیل و تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد از حمله را مقایسه کرده است.

این شبکه عنوان می‌دارد: این عکس‌های هوایی غالبا با شدت تخریب/تغییرات و نشانه‌های حمله باید مطابقت داده شوند.

بی‌بی‌سی می‌افزاید: نشان دادن میزان تخریب یا دفع حمله، نشانه پیروزی یا شکست نیست بلکه می‌تواند برای پاسخ دادن به سوالات به کار آید. شدت حمله ایران و میزان تخریب می‌تواند نشان دهد چه تناسبی بین حمله ایران به اسرائیل و حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق وجود داشته است.

حمله به نواتیم در کنار مرکز هسته‌ای دیمونا حامل پیام تهدیدآمیزی است

این رسانه انگلیسی خاطرنشان می‌کند: حمله به پایگاه هوایی نواتیم، حمله به یکی از پایگاه‌های اصلی اسرائیل است. پایگاهی که در ۲۰ کیلومتری مرکز هسته‌ای دیمونا قرار دارد و می‌تواند حامل پیامی تهدیدآمیز باشد.

بی‌بی‌سی به نقل از برخی از تحلیل‌گران امور نظامی، چون عمر آشور، استاد مطالعات امنیتی-نظامی انستیتو دوحه، حمله ایران را هم از نظر نظامی و هم اطلاعاتی پراهمیت خواند.

این شبکه خبری همچنین اشاره داشت: اهداف حمله ایران نشان می‌دهد، جدای از توانایی‌های موشکی که همواره غرب از آن نگران بوده و در جریان برجام هم سعی کرد با قطعنامه ۲۲۳۱ آن را مهار کند، ایران شمال و تقریبا جنوب اسرائیل را هدف قرار داد. گستردگی حمله ایران حاوی این پیام است که به هر نقطه‌ای از اسرائیل دسترسی دارد.

در این گزارش همچنین آمده است: پایگاه نواتیم کانون اصلی بحث‌ها درباره حمله ایران بوده و در تصاویر ماهواره‌ای تغییرات آن مشهود است.

بی‌بی‌سی با اشاره به اینکه طبق تصاویر ماهواره‌ای بین روز‌های ۱۲ تا ۱۴ آوریل، دستکم در چهار نقطه از پایگاه نواتیم تغییراتی دیده می‌شود نوشت: ارتش اسرائیل ۱۴ آوریل یک ویدیوی ۱۹ ثانیه‌ای منتشر کرد که سه محل متفاوت خسارت را نشان می‌دهد. در بخشی از این ویدیو نیرو‌های اسرائیل در حال تعمیر باند فرودگاه نشان داده می‌شوند. به نظر می‌رسد محل در حال تعمیر با یکی از عکس‌های ماهواره‌ای مطابقت دارد که یک دگرگونی بزرگ را نشان می‌دهد. پایگاه نواتیم پنج باند بزرگ پرواز دارد که در شمال و جنوب پایگاه هستند و محل مورد اشاره در باند جنوبی است. به گفته عمر آشور، این تعداد پهپاد و مسافت طی‌شده، در حملات پهپادی تاکنون «بی‌سابقه» بوده است.

این رسانه دولتی انگلستان همچنین عنوان داشت:: چنانچه در تصاویر ۱۲ آوریل پیداست، در باند جنوبی پایگاه نواتیم که آشیانه هواپیماهاست، هیچ تغییری دیده نمی‌شود. اما یک روز بعد، یعنی پس از حمله ایران، لکه بزرگی بر روی همان باند پرواز قابل شناسایی است.

تصاویر صهیونیست‌ها از پایگاه نواتیم که تعمیر باند جنوبی در نزدیکی یکی از آشیانه‌ها را نشان می‌دهد

در ادامه آمده است: عرض این باند نزدیک به ۲۳ متر است و این لکه تقریبا تمام عرض باند را پوشانده است. این تغییر محسوس تقریبا تنها ۱۹۰ متر با آشیانه هواپیما‌های جنگنده فاصله دارد. اسرائیل آسیب را «جزئی» خواند و ویدیوی ۱۹ ثانیه ارتش اسرائیل پرواز جنگنده‌ها را نشان می‌دهد تا بگوید روند فعالیت پایگاه مختل نشده است، اما در ویدیو مشخص نیست جنگنده از کدام یک از پنج باند پایگاه پرواز می‌کند.

تصاویر ماهواره‌ای از باند‌های جنوبی پایگاه نواتیم

بی‌بی‌سی همچنین اظهار داشت: یکی دیگر از نقاطی که مقام‌های اسرائیل به عنوان اصلی‌ترین خسارت وارد شده از طرف ایران به زیرساخت‌های این کشور نشان دادند، گودالی در کنار دیوار یک ساختمان تازه‌ساخت است. این ساختمان در نزدیکی باند‌های شمالی پایگاه قرار دارد. پس از حمله ۱۳ آوریل، دست‌کم در یک بخش از این محوطه تغییراتی مشهود است.

در تصاویر هوایی ۱۳ و ۱۴ آوریل نیز تغییراتی رخ داده که با ویدیو‌های منتشر شده ارتش اسرائیل همخوانی دارد و سخنگوی ارتش تایید کرد که تنها در این بخش «به زیرساخت‌ها آسیب وارد» شده است. بررسی تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد این مکان نشان می‌دهد این سازه به‌تازگی در کنار دو سازه سقف‌دار و مشابه دیگر ساخته شده است. تحقیقات بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد با اینکه اسرائیل خود را در مهار موشک‌های ایران پیروز دانسته است، اما در چند مورد موشک‌های سپاه از لایه‌های پدافند هوایی اسرائیل عبور کرده‌اند.

بی‌بی‌سی اعتراف کرد: آثار تغییرات متعددی در پایگاه نواتیم قابل مشاهده است و نشان می‌دهند موشک‌های ایران از سامانه چند لایه پدافند هوایی اسرائیل عبور کرده‌اند.

آسیب واردشده به یک سازه تازه‌ساخت. ارتش صهیونیستی تایید کرده این سازه در حمله ایران آسیب دیده است

بی‌بی‌سی دست‌کم دو نقطه دیگر از پایگاه نواتیم را شناسایی کرده که دگرگونی‌های قابل ملاحظه در آن دیده می‌شود که شبیه جای گودال است و بلافاصله پس از حمله ایران به وجود آمده است. این دو تغییر در بخش‌های شمالی‌تر پایگاه رخ داده، یکی در میان دو باند شمالی و دیگری در سمت شمال شرقی پایگاه نواتیم، که محوطه‌ای خارج از پایگاه است. در شواهد زمینی تنها سه مکان آسیب‌دیده قابل شناسایی است. اما از لکه چهارم که در قسمت شمال شرق و بیرون از پایگاه مشاهده می‌شود، هیچ تصویری منتشر نشده و نمی‌توان گفت این تغییر چرا به وجود آمده است.

تصاویر ماهواره‌ای از یک سازه تازه‌ساخت در نزدیکی باند‌های شمالی نواتیم که رژیم صهیونیستی گفته به آن آسیب رسیده است

بی بی سی می‌افزاید: عمر آشور، درباره حمله به پایگاه نواتیم در مطلبی نوشت: «ازدحام پهپاد‌ها و سایر مهمات هوایی، حواس دفاع هوایی چندلایه و یکپارچه اسرائیل را منحرف کرد و به چند موشک بالستیک اجازه نفوذ و اصابت به اهداف خود را داد.» به گفته اسکات ریتر، بازرس سابق تسلیحات سازمان ملل متحد، هم «۵ تا ۷ موشک به نواتیم اصابت کرده» است. شبکه آمریکایی ای‌بی‌سی هم به نقل از برخی منابع اسرائیلی نوشت که ۵ موشک به پایگاه نواتیم اصابت کرده است.

پایگاه اطلاعاتی هرمون و پایگاه هوایی رامون

این رسانه انگلیسی در ادامه این گزارش عنوان می‌دارد: پایگاه مخفی اطلاعاتی هرمون در بلندی‌های جولان، در نزدیکی مرز سوریه و عراق قرار دارد. گفته می‌شود واحد ۸۲۰۰، که مهم‌ترین یگان اطلاعات نظامی اسرائیل است و مسئولیت شنود الکترونیک را بر عهده دارد در این پایگاه مستقر است. ارتش اسرائیل می‌گوید این واحد بزرگ‌ترین یگان اطلاعات نظامی و «واحد اصلی گردآوری اطلاعات» است. سپاه پاسداران می‌گوید پایگاه هرمون در جمع‌آوری اطلاعات برای حمله به کنسولگری نقش داشته است، به همین دلیل یکی از اهداف حمله بوده است.

بی بی سی خاطر نشان می‌کند: بررسی تصاویر ماهواره‌ای در نزدیکی این پایگاه یک لکه شبیه به گودال را نشان می‌دهد، اما به‌تن‌هایی و بدون داشتن داده‌های زمینی نمی‌توان گفت این لکه چیست.

در پایان این گزارش این رسانه عنوان می‌دارد: برنده هر که بود اکنون روشن نیست که این پایان جنگ سرد خاورمیانه است یا آغاز جنگ گرم.