به نقل از «تابناک»

گزارش فارن‌پالیسی از افزایش تنش میان سعودی و امارات

تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۵۴۴۹۱

به گزارش تابناک، «فارن‌پالیسی» تصریح کرده روابط عربستان سعودی و امارات متحده عربی که زمانی مستحکم بود اکنون رو به فرسایش گذاشته و در یک سال گذشته و به خصوص هفته‌های گذشته واگرایی‌هایی در روابط دو طرف پدیدار شده است.

فهرست بلندبالای اختلافات دو کشور، مسائلی مانند جنگ در یمن، سرعت آشتی‌جویی با قطر بعد از سه سال و نیم تنش، عادی‌سازی روابط با اسرائیل و توافقات ابراهیم، روابط با ترکیه، سهم تولید اوپک، راهبردها در قبال ایران و تجارت‌ برون مرزی را شامل می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فارن‌پالیسی نوشته دامنه اختلافات البته فقط مربوط به عربستان و امارات نیست و تمامی شش کشور عضو «شورای همکاری خلیج فارس» را شامل می‌شود. کشورهای بیرون از این حلقه، هر چه سریعتر از این تغییرات با خبر شوند بهتر می‌توانند روابطشان با کل منطقه را مدیریت کنند.

این رسانه در ادامه توضیح داده که البته تنش‌های میان ریاض و ابوظبی مسأله تازه‌ای نیست. فارن‌پالیسی می‌نویسد: «در واقع، تنش‌ها میان ریاض و ابوظبی تازه نیست. این تنش‌ها، یکی از ویژگی‌های سیاست‌های پرنوسان شورای همکاری خلیج فارس چند دهه قبل از خیزش‌های کشورهای عربی در سال 2011 بود».

فارن‌پالیسی تصریح کرده کشورهای عضو شورای همکاری، با وجود این، به دلیل نگرانی‌های مشترکشان در خصوص ایران از این اختلافات چشم‌پوشی می‌کردند. این رسانه در ادامه می‌نویسد: «اینکه این چالش‌ها دوباره سر باز کرده‌ یادآور این واقعیت است که رقابت میان کشورهای حوزه خلیج فارس از دیرباز در شورای همکاری خلیج فارس جریان داشته است.»

تغییر رهبران کشورهای عربی و پدیدار شدن نسل جدیدی از دولتمردان در این کشورها هم در شکل‌گیری دینامیک‌های جدید در روابط میان این کشورها نقش دارند. فارن‌پالیسی نوشته اینکه تحولات سیاسی جدید با وقوع تغییرات نسلی در رهبران این کشورها همزمان شده تصادفی نیست.

مرگ ملک‌عبدالله در عربستان سعودی (2015)، سلطان قابوس در عمان (2020 ) و شیخ صباح در کویت (2020 ) و ظهور رهبرانی کم‌سن و سال‌تر در صحنه سیاسی از جمله «محمد بن سلمان» در عربستان، «سلطان هیثم» در عمان و «تمیم بن حمد» در قطر باعث وقوع یک تغییر نسلی در رهبران این کشورها شده است.

اما خیزش‌های سال 2011 بود که به نقطه عطفی در روابط میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شد. اثرات دومینووار تظاهرات‌هایی که از بحرین آغاز شد کشورهای حاشیه خلیج فارس را به همکاری‌های نزدیک‌تر برای مقابله با آنچه به گمان آنها تهدید مشترک علیه نظم منطقه بود واداشت.

فارن‌پالیسی نوشته ارسال تانک به خیابان‌ها در سال 2011 توسط رژیم آل خلیفه در مارس 2011 نشانه‌ای روشن بود مبنی بر اینکه نه عربستان سعودی نه امارات اجازه وقوع قیام در کشور همسایه‌شان را نخواهد داد.

این اتفاقات، سرآغاز همکاری‌های نزدیک‌تر امارات و عربستان سعودی بود که بعداً در سوریه و یمن بیشتر خودش را نشان داد و در سال 2017 هم به سوی قطر معطوف شد.

عربستان سعودی امارات و بحرین در سال 2017 قطر را تحت محاصره اقتصادی قرار داده و 13 مطالبه از جمله قطع روابط دیپلماتیک با ایران، تعطیلی دفتر شبکه الجزیره و اخراج نیروهای ترکیه از خاک قطر را از این کشور مطرح کردند. فارن‌پالیسی از این تنش دیپلماتیک به عنوان «تلاشی ناکام برای به زانو درآوردن قطر» یاد کرده است. این مناقشه، سرانجام ژانویه 2021 آن هم با میانجی‌گری کویت حل و فصل شد.

در بحبوحه بحران قطر، بار دیگر صحبت از افول شورای همکاری خلیج فارس به عنوان یک سازمان و جایگزین شدن آن با شکوفایی روابط دوجانبه میان عربستان سعودی و امارات بار دیگر اوج گرفت. اما تنها اندکی بعدتر، روابط میان عربستان سعودی و امارات دستخوش تنش‌هایی شد.

خروج امارات در سال 2020 از جنگ در یمن و حمایتش از گروه‌های نیابتی محلی موسوم به «شورای انتقالی جنوب» که گمان‌ می‌رود تمایلات جدایی‌طلبانه‌ای داشته باشد موجب اختلافاتی در روابط ریاض-ابوظبی شد.

فارن‌پالیسی از کانال پشت‌پرده ادعایی امارات متحده عربی برای گفت‌وگو با ایران در تابستان سال ۲۰۱۹ همزمان با حملات انصارالله به خاک عربستان سعودی به عنوان یکی دیگر از زمینه‌های آشکارشدن اختلاف ابوظبی و ریاض یاد کرده است.

عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی دیگر حوزه‌ای بود که اختلاف میان دو کشور در آن نمایان شد. امارات در راستای تلاش برای منتفع شدن از همکاری‌های نزدیک‌تر با واشنگتن، قرارداد عادی‌سازی با اسرائیل را امضا کرد و به صورت آشکار و مستحکم از آن حمایت می‌کند. ریاض، با آنکه از مدت‌ها پیش روابط مخفیانه و پشت‌پرده‌ای بااسرائیل دارد مسیر محتاطانه‌تری در پیش گرفته است.

در همین حال، عربستان سعودی درتلاش است از رهگذر رقابت با همسایگانش خودش را به عنوان هاب جدید تجاری در منطقه خلیج فارس معرفی کند و به همین دلیل خواستار آن است که شرکت‌های بین‌المللی در کشورش دفاتر خودشان را تأسیس کنند. ریاض، قوانین تعرفه‌ای خودش را هم اصلاح کرده و مقابله با کالاهای تولیدشده در مناطق آزاد تجاری را در دستور کار قرار داده است.

رقابت میان عربستان سعودی و امارات بر سر سهم تولید نفت کشورهای اوپک نیز بارز و آشکار است.

در نشست روز دوشنبه کشورهای عضو اوپک وزیر انرژی دو کشورِ عربستان سعودی و امارات در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها موضع کشورهایشان را بیان کردند. «عبدالعزیز بن سلمان»‌ وزیر انرژی ریاض در این خصوص گفت: «پیشنهاد عربستان سعودی و روسیه درباره تمدید توافق کاهش تولید مورد قبول همه واقع شد جز کشور امارات. اگر هر کشوری اعتراضی داشت، چرا تا پیش از این در قبال آن سکوت کرده بود».

در مقابل، «سهیل المزروعی» وزیر انرژی امارات اظهار داشت که خواسته‌ کشورش عدالت و انصاف است و امارات مانند دیگر کشورها خواهان مقابله به مثل است. وی در ادامه افزود: «نمی‌توانیم پذیریم که ظلم و قربانی‌شدن‌ها بیش از این صبر و فداکاری‌های ما ادامه پیدا کند».

فارن‌پالیسی نوشته مشکل بنیادین شورای همکاری خلیج فارس این است که مقوله امنیت، چسبی بود که زمانی منافع جمعی و سیاسی تمامی شش عضو شورای همکاری را در کنار هم قرار می‌داد اما این چسب اکنون بی‌اثر شده، اگرچه تهدید ایران همچنان پابرجاست.

نشریه آمریکایی نوشته است: «منافع ملی که متنوع‌سازی اقتصاد و امنیت داخلی را شامل می‌شود بر منافع شورای همکاری ارجحیت یافته و موجب شده امارات و عربستان سعودی، نقشه راه‌هایی برای خودشان ترسیم کنند.»

فارن‌پالیسی پیش‌بینی کرده اعضای شورای همکاری خلیج فارس بنا به پیوندهای خانوادگی، قبیله‌ای و تجاری که با یکدیگر دارند همکاری‌‌ها با یکدیگر را ادامه دهند، اما روحیه «معامله‌گری» که میان اعضای این سازمان برجسته شده در سال‌های آتی تصمیم‌گیری‌های سیاسی، تجاری و منطقه‌ای آن را هدایت خواهد کرد.

این رسانه آمریکایی نوشته هر یک از اعضای شورای همکاری احتمالاً به بنیادها و مفاهیم کارکردی این شورا پایبند خواهند ماند، اما همزمان سعی خواهند کرد مسیر خودشان را در پیش بگیرند.

منبع: تابناک

کلیدواژه: المپیک 2020 توکیو موج پنجم کرونا جواد فروغی نازنین ملایی طرح ساماندهی فضای مجازی فارن پالیسی امارات متحده عربی شورای همکاری خلیج فارس المپیک 2020 توکیو موج پنجم کرونا جواد فروغی نازنین ملایی طرح ساماندهی فضای مجازی عربستان سعودی و امارات شورای همکاری خلیج فارس فارن پالیسی نوشته تنش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۵۴۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاه دولت های عربی به درگیری ایران و اسراییل

کشورهای عربی منطقه، از امارات متحده عربی و عمان گرفته تا اردن و مصر، ماه‌ها تلاش کرده‌اند تا درگیری بین اسراییل و حماس را کاهش دهند، به‌ویژه پس از اینکه این درگیری‌ها به گروه‌های مسلح مورد حمایت ایران و در اعماق جهان عرب تسری یافته و برخی از آنها، مانند "حوثی های " یمن، دولت های عربی را نیز تهدید می کنند.

به گزارش عصرایران، روزنامه آمریکایی “نیویورک تایمز” همزمان با تشدید تنش بین ایران و اسراییل در گزارشی مواضع و نگاه دولت های عربی منطقه را نسبت به درگیری بین ایران و اسراییل مورد بررسی قرار داده و نوشت:

حمله موشکی و پهپادی ایران به اسراییل، که کل منطقه را در حالت آماده باش قرار داد، واقعیت جدید را غیرقابل اجتناب کرد: برخلاف درگیری‌های گذشته اسراییل و فلسطین و حتی درگیری‌هایی که اسراییل و لبنان یا سوریه را شامل می‌شود، این درگیری مستقیم بین اسراییل و ایران هر آن امکان گسترش دارد. 

"راندا اسلیم" کارشناس ارشد موسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن، می گوید: "بخشی از دلیل مهار این جنگ ها این بود که این جنگ ها رویارویی مستقیم بین اسراییل و ایران نبود. اما اکنون وارد دورانی می‌شویم که رویارویی مستقیم بین اسراییل و ایران - که می‌تواند منطقه را به جنگی بزرگ و ایالات متحده را به داخل آن بکشاند – و چشم‌انداز جنگ منطقه‌ای همیشه روی میز خواهد بود."

"جوست هیلترمن" مدیر برنامه گروه بین المللی بحران برای خاورمیانه و شمال آفریقا، گفت: در حال حاضر، تنها نیروی مقابل در برابر خطر گسترش جنگ، تمایل ایالات متحده و دشمن دیرینه اش ایران برای جلوگیری از گسترش درگیری است.

او گفت: "من از این واقعیت که تنها کسانی که خواهان جنگ هستند اسراییل و حماس هستند، دلگرم هستم. " وی با اشاره به پیام هایی که در روزهای اخیر میان آمریکا و ایران از سوی واسطه ها از جمله سوئیس و عمان ارسال شده است، گفت: ایرانی ها همچنان با آمریکایی ها صحبت می کنند.

هیلترمن گفت که پیام ایران به وضوح نشان می دهد که آنها به دنبال نشان دادن قدرت خود هستند نه گسترش جنگ؛ چون "آنها گفتند، یک حمله قرار است انجام شود، اما ما آن را محدود خواهیم کرد."

با این حال، برای شهروندان کشورهای عربی، که بسیاری از آنها تعداد زیادی پهپاد و موشک را در آسمان خود در شب شنبه تماشا کردند، تمایل به اجتناب از یک جنگ گسترده تر، رشته باریکی است که آینده خود را به آن آویخته اند. ناراحتی از این  جنگ در بین بخشی از افکار عمومی عرب ها و نظرات خصوصی آنها مشهود بود، هر چند بخشی دیگر نیز حمله ایران به اسراییل را جشن گرفتند.

مقامات و تحلیلگران منطقه در مورد اینکه آیا حمله اخیر ایران به اسراییل، کشورهای عربی دارای روابط دیرینه با ایالات متحده را ترغیب می کند تا برای تعامل بیشتر - و تضمین های امنیتی - از واشنگتن یا فاصله گرفتن بیشتر از آمریکا و ایمن نگه داشتن خود از حمله احتمالی ایران، چه سمت و سویی را انتخاب خواهند کرد؛ اختلاف نظر دارند. 

بیشتر دولت های عربی در مواضع رسمی خود به کاهش تنش تاکید کردند. تنها استثناها در جهان عرب شامل انصارالله یمن و لبنان (خانه حزب الله) و دولت سوریه است. 

دولت عمان در واکنش اعلام کرد که دستیابی به آتش بس فوری در جنگ بین اسراییل و حماس که در نیم سال گذشته در نوار غزه ادامه دارد، بسیار مهم است. کویت بر ضرورت رسیدگی به علل ریشه ای درگیری های منطقه تاکید کرد.

و عربستان سعودی که از زمان برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با ایران، تلاش کرده است روابط نسبتا گرمی با ایران ایجاد کند، گفت که از پیامدهای خطرناک تشدید تنش نظامی در منطقه "به شدت نگران" است. در بیانیه وزارت خارجه این کشور از همه طرف های درگیر خواسته شده "حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند و از منطقه و مردم آن در برابر خطرات جنگ محافظت کنند."

حتی قبل از هفتم اکتبر کشورهای عربی در حال تعدیل روابط ژئوپلیتیکی خود بودند. نگرانی آنها این بود که با فعال شدن روزافزون گروه های مسلح تحت حمایت ایران، دیگر نتوانند روی حمایت دولت ایالات متحده که به طور فزاینده ای روی شرق آسیا (چین) متمرکز شده است، حساب کنند.

"رناد منصور"پژوهشگر ارشد در برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا اندیشکده "چتم هاوس" در لندن، گفت: رهبران عرب با حمله اسراییل به غزه و دفاع تمام قد ایالات متحده از اسراییل ناراحت شدند اما شهروندانشان اقدام آمریکا را نفرت انگیز می دانند. 

برای عربستان سعودی، برقراری روابط دیپلماتیک با ایران علی‌رغم تضادهای عمیق آنها و حملاتی که با موشک‌های ایران به زیرساخت‌های عربستان سعودی در سال 2019 انجام شد، رویکردی در جهت کاهش وابستگی به آمریکا بود. رویکرد عربستان سعودی به ایران توسط چین تسهیل شد که اخیرا برای گسترش نفوذ خود در منطقه تلاش می کند. بسیاری از کشورهای عربی به دنبال روابط تجاری و دیپلماتیک به چین روی آورده اند.

سپس جنگ در غزه آغاز شد و کشورهای حاشیه خلیج فارس، همراه با مصر و اردن، مستقیما وارد پویایی یک روند درگیری شدند در حالی که عاجزانه می خواستند از آن اجتناب کنند.

اکنون دولت اردن خود را در شرایطی یافته که مجبور است موشک ها و پهپادهای ایران را بر فراز آسمان خود ساقط کند و به همین خاطر متهم به دفاع از اسراییل شده است. دولت امان پیشتر نیز متهم به بی تفاوتی در قبال حمله نظامی اسراییل به غزه شده، جنگی که تاکنون در روند آن بیش از 30 هزار فلسطینی به دست ارتش اسراییل کشته شده که از میان آنها بیش از 20 هزار نفر زن و کودک بوده اند.

روز یکشنبه، دولت اردن به دلیل سرنگونی حداقل یکی از موشک های ایران که به سمت اسراییل در حرکت بود، هم در داخل و هم از سوی (افکار عمومی) کشورهای عربی همسایه مورد انتقاد شدید قرار گرفت. "سمیح المیطه" وزیر اطلاعات سابق اردن، از این تصمیم دفاع کرد.

المیطه گفت: "وظیفه اردن حفاظت از سرزمین و شهروندانش است. کاری که اردن دیروز انجام داد، حفاظت از حریم هوایی خود بود." وی همچنین گفت: موضع اردن در قبال این درگیری این است که این جنگی بین ایران و اسراییل و بر سر نفوذ و منافع شان است."

در حالی که صادرات نفت کشورهای عربی خلیج فارس تا حد زیادی تاکنون از حملات در امان مانده است، زیرا آنها از طریق خلیج فارس و دریای سرخ حمل می شوند، حملات حوثی ها به مسیرهای کشتیرانی در آنجا - که به جنگ غزه مرتبط است - هزینه ها را افزایش داده و بر تنش ها افزوده است.

مشخص نیست که آیا درگیری بین اسراییل و ایران روابط نسبتا جدید بین اسراییل و برخی کشورهای عربی را بیشتر تیره خواهد کرد یا خیر. از زمان شروع جنگ در غزه، این روابط سرد شده است، اما به نظر می‌رسد هیچ یک از دولت‌های عربی که اخیرا با اسراییل روابط برقرار کرده‌اند، آماده نیستند که این روابط را به طور کامل کنار بگذارند.

دو کشور عربی که در سال 2020 قراردادهای عادی سازی روابط با اسراییل را امضا کردند - امارات متحده عربی و بحرین - در برخی موارد از زمان آغاز جنگ غزه، معاملات تجاری خود را متوقف کرده یا مجبور شده اند به طور علنی از اسراییل فاصله بگیرند و عربستان سعودی که پیش از هفتم اکتبر در حال بررسی امکان عادی سازی روابط دیپلماتیک با اسراییل بود، اصرار داشت که هرگونه توافقی مستلزم ایجاد مسیری "غیرقابل بازگشت" به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، که در فضای سیاسی کنونی اسراییل حتی دورنمای چنین سناریویی بسیار بعید است.

تحلیلگران می گویند که این فاصله گذاری با شرایط موجود احتمالا ادامه خواهد داشت، اما تاکنون هیچ یک از آنها (امارات و بحرین) روابط خود با اسراییل را قطع نکرده و در مورد عربستان سعودی نیز دولت ریاض به طور کامل پرونده عادی سازی روابط با تل آویو را به کنار نگذاشته است. 

"یاسمین فاروق" محقق غیرمقیم موسسه "کارنگی" در واشنگتن معتقد است: "یکی از دلایلی که عربستان سعودی برای روابط آتی با اسراییل درها را باز نگهداشته این است که اکنون بیش از هر زمان دیگری، سعودی‌ها امیدوار به گرفتن تضمین امنیتی آمریکا در صورت حمله ایران هستند. 

خانم فاروق گفت: "کاری که دیروز کشورهای غربی تحت رهبری ایالات متحده برای محافظت از اسراییل انجام دادند، دقیقا همان چیزی است که عربستان سعودی برای خود می‌خواهد."

وی افزود: "با وجود سابقه دشمنی عربستان سعودی با ایران، سخت‌گیری افکار عمومی عربستان علیه اسراییل و آمریکا بر سر جنگ غزه، محاسبات رهبران سعودی را تغییر می‌دهد. تمرکز آنها اکنون بر ایجاد فشار بر ایالات متحده برای وادار کردن اسراییل برای پایان دادن به جنگ است."

 

کانال عصر ایران در تلگرام