به نقل از «خبرگزاری میزان»

نکات حقوقی تنفیذ احکام ریاست جمهوری توسط ولیّ فقیه

تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۰۳۵۴۲

دانشجوی دکتری حقوق عمومی در خصوص تنفیذ احکام ریاست جمهوری توسط ولیّ فقیه نکات حقوقی را بیان کرده است.

خبرگزاری میزان - علی تقی نژاد، دانشجوی دکتری حقوق عمومی نکات حقوقی را درباره تنفیذ احکام ریاست جمهوری توسط ولیّ فقیه بیان کرده است که در ادامه می‌خوانید:

پس از شروع فرآیند ثبت نام، تأیید صلاحیت نامزد‌ها توسط شورای نگهبان و رقابت انتخاباتی بین آن‌ها و برگزاری مرحله‌ی رأی‌گیری توسط وزارت کشور، نوبت به انتخاب مردم می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آن‌گاه که یکی از نامزد‌ها توانست اکثریت مطلق آراء را کسب کند، به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب مردمی برگزیده شده و پس از تأیید صحت انتخابات توسط ناظر و امضای حکم ریاست جمهوری توسط مقام رهبری، حقوق و تکالیفی نیز وضع می‌گردد؛ ازجمله حق بر حکمرانی شایسته و مطلوب، حق تصمیم‌گیری و اظهار نظر راجع به لوایح هیئت وزیران، حق نصب نماینده (نمایندگان) ویژه در مواقع خاص و... و تکالیفی، چون انجام وظایف و مسئولیت‌های ریاست جمهوری در چهارچوب قانون اساسی و قوانین عادی، پاسخگو بودن در مقابل رهبری، مردم و مجلس، نظارت بر کار هیئت وزیران، اجرای قوانین کشور، تهیه و تصویب لوایح، آیین‌نامه‌ها و اساسنامه‌های مورد نظر قانون‌گذار و ... را نیز برعهده دارد.

با بررسی متن تنفیذ احکام ریاست جمهوری، چند نکته‌ی حقوقی برداشت می‌شود:

۱. به‌رسمیت شناختن رأی مردم (مقبولیت)؛ در نظام حقوقی کشور، جایگاه مردم‌سالاری دینی (جمهوریت نظام) در مشارکت‌های سیاسی و حقوقی ازجمله انتخابات و همه‌پرسی، مورد ملاحظه‌ی جدّی و نه شعاری در قانون اساسی و قوانین عادی قرار گرفته است. بر همین اساس، حضرت امام خامنه‌ای (دام‌ظلّه‌العالی) در متن احکام تنفیذ، عباراتی مانند «به پیروی از گزینش ملّت ایران، رأی آنان را تنفیذ»، «رأی ملت را تنفیذ»، «به پیروی از ملت بزرگوار ایران، رأی آنان را تنفیذ» و «ضمن تبریک به ملت شریف و آزاده، رأی آنان را تنفیذ و ... منصوب می‌کنم» را به‌کار برده‌اند. در واقع، این نشانه‌ی احترام به نظر و رأی ملت به رئیس‌جمهور منتخب خواهد بود و تابه‌حال چنین پیش نیامده که ایشان خواست قانونی مردم را نادیده بگیرند و حکم ریاست جمهوری را امضاء نکنند؛ گرچه طبق نظریه‌ی نصب، این حق رهبری است که در صورت تضییع حق یا ارتکاب خلاف شرع توسط منتخب یا هر اتفاق دیگری، از امضای حکم رئیس‌جمهور منتخب، اجتناب نماید.

۲. تنفیذ حکم و انتصاب رئیس‌جمهور توسط مقام رهبری (مشروعیت‌بخشیدن)؛ حضرت امام خمینی (ره) در حکم تنفیذ ریاست جمهوری بنی‌صدر می‌نویسند: «بر حسب‏‎ ‎‏آنکه مشروعیت آن باید به نصب فقیه جامع‌الشرایط باشد، اینجانب به‌موجب این حکم، ‏‎ ‎‏رأی ملت را تنفیذ و ایشان را به این سمت منصوب نمودم» (صحیفه امام، ج ۱۲: ۱۳۹) ایشان در جای دیگر می‌فرمایند: «رئیس‌جمهور با نصب فقیه نباشد، غیر مشروع است. وقتی غیر مشروع شد، طاغوت است؛ اطاعت او اطاعت طاغوت است؛ وارد شدن در حوزه او وارد شدن در حوزه طاغوت است» (همان، ج ۱۰: ۲۲۱) طبق نظریه‌ی ولایت مطلقه‌ی فقیه و واگذاری حیطه‌های اجرا، قضا و فتوا (تقنین) به ولیّ جامعه، تنفیذ حکم، به‌عنوان مشروعیت‌بخشیدن به منتخب و اعتبار بخشیدن به رأی و نظر مردم خواهد بود. رئیس‌جمهور منتخب، صرفاً با انتخاب مردم نمی‌تواند مسئولیت‌های دولت را به‌عهده بگیرد و باید براساس ابتدای بند (۹) اصل (۱۱۰) قانون اساسی، مقام رهبری، حکم وی را پس از انتخاب مردم، امضا (تنفیذ) کند تا شرعاً و قانوناً بتواند ارکان اولیه‌ی قوه‌ی مجریه را به مجلس، معرفی کرده و با همکاری آنان، امور اجرایی کشور را با برنامه‌های مدوّن، منطقی، عقلانی و براساس مقتضیات زمان و مکان، به سرانجام برساند.

۳. مدت‌زمان حکم؛ براساس اصل (۱۱۴) قانون اساسی، رئیس‌جمهور برای مدت ۴ سال، با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود و همچنین طبق ماده (۱) قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب ۱۳۶۴، «دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران، چهار سال است و از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه [به]وسیله مقام رهبری آغاز می‌گردد.» بنابراین، مدت‌زمان حکم منصرف به همین زمان خواهد بود و قابل تمدید هم نیست.

۴. ضمانت اجرای تنفیذ حکم؛ با توجه به عبارت‌هایی مثل «یادآوری نمایم که رأی ملّت و تنفیذ آن، موکول به حفظ و رعایت تعهّد به صراط قویم و مستقیم اسلامی و انقلابی است»، «بدیهی است که آن رأی و این تنفیذ تا هنگامی است که ایشان به تعهد در پیمودن صراط مستقیمی که تاکنون در پیش داشته‌اند، یعنی راه آرمان‌های نظام اسلامی و دفاع از حقوق ملت و ایستادگی در برابر زورگویان و مستکبران پایبند باشند» و «بدیهی است که رأی مردم و تنفیذ اینجانب تا هنگامی است که ایشان بر این صراط قویم پایدار باشند»، استمرار و مداومت دائمی تنفیذ حکم در طیّ چهار سال، مشروط به رعایت شرع مقدس و تعهد به دفاع از حقوق ملت دانسته شده است. البته حضرت امام (ره) در حکم ریاست جمهوری بنی‌صدر، به مؤلفه‌ی «تبعیت از قانون اساسی اسلامی ایران» ‏ نیز اشاره نمودند. با منصوب‌شدن رئیس‌جمهور، حق نظارت مجلس نیز آغاز می‌شود و در رصد نمایندگان مجلس خواهد بود و پس از تشکیل کابینه‌ی خود و رأی اعتماد مجلس به وزراء، آن‌ها نیز از حوزه‌ی نظارتی مجلس استثناء نخواهند بود و تا روزی که به‌عنوان وزیر دولت سیزدهم بر سر کار می‌باشند، نظارت هم پابرجاست. در مسئله‌ی ضمانت اجرا، ما نیازمند نظارت جدّی و اساسی مجلس شورای اسلامی و قوه‌ی قضائیه می‌باشیم؛ چراکه اولاً یکی از کارکرد‌های اصلی مجلس، نظارت است؛ ثانیاً طبق اصول (۸۸) و (۸۹) قانون اساسی، ابزار‌های نظارتی «سؤال و استیضاح» در اختیار آنهاست، همچنین براساس ماده (۲۰۶) قانون آیین‌نامه‌ی داخلی مجلس شورای اسلامی نیز «در کلیه مواردی که نماینده یا نمایندگان مطابق اصل هشتاد و هشتم (۸۸) قانون اساسی، از رئیس‌جمهور یا وزیر درباره یکی از وظایف آنان حق سؤال دارند، می‌توانند درخصوص موضوع مورد نظر به رئیس‌جمهور و وزیر مسئول، کتباً تذکر دهند» و در صورت تخلف رئیس‌جمهور از وظایف قانونی‌اش، براساس بند (۱۰) اصل (۱۱۰) قانون اساسی، عزل وی با درنظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور، امکان‌پذیر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: حضور ۱۱۵ مقام رسمی از ۷۳ کشور در مراسم تحلیف رئیس جمهور منتخب

انتهای پیام/

برچسب ها: قوه قضائیه تنفیذ ریاست جمهوری

منبع: خبرگزاری میزان

کلیدواژه: قوه قضائیه تنفیذ ریاست جمهوری ریاست جمهوری توسط رئیس جمهور منتخب قانون اساسی مقام رهبری تنفیذ حکم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۰۳۵۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تبادل ظرفیت‌های موجود در ایران و سریلانکا به نفع دو کشور و دو ملت است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، سید ابراهیم رئیسی عصر چهارشنبه در نشست مطبوعاتی مشترک با رانیل ویکر مسینگر رئیس جمهور سریلانکا ضمن ابراز خرسندی از حضور در سریلانکا و بهره‌برداری از ابرپروژه ستودنی و قابل تقدیر طراحی و اجرا شده با علم و دانش و فناوری ایرانی در این کشور گفت: بهره‌برداری از این ابرپروژه چندمنظوره از این جهت باعث خرسندی است که طرحی عادی نیست بلکه برخوردار از به‌روزترین و پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها از سوی متخصصین ایرانی است و موجبات رفاه مردم خوب سریلانکا را فراهم کرده است.   رئیس جمهور با بیان اینکه روابط ایران و سریلانکا به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد مرحله جدیدی شده و رو به توسعه است، افزود: در گفتگو‌های صورت گرفته میان مقامات عالی دو کشور تاکید شد سطح این همکاری‌ها در بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و تجاری، فرهنگی، گردشگری، علمی و فناوری افزایش یابد.   رئیسی تبادل ظرفیت‌های بسیار خوب موجود در ایران و سریلانکا را به نفع دو کشور و دو ملت عنوان کرد و افزود: مقرر شد وزرای امور خارجه دو کشور برگزاری کمیسیون مشترک ایران و سریلانکا را در دستور کار قرار دهند تا هرچه سریع‌تر سازوکار‌های توسعه روابط تجاری و اقتصادی به ویژه در بخش‌های کشاورزی و علم و فناوری را احصاء و زمینه اجرایی شدن تصمیمات و توافقات صورت گرفته در این سفر را سریعاً فراهم کنند.   رئیس جمهور در ادامه خطاب به مردم و دولتمردان سریلانکایی با بیان اینکه تهدید‌ها و تحریم‌ها به هیچ‌وجه موجب توقف یا کُندی پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران نشده بلکه ملت ما را در ادامه این مسیر مصمم‌تر کرده است، افزود: امروز با توجه به پیشرفت‌ها و دستاورد‌های چشمگیر مهندسان، متخصصان و دانشمندان ایرانی در عرصه‌های مختلف می‌توان ایران را کشوری پیشرفته و فن‌آور نامید.   رئیسی ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای صدور و انتقال این تجربیات و خدمات فنی و مهندسی جهت توسعه و پیشرفت سریلانکا، افزود: همانند ابرپروژه اجرا شده در حوزه آب و برق در سریلانکا می‌توان با تامین مالی از سوی دولت سریلانکا و استفاده از توان فنی و مهندسی جمهوری اسلامی ایران، پروژه‌های بزرگ دیگری در این کشور اجرایی و عملیاتی کرد.   رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع فلسطین به عنوان مهم‌ترین موضوع جهان و دغدغه اصلی همه ملت‌ها اشاره کرد و گفت: آنچه امروز از جنایات مستمر و هولناک در غزه می‌گذرد موجب نگرانی و حیرت همه مردم دنیا شده و سوال‌شان این است که چرا سازمان‌های بین المللی و حقوق بشری به وظایف خود در این زمینه عمل نمی‌کنند؟   رئیسی با بیان اینکه کودک‌کشی و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه نه فقط امت اسلامی بلکه پیروان سایر ادیان و مذاهب دنیا را نیز متاسف و متاثر کرده است، تصریح کرد: تاسف‌بارتر این است که چرا و با چه منطقی این جنایات از سوی آمریکا و کشور‌های غربی مورد حمایت قرار می‌گیرد؟ و چرا سازمان ملل و شورای امنیت از کارایی افتاده‌اند و اقدام موثری برای جلوگیری از این جنایات انجام نمی‌دهند؟   رئیس جمهور قطع سریع حملات و جنایات علیه مردم غزه، کمک‌رسانی فوری و دسترسی بلامانع مردم این منطقه به کمک‌های بشردوستانه را موضع مشترک دو کشور ایران و سریلانکا عنوان کرد و افزود: جمهوری اسلامی ایران همانگونه که بار‌ها اعلام کرده است راهکاری عادلانه، دموکراتیک و مبتنی بر آرای مردم فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی ارائه کرده و معتقد است نباید به رژیم غاصبی که بیش از ۷۵ سال ظلم و جنایت کرده میدان داد بلکه باید از سرزمین غصب شده بیرون و به مجازات رساند.   رئیسی با طرح این پرسش که اگر نظام بین‌الملل، ظالم و غاصب را به مجازات نرساند چه تضمینی وجود دارد که گروه دیگری نیز همین اقدامات و جنایات را علیه کشور دیگری مرتکب نشود؟، افزود: جلوگیری از تکرار فجایع و جنایات صورت گرفته از سوی این رژیم جنایتکار و غاصب بر علیه دیگر کشور‌ها و ملت‌ها مجازات این رژیم را امری ضروری ساخته است.   رئیس جمهور در پایان با تاکید بر اینکه هیچ مانعی برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان جمهوری اسلامی ایران و سریلانکا وجود ندارد، تصریح کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران و سریلانکا مصمم هستند روابط دو کشور را در همه زمینه‌ها و در تمامی سطوح ارتقا دهند و یقین داریم این تصمیم به نفع دو کشور و دو ملت خواهد بود.