درباره آیت‌الله مرتضی عسکری
تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۳۱۴۸۵
تاریخ نگاری اسلامی به عنوان یکی از ابعاد و مظاهر فرهنگ و تمدن اهمیت بسیاری دارد که همواره با تاریخ سیاسی، احوال فقها و محدّثان، تاریخ علوم، اخبار، سیره و احادیث در پیوند بوده است. پژوهش در تاریخ نگاری بدان سبب که نکته های ناگفته بسیاری در خود دارد، مهم است. علامه سید مرتضی عسکری از جمله افرادی بود که برای درک و فهم تاریخ صدر اسلام دست به پژوهشی گسترده در متون تاریخی و کتاب های حدیث زد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
زندگی‌نامه و تحصیلات
آیت اللّه مرتضی عسکری در ۱۲۹۳خورشیدی در سامرا دیده به جهان گشود. البته خانواده وی اهل ساوه بودند اما بعد از مدتی به عراق مهاجرت کردند. مرتضی عسکری در مدارس علوم دینی سامرا مقاطع تحصیلی را گذراند و سپس برای طی کردن مدارج بالاتر به مدت چهار سال به قم رفت در این دوره شیخ عبدالکریم حایری ریاست حوزه علمیه قم را بر عهده داشت. او مهاجرت خود به ایران را شبیه به توفیقی اجباری توصیف کرده و در مورد علت آن می‌گوید: مقدمات و ادبیات را در سامرا خواندم. مخارج تحصیلم از املاکی که در ساوه داشتیم، تهیه می‌شد؛ لذا از سهم امام استفاده نمی‌کردم، امّا از زمانی که طاغوت رضاخان، فرستادن پول به عراق را منع کرد، مجبور شدم در زمان مرحوم شیخ عبدالکریم حائری به حوزه علمیه قم آمده، در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه، با علی صافی گلپایگانی، هم‌حجره شوم.
عسکری دروس سطح و مباحث اخلاق، تهذیب، کلام و تفسیر را نزد آیات عظام مرعشی، شریعتمدار ساوجی، پایین شهری، امام(ره)، حاج میرزا خلیل کمره‌ای آموخت و بعد به عراق رفت، وی از اعضای سابق شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) و از روحانیان فعال علیه رژیم بعثی عراق و مدت‌ها از اعضای کادر اصلی حزب الدعوة الاسلامیة بود اما در آنجا به خاطر استبداد و خفقان شدید حزب حاکمه بعث در امان نبود و به ایران بازگشت.
آثار و مهمترین ویژگی آنها
این عالم فرزانه دارای تألیفات فراوانی به زبان‌های عربی و فارسی است که مورد استقبال اسلام پژوهان قرار گرفته است. برخی از آثار علامه، به زبان انگلیسی نیز ترجمه شده است. لازم به ذکر است که عسکری بیشتر مطالعات خود را بر تاریخ متمرکز کرده بود. ثمره عملی این رویکرد در نوشته‌های او نمایان است. او در این مورد می‌نویسد: «از همان آغاز [طلبگی] به مطالعه کتاب‌های سیره و تاریخ پیامبر اسلام(ص) و اصحاب و فتنه‌های صدر اسلام و سفرنامه‌ها علاقه داشتم و داستان استعمار استعمارگران در کشورهای اسلامی را دنبال می‌کردم.»
«معالم‌المدرستین» در سه جلد یکی از مهم ترین آثار وی است که یک بررسی تطبیقی در میان ۲ مکتب بزرگ عالم اسلام و به اصطلاح خاص ایشان مکتب امامت و مکتب خلافت، بود. تحقیق و بررسی در مسایل قرآنی با عنوان «القرآن‌الکریم و روایات‌المدرستین» در سه جلد که ثمره پانزده سال کار ایشان و همکارانشان است، مشکلات بزرگی را برای همیشه در تاریخ قرآن حل کرد. این کارها در عالم اسلام تأثیرات وسیعی بجای گذاشت که نشانه آن نامه‌هایی است که از نقاط مختلف عالم به ایران به محضر علامه فرستاده شد و آثار بزرگ هدایتی کارهای ایشان را اعلام کردند. در واقع یکی از تلاش‌های علمی علامه عسگری که به اذعان بسیاری از علما، جزو افتخارات تشییع محسوب می‌شود، کشف برخی احادیث جعلی بود، توضیح آنکه احادیث متعددی در میان کتاب های عده‌ای از مخالفان مبنی بر تأسیس تشیع توسط فردی یهودی به نام عبدالله بن سبا وجود داشت. علامه عسگری با بررسی گسترده این احادیث دریافت که عبدالله بن سبا و ۱۵۰ نفر دیگر به نام صحابی، افرادی ساختگی هستند که هیچ وجود خارجی نداشته‌اند و صرفا برای بهره‌برداری و دسیسه علیه شیعیان جعل شده‌اند، وی با استدلال های گسترده‌ای که در کتاب «مأه و خمسون صحابی مختلق» آورد، توانست آتش این فتنه را به خوبی خاموش کند، این کتاب به قدری اهمیت دارد که آیت‌الله خویی در جلد دهم کتاب «معجم رجال‌الحدیث» این کتاب و نویسنده آن را ستوده است.
از دیگر آثار این عالم ربانی می‌توان به عقاید اسلام در قرآن کریم؛ نقش عایشه در تاریخ اسلام؛ مصحف در روایات و اخبار؛ امامان این امت دوازده نفرند؛ گریه بر میّت از سنت‌های رسول خدا(س) است؛ بداء یا محو و اثبات الهی؛ آیه تطهیر در کتب دو مکتب؛ عصمت انبیاء و رسولان؛ ازدواج موقت در اسلام؛ آخرین نماز پیامبر؛ صفات خداوند جلیل در مکتب؛ ادیان آسمانی و مساله تحریف؛ سقیفه؛ بزرگداشت یاد انبیاء؛ عدالت صحابه؛ عبداللّه بن سباء و دیگر افسانه‌های تاریخی؛ حکم بازسازی قبور انبیا و اولیا و عبادت در آنها؛ جبر و تفویض و اختیار و قضا و قدر؛ نقش ائمه در احیای دین و صد و پنجاه صحابی ساختگی اشاره کرد.
علامه عسکری در آثار خود کوشیده است تا با نگاهی محققانه به بررسی تاریخ اسلام بپردازد. از دیگر ویژگی‌های کتاب‌های وی، بیان روشن و واضح و نثر بسیار روان و سلیس آنها است که خواننده را به سوی خود می‌خواند. وی علاوه بر بررسی کتب شیعه، احادیث اهل سنّت را نیز مورد بررسی قرار داده، به گونه‌ای که این آثار، مرجع و منبعی قابل اعتماد برای آنان به شمار می‌رود. کوشش‌های علامه عسکری برای مصون ماندن اسلام از تحریف، مورد تقدیر هر ۲ مکتب قرار گرفته است.
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی
علامه عسکری علاوه بر نگارش کتاب در طول عمر پربرکت خود اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی متعددی انجام داد. برای نمونه وی مدارس دینی جدید با روش تربیتی نوین تاسیس کرد و از صاحبان فضل جهت تدریس در آن استفاده کرد. تأسیس مراکز علمی و مدارس در عراق و سپس تأسیس دانشکده اصول دین و تأسیس مجمع علمی اسلامی در ایران از دیگر فعالیت‌ها این عالم وارسته بود. از دیگر ویژگی‌های بارز علامه عسگری روحیه خرافه‌زدایی از دین بود که در این راه کوشش‌های گسترده‌ای برای دور کردن عادات و اندیشه‌های منحرف از دامن اسلام کرد، وی از جمله افرادی بود که قمه‌زنی را رفتاری خارج از اسلام عنوان و در راه تبیین این موضع کوشش کرد.
یکی دیگر از حرکات اجتماعی بزرگ علامه، مبارزات سیاسی گسترده‌ای بود که از عصر دولت پادشاهی عراق تا عصر حزب بعث برای احقاق حقوق شیعیان عراق انجام داد. او در این دوران، در صدر روحانیان مبارز عراق بود که شهدای بزرگی چون: آیت الله سید محمدباقر صدر، سید مهدی حکیم و سید محمدباقر حکیم در شمار این‌گونه از علما قرار داشتند. این عالم فرزانه همچنین جمعیت خیریه‌ای را در بغداد تشکیل داد، این موسسه را نخستین بار سید هبه‌الدین شهرستانی، مجتهد نامدار ایرانی‌الاصل عراق تاسیس کرد. اما در ۱۹۵۸میلادی به علامه عسکری واگذار شد که وظیفه اولیه آن شبیه به کار کمیته امداد بود و ایتام، بیوه‌زنان، بیماران، معلولین، بیکاران، فقراء یا زائران در راه مانده را تحت پوشش قرار می‌داد. وی همچنین ۲ درمانگاه ایجاد کرد. این جمعیت و صندوق خیریه وابسته به آن همه کارهای خیریه و فرهنگی خویش را بر اساس کمک‌های مردمی انجام می‌داد.
وفات
سرانجام این محقق تاریخ پژوه و فقیه فرزانه در ۲۵ شهریور ۱۳۸۶خورشیدی پس از سال‌ها تلاش علمی دیده از جهان فروبست و درحرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
برچسب‌ها معالم المدرستین قم قرآن کریم تاریخ عراق سید مرتضی عسکریمنبع: ایرنا
کلیدواژه: قم قرآن کریم قم قرآن کریم تاریخ عراق مرتضی عسکری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۳۱۴۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اشراقی: ملاک اندیشه‌های امام، رهبر انقلاب هستند
نوه امام راحل می‌گوید شاخص و ملاک اندیشه‌های حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری هستند و یک مورخ وظیفه دارد برای جلوگیری از تحریف اندیشه های امام، به شاخص و ملاک رجوع و نگاه به کلام رهبری کند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم رونمایی از کتاب «چالش‌های تاریخی» تألیف سلیمی نمین با حضور حجت الاسلام مرتضی اشراقی از نوادگان امام راحل، حسین صفار هرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، موسی حقانی رئیس مؤسسه تاریخ معاصر ایران و رضاپور حسین رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
برگزاری همایش «حل مشکلات جهان اسلام با بهره‌گیری از اندیشه امام خمینی» با مشارکت مراکز افغانستانی و ایرانیحجت الاسلام مرتضی اشراقی در این نشست گفت: این کتاب به کالبدشکافی هشت چالش تاریخی پرداخته است. از چالش 4 به بعد دربارۀ انقلاب شکوهمند اسلامی است. به نظر میرسد بسیار خوب، دقیق و موشکافانه به این مسئله پرداختند. در چالش هشتم این کتاب در خصوص منشأ تقابل آقای منتظری با امام صحبت شده است.
وی افزود: بحثی که امروز دارم، در خصوص تحریف در تاریخ یا به صورت کلی تحریف است. امروز با توجه به گسترش فضای مجازی و رسانه‌های عمومی و نوع خبر رسانی و انتشار اخبار در این فضا و نیز اثرگذاری آن بر افکار عمومی، حقایق وقایع گاهی اوقات به صورت وارونه نمایش داده می‌شود؛ یعنی قلب حقیقت پیش می‌آید که همان تحریف است. وقتی ما واقعه‌ای را به صورت وارونه نمایش دهیم، یعنی تحریفش کردیم.
با تحریف هدفمند شخصیت امام (ره)مواجهیم
اشرافی با اشاره به اینکه یکی از موضوعات مهم در عرصه امروز انقلاب، تحریف هدفمند اندیشه‌های حضرت امام است، گفت: امروز شاهدیم زندگی شخصی، سیاسی و اجتماعی حضرت امام به صورت هدفمند تحریف و به جامعه ارائه می شود. نمونه آن را در رسانه های بیگانه و مستندهایی می‌بینیم. امروز بسیاری از ما از ابعاد شخصیت حضرت امام اطلاع نداریم و این ابعاد بسیار ناشناخته است. نسل کنونی انقلاب به ویژه نسل نوجوان و جوان، این ابعاد شخصیتی را نمی‌شناسند و عظمت امام را درک نکردند. وظیفۀ ما این است که نگذاریم منحرفان و معاندان، امام را تحریف کنند.
تحریف امام، تحریف انقلاب و تحریف اسلام است
وی وظیفۀ یک مورخ را جلوگیری از انحراف چنین شخصیتی دانست و افزود: یک مورخ باید شجاع باشد و از عملیات روانی رسانه‌ای نترسد و نگذارد تحریف امام رخ دهد. تحریف امام، تحریف انقلاب و تحریف جمهوری اسلامی و تحریف اسلام ناب محمدی است. همان گونه که رهبر معظم انقلاب بارها فرمودند در مقابل شبیخون‌های فرهنگی دشمن باید برنامه داشته باشیم، چون که هدفمند و با برنامه عمل می‌کند، پس ما هم باید برنامه داشته باشیم.
اشراقی ادامه داد: یکی از مهمترین برنامه‌هایی که می‌توانیم در برابر هجمۀ فرهنگی دشمن داشته باشیم، جهاد تبیین است؛ جهاد تبیین در خصوص امام، جهاد تبیین در خصوص انقلاب و جهاد تبیین در خصوص دفاع مقدس. عده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌های معاند و با هزینه‌های گزاف به تطهیر رژیم فاسد پهلوی می‌پردازند، قلب حقیقت است. آنها قصد دارند با وارونه نمایی به تطهیر رژیم پهلوی بپردازد.
وی افزود: چندین مستند علیه امام و انقلاب ساخته شده است. ما چقدر توانستیم پاسخگو باشیم؟ چقدر در راستای جهاد تبیین و جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب موفق بودیم؟ چند مستند موفق در پاسخ به شبهات این رسانه‌ها باید بسازیم تا جوان و نوجوان ما را قانع کند؟ دشمن با برنامه به جنگ انقلاب آمده است، ما هم باید برنامه داشته باشیم. وظیفۀ مورخ، تبیین حقایق است. تاریخ‌نگاری یک هنر است و مورخ یک هنرمندی که با قلم خودش، هنر خودش را به منصۀ ظهور می‌رساند. قلمی که جلوی تحریف تاریخ را بگیرد و به تبیین حقیقت بپردازد، قلم مقدس است.
سبک زندگی خانوادگی پدر علوم قرآن و حدیث؛ خانواده‌ای از تراز عالمان و عارفانملاک اندیشه‌های حضرت امام، مقام معظم رهبری هستند
اشراقی با اشاره به اینکه تحریف کنندگان به صورت آگاهانه و عامدانه به تحریف تاریخ می‌پردازند، گفت: برای این تحریف برنامه دارند و هدفی دارند. خداوند می فرماید « یا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» در حالی که شما آگاهید کتمان حقیقت می‌کنید. کتمان حقیقت یعنی تحریف حقیقت. کتمان کنندگان حقیقت، آگاهانه کتمان می کنند. امروز دشمنان قسم خورده به صورت آگاهانه و هدفمند، اندیشه های امام را تحریف می کنند. شاخص و ملاک اندیشه های حضرت امام، مقام معظم رهبری هستند و یک مورخ وظیفه دارد برای جلوگیری از تحریف اندیشه های امام، به شاخص و ملاک رجوع و نگاه به کلام رهبری کند.
مقام معظم رهبری درست در مسیر حضرت امام دستور به جهاد تبیین دادند
وی افزود: امام خمینی در تاریخ 25 دی سال 67 برای جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب، نامه ای به سیدحمید زیارتی نوشتند و ایشان را مکلف به تدوین تاریخ انقلاب کردند. امام در این نامه می فرماید «شما به عنوان یک مورخ باید توجه داشته باشید که عهده دار چه کار عظیمی شده اید. اکثر مورخین، تاریخ را آن گونه که مایلند، یا بدان گونه که دستور گرفته اند، می‌نویسند نه به آن گونه که اتفاق افتاده است. از شما می خواهم هرچه می توانید، سعی و تلاش کنید تا هدف قیام مردم را مشخص کنید. شما باید نشان دهید که چگونه مردم علیه ظلم و بیداد، تهجر و واپس گرایی قیام کردند و فکر اسلام ناب محمدی را جایگزین تفکر اسلام سلطنتی، اسلام سرمایه‌داری، اسلام التقاطو در یک کلمه، اسلام آمریکایی کردند.» امروز هم مقام معظم رهبری درست در مسیر حضرت امام دستور به جهاد تبیین دادند.
اشراقی ادامه داد: امروز می‌بینیم که در فضای رسانه‌ای، هدف اصلی قیام مردم که رسیدن به استقلال سیاسی و نظامی بوده، توسط رسانه‌های معاند وارونه می‌شود. وظیفۀ یک مورخ، جلوگیری از این تحریف است. امروز کدام کشور مانند جمهوری اسلامی است که از لحاظ سیاسی و نظامی، کاملاً استقلال داشته باشد و وابسته به بلوک شرق و غرب نباشد؟ تبیین چنین مسئله ای وظیفۀ همگانی به خصوص خواص است. حضرت زینب سلام الله علیها بزرگترین جهادگر تاریخ اسلام هستند و در همین راستا، مورخین وظیفه ای سنگین‌تر از بقیه دارند؛ چرا که کتاب ماندگار است و قلم مورخ ماندگار است.
وی با اشاره به اینکه تاریخ را مورخین نمی‌سازند بلکه تاریخ را تاریخ سازان می‌سازند، گفت: امروز مردم مظلوم و سرافراز غزه تاریخ ساز یک حماسۀ عظیم هستند. حماسۀ پیروزی خون بر شمشیر و حق بر باطل و حماسۀ پیروزی نور بر ظلمت و بر مورخین فرض است که جلوی تحریف تاریخ غمناک و دردناک مردم غزه را بگیرند. مورخ، یک جهادگر تبیین است و هرگز نباید از جنگ رسانه‌ای دشمن بترسد. مورخ باید شجاع باشد. متأسفانه ما در بحث جهاد تبیین در فضای مجازی خوب عمل نکردیم. باید برنامه داشته باشیم و کم‌کاری گذشته را جبران کنیم.
انتهای‌پیام/
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت