به نقل از «ایسنا»

چرا ایرانیان با اشعار حافظ، فال می‌گیرند؟

تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۵۸۷۲۲

ایسنا/چهارمحال و بختیاری عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد تنوع مضامین در اشعار حافظ را از دلایل محبوبیت این شاعر دانست و گفت: این تنوع بسته به شرایط و موقعیت‌های مختلف خود را نشان داده و همین عامل باعث شده که مردم با دیوان حافظ فال بگیرند، زیرا باتوجه گستردگی مضامین، یک بیت یا چند بیت می‌تواند وصف حال آن شخص باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علی محمدی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علت محبوبیت دیوان حافظ در میان ایرانیان، اظهار کرد: این مسئله را باید از چند وجه بررسی کرد، اشعار حافظ غزل بوده و بنابراین احساسات و عواطف دائمی بشر را بیان می‌کند، به‌طوری که عشق و محبت، دوستی و صداقت جزو آیده‌آل‌ها و عواطف مطلوب و پسندیده بشر محسوب می‌شود و این مسئله به‌صورت طبیعی یک جاذبه قوی در شعر است.

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد افزود: برخی از شعرا اکثرا، شعرهای اخلاقی می‌سروده و در برخی اشعار نیز جنبه‌های محبت و عشق را نادیده می‌گیرند، اما شعر حافظ در این حوزه تنوع و گستردگی مخصوص به خود را دارد.

وی با بیان اینکه حافظ به‌عنوان منتقد اجتماعی از گروه‌های خاص است، ادامه داد: در طول تاریخ، افرادی مانند واعظان بی‌عمل، زاهدان ریاکار، اربابان قدرت و افراد متعصب همواره مورد انتقاد گروه‌های زیادی از مردم بوده‌اند و حافظ به چنین افرادی انتقاد می‌کرده است، این مسئله نیز باعث اقبال مردم نسبت به حافظ شده است.

محمدی تنوع مضامین در اشعار حافظ را از دلایل محبوبیت این شاعر دانست و گفت: این تنوع بسته به شرایط و موقعیت‌های مختلف خود را نشان داده و همین عامل باعث شده که مردم با دیوان حافظ فال بگیرند، زیرا باتوجه گستردگی مضامین، یک بیت یا چند بیت می‌تواند وصف حال آن شخص باشد.

وی تفال به حافظ را در زمان معاصر به‌صورت گسترده‌تر توصیف و بیان کرد: فردی که با اشعار حافظ یا اشعار دیگری فال می‌گیرد، دارای افق انتظاراتی است و دوست دارد آن شعر در راستای انتظارات خود معنی شود و معنایی که در پای اشعار حافظ نگاشته می‌شود معمولا هم‌جهت با انتظارات افراد است و جنبه علمی نادیده گرفته می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد اضافه کرد: وجود مضامین دینی و عرفانی یکی دیگر از دلایل جاذبه اشعار حافظ است، به‌خصوص زمانی که در کنار ریاستیزی قرار می‌گیرد، وجود زبان سلیس و پخته به‌کار گرفته شده در اشعار حافظ نیز دلیل دیگر برای محبوب بودن اشعار این شاعر بوده، مردم با این زبان با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و این اشعار وسیله تفاهم مردم با یکدیگر بوده است.

وی با بیان اینکه اطلاعات تاریخی درباره حافظ محدود است، افزود: نمی‌توان محبوبیت حافظ در زمان خود را ثابت کرد، اما آن‌چه که از اشعار وی برمی‌آید، نشان از مقبولیت شعر وی در زمان خود بوده و این مقبولیت جهان‌گستر است، اقبال به حافظ همواره با امور دیگر پیوند می‌خورده است، مثلا در دوران صفویه که جنگ‌های میان شیعه و سنی رخ می‌داده، شعر حافظ وجه‌المصالحه این جنگ‌ها قرار می‌گرفته است.

این دانشیار زبان و ادبیات فارسی یادآور شد: در دوره صفویه شعر عرفانی در اشعار شاعرانی مانند شیخ بهایی وجود داشته است، اما برخی از مضامین را در شعر خود به‌کار گرفته و از برخی دیگر غفلت ورزیده‌اند، اما مضامینی که در ارتباط با موسیقی بوده‌ را به‌ندرت می‌توان در اشعار این شعرا یافت، در حالی که اشعار حافظ آکنده از اشارات و مصطلحات هنر و دانش موسیقی است.

محمدی خاطرنشان کرد: در زمان قاجاریه و با بازگشت مکتب ادبی یک اقبال ویژه‌ای به حافظ پیدا می‌شود که این اقبال هم در حوزه تقلید از شهر او و هم در حوزه استقبال از اشعار و غزلیات او قابل ملاحظه است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی علمی دانشگاهی منطقه چهارمحال و بختیاری شعر حافظ دیوان حافظ تفأل اشعار حافظ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۵۸۷۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تقی زاده از برلین کاندیدای مجلس و توسط مردم انتخاب شد / نجات ایران و جهان اندیشه روشنفکران تبعیدی عصر مشروطه

گروه اندیشه: دکتر علی میرسپاسی استاد جامعه‌شناسی و مطالعات خاورمیانه در دپارتمان گالاتین دانشگاه نیویورک و و رئیس مرکز مطالعات ایران‌شناسی دانشگاه نیویورک است. زمینه پژوهش میرسپاسی، نظریه‌های اجتماعی مدرنیته، جامعه‌شناسی تاریخی، تطبیقی، جامعه‌شناسی دین، مطالعه فرهنگ و جوامع خاورمیانه، و اسلام و تغییرات اجتماعی است. او در حوزه تخصصی خود آثار و تالیفات مهمی را منتشر کرده است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین تألیفات میرسپاسی به زبان انگلیسی عبارتند از: «اسلام سیاسی، ایران و روشنگری: نظریات امید و یاس» در سال ۲۰۱۱ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج به چاپ رسیده؛ «دموکراسی در ایران مدرن: اسلام، فرهنگ، و دگرگونی سیاسی» در سال ۲۰۱۰ و توسط انتشارات دانشگاه نیویورک انتشار یافته ؛ «تأملی در مدرنیته ایرانی: بحثی دربارهٔ گفتمان‌های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران» توسط انتشارات کمبریج و در سال ۲۰۰۰ به چاپ رسیده است. این کتاب توسط جلال توکلیان به فارسی برگردانده شده است. میرسپاسی اخیراً در حال کار بر روی پروژه اخیر خویش با عنوان «سنت، جهان وطنی و دموکراسی» است. کتاب «اسلام پس از اسلام: زندگی و فکر احمد فردید» او تلاشی است برای بررسی ریشه‌ای برآمدن اسلام سیاسی در ایران مدرن از منظر تأثیری که احمد فردید در فضای روشنفکری عمومی ایران داشته است. تألیفات میرسپاسی به زبان فارسی عبارتند از: «دموکراسی یا حقیقت: رساله‌ای جامعه شناختی در باب روشنفکری ایرانی» که توسط انتشارات طرح نو به چاپ رسیده؛ «اخلاق در حوزه عمومی: تاملاتی در باب ارزش‌ها و نهادهای دموکراتیک» که توسط نشر ثالث منتشر شده است و همچنین «روشنفکران ایرانی و مدرنیته» که انتشارات باز آن را به چاپ رسانده است. او در سخنرانی خود که در کانال جرعه فایل صوتی و تصویری آن منتشر شده، در خصوص روشنفکران تبعیدی دز عصر مشروطه به مهمترین دیدگاه های آنان شامل نجات ایران ، نجات جهان و صلح جهانی می پردازد. این سخنان از نظرتان می گذرد:

***

دو عامل باعث می شد روشنفکران عصر مشروطه که به غرب تبعید شده و در آن جا جمع شده بودند، با تلاش خستگی ناپذیری کار کنند. عامل نخست اشغال ایران و احتمال حذف فیزیکی ایران بود. و عامل دوم آگاهی اعجاب انگیزی است که روشنفکران تا آن لحظه به ذهنشان خطور نکرده بود که باید پای به میدان بگذارند تا اثبات کنند ایرانی هم وجود دارد.

در این زمان بحث های مهمی مطرح می شود که در کتابم، به بحث های ارانی اشاره کرده ام. نوشته های کاظم زاده ایرانشهر به ویژه نوشته های بعد از دوره گرایشش به ناسیونالیسم را اگر بررسی کنیم بسیار حائز اهمیت است.

همچنین ایرانی هایی که در برلین بودند دغدغه های بسیار برجسته ای در باره ایران دارند و باید گفت به همین دلیل ارتباط بسیار تنگاتنگی با ایران داشتند. این ارتباط باعث می شد که متفکران ایرانی داخل کشور، افکار و اندیشه های خود را در قالب مقاله برای انتشار در نشریات ایرانیان خارج از کشور، ارسال کنند. برای مثال مشاهده می کنید افراد برجسته ای مثل آقای شفق که در ایران بودند، برای این نشریات در خارج از کشور مطلب می نوشتند. ارتباطات داخل و خارج از طریق تلگراف و نامه نگاری میان ایرانیان همواره برقرار بوده است. ایرانیان مقیم خارج نیز تمام تلاششان را می کردند تا نشریاتشان در سراسر ایران توزیع شود.

این ارتباط گاه ابعاد سیاسی نیز پیدا می کرد. برای مثال خیلی جالب است که برای مثال تقی زاده زمانی که در برلین است، برای مجلس در انتخابات ایران کاندیدا می شود، نکته آن است که در آن زمان که وسایل ارتباطی بسیار ابتدایی بوده است، این ارتباط میان ایرانیان درون کشور و ایرانیان بیرون کشور آن اندازه بوده که تقی زاده کاندیدای انتخابات مجلس می شود و در نهایت رای می آورد و انتخاب می شود.

اگر دقت بکنیم، هر یک از این افراد نظرات مختلف و متفاوتی با یکدیگر داشته اند. ولی آثار بسیار بسیار مهمی را از خود به جای گذاشته اند. این گروه تبعیدی، پس از آماده شدن فضا، به ایران برگشتند، و اکثرشان منتهی به ایجاد جریانات روشنفکری جدید در ایران شدند. کسانی مانند کسروی، هدایت، بزرگ علوی و ... . به طور خلاصه فهرست پرشماری از بزرگان ایران، از متفکران و ادبای حتی بعد از ۲۰، ریشه در این جریان دارد. البته نباید فراموش کنیم که در عرصه هنر نیز وضعیت به همین شکل است.

بنابراین دلمشغولی اکثر متفکران در دوره مشروطه ارائه تصویری از ایران جدید است. برای مثال ارانی در عنفوان جوانی یعنی زمانی که ۲۵ سال سن دارد، حدودا در طی ۵ سال در نشر کاویانی تا ۵ متن کلاسیک ادبیات ایرانی شامل سعدی، خیام، عطار و ... را با کمک دیگران از جمله فردریک روزن، قاسم غنی، قزوینی تصحیح می کند. ارانی این آثار را زمانی از خود به جای می گذارد که به مارکسیسم گرایش پیدا کرده و دارد مارکسیست می شود. بعد هم که به طور کامل مارکسیست شد بعد از بازگشت به ایران، کار علمی روی خیام را ادامه می دهد. این متفکران زمانی که در اروپا بودند، با اندیشمندان مهم آن ادیار ارتباط داشتند.

ولی ضمن آن که دارای چنین ارتباط هایی بودند، در ارتباط با فرهنگ، ادب، و فکر ایرانی نیز قرار داشتند، که یک نمونه بسیار مهم در این زمینه، کاظم زاده ایرانشهر است. کاظم زاده ایرانشهر جزو معدود اشخاصی از این گروه از متفکران بود، که به ایران برنگشت. فضای ایران که تا اندازه ای تغییر یافت، کاظم زاده ایرانشهر از برلن به سوئیس رفت. افکار ناسیونالیستی ابتدایی را کنار زد و نظریه های جدید جهانی را در آن زمان مطرح کرد. به این معنا که مساله اصلی اش صلح جهانی بود.

کاظم زاده ایرانشهر گروهی را درست کرده بود و هزاران آدم به این گروه پیوسته بودند، سالی یک بار این اشخاص در سوئیس جمع می شدند. از این جمع و متینگ هایی که برگزار می کردند تصاویری وجود دارد که آن ها را دیده ام. در این گردهمایی ها هزاران نفر از آمریکا، آفریقای جنوبی، آسیا، خاورمیانه شرکت می کردند. این تصاویر نشان می دهد که روشنفکران ایرانی در آن زمان از یک سو می خواستند ایران را نجات، و از سوی دیگر می خواستند دنیا را نجات بدهند. مطالعه آثار و نوشته های کاظم زاده ایرانشهر راجع به ایران نشان می دهد، یک سری از دیدگاه هایش هنوز تازه و بدیع است.

بیشتر بخوانید:

هیچ حکومتی داوطلبانه به جامعه آزادی نمی‌دهد / آزادی نتیجه یک ساختار است / ایرانیان قاعده پذیر نیستند
با یک دوره ۱۵ ساله chaos مواجه ایم / ایرانیان در تاریخ ۱۶۴۰ میلادی به سر می برند/ در خلقیات، خیلی تفاوتی میان جامعه و حاکمیت نیست
تاثیر موسیقی بر شعر فارسی / شرایط تحول پذیری شعر فارسی از سلیقه جامعه / تلاشی بزرگ برای حفظ اصالت و توجه به تحول

216216

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1898214