به نقل از «ایرنا»

نگاه روسیه، چین و پاکستان به آینده طالبان

تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۹۵۳۷۷

تحولات دو ماهه اخیر افغانستان به موضوعی نگران کننده برای کشورهای همسایه این کشور تبدیل شده است. کشورهای ایران، روسیه، چین و پاکستان سیاستی میانه را در قبال سیطره طالبان بر افغانستان و تشکیل دولت توسط این گروه اتخاذ کردند. به نظر می رسد پایتخت های منطقه منتظر هستند تا روند سیاسی و اقدامات گروه طالبان را شاهد باشند و سپس تصمیم های عملی خود را به ویژه در زمینه شناسایی طالبان اجرا کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیشتر همسایگان افغانستان اگرچه همچون دولت های اروپایی یا ایالات متحده نظر نهایی خود را تاکنون اعلام نکرده اند اما برخلاف بسیاری از کشورها، چهار کشور فوق سفارتخانه ها و مراکز دیپلماتیک خود را در دوره ورود طالبان به کابل هم فعال نگاه داشتند.  

بیشتر کشورهای مهم هم مرز با افغانستان از خروج ایالات متحده از این کشور اظهار خرسندی کردند و حتی پاکستان هم از این اقدام کاخ سفید استقبال کرد. خبرهایی نیز منتشر شده است که پاکستان از قراردادن حریم هوایی خود به پرواز های نظامی آمریکا خودداری کرده است. با اینحال اما نگرانی دیگری جای آن را گرفت که همان خلاء قدرت در کابل است. دغدغه های جدی در میان کشورهای همسایه در زمینه میزان توانایی طالبان در حکمرانی مطلوب و نوع خط مشی های این گروه در عرصه های گوناگون سیاسی، اجتماعی و حتی مذهبی وجود دارد. برخی کشورها انجام تعامل و گفت وگو با دولت طالبان و برخی دیگر نیز سیاست های آتی این گروه و رعایت حقوق سیاسی و اجتماعی همه گروه ها و شهروندان را عاملی برای ترغیب دولت ها به برقراری روابط سیاسی با دولت طالبان در کابل بیان کرده اند.

پاکستان مهمترین حامی طالبان

سابقه تاریخی و حتی اظهارات و دیدار های مقام های رسمی اسلام آباد حکایت از خرسندی پاکستان از سیطره طالبان بر افغانستان دارد. مقام های ارشد دولت پاکستان از جمله «عمران خان» نخست وزیر این کشور بارها تاکید کرده اند که گفت وگو با دولت موقت طالبان مهمترین راه برای حل مشکلات افغانستان است.  همچنین در همان روزهای ابتدایی ورود طالبان به کابل «فیض حمید» رییس وقت سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان (آی اس آی) به افغانستان رفت. وی نخستین چهره سیاسی منطقه بود که در کابل با مقام های طالبان دیدار و گفت وگو کرد.

در کل دولت و مقام های پاکستانی رویکرد نرمی را در قبال طالبان دارند و می توان ادعا کرد که اسلام آباد اصلی ترین حامی دولت موقت طالبان در جهان به شمار می رود. این پشتیبانی فقط در سطح حرف نبوده و در حوزه های مختلف حمایت های سیاسی به عمل آمده است. اندیشکده «کارنگی» در تحلیل رویکرد اسلام آباد به تحولات در کابل آورده است: از زمان حضور طالبان در کابل، رهبران نظامی و غیرنظامی پاکستانی به شدت تلاش کردند تا جهان را متقاعد سازند که طالبان نسخه جدیدتر و معتدل تری از گروه های شبه نظامی اسلام گرا است. آن ها تلاش دارند بگویند که طالبان کنونی با سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ متفاوت است. اسلام آباد تاکید می کند طالبان این بار برای تقسیم قدرت و رعایت اصول اولیه حقوق بشر آمادگی دارد، البته این به شرطی است که جامعه بین المللی پول و زمان کافی را در اختیار این گروه قرار دهد.

با اینحال اندیشکده فوق مدعی است که بیش از  دوماه حکومت طالبان در کابل نشان داده است که خبری از اعتدال نیست و این گروه چهار وعده خود به جامعه بین المللی یعنی ایجاد دولت فراگیر، عفو عمومی، حمایت از حقوق زنان و مقابله جدی با گروه های تروریستی و از جمله القاعده را اجرا نکرده است. این اندیشکده تصریح دارد در هر صورت اسلام آباد تلاش دیپلماتیک خود را به شدت بکار می گیرد جامعه بین الملل را در زمینه نوع رفتار با طالبان متقاعد سازد تا گروه بتواند مشروعیت بین المللی را کسب کند.

طبق تحلیل کارنگی، هدف راهبردی پاکستان مقابله با قدرت گیری هند در افغانستان در دوره اشرف غنی بوده است. حال این کشور با استقرار گروه نزدیک به خود به هدف مهمش دست پیدا کرد. گرچه ممکن است سطح ارتباط دو طرف کاهش یابد اما اسلام آباد به حمایت خود از طالبان ادامه می دهد زیرا بیشتر رهبران این گروه در پاکستان متولد شده اند، آنجا تحصیل کرده اند و این گروه رابطه و جایگاه ویژه ای را برای دولت اسلام آباد دارد. به همین دلیل دولت پاکستان به جامعه جهانی اصرار دارد با دولت طالبان همکاری کنند.

کارشناسان اما اعتقاد دارد این یک بازی خطرناک است زیرا احتمال دارد افغانستان را به یک پناهگاه امن برای تروریست ها تبدیل کند. نویسنده تحلیل کارنگی بعید می داند روایت اعتدال طالبان استوار بماند زیرا طالبان علاقه ای به تقسیم قدرت ندارد.

روسیه؛ نظاره گر رفتار و سیاست ها 

روسیه نیز طالبان افغانستان را دشمن خود نمی بیند. مسکو قبل از حضور این گروه در کابل هم رایزنی هایی را با رهبران طالبان در مسکو انجام داد و خود را برای تغییرات گسترده در کابل آماده کرده بود. به نظر می رسد طالبان پیش از لشگرکشی به سمت کابل بر حفظ امنیت سفارت و دیپلمات های این کشور تصریح داشت و به مسکو تضمین داده بود.

البته بسیاری از تحلیلگران هدف مذاکرات چند سال گذشته مسکو و طالبان را جلوگیری از ورود درگیری ها به کشورهای همسایه و ممانعت از افزایش تروریسم در کشورهای حوزه آسیای مرکزی عنوان کردند که روسیه در آن مناطق پایگاه دارد.

با اینحال وزارت امور خارجه روسیه تاکید کرده است که در به رسمیت شناختن طالبان و حتی ایجاد روابط رسمی با این گروه عجله نمی کند و همه مسائل را به رفتارهای این گروه در آینده منوط کرد. از جمله مهمترین نگرانی هایی که کاخ کرملین در مورد طالبان و افغانستان بیان می دارد ضرورت تشکیل دولتی ائتلافی از همه گروه ها و اقوام در کنار افزایش اقدامات برای نابودی گروه های تروریستی است. روسیه نسبت به تلاش و نفوذ داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده است زیرا می تواند موجب هرج و مرج در کل منطقه شود.

چندی قبل کنفرانسی در مسکو در چارچوب سومین نشست مشترک دوطرف، با حضور مقام های طالبان و چند کشور برگزارش شد. همانطور که خبرگزاری «رویترز» به نقل از مقام های روس پیش بینی کرده بود تغییری بزرگی پس از آن نشست در روابط کشورها با طالبان رخ نداد و نمایندگان ۱۰ کشور حاضر در این نشست اتفاق نظر داشتند که تحقق وعده های طالبان، مهم ترین شرط به رسمیت شناخته شدن آن از سوی جامعه جهانی است.

نگاه متفاوت چین به افغانستان

پاکستان و روسیه به موضوع افغانستان در چارچوب سیاسی و راهبردی می نگرند اما دیدگاه چین تاحدودی به موضوع افغانستان متفاوت است. چین از یک سو منافع اقتصادی را در افغانستان دنبال می کند. ذخایر عظیم معدنی این کشور به ویژه معادن مس و لیتیوم که در برخی برآوردها تا ۳ هزار میلیارد دلار هم بیان می شود محرک خوبی برای پکن است. این کشور وعده سرمایه گذاری گسترده در افغانستان و الحاق این کشور به پروژه جاده و کمربند را هم داده است. اما جمهوری خلق چین همزمان نسبت به انتشار دیدگاه های افراط گرایی اسلامی و تحریک جمعیت مسلمان در استان سین کیانگ این کشور حساسیت دارد.

چین نیز از جمله اندک کشورهای جهان است که دیدگاه مثبتی را نسبت به طالبان نشان داده و اعلام کرده است که خواستار توسعه روابط دوستانه با این گروه است اما در عین حال این کشور نیز حتی در حوزه های اقتصادی هم نگرانی های در بحث امنیت سرمایه گذاری دارد.

پکن از سه سال قبل ارتباط گیری با طالبان را در دستور کار خود قرار داد. در ماه های اخیر طالبان چین را کشوری دوست خوانده و تاکید کرده است که مخالفتی با سرمایه گذاری این کشور در افغانستان ندارد. همچنین طالبان به مهمترین نگرانی سیاسی پکن نیز پرداخت و به نقل از «دویچه وله»، به چین پیام داده است که مسائل مربوط به اقلیت اویغور را امری داخلی می داند و در مورد آن دخالت یا حمایتی انجام نمی دهد.   

گزارش تارنمای شبکه «تی آر تی» ترکیه اما رویکرد چین به طالبان را پیچیده و احتیاط آمیز ارزیابی کرد و افزود: پکن از سال ها قبل رابطه نزدیکی را با این گروه برقرار کرد و حتی در ماه جولای وزیر امور خارجه چین در پکن میزبان هیات عالی رتبه طالبان بود. سخنگوی طالبان هم چین را مهمترین شریک این گروه دانست که آماده سرمایه گذاری و بازسازی افغانستان است.

طبق این تحلیل، اگرچه چین پس از خروج آمریکا، در موقعیت مناسبی برای نفوذ در افغانستان قرار دارد اما نسبت به رویکردهای بنیادگرایانه این گروه و ارتباط احتمالی آن با اویغورها احساس نگرانی می کند. پکن همچنین در حوزه داخلی هم انتظار دارد طالبان با همه جناح ها کار کند تا کشوری امن و در صلح پایه گذاری شود. رعایت این اصول می تواند منجر به شناسایی طالبان از سوی پکن شود زیرا طالبان نیز نشان داده است که منافع اصلی چین را درک می کند.

برچسب‌ها روسیه پاکستان طالبان عمران خان چین القاعده

منبع: ایرنا

کلیدواژه: روسیه پاکستان طالبان روسیه پاکستان طالبان عمران خان چین القاعده سرمایه گذاری اسلام آباد گروه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۹۵۳۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طالبان آب هیرمند را به شوره زار می ریزد تا به ایران نرسد

پرداخت نکردن حقابه ایران از روزدخانه هیرمند توسط افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهواره ای از انحراف بخش عمده ای از آب رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور بار دیگر حاشیه ساز شده است.    تصاویر ماهواره ای از انحراف آب هیرمند به شوره زار گودزره افغانستان 

  به گزارش همشهری * افغانستان سال‌هاست از آزادسازی حقابه رودخانه مرزی هیرمند سر باز می‌زند. با اینکه مقامات افغانستان، آزادسازی حقابه رودخانه هیرمند را به بارندگی های مناسب در این کشور مشروط کرده اند اما با وجود بارش‌های فرا نرمال در این کشور، نه تنها حقابه ایران از رودخانه هیرمند آزاد نشده، بلکه این کشور با استفاده از بندهای کوچک و متعدد انتقال و انحراف آب، مانع از جاری شدن رودخانه به پایین دست حوضه آبریز هیرمند در ایران می شود.   با اینکه انتشار برخی تصاویر جاری شدن آب در پایین دست حوضه آبریز رودخانه هیرمند در سیستان و بلوچستان هراز گاهی در فضای مجازی دست به دست می شود و موجی از شادمانی را در بین مردم محلی سبب می شود اما پرداخت حقابه براساس معاهده سال ۱۳۵۱ تعریف مشخصی دارد و آزادسازی سیلاب سرشکن از سدهای بالادست که محدود به یکی دو نوبت در سال است، به معنای عمل افغانستان به تعهدات قانونی اش در زمینه پرداخت حقابه هیرمند نیست.   عدم پرداخت حقابه ایران از سوی افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهواره ای از انحراف بخش عمده ای از آب این رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور و در همسایگی با ایران، بار دیگر حاشیه ساز شده است.   تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طالبان مانند سال‌های گذشته سیلاب هیرمند را به بیابان گودزره انحراف داده است. آب منحرف شده مساحتی بالغ بر ۴۰۰ کیلیومتر مربع از گودزره را پوشانده و آب شیرین رودخانه هیرمند را به تلخاب تبدیل کرده است.   آبی که می تواند در صورت رسیدن به پایین دست، تالاب بین المللی هامون ایران به وسعت ۴۱۰ کیلومتر مربع (معادل وسعت گودزره) را احیا و از مرگ این اکوسیستم ارزشمند و تبدیل آن به کانون گرد و غبار جلوگیری کند.   سلاجقه: برای نرسیدن آب به تالاب هامون دست‌هایی در کار است مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره خلف وعده های افغانستان در عمل به آزاد سازی حقابه هامون از روزدخانه هیرمند گفت: «متاسفانه با وجود بارش های خوبی که در حوضه هیرمند و کل کشور افغانستان اتفاق افتاده است و رودخانه های ورودی تالاب هامون، وضعیت مناسب و سیلابی دارند، اما دستکاری هایی که در بالادست اتفاق افتاده و انحراف آبی که به وسیله بندهای انحرافی ایجاد شده، باعث شده است که آب از مسیر طبیعی خود منحرف شده و مسیر طبیعی را طی نکند.»   آرزو اشرفی زاده، مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست کشور

آرزو اشرفی زاده در گفت و گو با همشهری آنلاین اضافه کرد: «مسیر طبیعی آب در این حوضه آبریز به این صورت است که آب باید از رودخانه هیرمند وارد ایران شده و تالاب هامون را سیراب کند؛ در ادامه از طریق رودخانه شیرین به افغانستان بر گردد و وارد گودزره شود. اما متاسفانه دستکاری در مسیر طبیعی و عدم تامین حقابه پایین دست، این مسیرطبیعی را منحرف کرده است.»   اشرفی زاده تصریح کرد: «این اقدام افغانستان از نظر حقوق عرف بین الملل محکوم است و ما در این خصوص اعتراض خود را اعلام کرده ایم. پیگیری‌هایی هم از طریق مراجع ذیربط (وزارت امور خارجه) در حال انجام است که اکوسیستم ها به صورت یکپارچه و طبیعی آبگیری شوند.»   این مدیر ارشد محیط زیستی کشور درباره آخرین وضعیت تالاب بین المللی هامون گفت: «تالاب هامون از رودخانه فراه مقدار کمی مرطوب و مقداری آب نیز از طریق رودخانه هیرمند وارد تالاب شده است که حجم آن در مقایسه با حجم سیلاب و دبی بسیار بالای آبی که در رودخانه هیرمند جریان دارد، بسیار ناچیز است. درواقع مداخلات انسانی که در مسیر اتفاق افتاده منجر به این شده است که ورودی تالاب بین المللی هامون که همیشه وابسته به سیلاب‌ها بوده، دچار چالش شود و آب کمی وارد آن شود.»   دروغ طالبان به ایران درباره نبود آب کافی در پشت سدهای کجکی و کمال‌خان | این تصاویر ماهواره‌ای گویای واقعیت است مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور به انحراف آب هیرمند به گودزره اشاره کرد و افزود: «گودزره درواقع یک شوره زار است و از نظر اکولوژیکی هیچ ارزشی ندارد. از قدیم و از گذشته به دلیل واقع شدن در انتهای حوضه آبریز، مردم منطقه هیچ وابستگی معیشتی به آن ندارند. درمقابل اما تالاب بین المللی هامون به عنوان ذخیره زیست کره که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است، ارزش اکولوژیکی بسیار بالایی دارد. بر همین اساس، هم به لحاظ عرفی و هم از نظر قوانین بین الملل انحراف مسیر طبیعی هیرمند محکوم است.»   تصویر ماهوارهای از وضعیت رود هیرمند   اشرفی زاده در پاسخ به دلیل دستکاری های کشور افغانستان در مسیر روردخانه مشترک مرزی هیرمند، گفت: «این سوال را باید از مسئولان افغانستان پرسید که با چه هدفی این کار را انجام می دهند. دو کشور مسلمان منطقه باید حسن همجواری و حقوق همدیگر را رعایت کنند. ضمن اینکه رعایت حقوق اکوسیستم‌های طبیعی مشترک که در دنیا هم وجود دارد باید توسط همه کشورهایی که آب های هم مرز دارند صورت بگیرد و افغانستان هم از این موضوع مستثنی نیست.»   اشرفی زاده به پیگیری های سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین حقابه هامون از رودخانه هیرمند اشاره کرد و به همشهری آنلاین گفت: «مکاتبات زیادی در این زمینه داشته ایم و حتی مذاکرات متعددی از طریق وزارت امور خارجه صورت گرفته است. معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم شخصا پیگیر موضوع است و امیدواریم این پیگیری ها در نهایت به نتیجه برسد.»   بند کمالخان قابلیت ذخیره تنها ۵۰ میلیون مترمکعب آب دارد، اما در واقعیت بند انحرافی آن توانایی انحراف بیش از ۲ میلیارد مترمکعب آب از رودخانه هیرمند پیش از سرریز سد مخزنی را دارد. اقدامات چند سال اخیر در انحراف آب هیرمند و تحقق پیدا نکردن حق آبه ایران نشان می‌دهد که طالبان از بالادست بودن خود در رودخانه هیرمند سوء استفاده می‌کند و مانع جاری شدن آب در پایین دست می شود.   چهار روز از سیلاب در افغانستان و هدررفت چند میلیارد مترمکعبی آب در این حوضه می‌گذرد اما به غیر از جاری شدن بخش اندکی از سیلاب افغانستان در جریکه سیستان و بلوچستان، آبی به پایین دست نرسیده است.   *گزارش:مجید جباری کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان : نشست اخیر با طالبان درباره آب هیرمند نتیجه نداشت / ۶ میلیون مهاجر افغان در ایران حضور دارند دلیل خشک شدن هامون هیرمند / افغانستان مقصر است؟! سد کجکی در افغانستان سرریز کرد؟ چرا حقابه ایران را نمی‌دهند؟ دیگر چه بهانه‌ای دارند (فیلم)