به نقل از «مهر»

جزئیات اجرای طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا در دانشگاه ها

تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۶۳۶۹۰

به گزارش خبرنگار مهر، معاونت امنیتی و انتظامی وزارت کشور در ابلاغیه ۱۵ آذرماه ۱۴۰۰ جزئیات موضوع اجرای طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا در بستر سامانه امید را اعلام کرد.

بخشی از این ابلاغیه مربوط به دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی کشور و حوزه های علمیه است.

بر اساس این ابلاغیه «دستورالعمل وظایف، الزامات و فرایندهای اجرای طرح» نیز ارائه شده است و تمام دستگاه ها/ سازمان های مشمول و متولی باید آن را عملیاتی کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این طرح با عنوان «مدیریت هوشمند بیماری کرونا در بستر سامانه امید» و با هدف «مدیریت، کنترل و نظارت هوشمند بیماری کرونا از طریق تبادل اطلاعات بر خط در بستر سامانه امید به منظور ایجاد تعادل در زندگی روزانه شهروندان و صیانت از سلامت آنان» طراحی شده است.

ارکان مدیریت هوشمند شامل واکسیناسیون و انجام غربالگری و پیوند آنها به زندگی روزانه شهروندان با استفاده از سامانه مدیریت هوشمند بیماری است.

حوزه های «خدمت دهندگان»، «محیط خدمت» و «خدمات گیرندگان» مشمول طرح هستند:

۱- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی بخش های حاکمیتی، دولتی، عمومی و خصوصی.

۲- دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۲ قانون مدیریت بحران.

۳- واحدها و فعالیت های صنفی (تجاری، بازرگانی، خدماتی، تفریحی، رفاهی، تولیدی، صنعتی، کارگاهی، اقتصادی).

۴- حوزه های علمی- تحقیقاتی و آموزشی (دانشگاه ها و حوزه های علمیه)

۵- حوزه های فرهنگی و اجتماعی (نمازهای جمعه و جماعت، مراسم های دینی و ملی)

۶- تردد و حمل نقل (درون شهری، برون شهری، خوروهای شخصی)

جفرافیای طرح: طرح در سراسر کشور به صورت فازبندی اجرایی خواهد شد.

فازبندی اجرای حوزه های طرح:

با عنایت به گستردگی حوزه های مشمول، طرح به صورت فازبندی زیر آغاز می شود.

مرحله اول: دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۲ قانون مدیریت بحران؛

مرحله دوم: حمل و نقل درون شهری؛

مرحله سوم: واحدها و فعالیت های صنفی؛

مرحله چهارم: حمل و نقل برون شهری و تردد خودروهای شهری؛

مرحله پنجم: علمی، تحقیقاتی و آموزشی؛

بر اساس ملاحظاتی که در این ابلاغیه آمده است. زمان آغاز فاز مرحله اول از روز یکشنبه ۲۱ آذرماه ۱۴۰۰ است و حد فاصل زمان فازبندی برای اجرای هر یک از مراحل پنجگانه یک هفته خواهد بود.

مولفه های اعمال محدودیت در طرح:

اول: تزریق واکسن و تایید آن در سامانه و یا ارائه آزمایش pcr منفی هر پانزده روز یکبار در بخش کارکنان دستگاه های اجرایی و کارکنان حوزه های علمی، تحقیقاتی و آموزشی.

دوم: در وضعیت بیماری و قرنطینه نبودن افراد بر اساس استعلام آخرین آزمایش ثبت شده در سامانه

ضمانت اجرای طرح:

متناسب با کارکرد و ماهیت هر حوزه در جداول طرح و همچنین متن دستورالعمل پیش بینی شده است.

از جمله گیرندگان این ابلاغ دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست محترم جمهور، دکتر بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دکتر محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و سایر وزرا و روسای سازمان ها و دستگاه های اجرایی کشور هستند.

به پیوست این ابلاغیه دستورالعمل وظایف، الزامات و فرآیندهای اجرای طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا در بستر سامانه امید اعلام شده است.

منظور از اجرای این طرح «اجرای مطلوب طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا»، «مشخص شدن دقیق دامنه وظایف و اقدامات دستگاه های متولی در اجرای طرح» و «جلوگیری از هرگونه اقدام مغایر و موازی در اجرای طرح مدیریت هوشمند» است.

الزامات ناظر به فعالیت اشخاص مشمول

الف) حوزه فعالیت دستگاه های اجرایی:

۱- سازمان امور اداری و استخدامی کشور موظف است این دستورالعمل را به تمام دستگاه های اجرایی ابلاغ کند.

۲- واحدهای حراست/ انتظامات/ امور اداری دستگاه های اجرایی موظفند وضعیت تزریق واکسن و در قرنطینه و بیمار نبودن خدمات گیرندگان و کارکنان خود را به صورت برخط در بستر سامانه کنترل و گزارش روزانه آن را به معاونت توسعه مدیریت و منابع دستگاه متبوع ارائه کنند.

به علاوه، واحد حراست ذیربط، نسخه ای از گزارش روزانه را به سازمان حراست کل کشور ارسال و این سازمان هم، گزارش های واصله را جمع بندی و به صورت هفتگی به وزارتخانه های کشور و بهداشت منعکس می کند.

۳- واحدهای حراست/ انتظامات دستگاه اجرایی مربوط نسبت به کنترل کارکنان و مراجعه کنندگان اقدام کنند.

۴- کارکنانی که تزریق واکسن نمی کنند موظف هستند هر ۱۵ روز یکبار آزمایش PCR انجام داده و نتیجه را به واحد کنترل کننده محل خدمت ارائه کنند. تبصره: پس از رسیدن واکسیناسیون دو دوز کل کشور به ۸۰ درصد ارائه آزمایش کارکنان موضوع ماده ۴ منتفی می شود.

۵- در صورتی که کارکنان الزامات را رعایت نکنند واحد امور اداری به شکل زیر اقدام می کند:

منظور شدن غیبت در روزهایی که عدم حضور، ناشی از ایجاد ممانعت بوده و اقدام برابر آئین نامه حضور و غیاب کارکنان اداری به نسبت تعداد روزهای غیبت.

تبصره ۱: حضور مدعوین در جلسات دستگاه های اجرایی، مشروط به کنترل رعایت الزامات آنان از طریق سامانه در روز قبل از جلسه است و از حضور کسانی که وضعیت سالمی نداشته باشند، جلوگیری می شود. با تشخیص بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط، جلسات اضطراری از شمول این قاعده مستثنی است.

تبصره ۲: با عنایت به کنترل الزامات این دستورالعمل در خصوص کارکنان نیروهای مسلح توسط دستگاه های متبوع خود، حضور و تردد این افراد با ارائه کارت شناسایی معتبر محل خدمت، امکان پذیر است. پس از بارگذاری اطلاعات این افراد در سامانه همانند سایر دستگاه ها اقدام خواهد شد.

بند «ب» به حوزه واحدها و فعالیت های صنفی اختصاص دارد.

همچنین بند «پ» این دستورالعمل به الزامات ناظر به فعالیت اشخاص مشمول در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و حوزه های علمیه اختصاص دارد.

پ) حوزه فعالیت های علمی، تحقیقاتی و آموزشی:

۱- فرایند نظارت، کنترل و رعایت الزامات مقرر کارکنان در حوزه فعالیت های علمی، تحقیقاتی و آموزشی (مدیران، اساتید، مدرسین، معلمین، کادر اداری و سایر عناوین مشابه) و خدمات گیرندگان مربوط (دانشجویان، طلاب و سایر عناوین مشابه) در بخش های دولتی و غیردولتی، به ترتیب، مطابق مفاد مندرج در بند «الف» (حوزه فعالیت دستگاه های اجرایی) بوده و اعمال می شود.

۲- کارکنانی که تزریق واکسن نمی کنند موظفند هر ۱۵ روز یکبار آزمایش PCR انجام و نتیجه را به واحد کنترل کننده محل خدمت ارائه کنند.

تبصره: پس از رسیدن واکسیناسیون دو دوز کل کشور به ۸۰ درصد ارائه آزمایش کارکنان منتفی می شود.

۳- دستگاه های اجرایی متولی و مرتبط با حوزه فعالیت های علمی، تحقیقاتی و آموزشی بخش های دولتی و عمومی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز مدیریت امور حوزه های علمیه)، موظفند نسبت به کارکنان ناقض الزامات مربوط، به ترتیب زیر اقدام کنند:

منظور شدن غیبت در روزهایی که عدم حضور، ناشی از ایجاد ممانعت بوده و اقدام برابر آئین نامه حضور و غیاب کارکنان اداری به نسبت تعداد روزهای غیبت.

۴- دستگاه های اجرایی صادرکننده مجوز فعالیت واحدها و مؤسسات علمی، تحقیقاتی و آموزشی بخش غیردولتی، موظفند ضمن نظارت مؤثر بر چگونگی رعایت الزامات مربوط در حوزه عملکرد آنها، حسب مورد نسبت به آن دسته از واحدها و مؤسسات مذکور، که الزامات مقرر را نقض کرده اند، به ترتیب زیر و در چارچوب ساز و کارهای اجرایی تعیین شده اقدام کنند:

مرحله اول: ارسال اخطار کتبی اخذ QR کد به واحد و مؤسسه متخلف و درج آن در سامانه.

مرحله دوم: درخواست مسدود شدن پوز بانکی واحد و مؤسسه متخلف به مدت دو هفته از طریق سامانه.

مرحله سوم: پلمب ۳۰ روزه واحد و مؤسسه متخلف و درج گزارش آن در سامانه.

تبصره: در صورت رعایت الزامات مربوط و تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نسبت به رفع پلمب و مسدودیت پوز بانکی ظرف ۷۲ ساعت اقدام می شود.

۵- دستگاه های اجرایی متولی و مرتبط با حوزه فعالیت های علمی، تحقیقاتی و آموزشی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز مدیریت امور حوزه های علمیه) و کلیه واحدها و مؤسسات علمی، تحقیقاتی و آموزشی بخش غیردولتی، موظفند گزارش روزانه اقدامات خود را، حسب مورد در سطوح ملی و محلی در سامانه بارگذاری کنند.

۶- ارائه خدمت به کلیه دانشجویان، طلاب و سایر عناوین مشابه، در محیط انجام فعالیت های علمی، تحقیقاتی و آموزشی مشروط بر آن است که مراتب تزریق واکسن و نیز قرار نداشتن آنان در دوره قرنطینه و درمان بیمار کرونا، در سامانه مندرج باشد.

تبصره: استفاده از خوابگاه ها و سلف سرویس ها یا مراکز ورزشی وابسته مشروط به تزریق دو دوز واکسن و در وضعیت بیماری قرار نداشتن است.

بخش های دیگری از این دستورالعمل به سایر حوزه ها اختصاص دارد و در نود و پنجمین جلسه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا ۶ آذرماه ۱۴۰۰ تصویب و از نیمه دوم آذرماه به صورت فازبندی اجرایی می شود.

جدول الزامات و ضمانت اجرای فعالیت های پنجگانه مدیریت هوشمند (در بستر سامانه): بخش دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و حوزه های علمیه

حوزه ها و فعالیت ها الزامات فعالیت ضمانت اجرا

مسئول و ناظر

علمی، تحقیقاتی و آموزشی:

دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، آموزشگاه ها، حوزه های علمیه

خدمات دهندگان: مدرسین و اساتید دانشگاه ها و حوزه ها، معلمان و کادر اداری:

* ملزم به داشتن تاییدیه تزریق واکسن در سامانه.

* در وضعیت قرنطینه بیماری نباشند.

تبصره ۱: خدمات دهندگانی که اقدام به تزریق واکسن نمی کنند.

تبصره ۲: تا زمان رسیدن حدنصاب واکسیناسیون دوز دوم در کشور به ۸۰ درصد جمعیت کل کشور ارائه آزمایش PCR خدمات دهندگان الزامی است. پس از این مرحله کنترل خدمات دهندگان به صورت تب سنجی و کنترل سندرمیک انجام می پذیرد.

الف- خدمات دهندگان مراکز آموزشی دولتی:

* منظور شدن غیبت در روزهایی عدم حضور ناشی از ایجاد ممانعت و اقدام برابر آئین نامه حضور و غیاب کارکنان اداری به نسبت تعداد روزهای غیبت.

وزارت بهداشت (ناظر عالی)

وزارت علوم (دانشگاه ها و موسسات وابسته) ناظر بخش ذیربط

وزارت آمـوزش و پرورش (مدارس و موسسات وابسته) ناظر بخش ذیربط

مدیریت حوزه های علمیه (مسـئول حوزه ها)

خدمات گیرندگان: دانشجویان و طلاب مراکز دولتی و خصوصی و...:

* داشتن تاییدیه تزریق واکسن در سامانه.

* در وضعیت قرنطینه و بیماری نباشند.

ب - خدمات دهنگان مراکز و موسسات آموزشی بخش خصوصی:

* اخطار کتبی جهت دریافت تاییدیه واکسن و QR کد از سامانه امید ظرف یک هفته

* مسدود کردن پوز بانکی به مدت دو هفته

* پلمب به مدت ۳۰ روزه

تبصره: در صـورت رعایت الزمات و تایید وزارت بهداشت نسبت به رفع پلمـب
اقدام خواهد شد.

محیط ارائه خدمت: خوابگاه ها، سالن های غذاخوری، سرویس حمل و نقل و اماکن ورزشی(خدمات گیرنده:)

* به شرط دو دوز واکسن و در وضعیت قرنطینه و بیماری نباشند.

سکوی مدیریت هوشمند بیماری های همه گیر (سامانه امید) این فرصت را فراهم می کند تا نظام مدیریت بیماری کرونا در کشور در بستر فناوری اطلاعات قرار گیرد تا علاوه بر امکان مدیریت تبعات بیماری در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، شهروندی، خدماتی و ... ؛ رهگیری، تصمیم سازی، پیش بینی، کنترل، نظارت و ارائه خدمات مرتبط را عملیاتی کند.

در این دستورالعمل تکلیف برگزاری آزمون های کشوری نیز مشخص شده است.

تبصره ۱: وضعیت های چهارگانه قبلی (قرمز، نارنجی، زرد و آبی) این دستورالعمل ملاک عمل نیست لیکن از منظر اعلام روند بیماری در کشور توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به صورت هفتگی به کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی منعکس خواهد شد.

تبصره ۲: با اجرای طرح مدیریت هوشمند بیماری، مصوبه ستاد ملی پیرامون «منع تردد شبانه» از اول آذر ماه لغو می شود.

تبصره ۳: برگزاری نمایشگاه های مرتبط با صنایع و حوزه های مختلف بازرگانی، تجاری،صنعتی، تولیدی و همچنین برگزاری آزمون های ملی و استانی با رعایت داشتن کارت واکسن و در وضعیت قرنطینه نبودن خدمات دهنده و خدمات گیرنده بلامانع است.

تبصره ۴: هرگونه تغییر در شرایط فعالیت ها به دلیل تغییر روند بیماری در کشور منوط به بررسی در کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی و تصویب در ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا خواهد بود.

کد خبر 5369598

منبع: مهر

کلیدواژه: ستاد ملی مقابله با کرونا هوشمندسازی دانشگاه های علوم پزشکی دانشگاه های ایران وزارت علوم تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی پروتکل های بهداشتی واکسیناسیون تست کرونا دستگاه های اجرایی روز دانشجو وزارت علوم تحقیقات و فناوری سازمان سنجش امتحانات پایان ترم دانشگاه های علوم پزشکی پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاه تهران دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دانشگاه های ایران آزمون دکتری تخصصی آزمون کارشناسی ارشد طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا اجرای طرح مدیریت هوشمند بیماری مدیریت هوشمند بیماری کرونا حوزه فعالیت های علمی دستگاه های اجرایی تحقیقاتی و آموزشی وضعیت قرنطینه حوزه های علمیه خدمات گیرندگان خدمات دهندگان فعالیت ها رعایت الزامات وزارت بهداشت ارائه آزمایش دانشگاه ها مراکز آموزش تزریق واکسن آموزشی بخش آموزش عالی دستگاه ها حوزه ها خواهد شد کل کشور دو دوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۶۳۶۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«مه مغزی» عارضه جدید کرونا

به گزارش قدس خراسان، سرفه‌های خشک، تنگی نفس، تب، کاهش اکسیژن خون و گاهی مرگ، سناریو تلخی بود که در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین برای جهان نوشته شد و همه را درگیر کرد؛ اما این همه ماجرا نبود و با پایان همه‌گیری این بیماری مرگبار، حالا در میان روزمرگی‌هایمان شاهد تنگی نفس و سرفه‌های خشک روح و روانمان هستیم که بی‌صدا در گوشه‌ای از زندگی خزیده‌اند، گاه مضطرب و دستپاچه، گاه افسرده و زمانی گیج و منگ روی پاهایی لرزان، جسم خسته و بی‌جانشان را جابه‌جا می‌کنند و حتی در خواب هم آرام و قرار ندارند و با کابوس‌های شبانه درگیرند. عواقبی که بیشتر از همه گریبانگیر کادر درمان خط مقدم مبارزه با کرونا شد.

تأثیرات روحی- روانی کرونا بر کادر درمان پررنگ‌تر از بقیه بود

یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: اگرچه استرس شغلی در همه مشاغل وجود دارد؛ اما در حرفه‌هایی که با سلامتی انسان‌ها مرتبط هستند، این موضوع اهمیت و فراوانی بیشتری پیدا می‌کند. هرچند کادر درمان، نقش مهمی در حفظ و بهبود سطح کیفی مراقبت‌های بالینی و سلامت جامعه ایفا می‌کند؛ اما این قشر از جامعه به اقتضای وظایف شغلی و شرایط خاص محیط کار در مواجهه با تهدیدهایی هستند که می‌تواند با اعمال فشارهای شدید روانی، سلامت آن‌ها را در ابعاد مختلف جسمانی، روانی و اجتماعی به مخاطره انداخته و موجب تضعیف عملکرد کاری آنان شود.

۶۰درصد کادر درمان در برخی از جوامع، از فرسودگی شغلی رنج می‌برند

دکتر زنیره سلیمی اضافه می‌کند: شیفت‌های کاری فشرده و زیاد، مشاهده رنج و مرگ بیماران، استرس ناشی از بیماری، تصمیم‌گیری‌های بالینی دشوار، مسئولیت‌های حرفه‌ای و مراقبت از بیماران از جمله شایع‌ترین عوامل استرس‌زایی هستند که پرسنل، روزانه در محیط‌های بیمارستانی و درمانی با آن روبه‌رو می‌شوند و گاهی سلامت روان آن‌ها را به مخاطره می‌اندازد و گاهی عملکردشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه به دلیل استرس مزمن در این افراد، ریسک بالای بروز اضطراب و فرسودگی شغلی نیز برای آن‌ها در درازمدت محتمل است، عنوان می‌کند: بر اساس مطالعات صورت گرفته، مشخص شده حدود ۶۰درصد کادر درمان در برخی جوامع از فرسودگی شغلی رنج می‌برند.

این روان‌پزشک یادآور می‌شود: چنین حوادث تروماتیکی، می‌توانند احساس امنیت افراد را کاهش دهند، واقعیت مرگ را به آن‌ها یادآوری کنند و عوارض مضری بر سلامت روان افراد داشته باشند.

سلیمی متذکر می‌شود: علائم و اثرات روان‌شناختی منفی این همه‌گیری از جمله اختلال استرس پس از سانحه، اضطراب، افسردگی، ترس، استرس و مشکلات خواب، فرسودگی شغلی و تغییر عملکرد روزانه در کادر درمان بسیار شایع بود. همچنین برخی ویژگی‌های اختصاصی کووید۱۹ مانند همراهی آن با بیماری شدید و مرگ و میر، قدرت سرایت بالا و اینکه بسیاری از مبتلایان بدون علامت هستند، زمینه‌ساز افزایش اضطراب سلامتی در افراد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه کادر درمان به ویژه جزو گروه‌های آسیب‌پذیر در این دوران بی‌سابقه بودند، می‌گوید: این افراد به دلیل افزایش احتمال تماس با ویروس در محیط بالینی، در خطر بالاتری برای ابتلا به عفونت بوده و ترس زیادی از انتقال آن به اعضای خانواده و عزیزانشان داشتند. سایر عوامل استرس‌زا شامل اضطراب سلامتی، طولانی شدن زمان قرنطینه، ناامیدی، نگرانی، درماندگی، خستگی، کمبود لوازم محافظتی، اطلاعات ناکافی و آگاهی محدود از این ویروس، شایعات مختلف در سطح جامعه، ابهام و غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط، مسائل مالی، باورهای منفی درباره واکسیناسیون و انگ ناقل بودن منجر به کاهش سلامت روان و افت کیفیت زندگی کاری کادر درمان شد.

سلیمی خاطرنشان می‌کند: در کل می‌توان گفت نگرانی از ابتلا به بیماری و مرگ یا انتقال بیماری به خانواده، فشار کاری زیاد، شیفت‌های متناوب و ساعت کاری زیاد، نگرانی از کمبود وسایل محافظتی، فشار فیزیکی ناشی از تجهیزاتی مانند ماسک، شیلد و گان، محدود شدن استقلال و دستورالعمل‌هایی که موجب افزایش کار و نبود فراغت و مرخصی برای آن‌ها می‌شد، نگرانی از ناتوانی در انجام درست کارها، مواجهه با خشم و پرخاشگری بیماران و خانواده‌هایشان، مواجهه با مرگ بیماران و سوگواری خانواده‌ها، تنش و نگرانی در مورد مدیریت امور خانواده، مواجهه با انگ بیماری و طرد شدن به خاطر کار در محیط پرخطر، همه و همه موجب فشار مضاعف روانی بر کادر درمان شد تا جایی که هنوز هم با گذشت چند سال از همه‌گیری کرونا برخی افراد درگیر مشکلات روحی ناشی از آن هستند. به خصوص افرادی که سوگوار شدند و عزیزانشان را از دست دادند؛ چراکه اغلب در آن شرایط امکان برگزاری مراسم عزاداری به صورت کامل وجود نداشت و این افراد سوگ حل نشده دارند و برخی همچنان به ما مراجعه می‌کنند و تحت درمان هستند.موضوع سوگ پایان نیافته و تبعات آن در کادر درمان خیلی پررنگ‌تر بود.

بروز اختلال شناختی در ۴۵ درصد افرادی که کرونا را تجربه کردند 

وی متذکر می‌شود: اختلالات شناختی ناشی از کرونا یکی از تبعات این بیماری بود. ویروس کرونا می‌تواند تأثیرات مخربی روی مغز انسان داشته باشد به طوری که سبب مشکلات حافظه، تمرکز، نقص توجه و سایرعملکردهای شناختی مغز می‌شود. این مشکلات شناختی حتی در افرادی که بیماری خفیف کووید را تجربه کردند نیز دیده می‌شود.

سلیمی ادامه می‌دهد: در ۴۰ تا ۴۵ درصد افرادی که مبتلا به کرونا شدند، اختلال شناختی بروز کرده و ۲۷ درصد افرادی که دچار این بیماری شدند، عملکرد حافظه و توان مغزیشان به وضوح دچار افت شده است. این اختلال در برخی بیماران بهبود یافته شدید بوده به طوری که پس از مدت‌ها هم که دوباره مورد بررسی قرار گرفتند، تغییر چندانی در عملکرد شناختی آن‌ها رخ نداده بود.

این استاد دانشگاه تشریح می‌کند: اختلالات شناختی طیف وسیعی دارد و از یک مشکل کوچک در حافظه و تمرکز و نقص توجه تا بیماری‌های سنگین و جدی مانند آلزایمررا در بر می‌گیرد. در واقع افرادی که به کووید مبتلا می‌شدند به خصوص افراد جوان، وقتی پیش ما می‌آمدند، اظهار می‌کردند حافظه‌شان مثل قبل نیست و نمی‌توانند تمرکز کافی در انجام کارها داشته باشند.

بروز اختلال خواب در ۷۰ درصد افراد 

این روان‌پزشک اضافه می‌کند: بیماری کرونا عملکرد اجرایی مغز را تحت تأثیر قرار داده؛ یعنی علاوه بر تأثیر مستقیمی که ویروس بر سلول‌های مغز ‌گذاشت، اختلال خوابی که ایجاد می‌کرد موجب تشدید اختلال شناختی می‌شد تا ۷۰ درصد بیماران کووید به ویژه در کادر درمان دچار اختلال خواب شدند و با علائم بی‌خوابی، پرخوابی، خواب‌آلودگی‌های روزانه، کابوس‌های شبانه و خواب‌های منقطع به ما مراجعه می‌کنند.

سلیمی تشریح می‌کند: کووید در مناطق مهمی از مغز سبب تسریع پیری سلول‌های مغزی می‌شود و احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماری‌های شناختی را افزایش می‌دهد. ما به وضوح دیدیم سالمندان و افرادی که بیماری زمینه‌ای داشتند، دچار اختلالات شناختی جدی و مزمن شدند، به خصوص علائم آلزایمر تشدید شد.

وی می‌گوید: دربیماران آلزایمر مراجعه‌کننده، پس ازهمه‌گیری کووید، عواملی همچون قرنطینه کرونا و کاهش روابط اجتماعی و رفت و آمدهای حضوری، سبب تشدید علائم شناختی شده بود. در افرادی که بر اثر کرونا بستری می‌شدند، مشکلات شناختی خیلی واضح‌تر از بقیه بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه به یکی دیگر از تبعات کرونا اشاره و اظهار می‌کند: کرونای طولانی علائمی شبیه سندرم مزمن دارد و بسیاری از افرادی که کووید را از سر گذراندند، به سندرم خستگی بعد ویروس مبتلا شدند که شامل مجموعه‌ای از علائم است؛ علائم و نشانه هایی که پس از بهبود بیماری کرونا در افراد بروز کرد و آن‌ها را برای هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها درگیر خستگی و دردهای مزمن، احساس مه‌مغزی، تنگی نفس و اختلال در حافظه و توجه و افسردگی کرد. بروز این نشانه‌ها در خانم‌ها، افرادی که سن بیشتر یا بیماری زمینه‌ای داشتند، بیشتر بود و با استراحت هم برطرف نمی‌شد البته خیلی‌ها با گذشت زمان به تدریج بهبود یافتند.

بروز مه‌مغزی در ۳۰ درصد افرادی که به کووید ۱۹ دچار شده‌اند

سلیمی عنوان می‌کند: حدود ۳۰ درصد افرادی که به کووید۱۹ دچار شده‌اند، یک وضعیت روان‌شناختی طولانی با عنوان مه‌مغزی را گزارش کرده‌اند؛ این اختلال شامل علائم کاهش و ضعف حافظه و مشکل در تمرکز است و توضیحی که بیماران در مراجعه به ما داشتند این بود که انگار وضوح ذهنی‌مان کم شده، فعالیت‌های روزانه را فراموش می‌کنیم، در انتخاب کلمات مشکل داریم و وقتی می‌خواهیم صحبت کنیم، در به یاد آوردن کلمات مشکل داریم. احساس سردرگمی و کند پیش رفتن کارهایی که پیش از این به راحتی و در زمان کمتری انجام می‌شد، آشفتگی افکار، کاهش انرژی، بی‌حسی عاطفی و تغییرات خلق و خو از دیگر نشانه‌های مه‌مغزی است. در واقع مه‌مغزی روی حافظه، تمرکز و عملکرد روزانه فرد اثر می‌گذارد و متأسفانه در برخی افراد هنوز پس از گذشت یکی دو سال از تمام شدن همه‌گیری کرونا همچنان علائم با شدت و ضعف گزارش می‌شود، به ویژه در کادر درمان چون استرس‌های روزانه‌شان بیشتر است.

وی ادامه می‌دهد: ما در گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد چندین مطالعه درخصوص اثرات کرونا بر بروز یا تشدید اختلالات روانی و شناختی داشتیم و نتایجی که بدست آمد، خیلی شبیه نتایج مطالعات بین‌المللی بود. در پژوهشی که داشتیم متوجه شدیم کادر درمانی که در خط مقدم مبارزه با کرونا کار می‌کردند بیشتر در معرض اضطراب کرونا، اضطراب سلامتی، افت کیفیت زندگی، افسردگی و استرس مزمن قرار داشتند. همچنین کادر درمانی که ساعات بیشتر و شیفت‌های متوالی‌تری در بخش‌های کرونا کار کردند، نسبت به افرادی که در بخش‌های کم‌خطرتر فعالیت داشتند، مشکلات روان‌شناختی بیشتری را تجربه کردند. در تمام پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌هایی که در این پژوهش انجام دادیم، فرسودگی شغلی کادر درمان نسبت به سایر پرسنل غیر درمان، بسیار بیشتر بود.

خبرنگار: مـعصومـــه مؤمنیــان

معصومه مؤمنیان