فقدان ایمان عمیق دینی اعراب، زمینه گسترش اسلام را فراهم ساخت
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۶۴۲۹۷
ایسنا/خراسان رضوی یک کارشناس قرآنی گفت: زندگی قبیلهای اعراب مانع از یکپارچگی دینی بود و فقدان ایمان عمیق دینی را به همراه داشته است که همین موضوع زمینههای اجتماعی سیاسی رشد اولیه اسلام را فراهم ساخت.
کمالالدین غراب در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: مسیحیت، اعراب یمن و همچنین غسانیان در شمال غربی شبه جزیره عربستان را تحت پوشش گرفته و آئین فرقه نسطوری نیز در میان لخمیان گسترش یافته بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی ادامه داد: آیین مجوس نیز چنانکه گفتهاند در بحرین، میان برخی از بنی تَمیم و در یمن از پسِ الحاق یمن به ایران و استقرار ایرانیان در آنجا شیوع یافته بود اما اکثر اعراب، چه آنان که در شهرها زندگی میکردند و چه آنها که در اعماق صحراها در میان قبایل پراکنده بودند، بتپرست بودند. در میان مورخان مشهور است که عرب دینی ندارد و مقصود این است که تا قبل از اسلام احساس دینی عمیقی میان اعراب به چشم نمیخورد.
این کارشناس قرآنی بیان کرد: مثال مشهور در این مورد نیز بتی است که بنی حنیفه آن را از خرما ساخته بودند اما طی یک قحطسالی آن را خورده بودند. همین نمونه مشهور گرسنگی را به عنوان علت فقدان احساس دینی عمیق میان اعراب را نمایان میسازد. واقع این است که اشتغال مفرط و ناگزیر عرب به امر دشوار معاش در میان صحاری بیکران عربستان مانع از این بود که وی بتواند نیروی اندیشه و احساسش را در سطحی عمیق از ماوراء طبیعت و حیات روحی گسترده سازد.
غراب خاطرنشان کرد: عرب بدوی را گرسنگی به غارت و جنگ و خانه به دوشی وا میداشت و فرصت تأمل در واقعیات غیرمادی را از وی سلب میکرد. آنها هم که در شهرها زندگی میکردند، اگر همچون مکیان غوطهور در فساد سوداگری خویش نبودند، یا همچون مدنیان نبض قدرت اقتصادی شهر را به دست یهودیان نسپرده بودند، همچون اکثر اوس و خزرج به اقتصاد کشاورزی بخور و نمیری در واحههای کمحاصلخیزی که تحمل جمعیت بسیار را نداشت، روزگار میگذراندند.
وی با بیان اینکه دین عرب بدوی تجلی صرف و ساده احساس ماوراء طبیعت جویی انسان بود، عنوان کرد: این احساسی است که در هر انسانی وجود دارد و متناسب با یافتن فرصت تأمل در حیات معنوی میتواند عمق و تعالی یابد. عرب این فرصت را در اختیار نداشت؛ از این رو اکثر اعراب حتی نتوانستند اسلام را عمیقا درک کنند و این در سهم اندکی که بعدها در ایجاد فرهنگ، معارف و تمدن اسلامی به خود اختصاص دادند، در مقایسه با ایرانیان، شامیان و اندلسیها، بیشتر نمایان شد.
این کارشناس قرآنی اضافه کرد: اسلام برای اعراب موهبت، وحدت، برابری، عدالت و قسط را به همراه آورد. پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) که فتوحات اعراب آغاز شد، اسلام برای آنان ثروت، مکنت و حکومت بر سرزمینهای قیصر و خسرو را همانگونه که پیامبر اکرم(ص) به ایشان وعده داده بود، به ارمغان آورد. انگیزه شرکت بسیاری از اعراب در جنگهای فتوح رهایی از بیکاری، فقر و گرسنگی بود و این چیزی بود که وحدت دینی را برای ایشان میسر میساخت.
غراب تصریح کرد: اعراب تا پیش از آنکه به موهبت وحدت در زیر چتر ایمانی واحد پی نبرده بودند، از اسلام استقبال نمیکردند. جنگهای رده که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به وقوع پیوست، بازتاب نداشتن وقوف به همین موهبت بود که میتوانست قدرت نظامی اعراب را در برابر ۲ امپراتوری بزرگ افزایش بخشد اما پس از آن اعرابی که حتی در نقاطی دور از مدینه میزیستند، با پذیرش اسلام خود را به مدینه میرساندند تا از مواهبی که در جنگهای فتوح نصیب مسلمانان میشود، ایشان را نیز بهرهای برسد.
وی افزود: برخی از طوایف که در سرحدات میزیستند و گهگاه به خاک امپراتوری ایران دستبرد میزدند، با پذیرش اسلام نیروی نظامی خود را تقویت کردند. مُثنی ابن حارثه رئیس قبیلهای بود از بکر ابن وائل که در مرز ایران میزیست و به خاک ایران دستبرد میزد. وی کسی بود که خلیفه دوم را تشویق به حمله به ایران کرد. به این ترتیب وی با بستن خود به اسلام و مدینه توانست نیروی عظیم مسلمانان را پشت سر خود قرار دهد و از همبستگی اعراب زیر چتر عقیدهای واحد بهره جوید. از این رو به اهداف مادی پیشین خود رسید و هم نام خود را به عنوان یکی از بزرگترین قهرمانان فتوح اسلامی در تاریخ جاودانه ساخت.
این کارشناس قرآنی گفت: فقدان یک ایمان دینی استوار نزد عرب پیش از اسلام از آن جنبه که به نفس اعتقادات دینی مربوط میشد، نکتهای بود که برای عرب بدوی رها ساختن دین قدیم و پذیرفتن دین جدید را بی هیچ مشکلی میسر میساخت و این در گسترش اسلام مؤثر بود. آنچه مانع از تمکین وی در برابر اسلام میشد، ریشه در عصبیتهای دیگری داشت از نوع تعصبات نژادی، سیادت طلبیهای اقتصادی، سیاسی، طبقاتی و فرهنگی که اسلام همه را در یک کلام جاهلیت خواند.
غراب ادامه داد: برای کسی مثل ابوجهل دست شستن از بتپرستی کاری سهل بود؛ چه او اساسا وقعی به دین نمینهاد و حاضر بود به جای یک کلمهای که محمد(ص) میخواست ۱۰ کلمه بگوید اما اگر میبینیم او حاضر نمیشود به کلمه توحید اعتراف کند، از آن رو است که این کلمه سیادت اقتصادی و سیاسی قریش را بر سایر قبایل به خطر میانداخت؛ به گونهای که برتریهای فردی و فاصلههای طبقاتی را در خود مکه نیز از بین میبرد و احتمال داشت که با برچیده شدن بتهای قبایل از درون کعبه اعراب دیگر در بازارهای قریش حاضر نشوند و ایشان را به بازارهای خویش راه ندهند و مراسم حج که قریش از طریق آن سود هنگفتی به چنگ میآورد، تعطیل شود و بدتر از آن قریش را مواجه با حمله نظامی اعراب به کاروانهای ایشان یا حتی به خود مکه سازد.
وی اظهار کرد: نکته دیگر آنکه وجود تشتت و تفرقه شدید مذهبی میان اعراب تشکیل یک طبقه روحانی ویژه و واحد در سراسر عربستان را مانع میشد. هر گوشه از صحرا آیینی وجود داشت با قشر روحانی ویژه خود که صاحب افکار، اعتقادات، مراسم، تعلیم و تربیت و وظیفه ویژه خود بود. مسیحیت، یهودیت و آیین زرتشت هر کدام روحانیت و پرستشگاه ویژه خویش را داشت که از نمونههای آن میتوان کشیش، خاخام و مغ و پرستشگاههایی مانند کلیسا، کنیسه و آتشکده را نام برد اما نه تنها آیین صابئین که در میان اکثر اعراب منطقه شمالی و نجد و حجاز نفوذ یافته بود، دارای یک طبقه روحانی ویژه در میان اعراب نبود بلکه میان سایر اعراب که بتپرست بودند نیز چنین طبقهای به چشم نمیخورد.
این کارشناس قرآنی بیان کرد: در هر قبیله خانوادهای مسئولیت پاسداری از حریم بت و بتخانه و خدمتگزاری به آن، پرستندگان و انجام مراسم عبادی و تشریفات مربوط به قربانی و نذر و نیاز را بر عهده داشت؛ به گونهای که ارتباطی با متولی بت و بتخانههای دیگری که میان قبیلهای دیگر بود، نداشت. از این رو بت و بتخانه هر قبیله با اعتقادات و مراسمی خاص مورد پرستش قرار میگرفت.
غراب با اشاره به اینکه به گفته مورخان در کعبه ۳۶۰ بت وجود داشت، اضافه کرد: اگر این رقم مبین ۳۶۰ قبیله مختلف با اعتقادات مختلف نباشد، مبین ۳۶۰ وجه اعتقادی مختلف میان اعراب است. شاید این تشتت مذهبی نتیجه عدم تشکل اعراب درون یک واحد اجتماعی بزرگ و نتیجه زندگی قبیلهای آنها بوده است. در هر صورت این وضعیت مانع از ایجاد یک طبقه روحانی ویژه با افکاری هماهنگ و یکرنگ و قدرتی همبسته شده بود. در نتیجه اسلام در گسترش و نفوذ خود میان اعراب با چنین طبقه ویژه اجتماعی مواجه نشد. طبقهای که در صورت وجود با نفوذی که میان مردم داشت، لاجرم صاحب قدرت بود و میتوانست با تحریک احساسات دینی اعراب مانعی در برابر گسترش و نفوذ اسلام ایجاد کند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری قرآن کريم اسلام کارشناس قرآنی روحانی ویژه میان اعراب قبیله ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۶۴۲۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
احکام متناسب با جرم در پروندههای مرتبط با حجاب صادر شود
حجت الاسلام والمسلمین منتظری با تاکید بر اینکه علامت سوال گذاشتن روی مساله ضرورت حجاب غیرقابل توجیه است؛ گفت: مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند بایستی به قانون عمل کنند.
حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری، رئیس دیوان عالی کشور در جلسه هیأت عمومی با اشاره به حدیث "صِیانَةُ المَرأةِ أنعَمُ لِحالِها وَ أدوَمُ لِجَمالِها" از امیرالمومنین (ع) در کتاب غرر الحکم پیرامون موضوع حجاب اظهار داشت: در حال حاضر بحث حجاب و صیانت از آن یکی از موضوعاتی است که در جامعه مطرح است و متاسفانه برخی از کسانی که داعیه آشنایی با مفاهیم دینی و احکام الهی را دارند، سخنانی در این رابطه بر زبان جاری میکنند که موجب شگفت و تأسف است.
وی با تاکید بر اینکه علامت سوال گذاشتن روی مساله ضرورت حجاب برای بانوان غیرقابل توجیه است، عنوان کرد: برخی عنوان میکنند که آیا در اسلام بحث حجاب ضروری و واجب است! در حالی که امر حجاب یکی از ضروریات دین است و در آیات شریفه قرآن برای همه زنان مسلمان یک تکلیف شرعی است.
حجت الاسلام والمسلمین منتظری ادامه داد: در روایات و احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) در باب موضوع حجاب مطالب بی شماری بیان شده است و این مساله به قدری مورد تاکید است که در شب معراج پیامبر اسلام (ص) نیز بر مساله حجاب اشاره شده است.
وی افزود: در ادیان آسمانی نیز حجاب بر زنان امری لازم و ضروری بوده است، اصولا ویژگی و ساختار وجودی که خداوند در بانوان قرار داده است؛ اقتضا میکند که زن مصون از تعرض باشد و این امر از طریق حجاب محقق میشود.
رئیس دیوان عالی کشور تاکید کرد: حجاب یک تکلیف شرعی و قانونی است و در جامعه اسلامی و به خصوص در نظام جمهوری اسلامی ایران، انتظار این است که حتی کسانی که مسلمان نیستند و یا پایبندی جدی به احکام اسلام ندارند، تابع قانون باشند، زیرا قانون در کشور برای همه لازم الاتباع است.
حجت الاسلام والمسلمین منتظری خاطرنشان کرد: مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند بایستی به قانون عمل کنند.
وی با بیان اینکه امروز کیان خانواده در دنیای غرب درحال اضمحلال است، گفت: تجربه نشان داده که بی بند و باری و روابط بدون قید و شرط، چه بر سر جوامع بشری آورده است، دست اجانب به دنبال برداشتن امر مهم حجاب، عفاف، حیا و شرم در جامعه اسلامی است و همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند دشمن روی این مساله مدیریت و برنامه ریزی نموده است.
رئیس دیوان عالی کشور اضافه کرد: مسئولان در امرحجاب وظیفه حاکمیتی، اخلاقی و اجتماعی دارند، این مردم با تقدیم ۳۰۰ هزار شهید انتظار حاکمیت احکام اسلام و اجرای دستورات اسلام را در جامعه دارند؛ لذا همه دلسوران نظام و دلبستگان اسلام باید بر مساله حجاب توجه لازم را داشته باشند.
وی با تاکید بر اجرای قانون توسط همه دستگاههای حاکمیتی و با توجه به وظایف و مسئولیتهای نیروی انتظامی در تامین امنیت جامعه در کشور، بر پشتیبانی و حمایت قاطع از آنان خصوصا در مساله حجاب گفت: تامین امنیت اخلاقی جامعه امری ضروری است که در این زمینه ضمن اینکه باید جلوی برخی تخلفات و تندرویها گرفته شود، میبایست با برنامه ریزی و تدبیرعمل شود و قطعاً همراهی و همکاری مردم نیز در اجرای قانون تاثیرگذار خواهد بود.
رئیس دیوان عالی کشور در پایان با اشاره به لزوم صدور احکام متناسب با جرم در مورد پروندههای مرتبط با صیانت جامعه و حجاب خاطرنشان کرد: قضات در این زمینه اصل بازدارندگی از جرم را در نظر داشته باشند و احکامی صادر کنند که موجب تنبه شود.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی حقوقی قضایی