به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

دلایل فرونشست زمین و راه حل کشورهای دیگر برای مقابله با آن

تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۶۹۲۶۰

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، برخی از کشور‌ها علاوه‌بر خطر افزایش سطح آب دریا با فرونشست زمین هم مواجه هستند. اندونزی یکی از این کشورهاست که هر سال حدود ۱۷ سانتی‌متر شاهد فرونشست زمین است که این وضعیت فشار ناشی از احتمال سیل و افزایش سطح آب دریا را دو چندان می‌کند. با وجود اینکه آن‌ها دیوار‌های دریایی برای مقابله با افزایش سطح آب دریا ساخته‌اند، اما سرعت فرونشست زمین آنقدر بالاست که هنگام مد بالای دریا، آب خیلی راحت به آن‌سوی دیوار ریخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از طرفی برخی از کشور‌ها هم بیش از اینکه نگران افزایش سطح آب دریا باشند، گرفتار فرونشست زمین در بخش‌هایی از مناطق خود شده‌اند.

دلایل فرونشست‌های زمین

فرونشست‌هایی که در سطح وسیع در جهان رخ می‌دهد، به دلیل اثراتی است که از آخرین عصر یخبندان (حدود ۱۲هزار سال قبل) باقی مانده است. اما اگر منطقه‌ای کوچک و در سطح محلی دچار فرونشست شده است، دلایل دیگری دارد.

لغزش آب

یکی از دلایل اصلی فرونشست زمین در برخی از جوامع، کاملا به دلیل کار‌های اشتباه بشر است. در این مناطق از آب‌های زیرزمینی بیش از حد استفاده شده است. یکی از محققان دانشگاه ایتالیایی پادووا می‌گوید، «وقتی از مواد سازنده لایه‌های زمین چیزی بیرون می‌کشیم، زمین شروع به ریزش می‌کند.»

در واقع برداشت مواد دیگر مانند گاز متان یا نفت هم می‌تواند همین اثر را داشته باشد. اما در فرونشست‌های زمین در بیشتر کشور‌ها مقصر اصلی آب‌های زیرزمینی هستند. مثلا، در هند ۸۵درصد آب شرب از آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود که این مقدار در اروپا ۷۵درصد است. البته آب مصارف دیگری غیر از شرب هم دارد. مثلا، در آمریکا سال ۲۰۱۰، برای آبیاری محصولات کشاورزی روزانه ۲۲۵میلیون متر مکعب، از آب‌های زیرزمینی برداشت شد.

آب‌های زیرزمینی به‌طور طبیعی با بارش برف و باران پر می‌شوند. اما در برخی از نقاط جهان، برداشت این آب‌ها بسیار سریع‌تر از پرشدن دوباره آن‌ها رخ می‌دهد. این کار منجر به تخلیه سریع آب و کاهش ذخایر آبی می‌شود. وقتی زمین از آب تهی شود، خاک فشرده شده تا جایی‌که لایه‌های فوقانی آن ریزش می‌کند.

استفاده غلط و ناکارآمد برخی از کشور‌ها از آب موجب تخریب زمین و فرونشست بخش‌هایی از مناطق آن‌ها شده است. توقف استفاده از آب‌های زیرزمینی می‌تواند به بازسازی زمین کمک کند.

مثلا در مکزیکوسیتی از آب‌های زیرزمینی بیش از حد برداشت شده و اکنون بخش‌هایی از شهر سالانه ۳۰سانتی‌متر نشست می‌کند. اکنون این شهر در یک چرخه معیوب گرفتار شده است. فرونشست‌های پی‌درپی منجر به تخریب زیرساخت لوله‌های آب و نشت آن شده است و در برابر آن کمبود آب، آب بیشتری از سفره‌های زیرزمینی استخراج می‌شود که آن نیز مشکل را بدتر می‌کند. در ضمن فرونشست زمین از مقاومت خانه‌ها در برابر زلزله‌های احتمالی می‌کاهد.

راه‌حل‌هایی برای مقابله با فرونشست زمین

دانشمندان در بررسی‌های خود به این نتیجه امیدوارکننده رسیده‌اند که توقف استفاده از آب‌های زیرزمینی می‌تواند به بازسازی منابع آبی زمین کمک کند. محققان برخی از کشور‌هایی که با مشکل فرونشست زمین روبه‌رو هستند، برای برطرف کردن این مشکل راهکار‌هایی ارائه داده‌اند که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. تزریق آب‌های مازاد روی سطح زمین به سفره‌های زیرزمینی

۲. استفاده صحیح و کارآمد از منابع آبی

این کار را می‌توان با اصلاح روش‌های آبیاری، مانند استفاده از روش‌های قطره‌ای یا بارانی یا اصلاح کاشت محصولاتی که به آبیاری کمی نیاز دارند، انجام داد.

۳. ممنوعیت استفاده بیش از حد از حوضه‌های آب‌های زیرزمینی

۴. تصفیه آب‌های شهری و استفاده مجدد از آن در کارخانه‌ها

۵. کاهش صنایعی که برای اداره آن‌ها به حجم بالایی از آب نیاز است

۶. حفر چاه‌هایی که بتوانند آب‌های مازاد روی سطح زمین را در خود ذخیره کنند

۷. کنترل قانونی منابع آبی

دولت باید در حفظ منابع آبی کشور کوشش کند و هر فعالیتی را که برای اداره آن به آب زیادی نیاز هست به‌خوبی بررسی کرده و چنانچه توجیه اقتصادی نداشت، جلوی فعالیت آن را بگیرد.

برخی از کشور‌ها برای مقابله با فرونشست‌هایی که در شهرهایشان صورت گرفته، راه‌حل‌های زیر را به‌کار بردند:

ژاپن

پس از دهه‌ها برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی در توکیو، این شهر با فرونشست شدیدی مواجه شد که این فرونشست سالانه در سال ۱۹۶۸ به اوج خود (۲۴سانتی‌متر در سال) رسید. در واقع در آن سال‌ها هر روز ۱،۵ میلیون متر مکعب، آب استخراج می‌شد. در واکنش به این معضل، دولت ژاپن برای استخراج آب‌های زیرزمینی محدودیت قائل شد و این فرونشست تا دهه ۲۰۰۰ کند شد و به ۱ سانتی‌متر در سال رسید.

در برخی از مناطق، فاضلاب صنعتی تصفیه شدند و از آب حاصل از آن‌ها برای مصارف دیگر استفاده شد. در مناطقی دیگر هم به جای استفاده از آب‌های زیرزمینی، آب‌های روی سطح زمین به‌کار گرفته شد.

ایالات متحده

شهر سن‌واکین کالیفرنیای آمریکا که اصلی‌ترین صنعت‌شان کشاورزی است، با فرونشست ۶۰سانتی‌متری زمین در سال مواجه شد که این سریع‌ترین فرونشست در جهان است. این مشکل با تبدیل محصولات تناوبی مانند گوجه‌فرنگی و فلفل به محصولات دایمی تاکستان و باغ‌های میوه، بدتر شد. فرونشست زمین در این منطقه به زیرساخت‌های این شهر و سیستم لوله‌های آب آن صدمه زده است.

مسئولان این شهر قرار است در کاشت محصولات انتخابی‌شان تجدیدنظر کنند و به‌جای استفاده از آب‌های زیرزمینی از آب‌های روی سطح زمین بهره بگیرد.

بخش‌هایی از شهر ویرجینیا هم دچار فرونشست زمین شده است و مسئولان این شهر هم با معرفی پروژه تصفیه آب به نام سوئیفت (Swift) به این معضل واکنش نشان دادند. در این پروژه برای حفاظت بیشتر از محیط‌زیست، افزایش پایداری منابع آب‌های زیرزمینی، بهبود شرایط خلیج چساپیک، کنترل افزایش سطح آب دریا و نفوذ آب شور برنامه‌های طولانی‌مدتی در نظر گرفته شده است.

چین

در این کشور هم به‌دلیل استفاده بیش از حد از آب‌های زیرزمینی موجب فرونشست در برخی از شهر‌های این کشور مانند شانگ‌های شد که این فرونشست در سال ۱۹۶۵ با نشست ۲،۶۳متر به اوج خود رسید. این کشور علاوه‌بر توقف برداشت از آب‌های زیرزمینی، با استفاده از بیش از ۲۰۰ چاه، آب‌های مازاد روی سطح زمین را به سفره‌های آب‌های زیرزمینی تزریق کردند. این کار را در فصول سرد سال که فعالیت بسیاری از کارخانه‌ها متوقف می‌شد انجام دادند. ده سال بعد (۱۹۷۶) فرونشست زمین متوقف شد.

با استفاده صحیح از منابع آب‌های زیرزمینی می‌توان جلوی فرونشست زمین را گرفت.

 

منبع: خبرآنلاین

انتهای پیام/

 

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: فرونشست زمین فرونشست خاک استفاده از آب های زیرزمینی افزایش سطح آب دریا برخی از کشور ها برای مقابله فرونشست زمین روی سطح زمین بخش هایی منابع آبی بیش از حد منابع آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۶۹۲۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیشنهاد اتاق ایران برای مدیریت ابرچالش آب

رئیس اتاق ایران با اشاره به شرایط آبی ناگوار کشور و دلایل بحرانی شدن آن، گفت: پیشنهاد اتاق برای مدیریت این ابرچالش، اجرای برنامه ریاضت آبی با تکیه‌بر تجدیدنظر در تخصیص آب و افزایش بهره‌وری است. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در پیامی که به مناسبت افتتاحیه کارگاه «حکمرانی آب زیرزمینی» به این رویداد ارسال کرد، به تشریح وضعیت آبی کشور پرداخت که به شکل‌گیری یک ابرچالش در کشور منجر شده است.

صمد حسن‌زاده در این پیام، پیشنهاد اتاق ایران برای مدیریت ابرچالش آب را نیز با ذکر ملزمات آن تشریح کرد و از آمادگی اتاق ایران برای توسعه همکاری مشترک در راستای تحقق اصلاح نظام تخصیص و تمرکز بر افزایش بهره‌وری آب خبر داد.

متن کامل پیام رئیس اتاق ایران در افتتاحیه کارگاه حکمرانی آب زیرزمینی:

حضور همه شما عزیزان برای شرکت در کارگاه منطقه‌ای حکمرانی آب زیرزمینی که با همکاری مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری یونسکو و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و با مشارکت متخصصین بین‌المللی و داخلی، نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی، تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد برگزار می‌گردد، خیرمقدم عرض می‌کنم.

بحران آب در ایران تبدیل به یک ابرچالش جدی شده است که آثار و تبعات آن ازجمله کاهش بیش از 50 درصدی رواناب‌ها در کشور در دهه 90 نسبت به دهه 60، تبدیل شدن رودخانه‌های دائمی به موقتی، خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها، افت مستمر سطح آب‌های زیرزمینی، ممنوعه و بحرانی شدن بیش از 410 دشت کشور، تشدید پدیده ریزگردها و فرونشست زمین، موجب خسارات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی ناگوار برای کشور گردیده است.

آب‌های زیرزمینی ذخایر آبی متعلق به نسل‌های آینده هستند. حدود 55 درصد از کل برداشت‌های آب کشور از منابع آب زیرزمینی صورت می‌گیرد؛ اما متأسفانه سیاست‌های نادرست اتخاذ شده طی 40 سال گذشته منجر به‌اضافه برداشت بیش از 143 میلیارد مترمکعب از این ذخایر ارزشمند بین‌نسلی شده است. این امر موجب ظهور و تشدید پدیده شوم فرونشست زمین شده است. به‌گونه‌ای که امروز هیچ‌کدام از استان‌های کشور از آثار و خسارات ناشی از این پدیده مصون نیستند و طبق آخرین تحقیقات بین‌المللی ایران ازنظر نرخ فرونشست زمین دومین کشور جهان است.

ابرچالش آب کشور را بایستی ناشی از نگرش‌های توسعه منطقه‌ای، تخصیص آب با منحصراً اهداف توسعه اقتصادی و نادیده گرفتن حقابه‌های زیست‌محیطی، تکیه‌بر گسترش فعالیت‌های سخت‌افزاری، پایین بودن بهره-وری فیزیکی و اقتصادی آب در کلیه بخش‌های مصرف، بی‌توجهی به ظرفیت اکولوژی آبی در برنامه‌ریزی توسعه و نارسایی در مشارکت بخش خصوصی و ذی‌نفعان در نظام سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت آب کشور دانست.

آنچه به‌طور خلاصه از وضعیت منابع آب ایران عرض شد، بیانگر آن است که موضوع آب و نظام مدیریت منابع آب به یک موضوع مزمن و پیچیده تبدیل شده است که حل آن نیازمند اتخاذ تدابیر جدید، کارا و به‌موقع و تغییر بخش‌های عمده‌ای از رویکردهای گذشته است. هرقدر در شکل‌گیری یک اقدام عمیق و گسترده ملی درنگ شود، راهکارهای موجود کم اثرتر و مستلزم صرف هزینه بیشتر خواهد بود.

پیشنهاد اتاق ایران به‌منظور مدیریت این ابرچالش، اجرای برنامه عمل منسجم و مستمر حداکثر 10 ساله با شعار «ریاضت آبی» با تکیه‌بر دو اصل مهم و هم‌زمان تجدیدنظر در تخصیص آب مصارف موجود با اولویت دادن به تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی و حقابه‌های زیست‌محیطی و افزایش بهره‌وری است. اتاق ایران آماده توسعه همکاری مشترک با وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو در تحقق اصلاح نظام تخصیص و تمرکز بر افزایش بهره‌وری آب است و امید دارد با تقویت همکاری در قالب «توافق‌نامه افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی» گامی مهم در این راستا برداشته شود.

طرح «تعادل‌بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب» از سال 1384 در کشور آغاز شد که یکی از اهداف این طرح به تعادل رساندن آبخوان‌های واقع در دشت‌های ممنوعه و بحرانی بود. پس از به موفقیت نرسیدن این طرح در سال 1393، طرح دیگری با عنوان «احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی کشور» آغاز شد؛ اما متأسفانه این طرح نیز به اهداف تعیین شده منجر نشد که طبق مطالعه انجام شده در اتاق ایران، مهم‌ترین عامل عدم توفیق نادیده گرفتن مشارکت جامعه بهره‌برداران، وجود تعارض منافع، فقدان انسجام سیاستی، ضعف در همکاری بین‌بخشی و فقدان جامع‌نگری در برنامه‌ریزی‌ها است.

مطالعات انجام شده در اتاق ایران نشان می‌دهد که مهم‌ترین گام برای حل این بحران تفویض بخشی از اختیارات و وظایف دستگاه‌های دولتی به تشکل‌های بهره‌برداران فعال در سطح دشت‌ها است. خوشبختانه ظرفیت‌های قانونی مناسبی نیز در این مورد در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده است که امیدوارم با محقق شدن این امر شاهد فعال‌سازی مشارکت بهره‌برداران در مدیریت منابع آب زیرزمینی و ایجاد بستر مشارکت بخش خصوصی در این زمینه باشیم.

اتاق ایران به‌عنوان پارلمان بخش خصوصی و یکی از اعضای شورای جهانی آب، همواره تلاش کرده است با رویکرد حفظ منافع ملی، پایداری سرزمین و بهبود فضای کسب‌وکار، مسئولیت اجتماعی-اجرایی خود را در زمینه آب ایفا نماید. ازجمله اقدامات اتاق ایران در این زمینه می‌توان به انجام طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی متعدد، برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌ها، ترجمه و تألیف کتب و مقالات علمی و ارائه نظرات مشورتی در حوضه کشاورزی، آب و محیط‌زیست به نهادهای ذی‌ربط اشاره کرد. اتاق ایران آمادگی دارد با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های خود در کنار بهره‌برداران و دستگاه‌های اجرایی، در تعادل بخشی به آب‌های زیرزمینی و مدیریت این ابرچالش کشور حضور و مشارکت داشته باشد.

در پایان، ضمن تشکر از تلاش برگزارکنندگان و همکاری و مشارکت صاحبان علم و نظر در برگزاری هر چه‌بهتر این کارگاه، امیدوارم به اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات ملی و بین‌المللی منجر به یافتن راه‌حل‌های مناسبی برای اصلاح چهارچوب‌های حکمرانی آب زیرزمینی، بهبود رویه مشارکت گروداران محلی در فرآیندهای تصمیم‌گیری و تقویت همکاری‌های بین‌بخشی گردد.

انتهای پیام/