به نقل از «تابناک»

مذاکرات وین عرصه رویارویی «دیپلماسی اجبارآمیز نامتقارن» ایران و آمریکا است/ در مذاکرات وین طرفین هنوز وارد جنبه های محتوایی نشده اند!

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۲۰۸۳۰

بین الملل تابناک: هشتمین روز از مذاکرات میان نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در شرایطی پیگیری می‌شود که گمانه زنی های متفاوتی در مورد روند مذاکرات مطرح شده است. برخی ناظران معتقدند که فضای مذاکرات رو به جلو و مثبت نیست و برخی دیگر معتقدند علی رغم اختلافات زیاد می توان به آینده مذاکرات امیدوار بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این راستا، مذاکره کننده ارشد ایران دیشب درباره آخرین وضعیت مذاکرات در توئیتی نوشت که گفتگوهای فشرده، هم در سطح کارشناسی و هم مذاکره‌کنندگان ارشد ادامه دارد و «چند روز گذشته نشان داد که اگر همه جدی تعامل کنند، امکان پیشرفت وجود دارد.»

این تحول همزمان با موافقت ایران با نصب داوطلبانه دوربین های آژانس در تأسیسات کرج صورت می‌گیرد که فضای حاکم بر اتاق خبرنگاران مقابل محل برگزاری جلسات اعضای برجام را تحت شعاع قرار داده است. قریب به اتفاق نمایندگان رسانه‌های بین‌المللی که این روزها با دقت تحرکات مقابل هتل کوبورگ وین را زیر نظر دارند، توافق صورت گرفته را یک پیشرفت چشم‌گیر در گفت‌وگوهای فنی میان آژانس و ایران توصیف کرده‌اند.

در همین رابطه، تابناک در گفتگو با دکتر حیدرعلی مسعودی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس سیاست خارجی ایران  به نتایج مذاکرات هفته های گذشته در وین و مسیر پیش رو پرداخته است.

تابناک: نتایج مذاکرات روزهای گذشته را چگونه ارزیابی می کنید؟ برخی ناظران از احتمال کم حصول توافق و چشم انداز تیره مذاکرات سخن می گویند. به ویژه در رسانه های غربی این موضوع برجسته است. نظر شما چیست؟

حیدر علی مسعودی: در رابطه با وضعیت مذاکرات، مسئله اصلی و اولی که وجود دارد این است که الان دور دوم از روند جدید مذاکرات است و باتوجه به تغییر تیم مذاکراتی ایران و تغییر رویکردهای مذاکراتی ایران، خیلی هم انتظار نمی‌رفت که این مذاکرات به سرعت نتیجه بدهد و در یکی دو دور، نتایج خودش را نشان دهد. بنابراین نکته اول من این است که وضعیت فعلی وضعیت طبیعی مذاکرات پیچیده‌ای در سطح مذاکرات اتمی در وین است. نکته دیگر این است که وضعیت فعلی که در مذاکرات حاکم است بنظر می‌رسد رویارویی دو رویکرد ایران و آمریکا است که من آن را «رویارویی دیپلماسی اجبار آمیز نامتقارن» ایران و امریکا می‌نامم؛ یعنی هم ایران و هم آمریکا از ابزارهای مختلف شان برای پیشبرد مذاکرات و چانه زنی با طرف مقابل استفاده می‌کنند. هرکدام از این طرف‌ها، که دو طرف اصلی مذاکرات هستند یعنی ایران و امریکا؛ ظرفیت‌ها و ابزارهایی برای پیشبرد این دیپلماسی اجبار آمیز خود دارند. به عنوان نمونه ایران می‌تواند به اقتضای مذاکرات از توسعه کمی و کیفی برنامه هسته ای خود و همچنین از ظرفیت‌های استراتژیکی که در منطقه دارد یا نفوذی که در بین گروه‌های تحت حمایت خود دارد استفاده کند تا بتواند به طرف مقابل فشار وارد کند. همچنین از جنبه رسانه‌ای هم بنظر می‌رسد هدف تیم مذاکراتی این است که استفاده کند و ما می‌بینیم که مسئول مذاکرات مصاحبه‌های مختلف و ارتباطات زیادی را با رسانه ها برقرار می‌کنند و این پیام را میخواهند بدهند که ایران جدی است و پای میز مذاکره برنامه دارد و آن را دنبال میکند. طبیعتا طرف مقابل هم ابزارهای خاص خود را دارد. آمریکایی ها از ابزارهای مختلفی برخوردارند از جمله فشاری که می‌توانند از طریق کشورهای متحد خود وارد کنند. در عرصه نهادها و سازمان‌های بین‌المللی و بصورت خاص، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌توانند از موقعیت، نفوذ و تسلط خود استفاده کنند برای اینکه قطعنامه‌ای برضد ایران تصویب کنند یا حداقل تهدیدی را نسبت به ایران داشته‌ باشند. همچنین در رابطه با اجرای سختگیرانه‌تر تحریم‌ها برضد ایران ابزارهایی زیادی در اختیار امریکایی‌ها هست هم از طریق رصد تعاملات رسمی و غیررسمی و هم از طریق فشار به شرکای تجاری ایران این فشارها را می‌توانند وارد کنند و ایران را مجبور به اقداماتی کنند.

من این وضعیت را رویارویی دیپلماسی اجبار آمیز نامتقارن ایران و امریکا می‌نامم. یعنی ابزارهایی که آمریکایی‌ها در اختیار دارند با ابزارهایی که ایران در اختیار دارد متفاوت است و تاثیرگذاری بیشتری هم دارد. مهمترین ابزاری که در اختیار ایران است سرعت بخشیدن به برنامه هسته ای خودش است و بنظر می‌رسد که ایران با توجه به اعلام غنی سازی در سایت فردو از این ابزار و کارت بازی استفاده کرده و می‌خواهد استفاده کند.

تابناک: نتایج این رویارویی چه خواهد بود؟ از درون این رویارویی ممکن است توافقی حاصل شود؟

حیدرعلی مسعودی: در رابطه با اینکه نتیجه این رویارویی چه خواهد شد؛ اگر ما بخواهیم بر اساس مدل‌های مفهومی و نظری دیپلماسی اجبار آمیز صحبت کنیم، آقای الیسون جورج که یکی از نظریه پردازان حوزه سیاست خارجی است، جنبه‌های مختلف یک دیپلماسی اجبار آمیز موفق را بیان می‌کند؛ از جمله: انگیزه‌های دوطرف که این انگیزه ها آیا قوی هست یا نه، توازن و تقارن آن، شفافیت در اهداف، که هدف کاملا مشخص باشد، احساس فوریت در رسیدن به اهداف- که دوطرف احساس کنند که برای رسیدن به یک توافق فوریت زمانی وجود دارد- حمایت داخلی که از آن روند دیپلماتیک وجود دارد، گزینه های نظامی و امنیتی معتبر و شفافیت راه‌‌حلی که برای موضوع پیشنهاد می‌شود.

ما اگر بخواهیم جنبه های مختلف این را در رابطه با ایران و آمریکا بررسی کنیم و در نهایت نتیجه ای را حاصل کنیم، من فکر میکنم وضعیت یا چالش فعلی مذاکرات در دو عامل فوریت زمانی برای رسیدن به یک توافق و بحث عدم شفافیت اهداف دو طرف است.

طبیعتا طرف مقابل برای رسیدن به توافق احساس فوریت بیشتری نسبت به ایران دارد. نکته طرف مقابل این است که برنامه هسته ای ایران به حدی در حال توسعه و سرعت است که دیگر برگرداندن این برنامه هسته ای به عقب اساسا امکان پذیر نخواهد بود و بنابراین ایران به سطحی از برنامه و توانمندی هسته ای دسترسی پیدا می کند که دیگر اصولاً احیای برجام بی معنا خواهد بود. کما اینکه در بیانیه روز چهارشنبه تروئیکای اروپایی آمده است که اگر همین روند ادامه پیدا کند برجام یک پوسته تهی خواهد بود و دچار فروپاشی می شود. اما طرف ایرانی حداقل آنطور که می خواهد اعلام و بازنمایی کند، احساس فوریت برای رسیدن به یک توافق سریع نمی کند. یعنی تصور طرف ایرانی این است که زمان به نفع ایران است و اگر ایران بدون توجه به رفع نواقص برجام و پذیرش تقصیر و جبران از سوی طرف مقابل بخواهد همچنان به برجام متعهد باشد عملا اشتباهات گذشته را مرتکب می شود. الان نگاه تیم مذاکراتی ایران است. بنابراین از جهت احساس فوریت یک عدم توازن و عدم هماهنگی بین ایران و طرف مقابل وجود دارد.

مسئله مهم دیگر عدم شفافیت هدف است. یعنی به نظر می رسد دو طرف بر سر هدف واقعی در مذاکرات اجماع نظر ندارند. در ظاهر اعلام می کنند که در حال تلاش برای احیای برجام هستیم اما ایران روی جنبه هایی تاکید می کند که باعث می شود طرف مقابل به این نتیجه برسد که ایران در حال طرح خواسته های فرابرجامی است. در گفتارهای رسمی و غیررسمی مذاکره کننده ایرانی بعضاً می شنویم که بازگشت به برجام اصلی یا برجام سال ۲۰۱۵ لزوما کار درستی نیست به دلیل آنکه ایران عملا با این کار دست خودش را اصطلاحا زیر ساطور آمریکا قرار می دهد. به دلیل اینکه اگر آمریکا دوباره وارد برجام بشود می تواند از مکانیزم های درون برجامی مثل مکانیزم snap back یا همان مکانیزم ماشه استفاده کند و فشار را بر ایران افزایش دهد.

بنابراین نسبت به اینکه این مذاکرات با هدف احیای برجام ۲۰۱۵ است یا نه با هدف رسیدن به یک توافق جدید است، برای طرف مقابل نیز مورد ابهام است. بارها و بارها اعلام شده که حتی اگر آمریکا به برجام برگردد قرار است این به یک پلتفرم و سکویی تبدیل شود برای پرداختن به موضوعات دیگر همچون موضوعات موشکی و منطقه ای. اگر بخواهم جمع بندی کنم، بحث و چالش اصلی در حال حاضر رویارویی ابزارهای دیپلماسی اجبار آمیز نامتقارن ایران و آمریکا در آوردگاه وین است. مشکل اصلی بر سر راه اجرای این دیپلماسی اجبار آمیز این است که دو طرف نسبت به بازه زمانی و فوریت زمانی رسیدن به توافق و در رابطه با هدف واقعی مذاکرات فعلی دچار تردید ها و ابهامات متقابل هستند و بنابراین  این مانع جدی مهمی برای محتوایی شدن و جدی شدن مذاکرات تلقی می شود.

به نظرم این جنبه ها الان مسلط است و جنبه محتوایی مذاکرات خیلی نحیف و ضعیف است. گاهی از توییت ها و موضع گیری هایی که می شود می توان موضوعاتی را به خوبی متوجه شد. برای نمونه یکی از مسائل محتوایی مهم بحث بازگشت ایران به تعهدات هسته ای خودش است. برای مثال طرف مقابل روی بحث سانتریفیوژهای پیشرفته ایران و سرنوشت این سانتریفیوژ ها یک دغدغه و ملاحظه جدی دارد اما طرف ایرانی این دغدغه طرف غربی را نپذیرفته است و الان یکی از محدود مسائل محتوایی مورد بحث در مذاکرات همین بحث سرنوشت سانتریفیوژهای پیشرفته ایران است.

چیزی که به ذهن می رسد این است که طبیعتاً اگر طرف های مختلف در مذاکرات وین در رابطه با بازه زمانی و هدف یک نوع اجماعی را پیدا کنند آنوقت این مقدمه ای خواهد بود که طرفین وارد بحث های محتوایی بشوند. بنابراین ما اکنون دو دسته مشکل داریم: نخست مشکلات مربوط به فریم و شکل مذاکرات(بازه زمانی و هدف) که باید حل شود و بعد موانع محتوایی وجود دارد که باید روی آن ها توافق شود تا بتوان زمینه های لازم برای نوشتن متن نهایی توافق را فراهم آورد.

منبع: تابناک

کلیدواژه: آلودگی هوا اومیکرون بودجه 1401 مذاکرات وین شب یلدا تروئیکای اروپایی ایران و آمریکا مذاکرات هسته ای مذاکرات وین آلودگی هوا اومیکرون بودجه 1401 مذاکرات وین شب یلدا تروئیکای اروپایی رسیدن به یک توافق ایران و آمریکا برنامه هسته ای برای رسیدن احساس فوریت نظر می رسد طرف مقابل جنبه ها دو طرف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۲۰۸۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کنعانی: آمریکا زیر میز دیپلماسی زد نه ایران | اقدام ایذایی در اصفهان، بی‌ارزش بود

به گزارش جام جم آنلاین، به گزارش ایسنا، ناصر کنعانی در نشست خبری امروز (دوشنبه) با تاکید بر اینکه ایران به دنبال تشدید تنش در منطقه نیست و به دنبال تقویت صلح و ثبات در منطقه است، گفت: عملیات انجام شده از سوی ایران از مشروعیت بین‌المللی برخوردار بود و مقدمات سیاسی، حقوقی و بین‌المللی لازم را در این زمینه انجام داده بود.

  آمریکا با کمک به رژیم صهیونیستی بر روی طرف بازنده شرط‌بندی کرده است   سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی در ارتباط با مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در ارائه بسته کمک مالی به رژیم صهیونیستی برای ادامه جنایت‌های خود علیه مردم فلسطین خاطرنشان کرد: این مصوبات مایه تاسف است و در واقع ارائه کمک‌های هنگفت نظامی و مالی از سوی آمریکا به رژیم صهیونیستی چیزی جز ارائه پاداش از سوی آمریکا به یک رژیم جنایتکار که هفت ماه متوالی است اقدام به جنایت جنگی کرده، نیست.   وی با بیان اینکه دولت آمریکا اعتبار ملت خود را در کنار رژیمی قرار داده است که در این ایام هیچ پیروزی به جز کشتار و انجام جنایت به دست نیاورده است، اظهارکرد : آمریکا بر روی  طرف بازنده شرط بندی کرده است و این گونه اقدامات کمکی به طرف بازنده نمی‌کند.   از ظرفیت‌های دیپلماتیک برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها کناره‌گیری نکرده‌ایم   سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوال ایسنا در مورد گفت‌وگوهای انجام شده در مورد لغو تحریم‌ها در جریان سفر وزیر خارجه به نیویورک گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره از ظرفیت‌های دیپلماتیک برای بی‌اثر کردن و رفع تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان استفاده کرده و از چارچوب‌های دیپلماتیک که تامین کننده منافع ملی ایران است کناره‌گیری نکرده است.   طرفی که در برجام زیر میز دیپلماسی زد آمریکا بود نه ایران   کنعانی با بیان اینکه طرفی که زیر میز دیپلماسی زد آمریکا بود نه ایران، خاطرنشان کرد:  شرکای آمریکا در حوزه برجام نیز نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند.   وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران در این مدت در مسیر بی‌اثرسازی تحریم‌ها حرکت کرده و در این زمینه نیز توفیق‌های زیادی داشته است، گفت: از طرف دیگر ما تلاش کرده‌ایم که از تمام ظرفیت‌های دیپلماتیک برای احقاق حقوق ملت ایران استفاده کنیم و طبیعتاً در نشست‌های بین‌المللی و دیدارها با  طرف‌هایی که در موضوع برجام می‌توانند ایفای نقش کنند یا اساساً نقش تعریف شده‌ای در این زمینه دارند این موضوع مطرح می‌شود .   کنعانی گفت: سازمان ملل و دیدارهایی که در جریان آن انجام می‌شود همواره فرصتی است که موضوع رفع تحریم‌ها نیز در آن مطرح شود.   اقدام ایذایی در اصفهان یک اقدام بی‌ارزش از نظر نظامی بود   سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در مورد حوادث اصفهان و اتفاق رخ داده در بامداد جمعه بین ایران و آمریکا پیامی منتقل شده است، گفت: آنچه که انجام شد حتی اسمش را نمی‌توانیم عملیات بگذاریم یک اقدام ایذایی بود که ما مشابه آن را نیز پیش از این مشاهده کرده بودیم.    وی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی و هیچ طرف دیگری مسئولیت این موضوع را قبول نکرده‌اند، ادامه داد: در این زمینه سیستم دفاعی ایران به صورت حرفه‌ای عمل کرد و طرف اقدام کننده به هیچ سطحی از اهداف خود دست پیدا نکرد و یک اقدام بی‌ارزش از نظر نظامی بود.   کنعانی در پاسخ به اصرار  سوال خبرنگار پرسش کننده گفت: این موضوع ارزش پیگیری در این سطح را نداشت.   سوئیس، مهمترین کانال‌ انتقال پیام‌های دیپلماتیک بین ایران و آمریکا است   سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفتگوی خود با خبرنگاران در پاسخ  به سوالی مبنی بر اینکه آقای ابطحی مشاور وزیر کشور اعلام کرده که که در پی عملیات وعده صادق برای انتقال پیام ایران به آمریکا سفیر سوئیس به سپاه احضار شده نه وزارت خارجه و آیا شما این خبر را تایید می‌کنید و اگر تایید می‌کنید آیا این به معنای ضعیف شدن جایگاه دستگاه دیپلماسی نیست، خاطرنشان کرد: اظهار نظر ایشان را مقامات ذی‌ربط تکذیب کردند.   وی ادامه داد: کشور سوئیس مهمترین کانال‌ انتقال پیام‌های دیپلماتیک بین ایران و آمریکا بوده و ارتباطات مستمری بین دستگاه دیپلماسی با سفیر سوئیس در ایران  وجود دارد.   وی  تصریح کرد: دستگاه دیپلماسی در این زمینه به صورت حرفه‌ای و در چارچوب دیپلماتیک عمل کرده و می‌کند.

این خبر تکمیل می‌شود...