به نقل از «ایمنا»

چطور وسواس را در دوران کرونا کاهش دهیم؟  

تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۷۷۹۸۷

با ظهور ویروس کرونا، زندگی و سلامت میلیون‌ها انسان مورد تهدید قرار گرفته است، این بیماری همه‌گیر نه تنها میزان بالای مرگ و میر ناشی از عفونت ویروسی را به همراه دارد، بلکه باعث گسترش مشکلات روانی در کل نقاط جهان شده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، عدم قطعیت و پیش‌بینی ناپذیری شیوع همه‌گیری بیماری عفونی، پتانسیل بالایی برای ترس روانی از سرایت بیماری دارد، متأسفانه شیوع ویروس کرونا خاکستر وسواس آنان را شعله‌ور کرده و همچنین افراد جدیدی در طی این پاندمی به این اختلال دچار شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در اختلال وسواس، فکری استرس‌زا، ناخوشایند و بی‌ربط دائم سراغ فرد می‌آید و فرد درنتیجه رنج ناشی از این فکر و عدم توانایی در بیان این رنج، احساس نیاز می‌کند که یک رفتار خاص را دائماً تکرار کند. افکار استرس‌زا، ناخواسته و بی‌ربط که مداوم به ذهن خطور می‌نماید را «وسواس فکری» و زمانی که فرد احساس نیاز می‌کند تا یک رفتار خاص را مداوم تکرار نماید «وسواس عملی» می‌گویند. ممکن است اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیک داشته باشد. وقایع ناخوشایند یا روابط ناسالم خانوادگی نیز اختلال وسواس را آغاز یا وخیم‌تر می‌کند.

اختلال وسواس یا OCD می‌تواند در کودکی، در اغلب مواقع نزدیک ده‌سالگی خود را نشان دهد، بعید است بعد از سن ۳۰ سالگی اختلال وسواس آغاز شود. مبتلایان به وسواس به سبب اندیشه‌های ناخواسته و ناراحت‌کننده که مدام به ذهنشان خطور می‌کند، رنج زیادی می‌کشند و برای کنترل این رنج، بدون این که از آن صحبت کنند رفتارهایی تکراری از خود بروز می‌دهند. برای نمونه، خانمی که وسواس فکری کثیف بودن دستش او را از درون مدام آزرده می‌سازد، بدون این که رنج خود را بگوید شاید در طول روز دستش را پنجاه بار بشوید. (وسواس عملی)

علائم اختلال وسواس فکری

اختلال وسواس دو دسته علامت دارد: علائم ناشی از وسواس فکری و علائمی به دنبال وسواس عملی. این علائم رنج آور هستند، وقت زیادی از فرد تلف می‌کنند و ممکن است کارکرد او را کم کنند.

موضوع وسواس فکری در افراد بسیار متنوع است و با ترس همراه است. شایع‌ترین انواع آن عبارتند از:

- ترس از آلودگی و کثیفی

- ترس از تصادف و اقدامات خشن دیگران (مثل وسواس قفل بودن در خانه به دلیل ترس از دزدی)

- ترس از اقدام خشن یا سوءرفتار جنسی خود (مثلاً مادری مهربان که می‌ترسد فرزند خودش را خفه کند.)

- ترس از بی‌نظمی و قرینه نبودن اشیا و وسایل (مثلاً چینش نامنظم غذا در بشقاب)

علائم اختلال وسواس عملی

بیشتر مبتلایان به اختلال وسواس می‌دانند که این ترس و اضطراب آنها منطقی نیست و سعی می‌کنند آن را نادیده بگیرند و سرکوب کنند. گاهی هم برای رهایی موقت از آن، یک رفتار تکراری انجام می‌دهند. وسواس عملی همین رفتاری است که دائماً تکرار می‌شود تا اضطراب ناشی از وسواس فکری کاهش پیدا کند. وسواس عملی لزوماً با ریشه‌های اضطراب ارتباط منطقی ندارد. نمونه‌هایی از وسواس عملی عبارتند از:

- شستن دست یا حمام زیاد و مداوم

- پرهیز از دست دادن با دیگران یا دست زدن به دستگیره‌ی در

- چک کردن مداوم قفل یا اجاق گاز

- شمردن مکرر اجسام و اشیا

- چینش بیش از حد منظم وسایل در خانه یا محل کار

- خوردن غذاها با ترتیب بسیار خاص

- تکرار دعایی خاص به طور مداوم

هر کدام از ما ممکن است در لحظه‌ای احساس نیاز کنیم که قفل در را چک کنیم یا دستمان را دوباره بشوییم؛ ضروری است هر کسی این کار را کرد اختلال وسواس ندارد. کسانی که وسواس دارند وسواس فکری و عملی آنها شدیداً استرس‌زا و بیش از حد معقول است، زمان زیادی را برای رفتار وسواسی هدر می‌دهند، در خانه، محل کار یا در روابط شأن اختلال ایجاد می‌شود و حتی ممکن است به سبب تکرار زیاد یک رفتار به خودشان آسیب بزنند.

بعید است اختلال وسواس خودبه‌خود برطرف شود. اگر آن را درمان نکنیم، ممکن است علائم آن تا سال‌ها ادامه پیدا کند. فردی که دچار وسواس است معمولاً علائم را ۵ تا ۱۰ سال تحمل می‌کند و بعد به پزشک متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) مراجعه می‌کند، دقت کنیم که هیچ پیشگیری برای اختلال وسواس وجود ندارد.

علل اصلی ابتلاء به اختلالات «وسواس فکری - عملی»

متخصصان روانشناسی تاکید دارند این اختلال از علل روانشناسی متعددی برخوردار بوده و مستلزم درمان‌های خاص است، برخی از بیماران این گروه به دلیل آسیب در انتقال دهنده‌های عصبی (نظیر سروتونین) به این بیماری مبتلا می‌شوند. بعضی از بیماران هم در ارتباط با شیارهای گیجگاهی از لحاظ مغذی دچار مشکل بوده و این آسیب را تجربه می‌کنند.

در دوران شیوع کرونا نیز بروز و تشدید اختلالات وسواسی ناشی از زمینه‌های بیماری در گذشته (قبل از پاندمی کرونا) بوده است، بنابراین رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا نباید با نگرانی در خصوص ابتلاء به اختلالات وسواسی همراه شود. دیدگاه‌های روانکاوانه ریشه این بیماری را در فراگیری برخی آداب دوران کودکی عنوان می‌کند. به عنوان مثال، آداب سختگیرانه شست وشو در دروان کودکی سبب شخصیت نگهدارنده و بروز تعارضاتی می‌شود که در نهایت می‌تواند به وسواس بیانجامد.

متخصصان روانشناسی اظهار کردند دیدگاه‌های شناختی - رفتاری نیز این اختلال را آمیخته با افسردگی دانسته و به منظور معالجه هم درمان‌های شناختی - رفتاری را پیشنهاد می‌دهند، برخی درمانگران نیز با اشاره به الگوهای رفتاری وسواسی، زمینه این بیماری را در رفتارهای وسواس‌گونه خانواده به ویژه پدر و مادر جستجو کرده و معتقدند این فرزندان از رفتار خانواده الگوبرداری و تقلید کرده‌اند. این درمانگران همچنین بر این باورند، این بیماران در دوران کودکی با انجام رفتارهای وسواس‌گونه از طرف خانواده تقویت و تأیید دریافت کرده و بر این اساس در دوران بزرگسالی به اختلالات وسواسی مبتلا شده‌اند.

آیا اختلال وسواس درمان می‌شود؟

موفق‌ترین درمان برای اختلال وسواس به کار بردن ترکیب دارودرمانی و روان‌درمانی است، گاهی افسردگی یا یک بیماری دیگر علاوه بر اختلال وسواس در فرد وجود دارد و درمان آن بیماری، به کنترل وسواس بسیار کمک می‌کند. پیدا کردن درمان ایده‌آل برای هر فرد مبتلا به بیماری وسواس همیشه راحت نیست و گاهی باید چندین و چند بار به همان پزشک متخصص اعصاب و روان مراجعه کنیم و درمان‌های مختلف را بیازماییم تا به بهبودی دست پیدا کنیم. تکنیک‌های روان‌درمانی متعددی برای کمک به درمان مبتلایان به وسواس وجود دارد. مهم است در مرحله نخست، بیمار آموزش لازم را درباره ماهیت وسواس و درمان‌ها دریافت کند و حمایت لازم را از خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی بگیرد.

راهکارهای متفاوت برای درمان وسواس کرونایی

راهکارهای مختلفی برای درمان وسواس کرونایی وجود دارد از جمله اینکه تنها عمل کردن به توصیه‌های رسمی سازمان‌های بهداشتی برای ابتلاء نشدن به بیماری کووید ۱۹ کافی است. متخصصان تاکید دارند یکی از راه‌های جلوگیری از انتقال کرونا شست و شوی مداوم دست‌هاست که در پی شیوع این بیماری و نگرانی از ابتلاء به آن افراد برای جلوگیری از انتقال این ویروس مرموز گاهی رفتارهای وسواس گونه پیدا می‌کنند.

برخی افراد در دوران کرونا به علت رعایت خارج از معمول مسائل بهداشتی برای پیشگیری از ابتلاء به این بیماری دچار وسواس شدند، تلاش برای ضدعفونی کردن افراطی دست و لباس و محیط، تمایل به احتکار وسایل و مواد ضدعفونی و بهداشتی، شستن مکرر دست‌ها و آسیب‌زدن به آنها، به هم ریختن اشتها، اختلال در ساعت خواب و گوشه‌گیری و محبوس کردن خود در خانه از ترس ابتلاء به بیماری از علائم وسواس کرونایی محسوب می‌شود.

متخصصان اعلام کردند همچنین افراد باید شستشوی دست‌ها را به زمان غذا خوردن یا قبل از تماس با صورت یا بعد از دست زدن به اشیا محدود کنند، در نظر گرفتن اینکه همه افراد به یک اندازه در معرض خطر هستند و ما تنها نیستیم، همچنین خودداری از ضدعفونی کردن افراطی سطوحی که با آن در تماس نیستید، توجه نکردن به سایت‌ها و کانال‌هایی که باعث افزایش استرس و اضطراب می‌شوند و یادآوری اینکه هیچ کس ۱۰۰ درصد در امان از کرونا نیست از دیگر راهکارهای مقابله با وسواس کرونایی به شمار می‌رود.

همچنین پیاده‌روی با ماسک و رعایت فاصله حداقل دو متر در خیابان، پرهیز از دنبال کردن بیش از اندازه اخبار، فکر کردن به اینکه فقط کرونا عامل مرگ نیست و تماس تصویری با دوستان و اطرافیان بجای گوشه‌نشینی از راه‌های درمان وسواس کرونایی است.

کد خبر 549907

منبع: ایمنا

کلیدواژه: وسواس پاندمی کرونا شیوع کووید 19 وسواس فکری علت وسواس وسواس چیست وسواس فکری چیست شخصیت وسواسی جبری مواد شوینده اختلالات شخصیتی بايدها و نبايدها کنترل استرس کرونا ویروس اختلالات روانی درمان وسواس کرونا و افزایش وسواس اختلال وسواسی جبری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق وسواس کرونایی اختلال وسواس وسواس فکری وسواس عملی یک رفتار درمان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۷۷۹۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اختلال اضطراب اجتماعی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس گفت: اختلال اضطراب اجتماعی به ترس از دیده شدن یا قضاوت شدن توسط دیگران در موقعیت‌های اجتماعی اشاره دارد. این اختلال گاهی تحت عنوان هراس اجتماعی هم شناخته می‌شود. اضطراب ترسی است که با پیش‌بینی یک واقعه به وجود می‌آید و هراس هم ترسی غیرمنطقی از برخی اشیا یا موقعیت‌ها است. 

وی گفت: شیوع این اختلال در بین زنان بیشتر از مردان است. با این حال، اختلال اضطراب اجتماعی قابل درمان است. گفتگو درمانی، درمان شناختی رفتاری و دارو درمانی می‌توانند تا حدود زیادی به افراد در غلبه بر علائم این اختلال کمک کنند.

وی ادامه داد: افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی به دلیل ترس از قضاوت منفی دیگران، خجالت یا احساس طرد شدن، از برخی موقعیت‌های اجتماعی ترس یا اضطراب دارند.اگر چه تجربه‌ی اندکی اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی امری طبیعی هست. اما اختلال اضطراب اجتماعی به اضطرابی گفته می‌شود که شدید باشد و بر زندگی کاری یا شخصی فرد تأثیر بگذارد و حداقل ۶ ماه به طول بیانجامد.

وی مطرح کرد: افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از اینکه در حضور دیگران مضطرب به نظر برسند و گونه‌هایشان سرخ شود یا  احساس نگرانی می‌کنند. به این خاطر که فکر می‌کنند در نظر دیگران  نادان به نظر می‌رسند. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال همچنین دارای علائم جسمانی شدید مانند افزایش ضربان قلب، احساس تهوع  هستند.

این جامعه شناس تصریح کرد: اگرچه ممکن است که فرد بداند ترس و واکنش‌های جسمانی‌اش افراطی و شدید است، با این حال کنترلی بر روی آنها ندارد و این علائم و واکنش‌ها کاملا به صورت اتفاقی رخ می‌دهند.

وی گفت: عوامل به وجود آورنده‌ی اضطراب اجتماعی در افراد متفاوت است، مانند ملاقات با افراد ناآشنا، صحبت کردن با افراد در محل کار یا مدرسه، سخنرانی در کلاس درس یا در جمع  صحبت کردن با صندوقدار فروشگاه درباره‌ی قیمت اجناس،  استفاده از سرویس بهداشتی عمومی،  خوردن غذا یا آشامیدن در حضور دیگران،  اجرای برنامه یا نمایش در مقابل دیگران، بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال به دنبال درمان نیستند، زیرا بر این باورند که این مسأله بخشی از شخصیت آنها است. در عوض ممکن است برای مسائل دیگری همانند افسردگی یا مصرف مواد از یک متخصص یا کارشناس کمک بگیرند.

وی گفت: اختلال اضطراب اجتماعی تأثیرات بسیاری بر جسم و روان دارد و باعث بروز علائم جسمانی، عاطفی و رفتاری در فرد می‌شود. این علائم در برخی از شرایط اجتماعی بروز می‌کنند مانند:  علائم جسمی همانند سرخ شدن، تعریق، لرزیدن، حالت تهوع، افزایش ضربان قلب و خالی شدن ذهن احساس وحشت یا حملات هراسی ترس و خجالت از تجربه‌ی احساس اضطراب در مقابل دیگران  ترس شدید از قضاوت دیگران  احساس ترس یا وحشت در موقعیت‌های که با دیگران باید صحبت کنند، به‌خصوص افراد غریبه توجه بیش از حد به جزئیات رفتاری خود در مقابل دیگران و تجربه کردن احساس خجالت یا ناجور بودن  مشکل در صحبت کردن در حضور دیگران  اجتناب از موقعیت‌هایی که ممکن است باعث اضطراب شوند.

حالت صاف و خشک بدن و صدای ملایم در هنگام تعاملات اجتماعی

وی افزود: مشکل در برقراری یا حفظ تماس چشمی  حساسیت به انتقاد، عزت نفس پایین و گفت‌وگوی منفی با خود این علائم می‌توانند بر ابعاد مختلف زندگی روزمره‌ی فرد همانند تحصیل، کار و روابط او تأثیر بگذارد و حتی گاهی آنها را به‌شدت مختل کند. در صورت درمان نکردن این اختلال، فرد ممکن است نتواند توانایی خود را در مدرسه یا محل کار شکوفا کند، زیرا به طور معمول از شرکت در فعالیت‌های گروهی، صحبت در مقابل جمع یا توسعه‌ی روابط خود اجتناب می‌کند.

این جامعه شناس گفت: در شرایط شدید یا مزمن، اختلال اضطراب اجتماعی می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات دیگری همانند افسردگی یا مصرف مواد در فرد بشود. در کودکان، علائم این اختلال معمولا در هنگام تعامل با بزرگسالان و همسالان ظاهر می‌شود. احساس اضطراب آنها ممکن است به صورت زیر باشد؛

 وی گفت: گریه کردن  پرتاب کردن اشیا از روی خشم ،  سکوت محض و بی حرکت ماندن،  چسبیدن به والدین یا فرد مراقب،  جمع شدن به طرف درون بدن  خودداری از صحبت کردن در درمان اضطراب اجتماعی روش‌های مختلف درمانی می‌تواند به افراد در مدیریت علائم این اختلال، کسب اعتماد به نفس و غلبه بر اضطرابشان کمک کند. اگرچه بدون پیگیری برای درمان، این اختلال ممکن است در تمام طول زندگی فرد ادامه داشته باشد، هرچند ممکن است در دوره‌های زمانی مختلف شدت آن کم و زیاد بشود.

وی تصریح کرد: درمان شناختی رفتاری یک روش درمانی رایج است. هدف آن کمک به فرد در شناخت و تغییر افکار یا عقاید منفی درباره‌ی موقعیت‌های اجتماعی است. هدف دیگر این روش تغییر رفتار یا واکنش‌های فرد نسبت به موقعیت‌هایی است که باعث به وجود آمدن اضطراب در او می‌شوند. درمان شناختی رفتاری به فرد کمک می‌کند تا متوجه این مسأله بشود که افکار خود او است که می‌توانند نحوه‌ی واکنش و رفتارش را تعیین کنند، نه افکار دیگران.
روش مواجهه درمانی یا مواجهه شناختی هم می‌تواند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کند. 

وی گفت: اضطراب اجتماعی یک تجربه‌ی کاملا فردی است. نکاتی که به یک شخص کمک می‌کنند ممکن است برای شخص دیگر مفید نباشند. به همین دلیل، بهتر است که فرد روش‌های مختلف را امتحان کند تا ببیند چه روشی برای او نتیجه‌بخش است.

دامنه‌ی تعاملات اجتماعی خود را به تدریج افزایش دهید

وی گفت: افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی معمولا از موقعیت‌هایی اجتناب می‌کنند که می‌توانند احساس اضطراب را در آنها تحریک کنند. اگرچه این رفتار اجتنابی در کوتاه مدت باعث کاهش اضطراب می‌شود، اما این کار می‌تواند اضطراب را در طولانی مدت به‌شدت تشدید کند.

این جامعه شناس ادامه داد: در صورت امکان و در صورت لزوم با کمک یک درمانگر، فرد می‌تواند به‌تدریج خود را در معرض موقعیت‌های اجتماعی که از آنها می‌ترسد قرار دهد و دامنه‌ی تعاملات اجتماعی خود را افزایش دهد. این کار به آنها کمک می‌کند تا تجربه‌ی مثبتی از آن وضعیت داشته باشند.

قرایی مقدم افزود: داشتن تجارب مثبت اجتماعی می‌تواند اعتماد به نفس فرد را افزایش و اضطراب وی را کاهش دهد یا برای او این اطمینان حاصل شود که می‌تواند بر اضطراب خود غلبه کند.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی ازدواج و خانواده