چرا «خیام» باعث سخنوری دوباره عاملان بتن‌ریزی در صنعت فضایی شد؟ + تصاویر
تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۰۹۴۸۶
پس از مدت‌ها انتظار برای به فضا رفتن یک ماهواره ایرانی، بالاخره پرتاب ماهواره سنجش از دور "خیام"، از تاسیسات بایکونور قزاقستان در صبح روز سه شنبه ۱۸ مرداد ماه انجام شد و این موفقیت را می‌توان یکی از نقاط مهم هم در بحث ارتقاء توانمندی‌های اقتصاد، صنعتی و فضایی کشور و هم یک نشانه از فواید مذاکره و توافق درست در روابط بین الملل و دیپلماسی دولت فعلی به حساب آورد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این ماهواره سنجش از دور، به سفارش کشورمان ساخته شده و توسط راکت ماهواره بر سایوز به عنوان یکی از مطمئن‌ترین ماهواره بر‌های جهان، با موفقیت در مدار زمین قرار گرفته و سیگنال‌های آن نیز ظهر همان روز پرتاب، در سایت کنترل و هدایت این ماهواره که فقط در داخل کشورمان قرار دارد، دریافت شده است.
خیام چگونه ماهواره‌ای است و به چه کاری می‌آید؟
ماهواره سنجش از دور یا به زبان ساده‌تر تصویربرداری خیام، در خانواده یکی از پر استفاده‌ترین ماهواره‌های دنیا از نظر ماموریت قرار می‌گیرد که همان بحث تهیه تصویر از سطح کره زمین است. زمانی که صحبت از تصویر برداری ماهواره‌ای مطرح می‌شود مشخصا اولین سوال و به نوعی مهم‌ترین بحث میزان کیفیت تصاویر تهیه شده توسط ماهواره مورد نظر است. عدد مورد نظر در خصوص ماهواره خیام ۱ متر است و نباید فراموش کرد که این عدد هر چقدر کوچکتر باشد به معنی تصاویر با کیفیت‌تر است.
امروزه در جهان برخی از شرکت‌های تجاری تصاویر ماهواره‌ای با کیفیت ۵۰، ۳۰ و ۲۵ سانتی متر را نیز به فروش می‌رسانند، ولی این خدمات برای یک مشتری مثل جمهوری اسلامی ایران، به دلیل تحریم‌های ظالمانه غرب ممکن نیست، ضمن آنکه بحث ارائه اطلاعات قدیمی یا دستکاری شده نیز نباید دور از ذهن باشد.
در کشور ما، بحث ماهواره‌های تصویربرداری با نور ۲ به صورت رسمی و اثبات شده آغاز شده و این ماهواره، تصاویری با کیفیت حدود ۱۰ متر را در اختیار ما قرار می‌دهد که با توجه میزان تجربه و سابقه مجموعه هوافضای سپاه به عنوان طراح و سازنده، عددی کاملا مناسب پس از دومین پرتاب موفق، به حساب می‌آید.
بخشی از تصویر تهیه شده توسط ماهواره نور ۲ از پایگاه آمریکا در بحرین - کیفیت ۱۰ متر
تصویر با کیفیت ۱ متر گرفته شده از شهر آتن - یونان به سال ۲۰۱۵ میلادی
حالا و با اضافه شدن ماهواره خیام با دوربین دارای کیفیت ۱ متر، یعنی توان کیفیت رصد ما از سطح زمین ۱۰ برابر بهتر شده است. در دو تصویر بالا به خوبی تفاوت کیفیت میان ۱۰ متر و ۱ متر مشخص است. این ماهواره در حدود ۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته و در مدار ۵۰۰ کیلومتری یعنی مدار LEO قرار گرفته، ضمن آنکه عمر ماهواره خیام نیز در حدود ۵ سال اعلام شده است.
ماهواره بر روسی حامل ماهواره خیام لحظاتی قبل از پرتاب منقش به پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران
اما در خصوص این ماهواره با توجه به ساخت و پرتاب آن توسط یک کشور دیگر این سوال برای علاقمندان به پیشرفت ایران، ایجاد شود که آیا ما در ایران کنترل مشخصی روی این ماهواره داریم یا امنیت ارتباطی برای ما در دریافت تصاویر از این ماهواره وجود دارد یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم ایستگاه کنترل و بهره برداری ماهواره خیام در خاک ایران است و از لحظه پرتاب در روز اول نیز کلیه فرامین مربوط به کنترل و به کارگیری این ماهواره صرفا توسط ایستگاه ایرانی به ماهواره ارسال می‌شود و تصاویر آن هم توسط ایستگاه‌های موجود در خاک ایران دریافت می‌شود. همچنین کلیه فرامین و داده‌هایی که به ماهواره ارسال و یا از آن دریافت می‌شود توسط یک ماژول رمزنگار، رمزگذاری می‌شود که این ماژول توسط ایران تهیه و در ماهواره قرار گرفته است و کلید آن نیز در دست ایران است.
رمزگذاری این ماهواره نیز به گونه‌ای است که حتی در مرحله کالیبراسیون و تست اولیه هم مهندسان روس فرامین را از طریق ایستگاه ارسال فرامین ایران به ماهواره ارسال می‌کنند.
کشاندن پای اوکراین برای سیاسی کردن یک همکاری علمی
برخی رسانه‌های غربی که مشخصا از این توافق مهم و پتانسیل‌های بالای آن، برای کشورمان مطلع شده بودند، در روز‌های گذشته سعی کردند با طرح ادعای مضحک "استفاده روسیه از این ماهواره در جنگ اوکراین" اقدام به ایجاد جنگ روانی کنند تا فضای این توافق علمی و فنی، به سمت موضوعات سیاسی و تنش آفرین برود. هرچند بی پایه بودن این ادعا، توسط کارشناسان بین المللی مشخص شد، اما صرفا اشاره به این نکته کافی است که فدراسیون روسیه به عنوان میراث دار اصلی اتحاد جماهیر شوروی سابق، اولین کشور در بحث ارسال ماهواره به فضا بوده و در حوزه ماهواره‌های تصویر برداری خود از جمله کشور‌های توانمند و پیشرو است و اصولا نیازی به این یک عدد ماهواره آنهم در این ابعاد و ویژگی‌ها ندارد.
مسئله بعدی نیز که ممکن است جای سوال برای برخی باشد اینکه، با وجود گذشت بیش از یک دهه از پرتاب اولین ماهواره ایرانی با توان بومی و توسط ماهواره بر ایرانی، سفارش خیام و پرتاب آن در خارج از کشور آیا به معنی به بن بست رسیدن و به نوعی شکست یا پایان برنامه فضایی داخلی ایران است؟ در پاسخ به این سوال نیز باید گفت که جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر پرتاب و تزریق ماهواره با وزن ۵۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری را تثبیت کرده، اما بر اساس برنامه جامع ده ساله فضایی تا انتهای سال ۱۴۰۱ بناست که پرتاب و مدارگذاری ماهواره‌ها تا وزن ۱۰۰ کیلوگرم تثبیت و تا انتهای ۱۴۰۲ امکان مدارگذاری تا وزن ۲۰۰ کیلوگرم در مدار ۵۰۰ کیلومتری محقق شود.
ماهواره بر امید که در دهه گذشته پرچمدار پرتاب‌های فضایی ایران بود
همچنین بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته می‌بایست تا انتهای دولت سیزدهم امکان دستیابی به مدار ۵۰۰ برای اوزان تا ۵۰۰ کیلوگرم محقق شود. در خصوص صنعت ساخت ماهواره نیز جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری ۵ تا ۱۰ متر را در اختیار دارد و در حال طی مسیر به سوی طراحی و ساخت ماهواره‌هایی با دقت یک متر و بهتر از آن بوده، که پروژه‌های مربوطه نیز هم‌اکنون در جریان است.
خیام چه کمکی به دانش فضایی در داخل کشور می‌کند؟
ماهواره خیام قابلیت تصویربرداری در مقیاس یک متر مربع را دارد و عمر کاری آن ۵ سال است، با این حال از هم‌اکنون باید به فکر جایگزین بومی آن برای ۵ سال آینده بود. خیام تا حدی نیاز‌های فعلی کشور در حوزه سنجش از دور را برطرف خواهد کرد، اما ضروری است تعداد ماهواره‌های سنجشی با دقت بالا افزایش پیدا کند تا زمان بازدید مجدد از نقاط سطحی در کشور کوتاه‌تر شود و این مهم با توسعه ماهواره‌های بومی دقت بالا حاصل خواهد شد.
در حقیقت باید گفت دولت ابراهیم رییسی با مشاهده و رصد رکود و بی توجهی تاسف بار دو دولت حسن روحانی به صنعت فضایی، با اجرایی کردن این توافق که به دلایل مختلف، با قصور و تقصیر مسئولان وقت مسکوت مانده بود تلاش کرد این فاصله با اهداف ترسیم شده را به این شکل مناسب پر کند. وگرنه با روندی که در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ در صنعت فضایی کشورمان شکل گرفته بود، هم اکنون پرتاب ماهواره هایی، چون خیام، برای نهاد‌های مسئول در کشورمان کاملا میسر بود.
با توجه به توضیحات برخی مسئولان دولت قبل که خود از متهمان ردیف اول بتن ریزی در صنعت فضایی کشورمان هستند، این موضوع را باید یادآور شد که توافقات مربوط به ساخت و پرتاب این ماهواره برای حدودا ۵ سال قبل است، اما پس از این توافق به دلیل برخی بی توجهی به مفاد حقوقی چنین توافقاتی و همچنین بی انگیزگی مسئولان وقت، عملا این اقدام مهم بی ثمر ماند و چک "خیام" که می‌توانست سود قابل توجهی را به حساب صنعت فضایی کشورمان واریز کند، پاس نشد و در کشوی مسئولان ماند تا اینکه ظرف ماه‌های گذشته و با همت مسئولان دولت جدید، تحقق این خواسته مهم، ممکن شد؛ لذا این موضوع که مسئولان دولت قبل، خود را بانی پرتاب این ماهواره می‌دانند تجاهلی است که شاید به درد لایک گرفتن در شبکه‌های اجتماعی بخورد.
اما فراری دادن متخصصان دلسوز، کاهش و بعضا قطع بودجه دستگاه‌های مربوطه در حوزه فضایی و نیز ترس از ناراحتی برخی کشور‌های غربی و آمریکا در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، روندی را به وجود آورد که فاصله کشورمان با دولت‌هایی که مشغول توسعه برنامه فضایی خود هستند، جز با حرکت‌های جهشی همچون پرتاب خیام یا احتمالا ماهواره‌های دیگر به کمک کشورهایی، چون روسیه یا چین، امکانپذیر نیست و با کم شدن این فاصله، فضای انگیزشی و زیرساخت فنی برای جبران رکود سال‌های قبل، مجددا مهیا خواهد شد.
خیام و ثمرات اقتصادی و علمی
اما سوال بعدی اینکه اصولا این ماهواره به درد چه مقاصدی خورده و چه مزایایی را برای کشور ما در بخش‌های مختلف ایجاد می‌کند؟ در حوزه غیر نظامی بحث‌هایی مثل رصد وضعیت اقلیم‌های مختلف محیط زیستی (برای نمونه تهیه تصاویر با کیفیت و به صورت و روزمره از بافت‌های جنگلی و مقابله با پدیده جنگل خواری)، تهیه تصویر ماهواره‌ای دقیق از مناطق حادثه دیده در جریان بلای طبیعی، رصد آتش سوزی‌ها و ... از جمله کاربری‌های غیر نظامی این کلاس از ماهواره‌ها به حساب می‌آیند.
ارتقای بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و ساز‌های غیر مجاز و مقابله با زمین خواری، پایش مخاطرات زیست محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرز‌های کشور و بسیاری از کاربرد‌های دیگر از جمله کاربرد‌های داده‌های دریافت شده از این ماهواره خواهد بود.
منبع: مشرق
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: ماهواره ایرانی ماهواره خیام جمهوری اسلامی ایران ماهواره خیام سنجش از دور صنعت فضایی ماهواره ها فضایی کشور ماهواره ای مدار ۵۰۰ هم اکنون ۱۰ متر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۰۹۴۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
زارع‌پور: ماهواره‌های متعددی آماده پرتاب داریم
عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیئت دولت و در جمع خبرنگاران گفت: «سیاست ما در وزارت ارتباطات این است که اولویت اپراتورها توسعه شبکه باشد. اگر اپراتورهای تلفن همراه پولی دارند، باید نخست به این بخش (توسعه شبکه) اختصاص دهند.»
به گزارش ایرنا، وی افزود: من نه خریدارم نه فروشنده که بخواهم خرید دیجی‌کالا از سوی همراه اول را تأیید یا تکذیب کنم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین با بیان اینکه سال گذشته در تعامل وزارت علوم با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پنجره واحد برای دانشگاه‌ها راه‌اندازی شد که تا کنون بیش از ۲۶۰ دانشگاه عضو آن شده‌اند، اظهار کرد: این اقدام مشترک در ارزیابی اتحادیه بین‌المللی مخابرات به عنوان یکی از طرح‌های برتر انتخاب شد که مایه خوشحالی و افتخار است.
زارع‌پور تأکید کرد: ان‌شاءلله امسال مانند سال گذشته مسیر هوشمندسازی دولت را دنبال خواهیم کرد؛ در حال حاضر ۷۰ درصد خدمات دولت از طریق پنجره هوشمند دولت به مردم ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه ماهواره‌های متعددی در ساخت داریم و ماهواره‌هایی آماده پرتاب داریم، گفت: سعی می‌کنیم ماهواره‌های سنجشی متعددی را داشته باشیم، یعنی چند ماهواره تصویربرداری در فضای کشور داشته باشیم.
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد