به نقل از «صد آنلاین»

غزه در سینا و جغرافیای بحران / اسکان موقت یا تبعید دائمی؟ پشت پرده طرح ترامپ برای غزه

تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۴۰۴ | کد خبر: ۴۴۰۵۲۵۱۵

به گزارش صد آنلاین بنا به نوشته الاخبار، هیئت‌های سازمان ملل و نهادهای کمک‌رسان به فلسطین از تغییر لحن افسران اسرائیلی در این زمینه خبر داده‌اند. این افسران تصریح کرده‌اند که رفع محاصره غزه در حال حاضر ممکن نیست و تا زمانی که کشورهای عربی نپذیرند که حداقل نیمی از جمعیت غزه به دیگر مناطق منتقل شوند، کمک‌ها وارد نوار غزه نخواهد شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این افسران اسرائیلی همچنین ادعا کرده‌اند که حماس خود کنترل توزیع کمک‌ها را در دست دارد و بخشی از این کمک‌ها را برای بازسازی گردان‌های خود اختصاص می‌دهد.

 

 

پس از انتخاب «ایال زمیر» به ریاست ستاد ارتش اسرائیل، نهادهای مرتبط با کمک‌رسانی به غزه از آغاز قریب‌الوقوع جنگ سخن به میان آوردند. همچنین گزارش شده که تل‌آویو موفق شده دولت آمریکا را متقاعد کند تا مستقیماً به مدیریت پرونده غزه پرداخته و میانجیگری کشورهای عربی را کنار بگذارد؛ در پی آن، تیم ترامپ مسئول مذاکرات با حماس شد. دستگاه دیپلماسی آمریکا در عین حال با کشورهای عربستان سعودی و مصر وارد تماس شده تا آنها را از مخالفت با طرح کوچاندن مردم غزه منصرف کند و به توافقی برای «کوچ داوطلبانه و موقت» دست یابد.

 

 

تغییر موضع قاهره

الاخبار به نقل از منابع دیپلماتیک برجسته عربی گزارش داد که مواضع مصر و اردن در خصوص اسکان مردم غزه و پذیرش آنها در اراضی این کشورها طی یک ماه گذشته تغییرات اساسی را تجربه کرده است. مسئولان عرب که اخیراً در نشست‌های ریاض و دوحه شرکت داشتند، به وضوح این تغییرات را احساس کرده‌اند. طبق گزارش این روزنامه لبنانی، یک دیپلمات حاضر در این نشست‌ها گفته است که حاضران در این دیدارها خواهان تضمین آمریکا برای توقف سیاست الحاق اراضی کرانه باختری توسط اسرائیل شده‌اند. همچنین ولیعهد سعودی تأکید کرده است که ریاض مخالف طرح آمریکا برای مدیریت اماکن مقدس در قدس شرقی است و این مسئله باید تحت سرپرستی پادشاه اردن باقی بماند. در این نشست‌ها همچنین بر لزوم اقناع محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، برای آغاز اصلاحات در این تشکیلات تأکید شده است تا رام‌الله بتواند نقشی پررنگ‌تر در مدیریت امور کرانه باختری و غزه ایفا کند.

 

 

اما موضوعی که به طور ویژه در این نشست‌ها مورد توجه قرار گرفت، بازسازی نوار غزه بود. در این زمینه، سخنان عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، باعث شگفتی حاضران شد. وی اعلام کرد که مصر آمادگی دارد تا با اسکان موقت نیم میلیون فلسطینی از غزه در شمال شبه‌جزیره سینا، به فرآیند بازسازی غزه کمک کند. این تصمیم به معنای باز کردن مرزها برای فلسطینی‌هایی است که داوطلبانه قصد خروج از غزه را دارند. این موضوع باعث نگرانی اردن شده است که اعلام کرده آماده است تنها برای اسکان پناهندگان خانواده‌های مجروحان کمک کند و این کمک‌ها تنها برای مدت زمان محدودی خواهد بود. همچنین گزارش شده که ترامپ بارها بر اهمیت اسکان مردم غزه در کشورهای اردن و مصر تأکید کرده است؛ نظراتی که از سوی وزرای افراطی کابینه اسرائیل مورد استقبال قرار گرفته است.

 

 

اراده مبتنی بر قدرت و معادلات جدید در منطقه

خبر موافقت مصر با اسکان موقت ۵۰۰   هزار نفر از ساکنان غزه در سینا را می‌توان از چندین زاویه مختلف و با ابعاد سیاسی و دیپلماتیک متعددی تحلیل کرد. این اقدام که در پی بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و اجرای سیاست‌های جدید وی صورت گرفته، در واقع به یک نقطه عطف مهم در تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه تبدیل شده است. یکی از مهم‌ترین ابعاد این تصمیم، تأثیر آن بر مصر و جهان عرب است. بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، با بهره‌گیری از قدرت اقتصادی و نظامی ایالات متحده، موجب شد که وی بتواند با استفاده از اهرم‌های مختلف، طرح خود را برای اسکان فلسطینیان غزه در خارج از سرزمین‌های فلسطینی به مرحله اجرا درآورد. در حقیقت، این موضوع نشان می‌دهد که ترامپ توانسته با استفاده از ابزارهایی همچون فشارهای اقتصادی، کمک‌های نظامی و همچنین فشار دیپلماتیک، اراده خود را بر روی قاهره و حتی دیگر کشورهای عربی اعمال کند.

روند «اراده مبتنی بر قدرت» که در واقع ادامه همان سیاست فشار حداکثری علیه ایران و دیگر دشمنان آمریکا به شمار می‌رود، نشان‌دهنده اراده ترامپ برای شکل‌دهی به آینده فلسطین و تغییر نقشه سیاسی منطقه است. فشارهایی که ترامپ به مصر وارد کرده، به گونه‌ای است که این کشور با موافقت با طرح اسکان موقت فلسطینیان، عملاً به نقشه‌ای که ممکن است در آینده نه‌چندان دور به نفع اسرائیل تمام شود، پاسخ مثبت داده است. استفاده از ابزارهای اقتصادی و نظامی برای تحمیل تصمیمات سیاسی از سوی ترامپ، در این زمینه نیز به وضوح دیده می‌شود.

 

 

«موقت» بودن اسکان فلسطینیان؛ واقعیت یا فریب؟

نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، موضوع «موقت» بودن اسکان فلسطینیان در سینا است. قطعاً اگر این طرح به مرحله اجرا درآید، ممکن است عنوان «موقت» برای آن در نظر گرفته شود، اما شواهد تاریخی و تحولات پیشین نشان می‌دهند که چنین سیاست‌هایی معمولاً به‌سرعت به واقعیت‌های جدیدی تبدیل می‌شوند که عملاً مانع از بازگشت مهاجرین به مناطق اصلی خود می‌شود.

در شرایطی که فلسطینیان برای حفظ هویت خود و در واقع بازگشت به سرزمین مادری خود تلاش‌های فراوانی کرده‌اند، موضوع «اسکان موقت» در ظاهر ممکن است به نظر برسد که یک گزینه موقتی است، اما در واقعیت، این طرح می‌تواند به ابزاری برای تغییر وضعیت دائمی غزه و دیگر سرزمین‌های فلسطینی تبدیل شود. از این رو، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این «موقت» بودن صرفاً یک ابزار تبلیغاتی و فریبنده است که در آینده نزدیک به یک وضعیت دائمی برای فلسطینیان خواهد انجامید.

 

 

بحران سیاسی در مصر و تأثیر آن بر عبدالفتاح السیسی

موافقت رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، با اسکان فلسطینیان غزه در سینا، می‌تواند به‌سرعت به یک بحران سیاسی در داخل مصر منجر شود. اگرچه مصر همواره به‌عنوان یک بازیگر اصلی در مسائل فلسطینی شناخته می‌شود و در بسیاری از مواقع تلاش کرده است تا نقش میانجی را ایفا کند، اما این اقدام می‌تواند موجب ایجاد شکاف‌های عمیق در داخل کشور و در میان نیروهای سیاسی مختلف گردد.

جریان‌های سیاسی مختلف مصر معمولاً در مورد مسائل فلسطین هم‌نظر هستند و حمایت از فلسطینیان را یک مسئله اصلی و غیرقابل مذاکره می‌دانند. بنابراین، طرح اسکان فلسطینیان در سینا ممکن است باعث افزایش فشار داخلی و ایجاد جبهه واحد سیاسی علیه عبدالفتاح السیسی شود. این امر می‌تواند برای رژیم وی که در حال حاضر در موقعیت دشواری قرار دارد، به یک چالش جدی تبدیل شود.

این احتمال نیز وجود دارد که این اقدام به‌ویژه از سوی ترامپ به‌عنوان یک ابزار برای ایجاد بحران سیاسی در مصر و حتی زمینه‌سازی برای تغییرات در رهبری این کشور استفاده شود. ترامپ ممکن است با فشار به السیسی، در تلاش باشد تا فرآیندی را برای تغییر سیاست‌های داخلی و خارجی مصر ترتیب دهد که منجر به کنار رفتن وی از قدرت یا حداقل کاهش نفوذش در سیاست‌های منطقه‌ای شود.

 

 

 تأثیرات مشابه در اردن و چالش‌های سیاسی برای ملک عبدالله دوم

همچنین، این سناریو می‌تواند برای پادشاه اردن، ملک عبدالله دوم، نیز تکرار شود. اردن به‌طور تاریخی میزبان تعداد زیادی از پناهندگان فلسطینی بوده است و این موضوع جزو مسائل حساس در سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور است. اگر طرح ترامپ برای اسکان فلسطینیان در سینا به نتیجه برسد، احتمالاً اردن نیز با فشارهای مشابهی روبه‌رو خواهد شد تا اجازه دهد فلسطینیان بیشتری در خاک این کشور اسکان یابند.

در صورتی که چنین طرحی در اردن پیگیری شود، می‌تواند موجب بروز بحران‌های سیاسی و اجتماعی در داخل اردن شود. مخالفان داخلی در اردن، که از بین احزاب سیاسی و گروه‌های اجتماعی مختلف برآمده‌اند، ممکن است این موضوع را به‌عنوان تهدیدی برای هویت ملی کشور و امنیت اجتماعی خود قلمداد کنند. این در حالی است که فشارهای بین‌المللی، به‌ویژه از سوی آمریکا و دیگر کشورهای غربی، می‌تواند بر اردن وارد شود تا به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم فلسطینیان را بپذیرد و یا حتی بخشی از سرزمین‌های کرانه باختری را به نوعی تسلیم اسرائیل کند.

 

 

 آینده کرانه باختری و طرح‌های اسرائیل

در کنار تمامی تحولات صورت گرفته در غزه و سینا، باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که در صورت موفقیت طرح ترامپ برای غزه، احتمالاً باید چنین طرح‌هایی را برای کرانه باختری نیز در نظر گرفت. به‌ویژه با توجه به سیاست‌های اسرائیل و حرکت‌های آن در زمینه گسترش شهرک‌سازی‌ها، به نظر می‌رسد که آینده کرانه باختری نیز تحت تأثیر این تحولات قرار خواهد گرفت.

اسرائیل در تلاش است تا به‌تدریج فلسطینیان را از سرزمین‌های اشغالی بیرون کرده و بر سرزمین‌های فلسطینی تسلط بیشتری پیدا کند. در صورت تحقق طرح‌های ترامپ برای غزه، باید انتظار داشت که به‌زودی طرح‌های مشابهی برای کرانه باختری نیز به مرحله اجرا درآید. این موضوع به‌ویژه در صورت عدم وجود یک راه‌حل جامع و پایدار برای حل منازعه فلسطین و اسرائیل، می‌تواند به عمیق‌تر شدن بحران و بی‌ثباتی در منطقه منجر شود.

طرح اسکان موقت فلسطینیان غزه در سینا نه‌تنها تأثیرات عمیقی بر سیاست داخلی مصر و اردن خواهد داشت، بلکه می‌تواند به یک تغییر در دینامیک‌های سیاسی منطقه خاورمیانه منجر شود. ترامپ با استفاده از سیاست‌های فشار حداکثری و ابزارهای اقتصادی و نظامی، در تلاش است تا طرح‌های خود را برای تغییر نقشه سیاسی منطقه و حل بحران فلسطین به اجرا درآورد. در این مسیر، قطعاً مسائل مرتبط با هویت فلسطینیان و حقوق آنها نیز به چالش‌های جدی تبدیل خواهد شد و ممکن است بحران‌های جدیدی در داخل کشورهای عربی ایجاد کند.

منبع: صد آنلاین

کلیدواژه: مصر اسرائیل صحرای سینا عبدالفتاح السیسی اردن خاورمیانه فلسطینیان نوار غزه دونالد ترامپ عبدالفتاح السیسی اسکان فلسطینیان کرانه باختری کشورهای عربی غزه در سینا برای تغییر اسکان موقت نشست ها کمک ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت sadonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «صد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۴۰۵۲۵۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گام‌های تهران و واشنگتن به سوی توافق موقت؛ کاهش انتظارات در دستور کار

ترامپ که پیشتر وعده‌هایی درباره صلح در غزه و اوکراین داده بود، به احتمال زیاد در مورد ایران نیز با چالش‌های مشابهی مواجه خواهد شد.

ماموریت غیرممکن؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، هم‌زمان با تلاش برای تحقق وعده‌های انتخاباتی‌اش برای برقراری سریع صلح در غزه و اوکراین، به چالش مهم دیگری روی آورده که می‌تواند به همان اندازه دست نیافتنی باشد: مهار برنامه هسته‌ای در حال گسترش جمهوری اسلامی ایران.

دولت او در حال برنامه‌ریزی دور دوم مذاکرات با ایران برای روز شنبه در رم است. در حالی که هیچ کس احتمال پیشرفت در مذاکراتی که هر دو طرف مثبت توصیف کرده‌اند را رد نمی‌کند، مذاکره‌کنندگان تلاش دارند انتظارها برای پیشرفت سریع در این رابطه را کاهش می‌دهند.

یک منبع آگاه در مورد جلسه روز سه‌شنبه در کاخ سفید با  حضور رئیس جمهور گفت که بحث میان دستیاران ترامپ در مورد عناصر چارچوب توافق هسته‌ای بالقوه در مراحل بسیار اولیه قرار دارد. دو منبع آگاه با تفکر کاخ سفید گفتند که دو طرف می‌توانند قبل از توافق دقیق‌تر به یک توافق موقت دست یابند.

تهدید مکرر ترامپ برای بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران در صورت عدم دستیابی به توافق، به تنش‌ها افزوده است. این بدان معناست که ترامپ که در سخنرانی تحلیف خود در 20 ژانویه متعهد شد «صلح‌ساز» باشد، می‌تواند ایالات متحده را وارد یک درگیری جدید در خاورمیانه کند.

ترامپ روز پنج‌شنبه گفت عجله‌ای برای حمله به ایران ندارد و تاکید کرد که مذاکره اولین گزینه اوست. ترامپ در دیدار کاخ سفید با جورجیا ملونی نخست وزیر ایتالیا گفت: «اگر گزینه دومی وجود داشته باشد، فکر می‌کنم برای ایران بسیار بد خواهد بود. من فکر می‌کنم ایران می‌خواهد گفت‌وگو کند. امیدوارم که آن‌ها بخواهند گفت‌وگو کنند. اگر این کار را انجام دهند برای آن‌ها بسیار خوب است.»

نماینده دولت برای همه چیز

رهبری تیم مذاکره کننده ایالات متحده، استیو ویتکاف، دوست ترامپ و سرمایه گذار املاک و مستغلات -و بدون هیچ سابقه قبلی دیپلماتیک- است که برخی تحلیل‌گران به او لقب «نماینده دولت برای همه چیز» داده‌اند. او وظیفه دارد علاوه بر پایان دادن به جنگ‌های غزه و اوکراین که هر دو هم‌چنان ادامه دارد، با ایران توافق کند.

در آن سوی میز، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، حضور خواهد داشت. او مذاکره‌کننده‌ای زیرک است و برخی دیپلمات‌های غربی نگرانند که او از کمبود تخصص ویتکاف سوء استفاده کند.

جاناتان پانیکوف، معاون سابق افسر اطلاعات ملی ایالات متحده در خاورمیانه، در مورد مأموریت ویتکاف گفت: «ایجاد توازنی میان ماموریت‌ها در غزه، اوکراین و ایران از منظر گستردگی آن‌ها برای هر کسی یک چالش خواهد بود». پانیکوف، که اکنون در اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن کار می کند، افزود: «اما این به ویژه در مورد ایران، با توجه به جزئیات فنی، تاریخچه، ملاحظات ژئوپلیتیک منطقه‌ای و پیچیدگی‌های گسترده‌تر، صدق می کند».

ویتکاف یک دارایی متمایز در مذاکره دارد: خط مستقیم او با ترامپ، که باید به ایرانی‌ها نشان دهد که نظرات رئیس‌جمهور را از کسی که به او اعتماد دارد دریافت می‌کنند. باید منتظر ماند تا مشاهده کرد که آیا این موضوع به تلاش دولت آمریکا برای حصول توافق کمک خواهد کرد یا نه.

اظهارات خود ویتکاف در روزهای اخیر باعث ایجاد عدم اطمینان بیش‌تر در مورد پایان بازی ترامپ با ایران شده است.

او هفته گذشته، پیش از آغاز دور اول مذاکرات در مسقط، به وال‌استریت ژورنال گفت که خط قرمز ترامپ ساخت سلاح‌ هسته‌ای توسط ایران خواهد بود -و بدین ترتیب به نظر می‌رسبد او از خواسته رادیکال برچیدن کامل تأسیسات هسته‌ای عقب‌نشینی کرد. او سپس دوشنبه شب به فاکس نیوز گفت که ایران می‌تواند اجازه غنی‌سازی اورانیوم را در سطح پایین داشته باشد، اما به شرط راستی‌آزمایی دقیق. سپس در روز سه‌شنبه ظاهراً از این موضع عقب‌نشینی کرد و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس گفت که ایران باید برنامه غنی‌سازی خود را «حذف کند».

عراقچی روز چهارشنبه در پاسخ گفت: «اصل غنی‌سازی قابل مذاکره نیست».

به نظر می رسد تحریم های شدید علیه ایران به کشاندن این کشور عضو اوپک به میز مذاکره کمک کرده است. اما تهران که مدت‌هاست اتهامات غرب و اسرائیل مبنی بر تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد می‌کند، نسبت به ترامپ مشکوک بوده و با احتیاط به مذاکرات نزدیک شده و در مورد احتمال دستیابی به توافق تردید دارد.

سابقه دیپلماتیک مختلط

اعلام غافلگیرکننده ترامپ در 7 آوریل مبنی بر از سرگیری مذاکرات با ایران، نقش مرکزی ویتکاف را در سیاست خارجی دولت آمریکا برجسته کرد.

سابقه ویتکاف تا کنون مختلط بوده است. او هیچ موفقیتی در حصول توافق بین روسیه و اوکراین نداشته است، کشورهایی که از زمان تهاجم مسکو به همسایه خود در سال 2022 در جنگ هستند.

اندکی قبل از روی کار آمدن ترامپ، او به برقراری آتش‌بس طولانی مدت در غزه کمک کرد، توافقی که اکنون فروپاشیده است. اقدام نظامی احتمالی ایالات متحده یا اسرائیل، خاورمیانه را در مخاطره قرار داده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که از تصمیم ترامپ برای مذاکره با ایران غافلگیر شده، خواستار توافقی مانند آنچه که لیبی در سال 2003 امضا کرد - شده است. توافقی که تهران بعید به نظر می رسد بپذیرد.

منابع خلیج فارس گفتند که کشورهای این حوزه که نگران جنگ دیگری در خاورمیانه هستند، امیدوارند مذاکرات ادامه یابد، اما نگران کنار گذاشته شدن از این روند هستند.

برخی تحلیلگران معتقدند که با وجود موانع شدید بر سر راه توافق با ایران، توافق دوجانبه بین ایالات متحده و ایران ممکن است برای ترامپ ساده‌تر از ایجاد صلح پایدار بین طرف‌های درگیر در غزه و اوکراین نباشد».

لورا بلومنفلد، تحلیلگر خاورمیانه در دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته جانز هاپکینز در واشنگتن می گوید: «به عنوان یک طرف توافق هسته ای، ایالات متحده می تواند تا حدودی کنترل خود را بر موضوع اعمال کند. هر دو طرف آماده و مشتاق پایان دادن به تنش‌های هسته‌ای هستند».