فرش کلاسیک و سنتی ایرانی، سهم بازار خود را دارد
تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ | کد خبر: ۴۴۹۰۲۹۹۳
فرش کلاسیک و سنتی ایرانی، سهم بازار خود را دارد و در یک سری از دکوراسیون‌ها هنوز جایگاه ویژه‌ای دارد؛ با این وجود، مدرن کردن نقشه و رنگبندی‌ها جذابیت ویژه ای در بازار ایجاد می‌کند؛ البته طرح‌هایی که همچنان سنتی هستند و نقشه قدیمی دارند یا تنها رنگ بندی آن به روز شده است، خواهان بیشتری دارند
به گزارش خبرگزاری ایمنا، فرش ایرانی یکی از کهن‌ترین و ارزشمندترین جلوه‌های هنر و فرهنگ ایران‌زمین است که پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد؛ قدیمی‌ترین نمونه کشف‌شده، فرش پازیریک است که به دوره هخامنشیان بازمی‌گردد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
صادرات فرش ایرانی سابقه‌ای طولانی دارد و از زمان جاده ابریشم آغاز شد؛ در دوره صفویه، با رونق تجارت و حمایت شاهان از هنرمندان، کارگاه‌های قالیبافی در شهرهایی مانند اصفهان، کاشان و تبریز گسترش یافتند و فرش‌های ایرانی به دربارهای اروپایی و آسیایی راه یافتند. این دوره را می‌توان نقطه طلایی در تاریخ صادرات فرش ایران دانست؛ در دوران معاصر کشورهای زیادی از جمله آلمان، ژاپن، آمریکا و برخی کشورهای عربی از مهمترین خریداران فرش دستباف ایرانی هستند؛ اصالت، کیفیت، و هنر نهفته در تار و پود این فرش‌ها، همچنان آن‌ها را به کالایی منحصربه‌فرد در عرصه صادرات تبدیل کرده است اما وجود چالش‌های داخلی و خارجی بر روند آن تأثیرات منفی داشته است که باید مورد توجه فعالان و دلسوزان این حوزه قرار گیرد؛ به همین بهانه با محمدسعید احمدی، مدیر مجموعه استارتاپی فرش گره به گفت‌وگو نشستیم تا ابعاد مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم.
ایمنا: به نظر شما چرا صادرات فرش ایرانی از اهمیت زیادی برخوردار است و اوج شکوفایی آن متعلق به چه دوره‌ای است؟
احمدی: تقویت برند فرش ایرانی به زمان صفویه باز می‌گردد، زمانی که دوران اوج هنر و بازاریابی فرش ایرانی بوده است؛ در واقع شاه عباس با هدیه دادن فرش ایرانی به پادشاهان دیگر کشورها از دیپلماسی فرش به عنوان یک ابزار برند سازی استفاده کرد؛ برای مثال پادشاه هلند با دیدن عظمت اولین مدل‌های فرش‌های پولونزی که در اصفهان تولید می‌شد، تصمیم به سفارش آن می‌گیرد و یک مجموعه فرش بسیار فاخر با این نام تولید می‌شود که امروز در بزرگ‌ترین حراجی‌ها، در حال ارائه است؛ امروزه نیز چنین اقداماتی مانند هدیه فرش در سفر رونالدو به ایران دیده می‌شود که باعث آشنایی مشتریان زیادی با فرش قم (سبک فرش هدیه داده شده به رونالدو) شوند.
ایمنا: حال امروز صادرات فرش ایرانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
احمدی: در سال‌های گذشته، ۶۰ درصد از فرش‌های ایرانی صادر می‌شد و ۴۰ درصد آن مصرف داخلی داشت. بسیاری از فرش‌های بافته شده توسط عشایر یا اقشار دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت و بعد به عنوان فرش‌های قدیمی به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می‌شده اما امروز، رقم صادرات از ۶۰۰ میلیون دلار به ۵۰ میلیون دلار کاهش یافته و در پایین‌ترین حد خود در سال‌های گذشته قرار گرفته‌است؛ مهمترین علت کاهش صادرات، تحریم‌ها هستند زیرا ۳۰ درصد از بازار صادرات فرش ایران در اختیار آمریکا بود که در حال حاضر به صفر رسیده است.
ایمنا: درباره تحریم‌های وضع شده توسط آمریکا درباره فرش ایرانی بیشتر توضیح دهید.
احمدی: فرش ایرانی از جمله معدود کالاهایی است که در تحریم‌ها دارای عنوان و بند اختصاصی است و اگر فرشی از ایران به گمرک آمریکا برود، مانند کالای قاچاق، شناسایی شده و معدوم می‌شود؛ در حالی که برای دیگر کالاهای ایرانی این‌طور نیست؛ نکته مهم اینجاست که سیاست‌گذاران آمریکا می‌دانند فرش یک صنعت مردمی و ریشه دار ایرانی است و با تحریم و حذف صادرات آن، تأثیر زیادی روی نارضایتی عام (نه قشر خاص) مردم خواهند گذاشت؛ البته علاوه بر تحریم‌ها، تأثیرات آن مانند سخت شدن حمل و نقل و انتقال پول، موجب شده بین ۴ تا ۵ درصد بهای تمام شده برای تجارت فرش کاهش پیدا کند.
ایمنا: مهمترین چالش داخلی برای صادرات فرش را چه چیزی می‌دانید؟
احمدی: فکر می‌کنم تیر آخر برای کاهش صادرات فرش، تحریم‌های داخلی است! در واقع در بحث پیمان ارزی، کالاهایی مانند پتروشیمی، بنزین و سایر موارد مصرفی کشور که به صورت یارانه‌ای در حال عرضه هستند، اجازه صادرات ندارند و یا باید به ازای آن پیمان ارزی سپرده شود؛ یعنی صادر کننده، باید ارزی را که از خارج از کشور دریافت کرده، در سامانه‌ای ارائه دهد؛ به طور کلی این قانون، قانون درستی است اما برای فرش به درستی انجام نشده است.
ایمنا: بیشتر توضیح دهید. چرا این قانون نتوانسته بر بازار بین‌المللی فرش ایران مؤثر باشد؟
احمدی: برای فرش هیچ ماده اولیه همراه با یارانه به تولید کننده ارائه نمی‌شود که از او انتظار آوردن ارز داشته باشیم؛ البته در سال‌های گذشته، این تعرفه به یک سوم کاهش یافت که اتفاق خوبی بود اما متأسفانه بعد از آن تأمین بودجه‌ای برای آن از سمت دولت‌ها انجام نشد؛ امروز بیشتر صادر کنندگان چندین هزار دلار متعهد به دولت هستند و از جایی که امکان عرضه ندارند ترجیح داده‌اند صادرات را کنار بگذارند.
ایمنا: رقبای امروز فرش ایرانی در جهان از چه شگردهایی برای افزایش صادرات استفاده کرده‌اند؟
احمدی: رقبای قدیمی مانند ترکیه، در لایه‌های مختلف تولید و طراحی، مداخلات حاکمیتی خوبی انجام دادند و توانستند بهای تمام شده برای دولت و تولیدکننده را کاهش دهند؛ موضوع تولید و ایجاد نقشه‌های جدید، یک بحث زیر ساختی و نیازمند سرمایه‌گذاری بلند مدت است که تنها توسط تولیدکنندگان بسیار قوی بازار قابل انجام است؛ متأسفانه در ایران هیچ زایشی در بخش طراحی فرش‌هایی مانند نائین، عشایری، خراسان و… نداریم که نیازمند ایفای نقش حاکمیتی درست است؛ دولت از فرش روی برگردانده و نسبت به آن دید یک صنعت تولید کننده و زایا ندارد؛ همچنین امروز تولیدکنندگان نوپا مانند افغانستان، نپال، پاکستان و… به واسطه دستمزدهای پایین، به بازار تولید اضافه شده‌اند و رقابت در بازار بین‌المللی را سخت‌تر کرده‌اند.
ایمنا: تأثیر تقویت رابطه تولیدکنندگان فرش با دیگر رشته‌ها بر افزایش تولید و صادرات چگونه است؟ آیا در ایران آن طور که باید به این موضوع پرداخته شده؟
احمدی: قدیم‌ترها، فرش را از فرش فروش‌ها خریداری می‌کردند در حالی که امروز طراحان داخلی هستند که مشخص می‌کنند چه فرشی خریداری شود؛ همکاری بین طراحان فرش و تولیدکنندگان، باعث توسعه فروش می‌شود، اتفاقی که در خارج از کشور به خوبی در حال رخ دادن است؛ در ایران هم رشته مجزای آکادمیکی برای فرش داریم در حالی که کوچک‌ترین ارتباطی با رشته‌های دیگر مانند معماری ندارد و حتی در سطح فروش و بازاریابی نیز بدون هیچ هم‌افزایی، بازارهای مستقلی هستند.
ایمنا: آیا فرش‌های سنتی ایرانی همچنان برای نسل‌های جدید در بازارهای بین‌المللی جذاب هستند؟
احمدی: فرش کلاسیک و سنتی ایرانی، سهم بازار خود را دارد و در یک سری از دکوراسیون‌ها هنوز جایگاه ویژه‌ای دارد؛ با این وجود، مدرن کردن نقشه، رنگبندی‌ها و... جذابیت ویژه ای در بازار ایجاد می‌کند؛ البته طرح‌هایی که همچنان سنتی هستند و نقشه قدیمی دارند و تنها رنگ بندی آن به روز شده است، خواهان بیشتری دارند؛ روش‌های زیادی برای به روز کردن و انطباق رنگ‌ها با دکوراسیون‌های مدرن وجود دارد؛ در ایران، مجموعه‌هایی با نوآوری در طرح و رنگ توانسته اند در بازار داخلی و خارجی بدرخشند؛ اما باید گفت این فعالیت‌ها، بسیار جنبه زیرساختی دارد و از جایی که بسیاری از تولیدکنندگان توان انجام آن را ندارند، مجبور به طراحی‌های تکراری می‌شوند که باعث افزایش عرضه یک طرح و قیمت‌گذاری پایین آن می‌شود.
ایمنا: می‌توانید به اقدامات استارتاپ خود در این حوزه اشاره کنید؟
احمدی: در واقع، استارتاپ ما بر این اساس ایجاد شد که دارای دو جریان درآمدی از راه دیجیتالی باشد، در ابتدا فرش‌های روستایی، محلی و عشایری با عکاسی صنعتی حرفه‌ای و استفاده از شبکه‌های اجتماعی، قوانین سئو و… مورد تبلیغات در بازارهای داخلی و خارجی قرار گرفتند؛ طوری که از ابتدای کار تا امروز، حدود ۷ هزار فرش در دایره فروش اینترنتی قرار دارند.
جریان دیگر، بحث سفارش پذیری فرش دستباف بود؛ با این روش مشتری می‌تواند از لحاظ ابعاد، نقشه، رنگ‌بندی، طرح و… فرش مورد نظر خود را انتخاب کند، در این راستا یک مجموعه ۳ هزارتایی از طرح‌ها، رنگ‌ها و ایجاد گوناگون را ارائه کردیم و فرش را بر اساس سلیقه مشتری طراحی کردیم.
ایمنا: به نظر شما چگونه می‌توان سیاست‌هایی در راستای بهبود شرایط تولیدکنندگان و سهولت در صادرات ایجاد کرد؟
احمدی: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت فرش، این است که اطلاعات دقیق و جامعی از حجم و میزان تولید وجود ندارد، بنابراین ما با طراحی سامانه‌ای، این خدمت را به تولیدکنندگان فرش ارائه کردیم تا اطلاعات فرش خود را در آن وارد کنند؛ تجمیع این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در مدت زمان مشخص، تعداد و نوع فرش‌های تولید شده را مورد بررسی قرار دهیم و با ارائه آن به سایر تولیدکنندگان، بتوانیم حجم تولید، صادرات و حتی خرید و فروش داخلی را تحت نظر داشته باشیم زیرا یکی از دلایل افزایش قیمت فرش، ماندگاری زیاد آن در انبارهاست.
البته جا انداختن این نوع سامانه‌ها میان تولیدکنندگان، نیازمند اهرم‌های حاکمیتی و معرفی و حمایت از سمت آنان است؛ با این روش، می‌توانند به افزایش تولیدات هدفمند کمک کنند اما هنوز رخ نداده است.
دیگر اینکه سال‌هاست که هیچ بافنده جدیدی را به عنوان فرد بیمه شده نمی‌پذیرند؛ هر چند در یکی از دولت‌ها این کار تقویت شد و این بیمه ارزان قیمت، منجر به تقلب و سو استفاده افراد غیرفعال در زمینه فرش شد؛ بنابراین ارائه بسترهای شفاف سازی و دقیق برای هر تولیدکننده می‌تواند راه حلی برای این مشکل باشد.
ایمنا: چگونه می‌توان از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، فناوری‌های دیجیتال و بلاک‌چین برای بهبود صادرات فرش ایرانی استفاده کرد؟
احمدی: استفاده از فناوری‌های جدید مانند رمز ارزها می‌تواند برای انتقال پول در محدودیت‌های امروز مؤثر باشد؛ اما با اروپا، چین و… نمی‌توان در این زمینه کار کرد زیرا به رمز ارز قائل نیستند و نمی‌توان تجارت رسمی از این طریق انجام داد؛ البته استارت آپ‌های خوبی شکل گرفته‌اند که فرش را از طریق بلاک‌چین(blockchain) شناسنامه دار می‌کنند، این کار باعث کاهش جعل برند ایرانی توسط برخی از خارجی‌ها می‌شود.
در حوزه فرش با کمک هوش مصنوعی می‌توان پروژه‌های عظیم زیادی تنظیم کرد؛ برای مثال یکی از برنامه‌های ما تبدیل عکس‌ها و تصاویر فرش‌های قدیمی و موزه‌ای به نقوش جدید بوده است؛ امروزه این فرایند به طور دستی و بسیار کند انجام می‌شود اما با توجه به تنوع نقشه‌ها، نیازمند یک تیم قوی و سرمایه‌گذاری کلان است.
ابزارهای دیجیتال می‌توانند در سطوح مختلف چرخه تولید و فروش مداخله کنند، در سطح طراحی، استفاده خوبی از این ابزارها صورت می‌گیرد بسیاری از طراحان فرش با ابزارهای کامپیوتری آشنا هستند؛ این موضوع به کاهش هزینه و افزایش سرعت کار تمام شده نیز کمک کرده است؛ اما در سطح دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی، هنوز ضعف‌هایی وجود دارد و تمرکز گروه ما بر این موضوع بوده است.
ایمنا: از نظر شما فرش ماشینی و دستباف، رقیب یکدیگر محسوب می‌شوند؟
احمدی: من معتقدم که فرش دستباف و ماشینی، دو بازار جدا از هم هستند و رقابتی با هم ندارند؛ امروز به واسطه بالا رفتن قیمت سرمایه‌گذاری اولیه در فرش ماشینی، می‌توان فرش‌های دستباف را با قیمت‌های خیلی خوبی تولید کنیم؛ چالش اصلی در این حوزه، تقلب است که درآن فرش‌های ماشینی حرفه‌ای، به جای فرش دستباف به کشورهای خارجی فروخته می‌شود که نیازمند برخورد جدی دولت است چرا که موجب بی‌اعتمادی بازارهای جهانی به بازار ایران می‌شود.
ایمنا: چگونه می‌توان صنعت فرش ایرانی را با اصول پایداری و محیط زیست هماهنگ کرد تا در بازارهای جهانی جذاب‌تر شود؟
احمدی: در زمینه تطابق صنعت فرش با محیط زیست، برندهای خوبی مشغول فعالیت هستند و حتی مجوزهای تولید سبز را از نهادهای بین‌المللی دریافت کرده‌اند؛ این موضوع حتی در فروش هم تأثیر مثبتی داشته است؛ در واقع با توجه به اینکه فرش ایرانی با رنگرزی سنتی و مصالح طبیعی تولید می‌شود، بسیار طبیعت پسند است.
ایمنا: آیا باورهای اشتباه برخی خارجی‌ها درباره حقوق انسانی بافندگان فرش بر فروش آن تأثیر گذاشته است؟
احمدی: باور غلطی بین نسل‌های قبل اروپایی وجود داشت که از کودکان ایرانی برای تولید فرش بهره‌کشی می‌شود که نیازمند تغییر دیدگاه است؛ این کار از سیستم‌های کوچک تولید فرش بر نمی‌آید و نیازمند توجه برندهای بزرگ فرش و مسئولان است.
منبع: ایمنا
کلیدواژه: فرش دستباف فرش ایرانی صادرات فرش صادرات فرش دستباف روز ملی فرش ایرانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق صادرات فرش ایرانی صادرات فرش ایران سنتی ایرانی بین المللی تحریم ها ویژه ای طرح ها فرش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۴۹۰۲۹۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
نورنیوز: صدای انفجار در تبریز و شرق تهران/ فعالیت شدید پدافند این دو شهر