به نقل از «خبرگزاری آریا»

تکنولوژي تلسکوپ هاي فضايي توسعه مي يابد/ رصد زباله هاي فضايي

تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۹۴۴۱۴۹

خبرگزاري آريا - «کشف جهان‌هاي تازه در فضا» شعار امسال هفته جهاني فضا است در اين ميان کشور ما نيز برنامه هايي در دستور کار دارد که توسعه تکنولوژي تلسکوپها و همکاري در رصد زباله‌هاي فضايي بخشي از آنها است.
خبرگزاري مهر؛ گروه دانش و فناوري- معصومه بخشي پور: همه ساله کشورهاي عضو اتحاديه جهاني مخابرات از 4 تا 10 اکتبر (12 تا 18 مهرماه) در هفته اي که به نام «هفته جهاني فضا» نامگذاري شده راهکارهاي جديدي را براي بهره گيري از علم فضا به نمايش مي گذارند و براين باورند که هر کس از هر کجاي جهان مي تواند يک رويداد جهاني هفته فضا، ايجاد کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علت انتخاب اين روزها به عنوان هفته جهاني فضا دو نقطه عطف در تلاش بشر براي دستيابي به فضا است. گام نخست پيشرفت بشر در 4 اکتبر 1957 با پرتاب نخستين ماهواره ساخت بشر يعني «اسپوتنيک يک» آغاز شد و در 10 اکتبر 1967 قوانين مربوط به فعاليت کشورها در فضا با رويکرد صلح آميز و بشردوستانه به ماه و ديگر اجرام آسماني به امضا رسيد.
امسال نيز انجمن هفته جهاني فضا، شعار «کشف جهان هاي تازه در فضا» را به عنوان شعار هفته جهاني فضا اعلام کرده است تا نشان دهد که فناوري فضايي تنها پرتاب موشک و قراردادن ماهواره در کره زمين نيست؛ بلکه بشر با کشف ناشناخته کائنات، مي تواند روياهاي دست نيافتني خود از جهان پيرامونش را به واقعيت تبديل کند.
جهان هاي تازه در فضا را کشف کنيم
هرسال انجمن هفته جهاني فضا (WSWA) موضوعي را براي هفته جهاني فضا (WSW) انتخاب مي کند تا تمام فعاليتها و رويدادهاي صورت گرفته در جهان در اين هفته پيرامون اين شعار برنامه ريزي شود. از آنجايي که امروزه بشر توانسته با استفاده از فناوري هاي فضايي و علم نجوم، اکتشافات جديدي از جهان ماوراي زمين عرضه کند، موضوع «کشف جهان هاي تازه در فضا» به عنوان شعار امسال درنظر گرفته شده تا بتوان به بينش عميق‌تري از شناسايي اشکال جهان هستي، دست يافت.
اهميت اين نامگذاري از اين جهت است که ظرفيت کاووشي بشر نامحدود بوده و کشف ناشناخته هاي کائنات، موجب شناخت جهان پيرامون ما مي شود. اين موضوع همچنين نشان مي دهد که ظرفيت اکتشافات ما پاياني ندارد و آسمان محدوديتي براي خيل عظيم مشتاقان کشفيات فضايي ايجاد نمي کند.

امسال موضوع هفته جهاني فضا يک موضوع رو به جلو و از نوع ماموريتهاي زيست نجومي است که به نظر مي رسد براي الهام بخشيدن به جهان طرح شده است.
از جمله ماموريتهاي زيست نجومي براي اکتشاف فضا مي توان به پروژه New Horizons به عنوان اولين مأموريت ناسا به پلوتو و کمربند کوئيپر اشاره کرد. از سوي ديگر فضاپيماي چند منظوره لاکهيد مارتين به عنوان اولين فضاپيماي ناسا که براي تسهيل اکتشاف جهان هاي تازه در اعماق فضا براي دراز مدت طراحي شد، از جمله اين ماموريتها است.
همچنان نيز تلاش بازيگران جديد فضايي از جمله اسپيس ايکس ( Space X ) براي فراهم کردن امکان سکونت انسان در سياره هاي ديگر نظير مريخ از جمله اقداماتي است که بشر براي اکتشاف و استفاده از منابع فرازميني به کار گرفته است.
مسئولان انجمن هفته جهاني فضا معتقدند که موضوع «کشف جهان هاي تاره در فضا»، مشاجراتي را در خصوص اکتشافات آينده ما، چه روي ماه، مريخ يا حتي فراتر از آن ايجاد خواهد کرد و اين موضوع الهام بخش سازمان دهندگان رويدادهاي فضايي در جهان خواهد شد تا رويدادهاي مهيج اکتشافات فضايي را در مدارس، دانشگاهها، مراکز علمي، افلاک نماها، باشگاههاي نجوم، شرکتها و حتي موزه ها ساماندهي کنند.
فعاليتهاي اکتشافي ايران مطابق با اهداف کلان ملي
مانند اغلب کشورها در کشور ما موضوع گسترش اکتشافات فضايي در سند جامع توسعه هوافضاي کشور به عنوان اولويت قرار گرفته است. به نحوي که در اهداف کلان اين سند بر لزوم شناخت عظمت و نظم حاکم بر جهان و آسمان ها از طريق گسترش علوم و فناوريها و اکتشافات فضايي تاکيد شده است.
از سوي ديگر دستيابي به فناوري لازم براي مشاهده زمين با دقت زير 10 متر و نيز استفاده از دستاوردهاي فضايي در شناخت کيهان و توسعه اختر فيزيک و نجوم از ديگر اهداف کلان مرتبط با اکتشاف در فضا است.
محمدهمايون صدر معاون سازمان فضايي ايران در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد اقداماتي که براي رسيدن به اهداف کلان ملي در حوزه اکتشافات فضايي در دست انجام است، گفت: در واحد نجوم سازمان فضايي ايران، پروژه هاي مختلفي در بخش اکتشافات فضايي تعريف شده که شامل پروژه بين المللي سيستم زمين پايه پايش اپتيکي اجرام فضايي (اپوسوس) ، هوشمند سازي رصدخانه فضايي ماهدشت و شبکه سازي رصدخانه هاي اپتيکي کشور است.
وي از اجراي پروژه اپوسوس براي شناسايي پسماندهاي فضايي، اتوماسيون کردن رصدخانه هاي کشور براي سرويس دهي به يکديگر و به کاربران و نيز حمايت از پروژه هاي رصدي در کشور نام برد و ادامه داد : هم اکنون مرکز فيزيک نظري در حال اجراي پروژه تلسکوپ ملي است که سازمان فضايي ايران نيز آمادگي همکاري در آن را دارد.
صدر با بيان اينکه هنوز کاوشگري که بخواهيم آن را به خارج از کره زمين و به سياره ديگري بفرستيم تا براي ما اطلاعات بياورد ، نداريم، افزود: اگرچه پروژه هاي اکتشافي هنوز در اولويت قرار ندارند اما به صورت مطالعاتي پروژه هايي در دانشگاهها مطرح و در حال کار است.

معاون سازمان فضايي ايران در مورد کاوشگر حامل محموله زيستي گفت: آن پروژه يک کاوشگر فضايي بود که محموله زيستي را در فاصله 120 کيلومتري از سطح زمين هدايت کرد و بازگرداند. اين پروژه همچنان در کشور در حال پيگيري و در دستور کار پژوهشگاه هوافضا براي به روزرساني، قرار دارد. اين پروژه يک فعاليت تحقيقاتي فضايي است و ارتباطي به کاوشگر نجومي ندارد.
وي با بيان اينکه شعار امسال هفته جهاني فضا درباره اکتشاف، اين هشدار را به کشورها مي دهد و آنها را تشويق مي کند که براي شناخت کائنات برنامه داشته باشند، اظهار داشت: با استفاده از اکتشافات فضايي مي توان دانست که در فضاي خارج از جو مي توان به چه اطلاعاتي دست يافت.
ايران در ميان 3 کشور داراي رصدخانه پسماندهاي فضايي
دکتر صدر با اشاره به اينکه رصدخانه پسماندهاي فضايي تا عمق هزار کيلومتري و سامانه پايش کره زمين در مرکز فضايي ماهدشت از جمله اقدامات انجام شده در اين رابطه است گفت: هم اکنون 8 تلسکوپ فضايي در کشور، درحال رصد اجرام فضايي و پسماندهاي فضايي هستند.
وي افزود: اما سيستم تلسکوپ اپتيکي اپوسوس رصدخانه اي است که اجازه مي دهد تمام اجرام در هزار کيلومتري اطراف زمين شناسايي و مدار آن به ثبت برسد.
معاون سازمان فضايي ايران در تشريح پروژه تلسکوپ اپتيکي اپوسوس مي گويد: اين پروژه با هدف آشکارسازي، رديابي و شناسايي مصنوعات فضايي که به دور زمين مي چرخند انجام مي گيرد که در دو فاز شامل ايجاد شبکه اي با هدف رديابي اشياء و پسماندهاي فضايي در مدار لئو(LEO )، تهيه امکانات جديد و گسترش توانايي براي رديابي اشيا و پسماندهاي فضايي در مدار ژئو (GEO ) و مئو (MEO ) براي مقاصد صلح آميز است.
معاون سازمان فضايي ايران با بيان اينکه اين رصدگر قادر است به آساني نشانه روي تيوپ تلسکوپ به سوي اجرام فضايي را کنترل کرده و رديابي اتوماتيک انجام دهد مي افزايد: الگوريتم پيش پردازش ها در اين سيستم به گونه اي تعبيه شده که پس از رصد، موقعيت جرم رصد شده را به صورت اتوماتيک محاسبه کرده و نتيجه آن را از طريق اينترنت، به مرکز داده رصد سازمان همکاريهاي فضايي آسيا – اقيانوسيه (اپسکو) ارسال مي کند.
به گفته وي از جمله اهداف اين پروژه، تبديل شدن به شبکه جهاني پايش فضا و ايجاد سرويس هشدار دهنده زودهنگام است که هم اکنون 3 رصدخانه براي اين موضوع در ايران، پرو و پاکستان اين سيستم را به سفارش اپسکو نصب کرده و اطلاعاتشان تقسيم و به اشتراک گذاشته مي شود.
صدر با بيان اينکه اکثر اجرامي که شناسايي مي شوند پسماندهاي فضايي هستند که براي پرتاب ماهواره ها و نيز کره زمين خطراتي ايجاد مي کنند، گفت: از طريق اين تلسکوپ اپتيکي، اين اجرام قابل شناسايي خواهند بود.
وي با اشاره به اينکه تلسکوپ در دو نوع راداري و اپتيکي براي شناسايي اجرام کاربرد دارد، افزود: در رصدخانه فضايي ماهدشت، تلسکوپ اپتيکي با هدف شناسايي پسماندهاي فضايي راه اندازي شده و هم اکنون کاربردي است.
صدر گفت: رصد و شناسايي پسماندهاي فضايي تنها مختص کشورهايي که داراي زباله هاي فضايي هستند نيست. البته کشور ما نيز داراي پسماندهاي فضايي است. چرا که هر پرتابي که انجام مي شود مي تواند پسماند فضايي داشته باشد. اما شناسايي و رصد پسماندهاي فضايي از طريق اين سيستم، ارتباطي به اين موضوع ندارد که اين زباله ها از طرف ايران و يا ساير کشورها و يا ساير پرتابها ايجاد شده باشد.
معاون سازمان فضايي ايران با بيان اينکه اين پسماندها اطراف کره زمين در حال چرخش هستند و مي توانند براي هر ماهواره اي که بخواهد پرتاب و در مدار قرار گيرد مخاطراتي ايجاد کنند، ادامه داد: تلسکوپ اپتيکي يک پروژه بين المللي از سوي اپسکو است که در ايران فعال و درحال استفاده است.
ورود ايران به عرصه اکتشافات فضايي با دوربين هاي فضايي
معاون سازمان فضايي ايران با بيان اينکه در زمينه اکتشافات فضايي در حال حاضر برنامه هايي روي کاغذ تدوين شده اما هنوز برنامه اي به صورت اجرايي در اين بخش به اجرا گذاشته نشده است، به مهر گفت: موضوع اکتشافات فضايي در اولويت برنامه هاي فضايي کشور نيست.البته اين به معناي بي اهميت بودن اين موضوع نيست؛ بلکه موضوع اين است که برنامه هاي زيادي هنوز بايد به اجرا گذاشته شود که اکتشاف در اولويت نخست قرار ندارد.

وي با اشاره به توانمندي کشور از نظر دانش فني اکتشافات فضايي خاطرنشان کرد: بخشي از اين موضوع در دانشکده هاي علم نجوم در کشور حال انجام است. به نحوي که هم اکنون توسعه دوربين هاي فضايي که بتوان با آن به آسمان دور نگاه کرد و توسعه کيفيت اين دوربينها در دستور کار قرار دارد.
صدر با بيان اينکه اين دوربين ها با نام دوربينهاي تلسکوپي و يا تلسکوپ فضايي شناخته مي شوند، افزود: تکنولوژي ساخت اين نوع دوربين در کشور در حال توسعه است.
وي در پاسخ به اين سوال که سالهاي پيش از اين، طرحي براي ساخت تلسکوپي مشابه تلسکوپ «کپلر» مطرح شده بود، اظهار داشت: دراين زمينه نمي توانم نظر بدهم. چرا که اين هدف، چيزي نيست که به اين زودي بتوان به آن رسيد. چرا که تکنولوژي تلسکوپ فضايي يا به عبارتي دوربيني که بتواند از دوردست به فضا نگاه کند، چون در تمام زمينه هاي ديگر هم مورد استفاده است، در کشور درحال توسعه است.
معاون سازمان فضايي يادآورد شد: اما اينکه بتوانيم دوربيني را در يک ماهواره اي قرار دهيم و به فضا بفرستيم فعلا در ماهواره هايي که در دست برنامه ريزي مصوب شوراي عالي فضايي داريم، ديده نمي شود و فعلا قرار نيست ما تلسکوپي را روي ماهواره قرار دهيم.
صدر تاکيد کرد: در حال حاضر تکنولوژي دوربين ها و تلسکوپ فضايي در حد مطالعه و کار است و اما از توسعه تکنولوژي تا ساخت آن، به طور قطع نيازمند زمان هستيم.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۹۴۴۱۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شاهکار مهندسان ایرانی در سریلانکا

به گزارش «تابناک» به نقل از همشهری، پروژه سد چندمنظوره سریلانکا موسوم به «اومااویا» با ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد که توسط مهندسان ایرانی اجرا شده است، دیروز با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور افتتاح شد. این نخستین‌بار نیست که مهندسان ایرانی، پروژه‌های بزرگ را در دیگر کشور‌ها اجرا می‌کنند؛ اما اومااویا ویژگی‌هایی دارد که آن را خاص می‌کند. به‌گزارش همشهری، صادرات خدمات فنی و مهندسی، مرغوب‌ترین بخش از ترکیب تجارت خارجی است که ایران نیز از سال‌های دور در این حوزه فعال بوده است. تحریم‌های ظالمانه به قصد خانه‌نشین‌کردن مهندسان ایرانی به این بخش نیز حمله برد و توانست مقیاس صادرات فنی مهندسی ایران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ایرانی ضمن دور زدن تحریم‌ها، بر شرکت‌های صاحب‌نام غربی نیز در صحنه‌های رقابت پیروز شدند و خود را در پروژه‌هایی که عنوان «بزرگ‌ترین» را یدک می‌کشیدند، جای دادند. اومااویا در سریلانکا، یکی از این پروژه‌ها بود که دیروز افتتاح شد. ایران در ابتدای دهه ۹۰ توانسته بود رکورد صادرات بیش از ۴ میلیارد دلاری خدمات فنی مهندسی را ثبت کند؛ اما این رقم حالا حدود ۱.۵ میلیارد دلار است و طبق وعده علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، قرار است طی ۲ سال آینده به ۵ میلیارد دلار نیز برسد.

آغاز تا انجام اومااویا

قریب به ۱۴ سال پیش، ایرانی‌ها برای حضور در پروژه چندمنظوره سریلانکا با ایتالیایی‌ها رقابت کردند و بعد از موفقیت در این رقابت، برای خلق شاهکار مهندسی در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک در ۲۰۰ کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت سریلانکا، دست‌به‌کار شدند. از مارس ۲۰۱۰ که کلنگ پروژه اومااویا زده شد، عوامل زیادی دست‌به‌دست هم داد تا پایانی خوش برای این پروژه چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخیر‌های کارفرما در تحویل زمین، محدودیت‌های بانکی ناشی از تحریم، تأخیر کارفرما در پرداخت‌ها و تعلیق موقت پروژه ناشی از مسائل ناشناخته زمین‌شناسی، در برهه‌های مختلف ترمز پیشرفت اومااویا را کشید، اما عاقبت از سال ۲۰۱۶، عملیات اجرایی پروژه با شتاب بیشتری آغاز شد که البته این‌بار نیز دست‌انداز‌های بزرگی نظیر کمبود سیمان، آرماتور و سایر نهاده‌ها در بازار سریلانکا، قطعی مکرر برق و کمبود گازوئیل از شتاب طرح کاستند و درنهایت با شیوع کرونا و مقررات سختگیرانه برای کنترل بیماری، سنگ بزرگ دیگری پیش پای مجریان پروژه افتاد. در نهایت اما، مهندسان ایرانی موفق شدند این پروژه را حتی در مواردی که برای نخستین‌بار توسط شرکت‌های ایرانی اجرا می‌شد به پایان برسانند و آن را با نام ایران آماده افتتاح کنند.

 مختصات ابرپروژه اومااویا

پروژه برقابی سریلانکا که توسط مهندسان کشورمان و با پیمانکاری شرکت فراب ایران اجرا شده، شامل ساخت ۲ سد، یک‌تونل انتقال آب و ۲ واحد نیروگاه زیرزمینی برقابی با مجموع ظرفیت ۱۲۰ مگاوات است که طبق گفته‌های وزیر نیرو، ۵۳۰ میلیون دلار هزینه در برداشته و دولت سریلانکا کل مبلغ را به‌صورت نقدی پرداخت کرده است. البته ۵۰ میلیون دلار از این هزینه در قالب «اعتبار خریدار» و طی قراردادی بین بانک توسعه صادرات ایران و وزارت دارایی سریلانکا تسویه شده که بازپرداخت آن با دولت سریلانکا خواهد بود.

اجرای صفر تا ۱۰۰ پروژه چندمنظوره اومااویا توسط مهندسان ایرانی انجام شده و طراحی و ساخت شفت عمودی زیرزمینی آن به ارتفاع ۶۱۸ متر، جزو عمیق‌ترین شفت‌های ساخته‌شده توسط مهندسان ایرانی است. جالب اینکه حفاری این شفت به روشی نوین و کاملا مکانیزه و بدون دسترسی میانی انجام شده است. نکته دیگر اینکه این طرح در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک اجرا شده و شرکت ایرانی به‌واسطه فعالیت‌های داوطلبانه و خیریه‌ای مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی، نشان عالی مسئولیت اجتماعی را نیز دریافت کرده است. براساس آمار‌های شرکت فراب، در اوج فعالیت‌های اجرایی این پروژه ۱۸۰۰نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند که ۴۰۰نفر از آن‌ها متخصصان ایرانی، ۱۳۷۰نفر از کشور سریلانکا و ۳۰ نفر از سایر کشور‌ها بوده‌اند.

ایران در باشگاه سدسازان برتر جهان

وزیر نیرو در مراسم افتتاح پروژه اومااویا گفت: براساس اعلام کمیسیون بین‌المللی سد‌های بزرگ، ایران جزو کشور‌های برتر جهان در بخش سدسازی است و همچنین در حوزه تولید برق حرارتی جزو ۱۰کشور اول جهان محسوب می‌شود. علی‌اکبر محرابیان با اشاره به اینکه ایران پنجمین کشور جهان از لحاظ وسعت شبکه‌های آبیاری و زهکشی است، افزود: ما در عرصه تولید تجهیزات و قطعات موردنیاز تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب موفق شدیم بیش از ۹۵درصد نیاز خود را در داخل کشور تأمین کنیم. وزیر نیرو خاطرنشان کرد: به برکت این دستاورد‌ها بیش از ۲۰۰سد بزرگ و ۶۰۰سد کوچک با حجم مخزن حدود ۶۰میلیارد مترمکعب و حدود ۲.۵میلیون هکتار شبکه آبیاری و زهکشی مدرن و صد‌ها تصفیه‌خانه آب و فاضلاب در ایران ساخته شده است. با توجه به ظرفیت کشور در صدور خدمات فنی و مهندسی در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه بزرگ را در کشور‌های مختلف جهان یا در حال اجرا داریم یا به اتمام رسانده‌ایم. او با اشاره به توان مهندسان ایرانی در سدسازی، گفت: در کشور تاجیکستان  از میان پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده می‌توان به سد و نیروگاه سنگ توده و از پروژه‌های در حال ساخت می‌توان به سد راغون به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی در جهان و به تعبیری مرتفع‌ترین سد جهان به ارتفاع ۳۳۵متر و حجم ذخیره ۱۴میلیارد مترمکعب توسط مشاوران و پیمانکاران بین‌المللی ازجمله شرکت‌های ایرانی  اشاره کرد.

مشخصات فنی غول نیم میلیارد دلاری ایرانی در سریلانکا

طرح چند‌منظوره اومااویا در ۲۳۰ کیلومتری پایتخت سریلانکا، شامل دو سد به نام‌های دایرابا و پوهولپولاست که قرار است آب مازاد رودخانه‌های اومااویا و ماهاتوتیلااویا را در دو حوضه آبریز مجزا به مناطق کم آب منتقل کند.