به نقل از «بی باک نیوز»

سفر روحانی به روسیه و آینده روابط دو کشور

تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۷۳۵۲۲۰

سرویس بین الملل پایگاه خبری تحلیلیبی‌باک؛ بخش مهمترین عناوین:

یک رسانه غربی با اشاره به سفر رئیس جمهور ایران به روسیه،به تحلیل آینده روابط دو کشور با توجه به شرایط منطقه ای و بین المللی پرداخت و نوشت: به نظر می‌رسد منافع هر دو کشور بر تحکیم روابط باشد.

به گزارش بی‌باک، بی بی سی در تحلیل خود می نویسد: امروز دوشنبه «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران، به دعوت رسمی «ولادیمیر پوتین» راهی مسکو شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حسن روحانی سومین رئیس دولتی از دولت های منطقه است که طی چند هفته اخیر به کرملین می‌رود. در این سفر قرار است مسائل کلیدی دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی شود. به علاوه، بنا به گزارش‌ها، در این سفر توافق‌نامه‌هایی نیز برای گسترش همکاری در بخش‌های متفاوتی از جمله زیرساخت و توسعه شهری، تکنولوژی و انرژی امضا می‌شود.

بی بی سی می نویسد: این سفر، با توجه به شرایط ژئوپولیتیک منطقه، از نظر سیاسی از اهمیت زیادی برخوردار است. روابط تهران و روسیه در سال‌های اخیر نزدیک‌تر شده و همکاری آنها در سوریه، علیرغم مخالفت های کشورهای عربی منطقه، ترکیه و آمریکا ادامه داشته و توانسته تحرکات و پیشرفت نیروهای داعش و همین طور شورشیان مسلح مخالف اسد در سوریه را محدود کند.

روحانی در حالی راهی مسکو شد که طی چند هفته گذشته، رجب طیب اردوغان و بنیامین نتانیاهو نیز در کرملین با پوتین دیدار کرده‌انداما اینبار، روحانی در حالی راهی مسکو شد که طی چند هفته گذشته، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز در کرملین با پوتین دیدار کرده‌اند. هر دو این دیدارها می‌تواند روابط ایران و روسیه و همین‌طور منافع ایران در منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.

نتانیاهو در دیدار خود با پوتین، گفت ایران در حال انتشار «تروریسم » است و از روسیه خواست تا مانع از استفاده ایران از اوضاع سوریه برای پیشبرد اهداف خود علیه اسرائیل شود.

اگرچه پوتین با طعنه به ارجاع تاریخی نتانیاهو از او خواست که در مورد شرایط کنونی دنیا صحبت کنند، اما نشانه‌ها حاکی از آن است که اسرائیل از هیچ تلاشی برای منزوی کردن ایران فروگذار نخواهد کرد. از این گذشته، دیدار پوتین و اردوغان نیز بیشتر حول مسایل سوریه و نقش ترکیه و همکاری با روسیه در حملات هوایی سوریه گذشت.

بی بی سی در ادامه به روابط ایران و ترکیه پرداخته و می نویسد: این در شرایطی است که ایران و ترکیه در مورد سوریه و آینده آن با یکدیگر اختلاف نظر دارند، و اختلافات ۲ سال گذشته میان ترکیه و روسیه منجر به نزدیک‌تر شدن تهران و مسکو و همکاری‌های نظامی بیشتر میان این دو کشور، از جمله استفاده روس‌ها از پایگاه هوایی همدان برای حملات هوایی علیه پیکارجویان سوریه شده بود. حل اختلافات میان ترکیه و روسیه می‌تواند گزینه‌های بیشتری در اختیار روسیه قرار دهد و تا حدی ایران را به حاشیه براند.

اما آینده روابط ایران و روسیه، به تحولات روابط روسیه و ترکیه و اسرائیل محدود نمی‌شود. در سوی دیگر عوامل تاثیرگذار بر روابط ایران و روسیه، ایالات متحده نیز قرار دارد. گرچه به نظر می‌رسد، دیدگاه‌های انزواگرایانه دونالد ترامپ، فعلا سبب شود تا نقش ایالات متحده در دنیا و خاورمیانه کمرنگ‌تر باشد، اما رویکرد نرمتر دونالد ترامپ در مقابل روسیه و مواضع بسیار تند دولت او در برابر ایران، می‌تواند به چالش‌ دیگری در روابط تهران و مسکو بدل شود. چرا که ایران می‌تواند به مهره‌ای برای معامله میان روسیه و آمریکا بدل شود.

باید در نظر داشت که در روابط بین‌الملل تغییر در مواضع متحدین و جایگزینی آنها موضوع تازه‌ای نیست اما در حال حاضر، به نظر می‌رسد منافع هر دو کشور ایران و روسیه در آینده نزدیک، بر تحکیم روابط استوار باشدبی بی سی در ادامه با هدف تردید افکنی در روابط ایران و روسیه می نویسد: درست است که روسیه یکی از مهمترین متحدان این روزهای ایران به حساب می‌آید، اما نباید فراموش کرد که این دو کشور همپیمانان سنتی یکدیگر به حساب نمی‌آیند و ایران همیشه نسبت به روسیه بدبینی‌هایی نیز داشته است. در طول سال‌ها، چه در همراهی با تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در مورد مناقشه هسته‌ای، تعلل در اتمام کار نیروگاه بوشهر، چه پس از رفع تحریم‌ها و تعلل در تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ و همین‌طور رقابت در حوزه انرژی در سطح جهانی، سبب شده است که ایران و روسیه همواره در روابط خود محتاط عمل کنند.

اما دغدغه دیگر این‌ روزهای تهران، همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد، مذاکراتی است که ممکن است میان ایالات متحده و روسیه برای بهبود روابط دوجانبه آنها صورت گیرد و با توجه به مواضع تند دولت دونالد ترامپ نسبت به ایران، بیم آن می‌رود که روسیه با تغییر مواضع خود در برابر ایران، کنار ایالات متحده قرار گیرد. به همین سبب می‌توان انتظار داشت که حسن روحانی در این سفر به دنبال تضمینی از پوتین در مورد مواضعش در مورد ایران باشد.

اما، با توجه به وضعیت این روزهای دولت ترامپ در آمریکا، اختلافات شدید در میان سردمداران این کشور در مورد روابط ترامپ و روسیه، تحقیقاتی که در کنگره آمریکا و اف‌بی‌آی در مورد روابط تیم کمپین ریاست جمهوری دونالد ترامپ و تبانی آن‌ها با روسیه در جریان انتخابات ریاست جمهوری در جریان است، به نظر نمی‌رسد به این زودی شاهد تغییرات جدی میان مسکو و واشنگتن باشیم.

باید در نظر داشت که در روابط بین‌الملل تغییر در مواضع متحدین و جایگزینی آنها موضوع تازه‌ای نیست اما در حال حاضر، به نظر می‌رسد منافع هر دو کشور ایران و روسیه در آینده نزدیک، بر تحکیم روابط استوار باشد و از این رو دستاورد این سفر دو روزه می‌تواند تاثیرات جدی در آینده روابط دوجانبه ایران و روسیه و همین‌طور خاورمیانه داشته باشد.

منبع: بی باک نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۷۳۵۲۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بازخوانی سفر اردوغان به عراق/ اهداف ژئوپلیتیکی ترکیه به بهانه مناسبات ژئواکونومیک

به گزارش جماران؛ پس از یک دهه، روز دوشنبه مورخ 3 اردیبهشت ماه، رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه به همراه هیئت بزرگی از جمله هاکان فیدان؛ وزیر امور خارجه، علی یرلیکایا؛ وزیر کشور، یاشار گولر؛ وزیر دفاع، اومر بولات؛ وزیر تجارت، آلپاسلان بایراکتار؛ وزیر انرژی، عبدالقادر اورال اوغلو؛ وزیر ترابری و زیرساخت، ابراهیم یوماکلی؛ وزیر کشاورزی و جنگلداری و فاتح کاچر؛ وزیر صنعت و فناوری، به عراق سفر کرد. اردوغان که آخرین بار در سال 2011 زمانی که نخست وزیر ترکیه بود به عراق سفر کرد، موضوعات زیادی از جمله مبارزه با تروریسم، تجارت، آب و انرژی در دستور کار اردوغان و محمد شیاع السودانی؛ نخست وزیر عراق قرار داشت.

اردوغان در این سفر با عبداللطیف راشد؛ رییس جمهوری عراق نیز دیدار کرد. اردوغان در یک کنفرانس خبری مشترک گفت: «من معتقدم که سفر من و توافقات امضا شده نقطه عطف جدیدی در روابط ترکیه و عراق خواهد بود. این سفر گامی رو به جلو در جهت تنظیم مجدد روابط دوجانبه بین آنکارا و بغداد است که با یک توافق چارچوب راهبردی که مجموعه‌ای از موضوعات مورد علاقه دوجانبه را پوشش می‌دهد، ضمیمه شده است.»

در این سفر، اردوغان تاکید کرد که آنکارا با کل جمعیت عراق صرف نظر از پیشینه قومی و مذهبی آن‌ها از جمله عرب‌های شیعه و سنی، کردها، ترکمن‌ها و غیرمسلمانان روابط و همکاری دارد. بنابراین، ترکیه دیدگاه همه جانبه خود را در قبال عراق تایید کرد.

اهداف سفر چه بود؟

در مجموع، بیش از 24 یادداشت تفاهم جداگانه از جمله همکاری در زمینه تجارت، خطوط حمل و نقل و ایجاد یک محور ترانزیتی بین‌المللی تحت «عنوان جاده توسعه»، نفت و انرژی، آب، کشاورزی، بهداشت و آموزش در طول این بازدید به امضا رسید. در این راستا، باسم العوادی؛ سخنگوی دولت عراق، با ارزیابی سفر اردوغان اظهار داشت که سفر اردوغان به عراق «نقطه شروع اصلی در روابط عراق و ترکیه است.»

همکاری برای مهار پ‌پ‌ک و شبه نظامیان کرد

در راس فهرست اولویت‌ها، همکاری ضد تروریسم، یعنی رسیدگی به مسئله حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، که یک گروه جدایی‌طلب کردی با ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی است و به دنبال ایجاد یک دولت خودمختار کردی در بخش‌هایی از این کشور که مقر و پناه گاه اصلی آن‌ در منطقه نیمه خودمختار کردستان شمال عراق است، قرار دارد.

اگرچه ایالات متحده با گروه‌های کرد در مبارزه با داعش همکاری کرد اما از سال 1997 این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کرد.

در این سفر وزیر امور خارجه ترکیه به همتای عراقی خود گفت: «ترکیه نمی‌خواهد عراق با درگیری‌های داخلی همراه شود ترکیه مصمم است برای ثبات عراق تلاش کند؛ چراکه توسعه ظرفیت و توانایی دولت مرکزی عراق پیش شرط اصلی برای بهبود روابط دوجانبه بین کشورهاست.»

به نظر می‌رسد ترکیه قرار است زمینه و بستر لازم برای یک حمله همه جانبه به شبه نطامیان کرد مستقر در عراق به ویژه پ‌پ‌ک به عنوان مهمترین تهدید برای ترکیه فراهم و رضایت عراق را برای این اقدام به دست آورد.

آنچه از گزارش‌های رسانه‌های بین‌المللی پیداست بر این موضوع دلالت دارد که ترکیه قرار است در تابستان امسال برای یک حمله بزرگ علیه پ‌ک‌ک آماده ‌شود. این عملیات بی شک برای پاکسازی پایگاه‌های کردی در امتداد مرزهای مربوطه به دوکشور برای توسعه پروژه جاده توسعه خواهد بود.

ماه گذشته میلادی، در نشست بین وزرای خارجه عراق و ترکیه، شورای امنیت ملی عراق حضور پ پ ک در خاک عراق را غیر قانونی و نامشروع اعلام کرد.

ترکیه سابقه اخیر حملات زمینی و هوایی به مناطق مشکوک پ ک ک در کردستان عراق را دارد. با این حال بغداد از نقض حاکمیت خود شکایت دارد، بنابراین مذاکرات این هفته با هدف حل این موضوع در آینده انجام می‌شود.

اردوغان در بغداد و اربیل با مقامات دولت مرکزی و اقلیم کردستان دیدار کرد. ترکیه در تلاش است تا مواضع متعادلی بین بغداد و اربیل حفظ کند زیرا مهم‌ترین عامل در توسعه روابط ترکیه و عراق روابط بغداد و اربیل است. هر چه روابط بین دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان تضاد برانگیزتر باشد، همکاری بین ترکیه و عراق کمتر خواهد شد. بنابراین، ترکیه می‌خواهد در حل مشکلات بین دو دولت نقش آفرینی کند.

جاده توسعه

جاده توسعه یک پروژه کریدور ترانزیتی بلندپروازانه که برای رقابت با کانال سوئز در نظر گرفته شده است و بخشی از قرارداد 17 میلیارد دلاری است که توسط عراق، ترکیه، قطر و امارات متحده عربی امضا شده است. جاده توسعه به طول 1200 کیلومتر، بندر بزرگ فاو در بصره را از طریق زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک به ترکیه و اروپا متصل می‌کند. اما نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که پ.ک.ک می‌تواند چشم انداز جاده توسعه عراق-ترکیه را تهدید کند.

با این حال، این پروژه رقبای قابل توجهی دارد. ابتکار کمربند و جاده چ (BRI)، ابتکار عمل امضای سیاست خارجی پکن و همچنین کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که اولین بار در جریان نشست G-20 اعلام شد، همگی پروژه‌های ترانزیتی بین‌المللی است که در دستور کار کشورها قرار دارد.

گفتنی است؛ در نشست سپتامبر گذشته در دهلی نو، یک یادداشت تفاهم برای IMEC توسط ایالات متحده، هند، اتحادیه اروپا، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، فرانسه، آلمان و ایتالیا امضا شد.

قرارداد این پروژه در زمانی انجام می‌شود که اهمیت وجود مسیرهای تجارت و حمل و نقل جایگزین برای زنجیره‌های تامین جهانی و جابجایی کالا در کانون توجه جامعه بین‌المللی قرار گرفته است.

همه‌گیری COVID-19، حمله روسیه به اوکراین و تنش‌های اخیر در خاورمیانه که مسیر دریای سرخ را مختل کرد، جایگزین‌هایی برای پایداری و اجتناب از اختلالات را ضروری کرده است.

تجارت انرژی در سایه بحران آب

علاوه بر این، ترکیه و عراق مایل به فعال شدن مجدد خط لوله نفت عراق-ترکیه که در دهه گذشته غیرفعال بوده و جریان نفت منطقه شمالی عراق به ترکیه و بازار بین‌المللی را همراه می‌کند، هستند.

خط لوله نفت عراق-ترکیه زمانی حدود 0.5 درصد از عرضه جهانی نفت را تامین می‌کرد و بیش از یک سال است که به دلیل ادعاها و اقدامات متقابل، از جمله ارسال پرونده به اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) از سوی عراق، فعال نیست و حکمی از سوی دیوان بین‌المللی کیفری صادر شده است که بر اساس آن ترکیه باید 1.5 میلیارد دلار غرامت به عراق بپردازد.

همچنین انتظار می‌رود امکان بحث‌های فنی و همکاری در مورد مسائل مربوط به آب بین دو همسایه در مورد منابع آب فرامرزی هر دو رود فرات و دجله فراهم شود. عراق آنکارا را به محدود کردن جریان آب متهم کرده و از ترکیه می‌خواهد حجم آب پایین دستی را در امتداد این دو رود افزایش دهد.

با این حال، آنکارا می‌گوید اجازه جریان آب را می‌دهد اما مشکل به منابع آب و مدیریت فنی آب در عراق مربوط می‌شود. اردوغان در این سفر گفت: «ما باید طرح‌های جدید، برنامه‌های سازگار با شرایط آب و هوایی در حال تغییر و استفاده پایدار از آب را تهیه کنیم. به خاطر داشته باشید که ترکیه به اندازه عراق به آب نیاز دارد. ما کشور پرآبی نیستیم و در واقع جزو کشورهایی هستیم که تنش آبی دارد. مگر اینکه به زودی طرح‌های جدیدی ایجاد کنیم، می‌توانیم از نظر تامین آب با چالش مواجه شویم. ما به اقدامات دقیق نیاز داریم.»

ترکیه انتظار دارد که مسئله آب از نظر فنی حل شود و موضوع به اختلاف سیاسی تبدیل نشود. اردوغان تاکید کرد: : «آب موضوع درگیری نیست، موضوعی است که از طریق همکاری به منافع مشترک ما کمک می‌کند.»

بازی ترکیه با کارت عراق

آیا این واقعا یک نقطه عطف است؟ در این سفر ترکیه چه به دست آورد و عراق چه به دست می‌آورد؟ ترکیه، امارت و قطر در ساخت یک کریدور در خاک عراق همکاری می‌کنند که قرار است تا سال 2050 تکمیل شود. اردوغان به صراحت گفت ترکیه خود به آب نیاز دارد، یعنی انتظار بالایی برای رهاسازی منابع آبی از ترکیه نداشته باشید.

خطوط نفت شمال عراق باز گشایی می‌شود و بدون شک برای احیای این جریان انرژی عراق باید از غرامت 1.5 میلیارد دلاری خود چشم پوشی کند تا ترکیه نیز برای احیای این خطوط همکاری کند.

ترکیه به بهانه محور ترانزیتی جاده توسعه، قرار است شبه نظامیان مستقر در خاک عراق را سرکوب کند و این مسئله بی شک با ورود و عملیات گسترده‌تری در خاک عراق همراه خواهد بود. این یعنی ورود ترکیه به خاک عراق که نشان دهنده ناتوانی دولت عراق در ایجاد ثبات در خاک خود است.

اردوغان به خوبی یک بازی ژئوپلیتیکی در منطقه را به بهانه توسعه ژئواکونومی آغاز کرده و این میان عراق از وزن ژئوپلیتیکی پایین‌تری نسبت به ترکیه برخوردار است. دولت عراق همه امتیازهای خود را در سبد ترکیه گذاشت و دست آوردهای بسیار کمتری نسبت به ترکیه کسب کرد.

برخی قرارداها در زمینه کشاورزی و فناوری آب دست آورد دولت عراق است. در حالی که منطقه اقلیم کردستان به عنوان یک حائل میان دولت عراق و ترکیه عمل می‌کند در صورت محقق شدن برنامه‌های اردوغان در عراق، بی شک عراق کارت بازی دیگری ندارد که در برابر ترکیه ارائه دهد.

از بعد جغرافیای سیاسی عراق یک کشور چند دسته است که زمینه‌های ایجاد اختلاف در آن بسیار بالا است و حتی در صورت محقق شدن برنامه‌های ترکیه در عراق بر سر مناطق کرد نشین هیچ ضمانتی وجود ندارد که ثبات در کشور عراق همچنان برقرار باشد.

ریشه اختلافات قومی و ظهور چندین گروه تروریستی در دهه‌‎های اخیر نشان دهنده آن است که در این کشور زمینه و بستر وجود بی ثباتی بسیار بالا است.

در حالی که ایران در چند دهه اخیر تلاش بالایی در جهت مبارزه با تروریسم در این کشور کرده و بی شک وجود ثبات در عراق نتیجه کمک‌های ایران است، اما دولت‌مردان این کشور بجای همکاری با همسایه شرقی همه امتیازهای خود را در سفر اردوغان به ترکیه واگذار کردند. باید دید که در آینده آیا ترکیه به برنامه‌های خود در قبال عراق عمل می‌کند یا خیر؟ اما هر چه باشد پیشینه روابط دوجانه کشورهای ترکیه و عراق نشان داده است که ترکیه الزام و اجباری برای تعهد به وعده‌های خود در قبال عراق ندارد.