آیا تراریختهها به تامین غذا کمک میکنند؟
تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۲۱۵۹۷۴
هرچند موافقان محصولات تراریخته، حرکت به سمت این محصولات را یک امتیاز اقتصادی و غذایی برای هر کشوری توصیف میکنند اما نگاهی به برخورد کشورهای مختلف با این پدیده حاکی از سوالات جدی زیستمحیطی و پزشکی در پذیرش این پدیده جدید کشاورزی است.
خبرگزاری تسنیم: مرکز پژوهشی آرا در گزارش راهبردی «محصولات تراریخته، ضرورتها،چالشها و راهکارها» که در اندیشکده سرآمد تدوین شده است به موضوعات مختلف پیرامون تراریخته پرداخته است.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
استفاده از محصولات تراریخته، تنها در 26 کشور (عموماً جهان سومی) مجاز است. در اروپا تاکنون حداقل 17 کشور اروپایی تولید محصولات دستکاری شده ژنتیکی را بهطور کلی منع کردهاند. واردات تراریختهها ازخارج اتحادیه هم حداکثر با 1% تراریختگی، و با زدن برچسب آزاد است. مصرف این محصولات پرخطر در روسیه طی یک دهه اخیر از 12 درصد به تنها 02/0 درصد رسیدهاست.
سیاست کشورهای مختلف در برابر محصولات تراریخته
دولتمردان کشورهای مختلف بر اساس دیدگاهها، قابلیت و توان مدیریت خوداتکا و پایدار، سیاستهای متفاوتی در بهرهبرداری و استفاده از این فناوری در پیش گرفتهاند. بعضی از کشورهای پیشرفته با رعایت استاندارهای قوی تنها به کار تحقیقاتی پرداخته و خصوصاً با بهکارگیری اصل احتیاط در تولید، رهاسازی و مصرف محصولات غذایی و کشاورزی، محدودیت شدیدی قائل هستند و سلامت جامعه و محیط خود را بر منفعت اقتصادی چند شرکت بزرگ تولیدکننده ترجیح میدهند و تا روشن شدن حقایق بیشتر در خصوص این تکنولوژی فرصت قانونی به منظور کشت، تجاریسازی و یا مصرف ایجاد مینمایند. اکثر این کشورها جزو کشورهای پیشرفته هستند که در تحقیق و توسعه آزمایشگاهی این فناوری سرآمد بوده، ولی در مصرف و کشت این محصولات به شدت احتیاط کرده و یا آن را ممنوع کردهاند.
در سطح دوم کشورهایی هستند که تولید تجاری را جایز میدانند. در این بین برخی این محصولات را با برچسب تراریخته به بازار ارائه میدهند و برخی نیز به علت جلوگیری از جنبه روانی به هر شکلی از برچسب زدن ممانعت میکنند. عمدتاً این کشورها با رویکرد اقتصادی و تحت حمایت مافیای پیچیده کمپانیهای غذا، دارو و محصولات کشاورزی هستند، ضمن اینکه این کمپانیها با اتصال خود به حاکمیت و نفوذ در دولت یا سازمانهای دولتی تصمیم گیرنده، از حمایتهای آنها در دور زدن و لغو قوانین بازدارنده و ... بهرهمند میشوند.
دسته سوم بهعلت نداشتن قانون لازم و باز بودن بازار مصرف یا زیرساختها و نیازمندیهای اولیه برای تشخیص، ارزیابی و ...، ناچار به استفاده از این محصولات هستند.
جدول (2) کل سطح زیرکشت محصولات تراریخته در کشورهای جهان از سال 1996 تا 2003] 36[
39کشور پیشرفته اروپایی و آسیایی جهان نظیر کشورهایاتریش، سوئیس، آلمان،ژاپن، فرانسه، ایتالیا، ایرلند شمالی، صربستان، مجارستان، یونان، بلغارستان، لوکزامبورگ، هلند، روسیه، لهستان، اسلونی، کراوسی، نیوزلند و .... ، پس از دو دهه تجربه جهانی ناموفق، اقدام به ممنوعیت کشت، تولید و واردات محصولات تراریخته کردهاند.حتی رژیم غاصب و اشغالگر حاکم بر فلسطین که در عرصه بیوتکنولوژی پیشرفته به شمار میرود، ممنوعیت مطلق واردات و تولید این محصولات را به مورد اجرا گذاشته است. برای رهاسازی یک محصول تراریخته در برزیل 11 وزارتخانه باید مجوز صادر کنند.در سال 2013 تقریبا 300 دانشمند بینالمللی طوماری امضا کردند که در آن گفته شدهبود هیچگونه اجماع علمی در مورد محصولات دستکاریشده ژنتیک وجود ندارد و تعدادی از مطالعات نگرانیهای جدی ایجاد کردهاست.
با وجود آنکه واردات محصولات تراریخته در اتحادیه اروپا آزاد است، طبق قانون، این کشورها مختار هستند تا کشت این محصولات را درون خاک خود محدود یا ممنوع کنند، ضمن اینکه بیشتر محصولات تراریخته در کشورهای دنیا مصارف غیرخوراکی و یا غیرمستقیم دارند.
تراریختهها در امریکا و کانادا
کشت این محصولات در امریکا و کانادا در اثر فشار سیاسی کمپانیها و جنایتکارانی مانند مونسانتو که بزرگترین تولیدکنندگان سلاحهای شیمیایی و بذرهای تراریخته هستند، آزاداست، البته مردم این کشورها به شدت در این مورد معترض هستند. 88 درصد از جمعیت مردم آلمان محصولات تراریخته را رد میکنند، این مفهومی ندارد جز بیان این حقیقت که وقتی خطرات محصول نسبت به فواید آن بیشتر باشد، محصول را مصرفکنندگان مردود میدانند.
بنابر اعلام آکادمی پزشکی زیست محیطی ایالات متحده آمریکا (American Academy of Environmental Medicine(AAEM)، پزشکان کشور آمریکا موظف شدهاند که به مردم، جامعه پزشکی و بیماران خود در خصوص پرهیز از محصولات تغییر یافته ژنتیکی (GM)، آموزشهای لازم را ارائه کنند و نگرانیهای مرتبط با محصولات تغییریافته ژنتیکی و خطرات آن را برای سلامت مردم به اطلاع عموم برسانند. پزشکان یادشده خواستار مطالعات جدی بلندمدت روی محصولات فوق و برچسبگذاری آنها شدهاند.
تراریختهها و تنگناها زیستمحیطی و پزشکی
بر مبنای مطالعات انجام گرفته در کشور آمریکا، ارتباط قوی و معنیداری بین مصرف محصولات تغییریافته ژنتیکی و بروز بیماریهای مختلف تأیید شدهاست. مقالات متعدد منتشرشدهی آکادمی پزشکی زیست محیطی کشورآمریکا (AAEM) نشان داده است بیماریهای مهمی در جامعه انسانی آمریکا از جمله عقیمشدن، اختلال در سیستم ایمنی بدن، پیری زودرس، اختلال در تولید هورمون انسولین و مشکلات در اندامهای اصلی بدن مانند دستگاه گوارش مرتبط با مصرف محصولات تغییریافته ژنتیکی است.
براساس گزارش اخیر رسپانسیبل تکنولوژی، دانشگاههای آمریکایی به پزشکان این کشور هشدار دادهاند که برای مداوای بیماران از نسخههای محصولات غیر تراریختهای استفاده کنند. آنها اعلام کردهاند در مطالعه دامها علائمی از خسارت اندامهای معدهای و رودهای و اختلالات سیستم ایمنی دیدهاند که با افزایش سن این آسیبها بیشتر میشود و ناباروری در انسانها را افزایش میدهد.
مطالعات انسانی نشان میدهد محصولات تراریخته میتوانند با ایجاد مواد زاید در بدن انسان منجر به اختلالات طولانی مدت شوند. ژنی که به داخل سویای تراریخته تزریق میشود، میتواند واردDNA باکتری زنده داخل رودههای انسان شود، همچنین سموم حشرهکشی که با ذرت تراریخته تولید میشود، در خون زنان باردار و کودکان متولدشده یافت شدهاست.
بر اساس این گزارش،سلامت تعداد زیادی از افراد پس از معرفی محصولات تراریخته در سال 1996 به خطر افتادهاست. درصد آمریکاییهای مبتلا به بیماری مزمن بعد از استفاده از محصولات تراریخته از 7 درصد به 13 درصد طی 9 سال رسید. حساسیتهای غذایی سر به فلک کشیده و اختلالاتی نظیر اوتیسم، اختلالات گوارشی و دیگر مسائل به شدت افزایش یافتهاست. اگرچه در این موارد پژوهشهای کافی برای تأیید اینکه محصولات تراریخته صد درصد در این موارد مؤثر بوده، وجود ندارد، اما گروه پزشکان اعلام کردهاند نباید بیشتر از این منتظر ماند و برای محافظت از خود باید اقدام کرد، بهویژه این محافظت باید برای کودکان و مادران باردارکه بیشتر در معرض خطر هستند، افزایش یابد.
اتحادیه سلامت عمومی آمریکا و اتحادیه پرستاران آمریکا،از گروههای پزشکی هستند که استفاده از محصولات تراریخته گاوی را محکوم میکنند، چراکه شیر این گاوها مقدار زیادی هورمون (IGF-1) که نوعی ایمنوگلبولین مرتبط با ایجاد سرطان است، دارد.
این گزارش تأکید میکند، کشت و کار محصولات تراریخته آلودگی زیستمحیطی ایجاد میکند، دانه و گردههای محصولات تراریخته میتوانند تا فرسخها جابهجا شوند که این مسأله امکان تداخل ژنی را در محیط ایجاد میکند. گردههای محصولات تراریخته میتوانند موجب گرمایشبیشتر کره زمین و افزایش مواد زاید ناسالم شوند که سلامتی نسل آینده را تهدید میکند. همچنین محصولات تراریخته باعث تضعیف وضعیت اقتصادی تولیدکنندگان محصولات ارگانیک و غیره تراریخته میشود.
کشورهایی مانند آلمان و سوئیس کشت تجاری تراریخته را ممنوع کردهاند، اما بذر این محصولات را تولید و صادر میکنند، در این میان سؤالی پیش میآید که چرا هر دوی این کشورها که سطح زیر کشت وسیع ذرت دارند، بذرهای تراریخته خودشان را مورد استفاده داخلی قرار نمیدهند؟!
پس از انتشار تحقیقاتی که نشان میداد بذرهای دستکاری شده موجب تومورهای سرطانی میشود، دولت روسیه ورود بذرهای کمپانی مونسانتو به این کشور را ممنوع کرد و در آوریل2014 مدودف، نخستوزیر روسیه، ممنوعیت ورود هرگونه محصولات دگرژنشده را اعلام کرد. افتخار روسیه این است که از طریق گسترش باغچههای خصوصی خانوادگی، موسوم به «داچا»، مردم چهل درصد محصولات غذایی مورد نیاز خویش را تأمین میکنند.
تراریختهها کمکی برای تامین غذا میکنند؟
براساس گزارش سازمان ملل و مراکز تحقیقاتی معتبر میزان تولید محصولات کشاورزی در جهان بیش از میزان مصرف کل جهان است و برای 14 میلیارد انسان غذای کافی وجود دارد، مشکل در تولید نیست،بلکه در درجه اول در توزیع ناعادلانه و سپس استفاده از روشهای غیرعلمی کشاورزی در کشورهای در حال توسعه و فقیر است. به گفته همین منابع، مشکل تولید و گرسنگی در جهان با توسعه کشت و صنعت محصولات و گیاهان تراریخته حل نمیشودو کشورهای در حال توسعه نیازی به فناوری تراریخته برای رفع مشکل تولید ندارند، بلکه با روشهای نوین کشاورزی مبتنی بر دانش و فناوری افزایش محصول بدون دستکاری ژنی جبران خواهد شد.
شکل (8) محصولات تراریخته مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا
در ابتدا گفته میشدتولید و مصرف فرآوردههای تراریخته به نفع محیطزیست است؛ زیرا از سم کمتری در تولید آنها استفاده می شود، اما بعد مشخص شد بعضی از این فرآوردهها که ژن«BT»دارند و در برنج و برخی محصولات استفاده میشود، حتماً نیازمند استفاده از آفتکش خاصی هستند. بنابراین شرکتهایی که اطلاعات ژنتیکی این بذرها را در انحصار دارند در کنار فروش ژنها، این آفتکشها را هم به میزان بالایی میفروشند. این در حالی است که بررسیها نشان میدهد آفتکش مذکور دارای مضراتی است. کارشناسان معتقدند این آفتکش میتواند سرطانزا باشد. 15 تا 20 سال بعد از کشف محصولات تراریخته کارشناسان اعلام کردند، محصولات مذکور سم بیشتری مصرف میکنند و ادعای اولیه که محصولات تراریخته میتواند سبب کم شدن مصرف سم و آفتکش شود، دیگر اثبات شده نیست. بنابراین بر سر این موضوع که این اطلاعات ژنتیکی میتواند وارد محصولات غذایی شود بحث وجود دارد. همین بحثها باعث شدقوانین ملی در کشورها برای مصرف تراریختهها وضع و ایجاد شود.
مطالعه 4 ساله گستردهی بانک جهانی، سازمان ملل و سایر مراکز بین المللی (پروژه IAASTD) درباره آیندهکشاورزی با همکاری 400 متخصص از 80 کشور جهان نشان میدهد برای رفع گرسنگی در جهان مهندسی ژنتیک نقش اساسی ایفا نمیکند و اشاره دارد که میزان تولید محصولات تراریخته بسیار متغیر است، حتی در مواردی کاهش تولید هم هست و ادامه میدهد نگرانی مداومی درباره ایمنی این محصولات وجود دارد. آقایباب واتسون، مسئول پروژه IAASTD در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سؤال رفع گرسنگی در جهان با محصولات تراریخته پاسخ داد: خیر.
مسئول دوم این گزارش هنس هرننیز در پاسخ به این سوال میگوید: محصولات تراریخته تاکنون نتوانستهاند افزایش محصول در محصولات اصلی کشاورزی را تأیید کنند. من واقعا کاربرد مناسبی برای تراریختهها نه در حال و نه آینده نمیبینم. من راه حل را جای دیگری میبینم نه در بذر، بهخصوص نه در تراریخته. حقیقتایناستکهماامروزهبرایبیشاز 14 میلیاردنفرمحصولکافیکشاورزیتولیدمیکنیم،بهخصوصدرکشورهایتوسعهیافته،کهتولیدمحصول بیشترازنیازاست. در کشورهای در حال توسعه تولید کم است، این به این مفهوم نیست که ما به تراریخته نیاز داریم، بلکه آنها مشکلات فنی کشاورزی دارند و کشاورزان مهارت لازم برای کشاورزی علمی را ندارند.
گزارش IAASTD محصولات تراریخته را تأیید نمیکند و راهبرد دیگری را برای تأمین غذای آینده جهان پیشنهاد میکند. روش موسوم به agroecological کشاورزی علمی و پایدار با حفظ منابع و خاک، منطبق با طبیعت و سازگار با منطقه، مقابله با آفات به روش طبیعی و بیولوژیک غنیسازی طبیعی خاک بدون نیاز به اضافه کردن مواد شیمیایی و استفاده از فناوریهای نوین ژنومیک و زیست فناوری موسوم به ( MAS)marker assisted selection برای توسعه گیاهانی با توانمندیهای بهتر و بدون هیچ خطری از خطرات تراریختهها است که روش تراریخته قادر به تولید آن نیست.
منبع: فردا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۲۱۵۹۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معمای بنزین در ایران
فرارو-مدتی پیش، هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمنهای انرژی ایران مدعی شد که در ۵ سال آینده گاز، برق، نفت، بنزین و گازوئیل نخواهیم داشت و اشاره کرد که پشت پرده این شرایط، وجود رانت در بخش انرژی کشور است.
به گزارش فرارو، اورعی تاکید کرد: «ما نه با مشکل ناترازی بلکه با «ناترازی فزاینده» روبهرو هستیم. در سالجاری به میزان ۴ میلیارد دلار بنزین و گازوئیل وارد شده و این رقم در سال آینده به دو برابر افزایش خواهد یافت. تدوین یک سیاست انرژی از سوی شخصیتهای صادق و سالم در حال حاضر به نظر او بهترین راهکار جلوگیری از رشد این ناترازی است. فایدهاش این است که روزانه حداقل ۱۰ میلیون لیتر بنزین از کشور قاچاق میشود که معادل هزار تانکر یا هزار تریلی است.»
این آمارهای اورعی که به اسفندماه سال گذشته بر میگردد، در شرایطی مطرح شده که جواد اوجی، وزیر نفت، ۱۵ فروردین امسال اعلام کرد مصرف بنزین طی ۱۴ روز عید، تقریباً حدود هفت میلیون لیتر نسبت به سال گذشته رشد کرده است. فریدون عباسیدوانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز برای مقابله با قاچاقهای احتمالی بنزین گفته است: «حذف کارت سوخت جایگاهها و شناسایی کارت سوخت شخصی به مثابه کارت شناسایی هر شخص، راهحلی کارا برای افزایش شفافیت در بحران بنزین و کاهش قاچاق خواهد بود.»
در کنار این مسائل، بسیاری از کارشناسان معتقدند خودروهای فرسوده، وضعیت را پیچیدهتر میکنند. خودروهایی که عمدتا داخلی هستند و حداقل دو برابر استاندارد جهانی بنزین مصرف میکنند. افزون بر این، بر اساس آمارهای وزارت نفت در سال۱۴۰۲ پنج و نیم میلیارد لیتر بنزین و گازوئیل وارد کشور شده است که ارزش تقریبی آن چهار میلیارد دلار است. اورعی در این باره نیز ابراز نگرانی کرده و سال گذشته حدس زده است که در سال ۱۴۰۳ این ارقام دو برابر میشود. او تاکید کرده: «فاجعه اینجاست که ما باید درآمد دو ماه یا یکششم کل درآمد صادرات نفت سال ۱۴۰۳ را به واردات بنزین و گازوئیل اختصاص دهیم. خلاصه کلام اینکه تقریبا میشود گفت ما هر کوچه یا هر جایی که میتوانستیم اشتباه برویم، اشتباه رفتیم. تقریبا در تمام دنیا خودرو ارزان و سوخت گران است، ولی در کشور ما برعکس خودرو گران و سوخت ارزان است. اینها اتفاقی نیست و بوی فساد از آن به مشام میرسد.»
با توجه به این اطلاعات پرسشهایی مطرح است از جمله این که چشم انداز تولید، خرید و مصرف حاملهای انرژی در کشور چگونه خواهد بود و آیا موانع تحریمی در مشکلات ناترازی کشور نقش ایفا میکنند؟ نصر الله زارعی، معاون پیشین شرکت مهندسی و توسعه نفت و کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
رفع تحریمهای انرژی از نان شب واجبتر استنصرالله زارعی به فرارو گفت: «این موضوع که تولید کنندگان و مصرف کنندگان انرژی هر یک وظایفی دارند مشخص است، اما در کشور با فقدان یا عدم وجود یک نهاد تنظیم گر و سیاست گذار، رو به رو هستیم که باعث شده بخش تولید به راه خود برود و بخش مصرف نیز به راه خود. متاسفانه، چون این مسیر کنترل نشده است، ما با شدت مصرف انرژی عجیبی رو به رو هستیم که چندین برابر هنجار تعریف شده برای کل دنیا است. همچنین بهینه سازی مصرف سوخت در کشور ما رها شده است. وزارت نفت به عنوان متولی تولید انرژی یا همان نفت و گاز در کشور، وظیفه تولید و عرضه انرژی مورد نیاز کشور را بر عهده دارد. وزارت نفت، انرژی مورد نیاز بخشهای صنعت، مصرف خانگی و تجاری و صنایع انرژی بر مثل پتروشیمیها را تامین میکند؛ بنابراین معتقدم باید دو بخش مذکور را در کنار هم ببینیم تا درک کنیم روند ناترازیها چگونه است و چرا فزاینده است و شاهد واگرایی تولید و مصرف هستیم. افزون بر این، حقیقت این است که در کشور ما بخشهای انرژی تجدید پذیر مثل انرژی خورشیدی و باد حداکثر یک درصد از بازار انرژی را تسخیر کرده و عمده انرژی ما از همان سوختهای فسیلی تامین میشود.»
وی افزود: «اگر قرار باشد در بخش تولید و عرضه صنعت نفت کشور، شاهد تحولی باشیم، باید قطعا و حتما تغییراتی محسوس در حوزه سیاستهای موثر در این حوزه داشته باشیم که موثرترین این تغییرات نیز به بخش تحریمها مرتبط است. به اعتقاد من، رفع تحریمها نه فقط برای بخش نفت کشور بلکه برای کل اقتصاد کشور، از نان شب نیز واجبتر است. در بخش مصرف، وزارت نیرو یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی کشور است که هم درگیر موضوع سیاست گذاری است و هم برنامه ریزی و اجرا. نیروگاههای ما، نیروگاههای قدیمی هستند و نسبت به نیروگاههای استاندارد دنیا، بازدهی پایینی دارند. در سراسر دنیا شاهد فعالیت نیروگاههای جدیدی هستیم که از تکنولوژیهای روز دنیا بهره میبرند. این نیروگاهها بالای ۵۵ درصد راندمان دارند. این در حالی است که برخی نیروگاههای ما تنها ۲۰ درصد بازدهی دارند. از همین جا میتوان به اختلاف فاحش در بازدهی پی برد. ما در این وضعیت، سرمایه سوزی بالایی داریم. همچنین در بخش انتقال و توزیع انرژی با مشکلاتی مواجهیم چرا که سیستمهای انتقال ما نیز به شدت فرسوده هستند. در نتیجه انرژی هدر شده ما از نیروگاهها تا رسیدن به خانهها بسیار زیاد است.»
معمای بی توجهی به کیفیت خودروهای داخلیاین کارشناس حوزه انرژی گفت: «این مشکل بارها تکرار شده که صنایع خودرویی ما اصلا رقابتی با خودروسازی جهان ندارند و این در حالیست که مشکل خودروسازی ما چندان ربطی به تحریمها ندارد و بیشتر به مشکلات مرتبط با دو شرکت خودروساز ما بر میگردد. شرکتهای خودروساز ما رقبای سرسختی هم ندارند که مجبور باشند دست به نوآوری زده و تکنولوژیِهای خود را به روزرسانی کنند. در نتیجه سالهاست در حوزه خودروسازی کشور شاهد تکرار مشکلات هستیم. این نقد که گفته میشود چرا در کشور ما خودرو گرانقیمت و سوخت ارزان است، در حالی که در دیگر کشورها شرایط معکوس است، نقد درستی است. طبیعیست که خرید خودرو گرانقیمت با استهلاک کمتر که مصرف سوخت کمتری هم داشته باشد، بسیار به صرفهتر است. این که مسئله به این روشنی در کشور ما سالهای سال بدون حل باقی مانده است، فاقد هر نوع منطق حمایتی سازنده است و این نوع رفتاری که در قبال صنعت خودروسازی کشور شده، در عمل، خسارات بزرگی به اقتصاد کشور وارد کرده که حتی میتواند تا دهها میلیارد دلار براورد شود.»
وی افزود: «اما با همه این موارد، همچنان این معما در جای خود باقیست که وقتی رهبری در سال ۱۴۰۰ صراحتا از کیفیت خودرو انتقاد کرده و خواستار تغییر و تحول شدند و همچنین آقای رئیسی برای بازدید به کارخانه ایران خودرو رفتند و صراحتا اعلام کردند که باید واردات خودرو آزاد شود، اما تا امروز که این گفتگو انجام میشود میبینیم که نمایندههای مجلس صحبت از معطل ماندن آیین نامههای واردات خودرو در دفتر وزیر صمت یا معاون اول ریاست جمهوری میکنند و سپس تکذیبیه ارائه میشود. درواقع این وضعیت بسیار پیچیده است که از یک سو میدانیم باید خودرو وارد کشور شود و از سوی دیگر یک اراده قوی برای به نتیجه نرسیدن این تلاشها وجود دارد. انتظار میرود که مسئولان تلاش کنند که این موضوعات به نتیجه رسیده و شاهد تحولاتی در حوزه خودرو کشور باشیم چرا که هر روزی که میگذرد هزینههای روی دوش مردم افزایش پیدا میکند.»
آمارهای بخش بنزین در هالهای از ابهاممعاون پیشین شرکت مهندسی و توسعه نفت گفت: «در حال حاضر نرخ تولید بنزین در کشور ما مشخص است، برنامهای هم که برای افزایش تولید داریم گروگان گرفته شده بحث تحریم است و ما به سرمایه گذاری لازم و تکنولوژی روز نیز دسترسی نداریم. آمار و ارقام حکایت از آن دارد که افزایش تولید بنزین نداریم و به عبارتی تولید ثابت است و چشم اندازی هم که در برنامه هفتم توسعه داریم درواقع دنبالهای است از برنامه ششم توسعه، بدون آن که تغییری در سیاستهای ما رخ داده باشد. حالا به این معادله فکر کنید که تولید ما ثابت است، اما مصرف ما بین ۶ تا ۱۰ درصد افزایش یافته است. سال گذشته صحبت از این بود که ۲ میلیارد تا ۳ میلیارد دلار بنزین وارد شده است و امسال هم صحبت از ۵ میلیارد دلار است و به احتمال زیاد این ارقام در طول سالهای آتی روند افزایشی را طی خواهد کرد. همچنین نفت خام کشور نیز درگیر مشکلات تحریم است و منابع ارزی ما نیز محدود شده است؛ بنابراین کاملا مشخص است که همزمان با روند صعودی هزینه واردات بنزین که از رقم صادرات نفت خام ما کم میشود، با مشکلاتی بسیار بزرگ مواجه خواهیم شد.»
وی افزود: «ما در کل کشور با یک مشکل بزرگ مواجهیم و آن هم عدم دسترسی به آمار و اطلاعات یا عدم دسترسی به مکانیسم جمع اوری آمار دقیق است. در نتیجه ما کلیات تولید و فروش و واردات را کنار هم میگذاریم و حدس میزنیم مصرفمان چقدر است. یکی از وظایف اولیه که برای کارت سوخت تعریف شده بود، وظیفه بررسی و کنترل نرخ مصرف بود. یک هدف دیگر کارت سوخت نیز، کنترل قاچاق سوخت بود. در حال حاضر چه کسی به شفافیت میداند چه تعداد کارت سوخت داریم و چه تعداد از این کارتها واقعی است. جای تعجب ندارد که با این شرایط، اعدادی که در زمینه قاچاق سوخت مطرح میشود، بسیار بزرگ باشند. ما اصلا به هیچ عدد و رقم درستی دسترسی نداریم و مجبوریم از مهندسی معکوس برای پیش بینیهای خود استفاده کنیم، این در حالیست که باید یک پایگاه داده کنترل دقیق داشته باشیم و بدانیم که دهکهای مختلف در جامعه ما در چه حدی برداشت بنزین انجام میدهند. گام اول در اجرای سیاستهای کنترل مصرف بنزین و فراوردههای نفت و این است که بتوانیم به دادههای دقیق و درست دسترسی داشته باشیم. ما یا به چنین پایگاهی دسترسی نداریم یا اگر داریم هنوز تکمیل نشده است.»