۵ ویژگی که قدیمی‌ترین روزنامههای کشور را بی‌اثر کرده است/ «اطلاعات» متمول بدون اثر، «کیهان» شیرِ پیرِ نیازمندِ تغییر!
تاریخ انتشار: ۱۹ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۹۷۹۲۳۶
یکی از نکات جالب توجه در ارتباط با روزنامه اطلاعات عدم تاثیرگذاری این روزنامه با سابقه در سپهر سیاسی کشور است. روزنامه‌ای که چهره‌های بزرگ و مطرحی در آن قلم می‌زنند ولی تنها در بعضی از موارد خاص و در واقع هر چند سال یک بار یکی از مقالات این روزنامه دیده می‌شود. اتفاقی که برای چنین مجموعه‌ای با این همه سابقه و اعتبار بسیار ضعیف و دور از انتظار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سرویس فرهنگی فردا؛ حسین حیدری: نوزدهم تیر ماه سال ۱۳۰۵ بود که اولین شماره روزنامه اطلاعات منتشر شد. روزنامه‌ای در دو صفحه و در ۵۰۰ نسخه که سال‌ها بعد نه تنها توانست خود را به عنوان یکی از اصلی‌ترین رسانه‌های کشور معرفی کند بلکه بعد از نزدیک به یک قرن، تبدیل به قدیمی‌ترین روزنامه در حال انتشار ایران شد.
اما این روزنامه در حالی امروز جشن تولد 91 سالگی خود را پشت سرمی‌گذارد که مدت‌هاست از دوران اوج خود فاصله گرفته است؛ روزهایی که فضای مطبوعاتی کشور در سیطره دو روزنامه اطلاعات و کیهان بود ولی حالا مدت‌هاست که دیگر خبری از این روزنامه و مقالات آن در فضای عمومی جامعه نیست.
مقاومت 30 ساله در برابر تغییر!
روزنامه اطلاعات و کیهان در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان دو روزنامه اصلی کشور فعالیت می‌کردند. روزنامه‌هایی که در سال‌های پس از انقلاب ابتدا به بنیاد مستعضفان سپرده شدند و پس از مدتی این دو مؤسسه زیر نظر ولی فقیه قرار گرفت.
حضور سیدمحمود دعایی از سال 59 در این موسسه و فعالیتش در این مجموعه بزرگ و ثروتمند را باید یکی از بزرگترین نمادهای مقابله با تحول و تغییر در عرصه مطبوعاتی کشور دانست. روزنامه اطلاعات در طی 37 سال حضور سیدمحمود دعایی در این مجموعه نه در شیوه صفحه‌بندی خود تحولی ایجاد کرده است و نه حتی در قطع ظاهری‌اش تغییری دیده می‌شود؛ گویی که از زمان متوقف شده است و گردانندگان این روزنامه هنوز در حال و هوای همان سال‌ها مانده‌اند!
باسابقه اما بی‌تاثیر
یکی دیگر از نکات جالب توجه در ارتباط با روزنامه اطلاعات عدم تاثیرگذاری این روزنامه با سابقه در سپهر سیاسی کشور است. روزنامه‌ای که چهره‌های بزرگ و مطرحی در آن قلم می‌زنند ولی تنها در بعضی از موارد خاص و در واقع هر چند سال یک بار یکی از مقالات این روزنامه دیده می‌شود. اتفاقی که برای چنین مجموعه‌ای با این همه سابقه و اعتبار بسیار ضعیف و دور از انتظار است.
این در حالی است که بسیاری از روزنامه‌ها و نشریات همطیف این روزنامه با سابقه و هزینه‌های کمتری در حال فعالیت هستند و اثرگذاری بسیار بیشتری نیز در فضای سیاسی کشور دارند.
بنگاه متمول اقتصادی-فرهنگی که خروجی ندارد
موسسه اطلاعات که روزنامه اطلاعات یکی از زیرمجموعه‌های آن محسوب می‌شود؛ در طی این سال‌ها به عنوان یکی از بزرگترین بنگاه‌های اقتصادی و فرهنگی کشور از درآمد خوبی برخوردار بوده است. درآمدی که بخش زیادی از آن از محل شرکت «ایران چاپ» به عنوان یکی از بزرگترین چاپخانه‌های ایران تامین می‌شود و می‌توانست منشا تحولات بسیاری در این روزنامه و سایر رسانه‌های وابسته به این مجموعه باشد.
این در حالی است که نه تنها روزنامه اطلاعات در طی این سال‌ها هر روز ضعیف‌تر از دیروز شده است؛ بلکه سایر زیرمجموعه‌های این موسسه همچون اطلاعات سیاسی– اقتصادی، اطلاعات علمی، اطلاعات هوایی، اطلاعات هفتگی، دنیای ورزش، جوانان امروز و... نیز در این سال‌ها یا تعطیل شده‌اند و یا اینکه همانند روزنامه اطلاعات تاثیر خاصی در حوزه فعالیت خود نداشته‌اند و صرفا به عنوان یک هفته‌نامه یا ماهنامه منتشر شده‌اند.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل حصول چنین نتایج ضعیفی با وجود ثبات مدیریتی در این مجموعه را باید در عملکرد ضعیف مدیران این مجموعه جستجو کرد. مدیریتی که با وجود سرعت بالای تغییرات عرصه رسانه؛ حاضر به مطابقت دادن خود با این فضای جدید نشده است و در نهایت نیز این مجموعه مهم رسانه‌ای را تبدیل به یک مجموعه «بی‌اثر» در حوزه رسانه و سیاست کند.
دردی که به جان کیهان؛ رسالت و جمهوری اسلامی هم افتاد
هرچند که این ضعیف شدید در ارتباط با بسیاری از روزنامههای با سابقه دیگر همچون کیهان، جمهوری اسلامی و رسالت نیز قابل طرح است. رسانه‌هایی که زمانی در فضای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه جریان‌ساز و اثرگذار بودند ولی مدت‌هاست که با اصرار بر ادامه فعالیت خود به همان شیوه و روال سابق تبدیل به رسانه‌هایی شده‌اند که نه اهالی رسانه و نه اهالی سیاست آنها را جدی نمی‌گیرند.
البته شدت این موضوع در ارتباط با روزنامه کیهان به واسطه سرمقاله‌های مدیرمسئول و خبرهای ویژه‌ای که منتشر می‌کند، به نسبت سایر مواردی که نام بردیم کمتر است؛ ولی به نظر می‌رسد این روزنامه نیز با وجود اثرگذاری بیشتری که نسبت به «اطلاعات» رقیب دیرینه خود دارد؛ دچار همان آفتی شده که اطلاعات از آن رنج می‌برد.
شیرِ پیرِ نیازمندِ تغییر
هر چند که عملکرد کیهان در زمینه رشد و تربیت نیرو بدون شک بیش از هر سه روزنامه دیگر مثمرثمر بوده است اما به نظر می‌رسد مشکل اصلی در ارتباط با مدیریت این مجموعه عدم جایگزینی نیروهای تربیت شده در راس جایگاه راس مجموعه است.
حاج حسین شریعمتداری که در طی سه دهه اخیر بر راس مدیریت این مجموعه قرار داشته در همه این سال‌ها نیروهای خوب و کاربلدی را تربیت و راهی فضای مطبوعاتی و رسانه‌ای کشور کرده است ولی شاید دیگر وقت آن رسیده باشد که حاج حسین جای خود را به نیروهای جوان بدهد. نیروهایی که حضورشان در راس مجموعه می‌تواند در ساختار تکراری و یکنواخت کیهان تغییری ایجاد کند.
شاید اگر مدیریت کیهان در طی این سال‌ها دستخوش تغییر می‌شد، اتفاقی که برای سایر زیرمجموعه‌های موسسه اطلاعات افتاد؛ برای زیرمجموعه‌های دیگر کیهان تکرار نمی‌شد. کیهان که روزی در کنار انتشار روزنامه دارای مجلات و ماهنامه‌هایی همانند کیهان بچه‌ها و کیهان ورزشی، کیهان کاریکاتور و... بود؛ حالا مدت‌هاست که دیگر با نامی جز همان روزنامه کیهان در کیوسک‌های مطبوعاتی کشور یافت نمی‌شود.
منبع: فردا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۹۷۹۲۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علم گرفتار سانسور و تبعیض رسانه‌ای/ وقتی اسمی از دانشمندان آسیایی و آفریقایی به میان نمی‌آید
به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ چندی پیش یک دانشمند چینی از خدمات شهروندی و اداره مهاجرت آمریکا درخواست کرد تا اقامت دائمی دریافت کند؛ با این فکر که شانس بیشتری در تحقیقات خواهد داشت. او یک زیست‌شناس ماهر است و همانطور که در ویزای نخبگان آمریکایی (EB-1A) تصور می‌کرد مقالات خبری در رسانه‌های برتر از جمله نیویورک تایمز که تحقیقات او را پوشش می‌دهد، «توانایی خارق‌العاده» او را در علوم نشان می‌دهد. اما زمانی که افسران مهاجرت درخواست او را رد کردند، متوجه شدند که نام او در هیچ خبر و گزارش رسانه‌ای نیامده است. در واقع پوشش خبری مقاله‌ای که او جزو نویسندگان بود، مستقیما سهم عمده او را در این کار نادیده گرفته بود. این در حالی بود که او زمان بسیار زیادی را برای این پروژه تحقیقاتی وقف کرده بود و حتی ایده آن را خودش در دوره دکتری خود داده بود.
این موضوع باعث شد که چند محقق کنجکاو شوند که چه چیزی بر تصمیمات روزنامه‌نگاران و خبرنگاران تاثیر می‌گذارد که نام کدام محقق را در داستان‌های خبری خود بیاورند. این در حالی است که رسانه‌های خبری نقش کلیدی در انتشار یافته‌های علمی جدید به عموم مردم دارند. از سوی دیگر، پوشش یک مطالعه خاص برای تیم تحقیقاتی و موسسات آنها اعتبار به همراه دارد و سپس عمق و کیفیت پوشش، درک عمومی را از اینکه چه کسی علم خوب انجام می‌دهد، شکل می‌دهد. گاهی حتی پوشش خبری می‌تواند بر مشاغل فردی نیز تاثیرگذار باشد.
هویت اجتماعی دانشمندانآیا هویت اجتماعی دانشمندان مانند قومیت یا نژاد نقشی در پوشش خبری دستاوردهای علمی آنها دارد؟ پاسخ به این سوال ساده نیست. از یک سو، با توجه به حضور کم اقلیت‌ها در رسانه‌های جریان اصلی آمریکا، ممکن است تعصب نژادی وجود داشته باشد. از سوی دیگر، روزنامه‌نگاری علمی به دلیل استاندارد بالای گزارش عینی خود شناخته شده است. از این رو محققان تصمیم گرفتند این سوال را به صورت سیستماتیک با استفاده از داده‌های مشاهده‌ای در مقیاس بزرگ بررسی کنند.
کمترین پوشش رسانهایمحققان 223 هزار و 587 خبر از 288 رسانه آمریکا را از وبسایت Altmetric.com تجزیه و تحلیل کردند. این وسایت پست‌ای آنلاین را درباره مقالات تحقیقاتی رصد می‌کند. اخبار منتشر شده از سال 2011 تا 2019 تعداد 100 هزار و 486 مقاله علمی را پوشش داده است. محققان برای هر مقاله، روی نویسندگانی متمرکز شدند که بیشترین شانس ذکر شدن نامشان را داشتند: اولین نویسنده، آخرین نویسنده و سایر نویسندگان. آنها محاسبه کردند که نویسندگان هر چند وقت یک بار نامشان در مقالات خبری ذکر شده است. سپس از یک الگوریتم برای استنتاج قومیت نویسندگان استفاده کردند و متوجه شدند که روزنامه‌نگاران گاهی اوقات به قومیت آنها برای ذکر نامشان در پوشش خبری تکیه می‌کنند. به طور مثال، مشخص شد که نویسندگانی با نام‌های انگلیسی مانند «جان براون» یا «امیلی تیلور» بیشتر از بقیه در رسانه‌ها ذکر شده‌اند. آنها همچنین 9 گروه قومیتی بزرگ را با هم مقایسه کردند.
محققان دریافتند که شانس دیده شدن نویسنده اول مقاله در یک خبر 40 درصد است. با این حال، احتمال ذکر نام نویسندگانی از اقلیت کمتر در مقایسه با نویسندگانی که نام انگلیسی دارند، به طور قابل توجهی کمتر بود. این تفاوت برای نویسندگانی با نام‌های آسیای شرقی و آفریقایی بارزتر بود. آنها به طور متوسط 15 درصد کمتر در رسانه‌های علمی آمریکا در مقایسه با کسانی که نام انگلیسی داشتند، ذکر یا نقل شده بودند.
این ارتباط حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، وضعیت نویسنده متناظر، موقعیت نویسنده، رتبه وابستگی، اعتبار نویسنده، موضوعات تحقیق، تأثیر مجله و طول داستان ثابت است.
و نابرابری بین انواع مختلف رسانه‌ها، از جمله ناشران بیانیه‌های مطبوعاتی، اخبار عمومی و آنهایی که محتوای متمرکز بر علم و فناوری دارند، وجود دارد.
عوامل عملی و انتخاب زبانمحققان می‌گویند: اول و مهم‌تر از همه، عدم حضور دانشمندان با نام‌های آسیای شرقی و آفریقا ممکن است به دلیل چالش‌های عملگرایانه‌ای باشد که روزنامه‌نگاران مستقر در آمریکا در مصاحبه با آنها مواجه هستند. عواملی مانند تفاوت منطقه زمانی برای محققان مستقر در خارج از کشور و تسلط واقعی یا درک شده انگلیسی می‌تواند نقش داشته باشد، زیرا یک روزنامه‌نگار در مهلت مقرر باید خبرش را آماده کند.
ما این عوامل را با تمرکز بر محققان وابسته به موسسات آمریکایی جدا کردیم. در میان محققان مستقر در آمریکا، مشکلات عملگرایانه باید به حداقل برسد، زیرا آنها در همان منطقه جغرافیایی روزنامه‌نگاران هستند و احتمالاً به زبان انگلیسی، حداقل در نوشتن، مهارت دارند. علاوه بر این، با توجه به اینکه توجه رسانه‌ها به طور فزاینده‌ای توسط مؤسسات آمریکا ارزش قائل می‌شود، احتمالاً این دانشمندان به همان اندازه به درخواست‌های مصاحبه روزنامه‌نگاران پاسخ خواهند داد.
حتی زمانی که محققان فقط مؤسسات آمریکا را مد نظر گرفتند، تفاوت‌های قابل توجهی در ذکر و نقل قول برای نویسندگان غیر انگلیسی یافتند؛ به‌ویژه، نویسندگانی با نام‌های آسیای شرقی و آفریقایی در مقایسه با همتایان خود با نام انگلیسی، چهار تا پنج درصد کاهش در نرخ ذکر را تجربه می‌کنند. این نتیجه نشان می‌دهد که در حالی که ملاحظات عملگرایانه می‌توانند برخی نابرابری‌ها را توضیح دهند، اما همه آنها را در نظر نمی‌گیرند.
محققان همچنین دریافتند که روزنامه‌نگاران همچنین تمایل بیشتری به جایگزینی وابستگی‌های سازمانی به جای دانشمندان با نام‌های آفریقایی و آسیای شرقی دارند؛ به عنوان مثال، ذکر دانشگاه میشیگان برای آنها معتبرتر از ذکر دانشگاه های دیگر است. این اثر جایگزینی نهاد، بر یک سوگیری بالقوه در بازنمایی رسانه‌ای تأکید می‌کند، جایی که ممکن است دانشمندان با نام‌های قومیتی اقلیت کمتر معتبر یا مستحق شناسایی رسمی تلقی شوند.
چرا برابری در گفتمان علم اهمیت دارد؟بخشی از عمق پوشش اخبار علمی بستگی به این دارد که چگونه محققان به طور کامل و دقیق در خبرها به تصویر کشیده شوند، از جمله اینکه آیا دانشمندان با نام ذکر شده‌اند یا خیر و تا چه حد سهم آنها از طریق نقل قول برجسته می‌شود. همانطور که علم به طور فزاینده‌ای جهانی می‌شود و زبان انگلیسی به عنوان زبان اصلی آن است، مطالعه ما اهمیت نمایندگی عادلانه را در شکل دادن به گفتمان عمومی و پرورش تنوع در جامعه علمی برجسته می‌کند.
محققان می‌گویند که تفاوت‌ها در مرحله اولیه انتشار علم، زمانی که روزنامه‌نگاران در حال انتخاب مقالات تحقیقاتی برای گزارش هستند، بیشتر باشد. درک این تفاوت‌ها به دلیل چندین دهه یا حتی قرن‌ها تعصب ریشه‌دار در کل خط تولید علم، از جمله اینکه چه کسی بودجه تحقیقاتی را دریافت می‌کند، چه کسی در مجلات برتر منتشر می‌شود و چه کسی در خود نیروی کار علمی نمایندگی می‌کند، پیچیده است.
روزنامه‌نگاران از مرحله بعدی فرآیندی را انتخاب می‌کنند که تعدادی نابرابری در درون آن وجود دارد. بنابراین، پرداختن به نابرابری‌ها در نمایندگی رسانه‌ای دانشمندان تنها یک راه برای تقویت فراگیری و برابری در علم است. اما این گامی در جهت به اشتراک‌گذاری دانش علمی با مردم به روشی عادلانه‌تر است.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»