محرم در مازندران از کرپ زني تا مجمه گذاري

خبرگزاري آريا - ساري- ايرنا- مازندران به عنوان خاستگاه اولين حکومت علوي، مردمي دلداده و شيدا نسبت به اهل بيت (ع) دارد و مردم اين استان هر ساله در عزاداري امام حسين (ع) و ياران با وفايش ، در ماه محرم آئين هاي خاصي برگزار مي کنند که کرپ زني و جوشي خواني از جمله آنهاست.

به گزارش خبرنگار ايرنا ، آئين هاي عزاداري ماه محرم در نقاط مختلف استان مازندران تا حدودي مشابه است و در هر منطقه اين آئين ها در تلفيق با فرهنگ بومي و محلي رنگ و بوي خاصي به خود مي گيرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برپايي پرچم عزاي حسيني در سر درب منازل و خيابان ها و کوچه ها، مراسم روضه خواني و عزاداري ، دسته روي ها و برپايي عزاي حسيني و اطعام دهي از جمله نقاط مشترک عزاي حسيني در جاي جاي اين ديار سرسبز است.
آيين هاي سنتي و بومي عزاداري امام حسين (ع) و يارانش سابقه طولاني در مناطق مختلف استان مازندران دارد که نسل به نسل از گذشتگان به جوانان و نوجوانان زمان فعلي منتقل شده است و با شور و گداز خاص در قالب هيات هاي مذهبي و هيات هاي عزاداري در مساجد و حسينيه ها برگزار مي شود.
گرچه امروزه برخي از آئين ها و سنت هاي قديمي همچون چاووشي خواني ، تعزيه خواني ، جوشي خواني ، جارزدن و بر طبل کوبيدن تا حدودي در مناطق شهري از بين رفته است ، اما در نقاط روستايي با اندکي تغيير نسبت به گذشته ، همچنان زنده است و برگزار مي شود.
روضه خواني ها ، اطعام دهي ، علم گرداني ، علم بندان ، پخش نذورات ، کرپ زني و تشت گذاري از جمله آئين هاي ويژه تاسوعا و عاشورا در مازندران است که به صورت گسترده و همراه با شور و شعور حسيني در تمامي مناطق مازندران برپا مي شود.
** تشت گذاري
آئين تشت گذاري هم از جمله سنت هائي است که در ميان آذري زبانان مقيم استان مازندران رواج دارد . اين آئين در آستانه ماه محرم در نقاط مختلفي که آذري زبانان سکونت دارند با برنامه ريزي و سوز و گداز خاصي برگزار مي شود.
اگر چه به طور کلي سنت تشت گذاري آذري ها قدمتي 600 ساله دارد ، اما در مازندران قدمت آن در مناطق مختلف متفاوت است به گونه اي که در قائمشهر به حدود نيم قرن و در بهشهر حدود يکصد سال پيشينه دارد.
فلسفه برگزاري آئين تشت گذاري به واقعه کربلا باز مي گردد ، به زماني که کاروان امام حسين (ع) با کاروان يزيد بن معاويه به فرماندهي حربن يزيد رياحي برخورد مي کند به دليل اينکه لشکر حر از لشکر امام حسين(ع) تقاضاي آب مي کنند ، امام دستور مي دهند تا در تشت هاي مختلف آب بريزند تا لشکريان و اسب هاي دشمن سيراب شوند و آذري هاي مازندران با برگزاري اين آيين به ياد وفاداري اين امام بزرگوار افتاده و عزاداري حسيني را به طور رسمي چند روز پيش از ماه محرم آغاز مي کنند.
** اطعام عزاداران
طعام دادن به عزاداران حسيني رسمي مشترک در سراسر ايران است ولي اين سنت در برخي از مناطق مازندران مانند روستاي شهيد آباد بهشهر داراي آداب و رنگ و بوي خاصي است .
در اين روستا که بيش از 50 شهيد تقديم نظام اسلامي کرد و نامش هم به همين خاطر از ` تروجن ` به ` شهيدآباد ` تغيير يافت ، اهالي به دو دسته ` بالامحله ` و ` پائين محله ` تقسيم مي شوند و در روزهاي تاسوعا و عاشورا با طي کردن مسير در محله عزاداي و سينه زني و زنجيرزني مي کنند و سپس اطعام مي شوند.
همچنين در روزهاي تاسوعا و عاشورا در برخي از روستاهاي مازندران ، اهالي درب منازلشان را بر روي عزاداران حسيني باز مي گذارند و پذيراي ميهماناني از اقصي نقاط منطقه اعم از روستاها و شهرهاي ديگر و حتي خارج از استان مي شوند.
يکي از سنت هاي برجاي مانده در اين روزها ، رقابت روستائيان براي پذيرائي از ميهمانان و عزاداران بيشتر است و بر اين اعتقادند که از اين طريق ثواب بيشتري هم مي برند و براي اين منظور نيز سفره هاي رنگارنگي تدارک مي بينند. برخي از خانوارها در روزهاي تاسوعا و عاشورا گاهي براي يکصد ميهمان غذا تدارک مي بينند.
** مجمه گذاري
مجمعه گذاري نيز از آئين هاي محرم در مازندرن است که قدمتش درشرق اين استان به 200 سال مي رسد . اين آئين بيشتر در روستاهاي مناطق کوهستاني و ييلاقي مازندران برگزار مي شود ولي جا افتاده ترين شيوه مجمه گذاري که در اين استان شهرت دارد مربوط به روستاي ` کوهستان ` از توابع شهرستان بهشهر است .
در اين آئين ، کدبانوهاي روستائي غذاهاي مختلفي براي پذيرائي از عزاداران حسيني در روزهاي تاسوعا و عاشورا تدارک مي بينند و غذاها را داخل سيني بزرگي که مجمه ناميده مي شود قرار مي دهند و به حسينيه و محل عزاداري مي برند تا از عزاداران پذيرايي کنند.
مجمه هاي حاوي غذا ابتدا در آشپزخانه حسينيه يا مسجد جمع آوري مي شود و پس از عزاداري و اقامه نماز ظهر ، هر مجمه جلوي 2 تا چهار نفر از عزاداران قرار داده مي شود تا از خودشان پذيرائي کنند.
در برخي از روستاهاي مازندران اين رسم در تمامي شب هاي ماه محرم و روز تاسوعا و عاشورا برگزار مي شود.
** علم گرداني
علم گرداني ، يکي ديگر از آئين هاي چند صد ساله در مازندران است که به رغم قدمت زياد ، هنوز منسوخ نشده و همچنان با قوت در نقاط مختلف شهري و روستايي برگزار مي شود. علم گرداني روز هفتم ماه محرم برگزار مي شود.
سنتي ترين شيوه علم گرداني در سال هاي اخير در بخش يانسر شهرستان بهشهر ، چهاردانگه ساري ، هزارجريب نکا و ديگر مناطق ييلاقي و کوهستاني مناطق مرکز مازندران برگزار مي شود .
مهدي محمدي، يکي از اهالي بخش يانسر بهشهر در مورد اين آيين سنتي و قديمي به خبرنگار ايرنا گفت: علم گرداني از سنت هاي قديمي و با شکوهي است که همه ساله در ايام ماه محرم برگزار مي شود .
وي افزود : در اين آئين تعداد زيادي از مردان، جوانان و پيران، با راه اندازي دسته سينه زني پشت علم به راه افتاده و معمولا پيرغلامان و مداحان اشعاري را همچون ` اين علم از کيست که بي صاحب است` زمزمه مي کنند و افراد با صداي بلند اين اشعار را تکرار مي کنند و به درب منازل مي روند.
او ادامه داد : از جمله آيين هاي مهم در علم گرداني، قرباني کردن گوسفند توسط افرادي است که از سال گذشته براي اين علم نذر کرده اند و اکنون حاجت روا شده اند و همچنين اطعام دهي و پذيرايي در منازل و همچنين هديه کردن پول ، پوشاک و حتي مواد غذائي و برنج به علم است .
محمدي گفت : علم وقتي به جلوي هر منزلي مي رسد ، با دود کردن اسپند و کلپر مورد استقبال قرار مي گرد و برخي از خانواده ها با آوردن آب ، تنديس سرو علم را شست و شو داده و آب آن را در اطراف منزل و داخل اتاق ها مي پاشند و معتقدند که متبرک است و برکت مي آورد و بلاها را دور مي کند.
وي افزود : البته در گذشته هاي دور برخي از افراد از اين آب مي نوشيدند که در سال هاي اخير با توجه به هشدارهاي بهداشتي ديگر اين کار را انجام نمي دهند.
** علم بندان
علم بندي ، آئيني است که به طور معمول در برخي از مناطق مازندران يک روز پيش از فرا رسيدن ماه محرم و در بعضي مناطق ديگر پيش از روز هفته انجام مي شود.
در اين آئين تنديس سرو علم بر روي آن قرار داده مي شود و اطرافش با پارچه هاي نذري مشکي و سبز تزئين مي شود. هنگام برگزاري آئين علم بندان ، مراسم نوحه خواني و سينه زني جريان دارد و پس از آن هم عزادارن با چاي و شربت پذيرائي مي شوند.
** جوشي خواني
جوشي خواني از جمله آئين هاي مناطق روستايي است که عمدتا در روز و شب تاسوعا و عاشورا برگزار مي شود. عزاداران حسيني در اين دو روز به صورت حلقه اي گرد هم مي آيند و مداحان نيز مرثيه هائي را با لحن تند که به آن ` جوشي ` مي گويند ، مي خوانند و بقيه سينه مي زنند . سينه زني هم در اين آئين روش خاصي دارد ، يعني عزاداران در حالي که به سينه مي زنند يک پاي خود را جلو و پاي ديگر را به عقب مي برند و سپس پاي راست را بلند کرده و همزمان با سينه زني آن را بر زمين مي زنند.
** کرپ زني
کرپ زني از جمله عزاداري اصيل و سنتي مردم مازندران است که با وجود اينکه در بسياري از مناطق اين استان پهناور، منسوخ شده است ، اما هنوز در مسجد گرجي بهشهر با قوت انجام مي شود.
کرپ، تکه چوبي تراشيده شده است که در کف دست جاي مي گيرد و داراي سطح بيروني صاف و در پشت آن بندي قرار دارد که به پشت دست مي افتد و با ضرب هاي خاصي در کف دو دست به هم نواخته مي شود و فرد کرپ زن با زدن دو تکه کرپ در دو کف دست خود، کرپ زدن را از زمين آغاز و به سمت آسمان به بالا مي برد.
` بر سر شط فرات تشنه برانداختند ، دو دست عباس را ز پيکر انداختند ` و اشعار مختلف ديگر از جمله اشعار خوانده شده در اين آيين کرپ زني در بهشهر است.
** تعزيه خواني
اجراي هنر تعزيه خواني يکي از سنت هاي عزاداري در ترسيم و بازسازي واقعه کربلا و بيان ابعاد نهضت امام حسين(ع) است که سابقه اي ديرينه در استان مازندران دارد.
اين آيين از ديرباز در نقاط مختلف شهري و روستايي و بيشتر در روستاها انجام مي شد و اکنون هم با حضور اهالي فرهنگ و هنر و همکاري و همراهي مسوولان با قوت، در جاي جاي اين استان برگزار است.
يکي از ويژگي هاي آئين تعزيه خواني اين است که علاوه بر دهه اول محرم ، در ساير روزهاي اين ماه و دهه اول صفر هم برگزار مي شود.
** آمدن قوم بني اسد
عزاداري ` قوم بني اسد ` از آئين هاي شهرستان گلوگاه در شرق مازندران است که بعد از شهادت امام حسين (ع) و يارانش برپا مي شود .
اصغر کلبادي ، پژوهشگر مازندراني در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: در اين مراسم افراد با پوشش هاي خاص بر سر زنان و سينه زنان به خيابان ها و حسينه مي آيند و با ناله و زاري مي گويند که براي دفن شهداي کربلا آمده اند و ارادت خود را به اهل بيت(ع) و يارانشان اعلام مي کنند.
وي افزود : اين آئين ، برگرفته از اين واقعه تاريخي است که قوم بني اسد پس از شهادت امام حسين (ع) و يارانشان ، خود را به صحراي کربلا رساندند و اجساد شهدا را دفن کردند .
آئين هاي خاص ماه محرم در مازندران بسيار گسترده است و پرداختن به همه آنها در يک گزارش امکان پذير نيست ، سنت هائي چون برپائي نماز ظهر عاشورا و مراسم عزاداري روز يازدهم محرم نيز همچنان در مناطق مختلف مازندران با قوت برگزار مي شود.
محرم در کنار همه عزاداري ها و سياه پوشيدن و اقامه عزاي حسيني، فرصتي مناسب براي صيقل دادن روح و تبليغ دين و اسلام است تا با بهره مندي از اين ماه در تعظيم و بزرگداشت شعائر ديني و فلسفه قيام اباعبدالله الحسين(ع) در طول ماههاي ديگر موفق عمل کنيم.
خبرنگار : مريم نظري ** انتشار دهنده : حسن فلاحتي
7332/1654
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۸۲۳۷۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رگبار باران و رعدوبرق در ۶ استان کشور طی امروز / بارش‌ها در کدام مناطق تشدید می‌شود؟

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از رگبار باران و رعدوبرق در شش استان کشور طی امروز و تشدید فعالیت سامانه بارشی در بعضی مناطق خبر داد.

صادق ضیائیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به صدور هشدار سطح زرد هواشناسی اظهار کرد: از امروز تا اواخر وقت روز جمعه، بیست‌ویکم اردیبهشت، شاهد فعالیت سامانه بارشی به همراه ناپایداری‌های محلی با مخاطرات رگبار باران، رعدوبرق، وزش باد به نسبت شدید، گردوخاک و احتمال تگرگ در نقاط مستعد خواهیم بود که این شرایط امروز در استان‌های ایلام، لرستان، همدان، جنوب مرکزی و نوار غربی استان‌های آذربایجان غربی و کردستان، انتظار می‌رود.

وی افزود: روز دوشنبه همدان، مرکزی، قزوین، البرز، مازندران، تهران، قم، نیمه غربی اصفهان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، نیمه شمالی فارس، شمال بوشهر و روز سه‌شنبه آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلام، نیمه غربی فارس، قزوین، چهارمحال و بختیاری، همدان، مرکزی، البرز، تهران، ارتفاعات سمنان، گیلان، مازندران، گلستان، نیمه غربی اصفهان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و شمال خراسان جنوبی، تحت تأثیر فعالیت سامانه مذکور قرار خواهد گرفت.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا تصریح کرد: مخاطرات ذکر شده چهارشنبه برای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، گیلان، مازندران، گلستان، دامنه و ارتفاعات استان‌های قزوین، البرز، تهران، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، شمال خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، نیمه غربی فارس، شمال کرمان و پنجشنبه برای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، نیمه شمالی خراسان جنوبی، دامنه و ارتفاعات استان‌های تهران و البرز، پیش‌بینی می‌شود.

ضیائیان با بیان اینکه روز جمعه نیز تأثیر مخاطرات در اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، دامنه و ارتفاعات استان‌های خراسان شمالی، مازندران، تهران و البرز مشاهده خواهد شد، ادامه داد: در بازه زمانی مذکور احتمال آب‌گرفتگی معابر، احتمال جاری شدن روان آب، احتمال تگرگ، وزش باد به نسبت شدید، لغزندگی و کاهش دید به ویژه در جاده‌های کوهستانی و گردنه‌ها، احتمال خسارت به سازه‌های موقت، احتمال خسارت به نهال، درختان آسیب پذیر و محصولات باغی و زراعی وجود دارد.

وی گفت: به منظور پیشگیری از خسارات فعالیت سامانه بارشی، احتیاط در سفرهای بین شهری، پرهیز از اتراق در حاشیه و بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها، احتیاط در فعالیت‌های کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانه‌ها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، لایروبی کانال‌ها و آب‌روها و اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی باید مد نظر قرار گیرد.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به تشدید فعالیت سامانه بارشی به همراه ناپایداری‌های محلی و صدور هشدار نارنجی هواشناسی اضافه کرد: روز دوشنبه در آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، اردبیل، گیلان، زنجان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، نیمه غربی چهارمحال و بختیاری، ایلام، شمال و شرق خوزستان، جنوب مرکزی، جنوب همدان و ارتفاعات و دامنه استان‌های مازندران، تهران و البرز و سه‌شنبه در شمال آذربایجان شرقی، شمال و غرب آذربایجان غربی، دامنه ارتفاعات استان‌های تهران، البرز، مازندران و گیلان، لرستان، نوار غربی چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، غرب کردستان، غرب کرمانشاه، نیمه شمالی ایلام و شمال شرق خوزستان و اردبیل شاهد رگبار باران، رعد و برق، تگرگ، صاعقه، وزش باد به نسبت شدید تا شدید و در نواحی مستعد گردوخاک خواهیم بود.

ضیائیان افزود: طی این دو روز اختلال در سفرها، کاهش دید، لغزندگی جاده‌ها، آب‌گرفتگی معابر، جاری شدن رواناب، سیلابی شدن مسیل‌ها، طغیان رودخانه‌های فصلی، صاعقه، رخداد تگرگ، خسارت به سازه‌های موقت از جمله بنرها، داربست‌ها و تابلوهای تبلیغاتی و اختلال در ناوگان حمل و نقل، در مناطق مستعد گرد و خاک محلی، در نواحی کوهستانی احتمال سقوط سنگ و خسارت به محصولات زراعی و باغی مورد انتظار است و پرهیز از سفرهای غیر ضروری و اتراق در حاشیه و بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها، پرهیز از فعالیت‌های کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانه‌ها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، لایروبی کانال‌ها و آب‌روها، با توجه به احتمال رخداد تگرگ اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی باید مد نظر قرار گیرد.

کد خبر 750864