بررسی واژه «مقتول فی سبیل‌الله» از نگاه قرآن
تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۹۴۶۸۶۵
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،در آیات متعددی از قرآن کریم به مسئله شهید و شهادت تصریح شده است و خداوند متعال، جایگاهای بس رفیع را برای مجاهدان فی‌سبیل‌الله در نظر گرفته است.
«شهادت» فنا شدن انسان برای نیل به سرچشمه نور و نزدیک شدن به هستی مطلق است. شهادت عشق به وصال محبوب و معشوق در زیباترین شکل است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام که با اهل خانواده خود به همراه 72 تن از یاران باوفایش در واقعه کربلا به شهادت رسیدند در زمره برترین شهدا هستند.
به همین منظور حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد مدیر گروه قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با فارس به بیان جایگاه شهید و شهدا در قرآن کریم پرداخته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در ادبیات قرآنی واژه «شاهد» به معنای مقتول فی سبیل‌الله را نداریم، البته این ادعایی است که بسیاری از مفسران دارند و از این زاویه موضوع را مطرح کرده‌اند. آنچه که در ادبیات قرآنی وجود دارد «مقتول فی‌سبیل‌الله» است. تقریباً کسانی که با تاریخ اسلام آشنا هستند می‌دانند در فضایی که قرآن نازل شده، قبایل همواره با هم در حال جنگ و درگیری بودند که هدف انسانی بلند و آرمان واقع‌بینانه و حقیقت‌گرایانه هم در این جنگ و جدال‌ها حاکم نبود و افراد برای چیزهای خُرد و ریز جنگ می‌کردند.
قرآن کریم دو تحول بزرگ در این فضا ایجاد کرد، اولاً انسان‌ها را یک سو به مسالمت و زندگی آرام و زندگی همراه با معنویت و کرامت دعوت کرد و در مرحله بعدی که اگر انسان‌ها بخواهند علیه جریانی یا کسانی خیره‌سرانه بخواهند حرکت کنند، به این دسته از افراد اجازه می‌دهد که بیخ و بنشان را بر کَنند. قرآن کریم فرمود؛ «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ» کسانی که مورد اذیت و آزار و مصیبت قرار می‌گیرند، اجازه دارند که نبرد کنند.
نکته‌ای که می‌خواهم اینجا اضافه کنم نکته دقیقی است و من جایی ندیدم غیر از شیخ محمدعبده به این مطلب بپردازد و مرحوم آیت‌الله واعظ‌‌زاده به صورت احتمال در آیه «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً» کلمه شهدا که در اینجا به کار برده شده، مفسران از دیرباز این واژه شهدا را جمع شهید دانسته‌اند و شهید را به عنوان گواه گرفته و حاضر در حرکت و صحنه و نهایتش هم ملائکه که گواه بر اعمال انسان هستند و... .
شیخ محمدعبده یک تحقیق لطیفی در «المنار» انجام می‌دهد. می‌خواهم بگویم کلمه شهید و شهدا در این آیه که جمع واژه شهید است به همان مفهوم عام گواه بر مسیر و طریق است، اما در این آیه مصداق شهید مقتول فی سبیل‌الله را هم در بر می‌گیرد. تحلیل شیخ محمدعبده این است که قرآن کریم می‌فرماید، «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ» انبیا یعنی کسانی که حرکت اصلاح‌گرایانه، بیدارگرایانه ضدستم، ضدجهل را به حرکت می‌آورند و آن را رهبری می‌کنند، این حرکت را در سطح جامعه می‌گسترانند؛ «مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ»؛ سپس صدیقین این راه را با استواری در سخن و استواری در عمل و استواری در مسیری که همراه نبی حرکت می‌کنند را با صداقت و اپیش می‌برند.
شهدا گواه بر حقیقتی هستند که آن انبیاء می‌آورند و این صادقان آن را می‌گسترانند. تحلیل شیخ محمد عبده این است که آن کس که گواه است بر صداقت راه، گاه گواه بر پاکی مسیر نیز هست. گفته می‌شود چنین حرکتی را نبی ایجاد کرده و صدیقین ادامه آن را گستراندند اما به طور کامل نمی‌شد کار را پیش ببرند، گواهانی هستند که در آن مسیر حرکت می‌کنند تا جایی که می‌رسد به مقتول فی سبیل الله یعنی جایی که انبیاء طرح و نقشه و مسیر حرکت را نشان می‌دهند، صادقان حرکت می‌کنند و کسانی که با ایثار جان بخواهند در این مسیر حرکت کنند که گویا ادعا می‌شود، وجود ندارند، کسانی هم در این مسیر با خون دادن و با حرکت کردن، جهاد کردن، گواه بر مسیر می‌شوند.
از این رو می‌خواهد بگوید که در این آیه عنوان کلی شهداء که همان گواهان در مسیر هستند بر مقتول فی سبیل‌الله هم اطلاق می‌شود. مرحوم آیت‌الله واعظ زاده یک مقاله‌ای با عنوان «الشهید و الشهاده فی قرآن الکریم» دارند. ایشان هم کلام محمد عبده را آورده است و تحلیل کرده‌اند و گفته‌اند بعید نیست که شهدا در این آیه، مفهومی عام دارند و مقتول فی سبیل‌الله را هم دربرمی‌گیرند، اما مفسران دیگر بر این باور نیستند بلکه معتقد هستند که ادبیات قرآنی، بیشتر به جای قتال،مقتول و یقتلون و قاتلوا و... واژه «جهاد» را به کار برده است و هر جا هم که واژه قتال را با ساختارهای متعددش به کار برده، «الله» را در مسیر آن گذاشت، یعنی «یقاتلون فی سبیل الله» تا اینکه نشان دهد به مخاطب، آنچه پذیرفتنی است در راه خدا حرکت کردن، برای خدا تلاش کردن و جنگ را هم برای خدا رقم زدن است، بنابراین اگر توصیه می‌کند با آن که با شما به جنگ پرداخته اما در ادامه دست دوستی دراز کرد، دستش را پس نزنید و با او صلح کنید.
حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام امام است و امام پیشوا و راهبر و جهت‌دهنده حرکت انسان به سوی مقصد اعلی و مقصود والاست و امام حسین(ع) عالی‌ترین مصداق حرکت در مسیر خداست. شاید نکته جالبی باشد کلام مفسر بلند آوازه مصری «سیدقطب» در ذیل آیه «لَنَنصُرُ رُسُلَنَا» که ایشان به صراحت می‌گویند عالی‌ترین و روشن‌ترین مصداق یاری خداوند بر رسولان و کسانی که مسیر حق و الی الله را باز می‌کنند، قیام امام حسین(ع) است.
چون این سؤال را مطرح می‌کنند وقتی که خدا می‌فرماید ما انبیا را یاری می‌کنیم بسیاری از رسولان در مسیری که حرکت می‌کردند خیلی هم کامیاب نبودند. سیدقطب می‌گوید که نگاه، متفاوت است اگر انسان نگاه مادی نداشته باشد و پیروزی را حرکت زودگذر زندگی نداند و کشش‌های اجتماعی و مادی او را به محدوداندیشی وانداشته باشد و ارزشها را حاکم بداند و ارزشها را در گستره زمان، خواهد دید که حسین بن علی علیه‌السلام روشن‌ترین مصداق این آیه است که خداوند او را یاری کرد و ارزش‌هایی را که او بر آنها اصرار می‌داشت، پیروز شد و لذا خود امام حسین(ع) نیز در گستره تاریخ، پیروز شده است و سپس تأکید می‌کند و می‌گوید شما بنگرید که در گذر زمان، همه انسان‌ها اعم از شیعه و سنی و فراتر از آن همه انسان‌هایی که دارای اندیشه انسانی با تفکر انسانی، اندیشیدن به انسان، حریت و کرامت و آزادی انسانی هستند به حسین بن علی(ع) عشق می‌ورزند.
منبع:فارس
انتهای پیام/
نگاه قرآن به واژه مقتول فی سبیل اللهمنبع: باشگاه خبرنگاران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۹۴۶۸۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حرکت در مسیر تمدن‌سازی نوین اسلامی اولویت معاونت فرهنگی باشد
به گزارش خبرنگار خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین تکریم و معارفه معاونان قدیم و جدید فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس برگزار و بر تحقق تمدن‌سازی نوین اسلامی تأکید و مقرر شد این مهم در اولویت کاری حوزه معاونت جدید قرار گیرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان در این آیین با تأکید بر تقویت و توسعه حرکت‌های فرهنگی و دانشجویی دانشگاه، گفت: تمدن‌سازی نوین اسلامی در گروه یکپارچگی و حرکت به سمت تقویت سرمایه‌های فرهنگی و احیای باور‌های دینی و آموزه‌های اسلامی است که باید مورد اهتمام ویژه قرار گیرد.
محمدحسین رنجبر، حرکت در مسیر منویات مقام معظم رهبری و تأکید بر تحقق شعار سال، با عنوان جهش تولید با مشارکت مردم را نوعی فصل‌الخطاب فرهنگی خواند و بیان کرد: دانشگاه‌ها در این مسیر، وظیفه سنگینی را بر عهده دارند و باید در تحقق این شعار، با برنامه ریزی و حرکت منسجم، اقشار جامعه را در این راستا رهنمون باشند.
وی از حوزه فرهنگی و دانشجویی به‌عنوان مهم‌ترین و تأثیرگذارترین حوزه در امر تربیت و انسان‌سازی نام برد و افزود: رسالت حوزه فرهنگی و دانشجویی، رسالتی خطیر و حیاتی است و دانشگاه باید برای تمام فعالیت خود یک پیوست فرهنگی ارائه دهد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان با تأکید بر اشاعه فرهنگ اسلامی و انقلابی در دانشگاه به حفظ و تقویت روحیه خودباوری در جوانان تقویت تشکل‌های دانشجویی، ارتقای مهارت‌آموزی جمعی و انجام کار تیمی، توسعه ورزش‌های حرفه‌ای و همگانی، توسعه نشریات دانشجویی، برگزاری مستمر کرسی‌های آزاداندیشی و ... از وظایف حوزه معاونت فرهنگی و دانشجویی است.
رنجبر اضافه کرد: باید همه بدانیم و بپذیریم که کار فرهنگی مختص متولیان فرهنگی نیست؛ بلکه همه وظیفه داریم با امر به معروف و نهی از منکر و با استدلال و منطق در روشنگری و اقناع سازی افکار عمومی جامعه سهیم باشیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، تقویت اخلاق اسلامی در جوانان، ارتقای توانایی‌های فکری و چگونگی عبور از لغزش‌ها و مراحل سخت زندگی را مستلزم چگونگی عملکرد دانشگاه‌ها در اجرا و عملیاتی کردن برنامه‌های فرهنگی دانست و با معرفی احسان محمدینژاد به عنوان معاون جدید فرهنگی و دانشجویی از خدمات محمد حیدری نارمندی قدردانی کرد.
مسئول دفتر نهاد معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان نیز در این نشست، خدامحوری، قرارگرفتن در مسیر اهل‌بیت، صبر و استقامت را سه مؤلفه اصلی در عبور از شرایط سخت دانست و متذکر شد: کار باید با نیت و هدف پاک برای رضای خداوند با بهره‌مندی از سیره امامان معصوم علیه‌السلام با استقامت و بردباری انجام شود و در آن خدمت به خلق خدا هدف و نیت اصلی انجام کار باشد.
حجت الاسلام اسماعیل پاک‌نژاد با قدردانی از تلاش‌های متولیان عرصه فرهنگی در دانشگاه عنوان کرد: اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان رضایت‌بخش و ستودنی است و نیاز است برای تحقق محور‌های گام دوم انقلاب و عملیاتی کردن شعار سال با استفاده از همه ظرفیت‌های دانشگاه پیش رفت.
در این آیین احسان محمدینژاد، معاون جدید حوزه دانشجویی و فرهنگی دانشگاه نیز با اشاره به برنامه‌های خود در توسعه حوزه فرهنگی ودانشجویی گفت: حوزه فرهنگی و دانشجویی به منزله دوبال پرواز دانشجوست و باید با انجام یک برنامه ریزی منسجم، مشارکت همگانی و کار تیمی همگی در تقویت اهداف دانشگاه سهیم باشیم.
وی در پایان از دانشگاهیان و بخش‌های دانشگاه خواست تا در توسعه و پیشرفت این حوزه او را همراهی و از ارائه مشورت‌های به موقع و حیاتی دریغ نورزند.
انتهای پیام/
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد